Vositasiz to\\'ldiruvchi - Tilshunoslik - Slaydlar

Vositasiz to\\'ldiruvchi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

249 KB

Ko'chirib olish

Vositasiz to'ldiruvchiVositasiz to'ldiruvchi

 To`ldiruvchi  Gapning biror bo'lagiga (ko'pincha kesimga)  boshqamv yo'li bilan bog'lanib, uni to'ldirib kelgan ikkinchi darajali bo'lak to'ldiruvchi deyiladi.

Masalan:  Omon menga qaradi, men unga qaradim.  Vodiylarni, tog 'larnioshib, Dalalardayolg'iz adashib, kelib qoldi yurtingga Omon.

To'ldiruvchi quyidagicha ifodalanadi:To'ldiruvchi quyidagicha ifodalanadi:  Ot bilan: Dilshod maktubni xolasiga berio, ko'chaga chiqib ketdi. (M.Ism.) Mansurov odamlar bilan xayrlashdi.  Otlashgan sifat bilan: Yaxshiga qora yuqmas, yomonga el boqmas. (Maqol)  Otlashgan son bilan: Beshni beshga qo'shsak, o'n bo'ladi.  Sifatdosh bilan: Bilmagandan bilgan yaxshi, to'g'ri ishni qilgan yaxshi. (Maqol)  Harakat nomi bilan: Uning kulib boqishlarini bir zum ham unutmayman.  Taqlid so'z bilan: Taqir-tuquringni yig'ishtir.  7. Modal so'z bilan: Yo'qni yo'q deydi, bond bor deydi.

To'ldiruvchilar, boshqa gap bo'laklari To'ldiruvchilar, boshqa gap bo'laklari kabi, birikmali holda ham qo'llanadi: kabi, birikmali holda ham qo'llanadi:  Men uninggo'zalsiymosida qalbim ko'zgusini, visolorzusini, umidim gulshanini ko'rardim.  O'qituvchida zilol chashmadek tuganmas mehr va bilim bo'lmog'i kerakligini unutmang. Bola birguruh jangchilarni botqoqlikdan xatarsiz o'tkazib qo'yganini aytdi.

To'ldiruvchilar yordamida To'ldiruvchilar yordamida aytilmoqchi bo'lgan fikr aytilmoqchi bo'lgan fikr ravshanlashadi:ravshanlashadi:  Oy ni e t ak bilan yopib bo'lmas.  Odam mehnatda sinaladi.  Bu gaplardagi etak bilan, mehnatda bo'laklari yordamida so'zlovchining niyati to'la ochilgan.

VOSITASIZ TO'LDIRUVCHI VOSITASIZ TO'LDIRUVCHI

 Kimni? nimani?  so'rog'iga javob bo'ladigan so'zlar bilan birikma hosil qiladigan fe'llar o'timli fe‘llardir.

 To'ldiruvchi tushum kelishigi qo'shimchasini bilan belgili va qo'shimchasiz — belgisiz ko'rinishlarda kela oladi.

Vositasiz to'ldiruvchi  Belgili va belgisiz tushum kelishigi shakllari bilan ifodalangan to'ldiruvchi vositasiz to'ldiruvchi deyiladi.

Masalan  «Vatanni mardlar qo'riqlaydi»,—ta'kidladi harbiy ta'lim o'qituvchisi.— Harbiy ta'lim o'qituvchisi Vatanni mardlar qo'riqlashini ta'kidladi.

VOSITALI TO'LDIRUVCHI VOSITALI TO'LDIRUVCHI

 Hokim so'zning kimga? nimaga? kimdan?  nimadan? к i m uchun? nima uchun? kim h a q i-d a? nima h a q i d а ? к i m bilan? nima bilan? kabi so'roqlarga javob bo'lib keladigan kengaytiruvchilari vositali to'ldiruvchilar deyiladi.

 Vositali to'ldiruvchi jo'nalish, chiqish, ba'zan o'rin-payt kelishiklari qo'shimchalarini yoki uchun, bilan, orqali, xususida, to'g'risida kabi ko'makchilarni olgan so'zlar (yoki so'z birikmasi) bilan ifodalanadi.

MASALANMASALAN  Beshga uchni qo'shsak, Beshga uchni qo'shsak, sakkiz bo'ladi. sakkiz bo'ladi.  Chizmani kitobdan daftarga Chizmani kitobdan daftarga ko'chirdim. ko'chirdim.  Chaqmoqning yalt-yultidan Chaqmoqning yalt-yultidan bola qo'rqdi. bola qo'rqdi.

O'xshashlar

Gap bo'laklari

Gapning uyushiq bo'laklari

Sodda gap

Gap bo'laklari

Gapning uyushuq bo'laklari