Dunyo tillari va tillar tasnifi - Tilshunoslik - Slaydlar

Dunyo tillari va tillar tasnifi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

11830.5 KB

Ko'chirib olish

Dunyo tillari va tillar tasnifi Reja:  Dunyo tillarining qiyoslanishi.  Qarindosh tillarning munosabati.  Til oilalari  Turkiy tillarni o’rganishda rus olimlarining xizmati.  Turkiy tillarning qiyosiy-tipologik xususiyatlari.

Tayanch tushunchalar: Til oilasi, oltoy tili, Qardosh tillar, Hind-Yevropa tillari, Eron tillari, Slavyan tillari, Roman tillari, German tillari, Feliktiv tillar, Agglyutinativ tillar.

Qardosh va qardosh Qardosh va qardosh bo’lmagan tillarbo’lmagan tillar  So’z shakllari va So’z shakllari va ma’nolari bir-biriga ma’nolari bir-biriga ancha yaqin bo’lgan ancha yaqin bo’lgan tillar bo’lsa, bir tillar bo’lsa, bir umumiy o’zakli tildan umumiy o’zakli tildan kelib chiqqan bo’lsa kelib chiqqan bo’lsa bunday tillar bunday tillar qardosh tillarqardosh tillar deyiladi.deyiladi.  Grammatik Grammatik tuzilishi va boshqa tuzilishi va boshqa xususiyatlari xususiyatlari jihatidan bir-jihatidan bir- birlariga yaqin birlariga yaqin bo’lgan tillar bo’lgan tillar guruhi guruhi til oilasi til oilasi deyiladi.deyiladi.

Umumiy ma’lumotlar: Qardosh bo’lmagan tillar ba’zi tillarning so’z boyligida alohida so’zlarning ma’no jihatidan o’xshashlik hodisalari uchrashi mumkin.Bunday hodisa bir tilga qarindosh bo’lmagan boshqa tildan kirgan so’zlar uchraydi.Masalan,o’zbek tiliga arab tilidan : oila, maktab, lug’at, kitob singari; rus tilidan samovar, mashina, stol, stul, choynak kabi anchagina so’zlar o’zlashgan.

Turkiy tillar oilasi.Turkiy tillar oilasi.

Hozirgi vaqtda til tarixi Hozirgi vaqtda til tarixi o’rganilibo’rganilib bir-biri bilan qardosh ekanligi bir-biri bilan qardosh ekanligi aniqlangan tillar oilasi aniqlangan tillar oilasi quyidagilardan iborat:quyidagilardan iborat: I. Hind-Yevropa, II. Ugor-fin, III. Turkiy, IV. Xom-som

Hind-Yevropa tillari oilasi

Ugor-fin tillar oilasi  UGOR TILLARI  A)venger(mojor)tili.  B)mansi tili.  V)xanti tili.  FIN TILLARI  A)fin tili.  B)eston tili.  V)komppermyak tili.  G)komi-ziryan tili.  D)Udmurd tili.  E)mari tili

Turkiy tillar oilasi

Hind –yevropa tillari flektiv tillaridir. So’zlarning morfologik shakllarining fleksiya orqali yasalishi bu tillarning asosiy morfologik xususiyatidir. Bu tillarda har bir mustaqil so’zning dastlabki shakli ham negiz va qo’shimchalarga bo’linadi, natijada o’zak-negiz mustaqil hisoblanadi.

Flektiv tillarga so’z yasovchi va Flektiv tillarga so’z yasovchi va so’z o’zgartiruvchi funksiyani so’z o’zgartiruvchi funksiyani bajaradigan ichki fleksiya bajaradigan ichki fleksiya xos.Bunda o’zak-negizda tovush xos.Bunda o’zak-negizda tovush almashuvi bilan turli grammatik almashuvi bilan turli grammatik ma’nolar ifodalanadi.ma’nolar ifodalanadi. Ichki fleksiyada undosh tovushlar Ichki fleksiyada undosh tovushlar ham, unli tovushlar ham o’zgarishi ham, unli tovushlar ham o’zgarishi mumkin. Ingliz va nemis tillarida mumkin. Ingliz va nemis tillarida ko’proq unli tovush o’zgarsa, rus ko’proq unli tovush o’zgarsa, rus tilida ko’proq undosh tovushlarning tilida ko’proq undosh tovushlarning o’zgarishi kuzatiladi.o’zgarishi kuzatiladi.

1. Til oilasi deb nimaga aytiladi? 2. Qarindosh tillar deb nimaga aytiladi? 3. fin-ugor tillari qanday guruhlarga bo’linadi? 4. Turkiy tillar oilasiga qaysi tillar kiradi?

FSMU texnologiyasi Dunyo tillarining amaliy ahamiyati nimalardan iborat? F -fikringizni bayon eting S -sabab keltiring M -misol asosida fikringizni izohlang U -fikrlarni umumlashlashtiring

Asosiy adabiyotlar: O 1. M.Qoshg’ariy. «Devonu lug’otit turk».tom. 1,11,111, va Indeks lug’at. T,1960-63-67. O 2. Qo’chqortoev I. Isabekov B. «Turkiy filologiyaga kirish». T, 1984. O 3. Ne‘matov H. Ahmatov N. «O’zbek tilining tarixiy leksikologiyasi». Buxoro. 1987. O 4. Tursunov U. va boshqalar. «O’zbek adabiy tili tarixi». T. 1995.

O'xshashlar

Dunyo tillari, tillarning genealogik