Turkiy filologiyaga kirish” kursining predmeti, maqsadi,vazifalari. Turkiy xalqlar tarixini o’rganishning ilk davri - Tilshunoslik - Slaydlar

Turkiy filologiyaga kirish” kursining predmeti, maqsadi,vazifalari. Turkiy xalqlar tarixini o’rganishning ilk davri

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1829.5 KB

Ko'chirib olish

” Turkiy filologiyaga kirish” kursining predmeti, maqsadi,vazifalari.Turkiy xalqlar tarixini o’rganishning ilk davri Reja:  “ Turkiy filologiyaga kirish” fanining predmeti,maqsadi,vazifalari haqida.  Turkiy xalqlar tillarini o’rganishning ilk davri xususida.  Arab filologlari asarlari haqida. www.arxiv.uz

Mavzu bo’yicha tayanch Mavzu bo’yicha tayanch tushunchalar.tushunchalar. Turk,turkiy,filologiya, Turkiy filologiya, Turkiy xalq, Turklar,uyg’ur, etnonim, Etnonimika,predmet, Maqsad,vazifa. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Turkiy filologiya fani nimani o’rganadi? Turkiy xalqlar etnografiyasi tarixi,yozuvi va madaniyatini o’zaro birlashtirib o’rganadi. Turkiy xalqlar tillari va adabiyotini o’rganish, uning ilmiy jihatdan tadqiq etish muammolari bilan shug’ullanadi. Turkiy filologiyaning tarkibiy qismlarini Turkiy tilshunoslik va uning bo’limlari tashkil etadi. www.arxiv.uz

Turkiy filologiyaga kirish fanining predmeti: Umumlashmasi tashkil etadiTurkiy xalqlar tillarining o’rganishning ilk davridan to hozirgacha bo’lganShakllanishi,tadrijiy takomili,Turkiy filologoyaning paydo bo’lishi, www.arxiv.uz

Turkiy filologiyaga kirish fanining vazifalari:  Talabalarga turkiy filologiyaning ilk davrlarda paydo bo’lishi;  bu haqidagi asarlar,uning taraqqiyoti;  hozirgi o’zbek tilshunosligining o’tmishi;  buguni,ertasi xususida bilimlar berish. www.arxiv.uz

Turkiy xalqlar tillarini Turkiy xalqlar tillarini o’rganishningo’rganishning ilk davri.ilk davri. “ Turk” so’zining Kononovning “Opt analiza termina turk” asarida izohlanishi: Turk, sart, chig’atoy, o’zbek, sodda, qudratli, Urug’, qabila, ko’chmanchilar mamlakati Alohida jangchilar, qurolsozlar, dubulg’a. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

1-Test savoli:1-Test savoli:  Fuat Bo’zqurtning “Turklarning tili” asarida Fuat Bo’zqurtning “Turklarning tili” asarida nechta tilga qisqacha ta’rif berilgan?nechta tilga qisqacha ta’rif berilgan? A)30 ta B)26 ta C)20 ta D)36 ta www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

2-Test savoli:2-Test savoli:  ““ Turk” so’zi qaysi manbada “turk” emas Turk” so’zi qaysi manbada “turk” emas “tur” shaklida uchraydi?“tur” shaklida uchraydi? A)”Turklarning tili” asarida B)Navoiy ma’lumotlarida C)”Avesto”da D)”Orxun-enasoy” yodgorliklarida www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Asosiy izohlar:  Mo’g’ullar va Temuriylar davrida xalqimiz turk, tilimiz tutkiy deb atala boshlangan.  Navoiy turkiy so’zini ikki ma’noda: til nomi va xalq nomi turi sifatida ishlatgan.  Navoiy turk so’zini etnonim sifatida qo’llaganligini uchratmaymiz. www.arxiv.uz

Turkiy tillari va Turkiy tillari va adabiyotini ilmiy adabiyotini ilmiy ravishda o’rganish ravishda o’rganish o’rta asrlarga borib o’rta asrlarga borib taqaladi.taqaladi. Bu an’ananing qaror Bu an’ananing qaror topishida klassik arab topishida klassik arab filologiyasining va unda tahsil filologiyasining va unda tahsil olgan olimlarning faoliyati olgan olimlarning faoliyati katta ahamiyatga ega.katta ahamiyatga ega. www.arxiv.uz

Sibovayxiy V||| asr Abu Hayyon Zamaxshariy X|| asr Al Dinavariy |X asr Al Mubarrad |X asrIso as- Sag’ofiy V|| asr Arab filologlari www.arxiv.uz

Halil ibn AhmadHalil ibn Ahmad  Arab tilshunosligi, Arab tilshunosligi, ayniqsa, lug’atchilik ayniqsa, lug’atchilik sohasida ulkan sohasida ulkan yutuqlarni qo’lga yutuqlarni qo’lga kiritgan.kiritgan.  Arab tili fonetikasi Arab tili fonetikasi va grammatikasi va grammatikasi sohasida sohasida mukammal, izchil mukammal, izchil ta’limot yaratilgan.ta’limot yaratilgan. Arab leksikografiya- sining ibtidosi Fonetik-fiziologik prinsipga asoslanganM.Qoshg’ariy undan ilhomlangan“ Kitob ul ayn” www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Arab leksikograflari. Muhammad al Anbariy:X asr qarama-qarshi ma’noli so’zlar lug’ati Al Feruzabodiy 60 tomli qomusiy lug’at tuzgan.Abdulla ibn Qutayba 12 tomli qomusiy lug’at yaratadi.Al Asmaiy: |X asr, maqol va matallar lug’ati www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Ismoil al Javhariy Lug’atchilikda alifbo prinsipiga asos solgan. 40000 so’zli lug’at tuzgan, lug’atdagi so’zlar o’zak oxiridagi tovushlarga qarab joylashtirilgan. Arab leksikografiyasining imomi degan nomga sazovor bo’lgan. www.arxiv.uz

Ingliz sharqshunosi E.Braunning “Eron adabiyoti va tarixi” asarida quyidagilar bayon etilgan:  Islom madaniyatining “oltin davri” hisoblanmish abbosiylar sulolasi hukm surgan davrda (749-846) arab fan va madaniyatining eng mo’tabar vakillari deb sanalgan 45 kishidan 30 tasi boshqa xalq vakillari bo’lgan. www.arxiv.uz

“ Turk” so’zining ma’nolarini klaster usulida tarmoqlang. 5 4 3 21 Turk www.arxiv.uz

Mustahkamlash uchun savol va Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar.topshiriqlar. • ““ Turkiy filologiyaga kirish”Turkiy filologiyaga kirish” fanining vazifasi nima?fanining vazifasi nima? • ““ Turkiy filologiyaga kirish”Turkiy filologiyaga kirish” fanining predmeti fanining predmeti nima?nima? • Fanning maqsadi nima?Fanning maqsadi nima? Predmeti MaqsadiVazifasi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Navoiy turk so’zini qanday ma’nolarda qo’llagan? 1. 2. 3. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Adabiyotlar ro’yxati: • 1. M.Qoshg’ariy. «Devonu lug’otit turk».tom. 1,11,111, va Indeks lug’at. T,1960-63-67. • 2. Qo’chqortoev I. Isabekov B. «Turkiy filologiyaga kirish». T, 1984. • 3. Ne‘matov H. Ahmatov N. «O’zbek tilining tarixiy leksikologiyasi». Buxoro. 1987. • 4. Tursunov U. va boshqalar. «O’zbek adabiy tili tarixi». T. 1995. www.arxiv.uz

E’tiboringiz uchun rahmat! www.arxiv.uz

O'xshashlar

Nutq madaniyati fanining predmeti va vazifalari

O’zbek tilining tarixiy taraqqiyot bosqichlari

Dunyo tillari va tillar tasnifi

Eski o’zbek tili bo’yicha yaratilgan asarlar haqida

Alisher Navoiy va uning o’zbek adabiy tili rivojiga qo’shgan hissasi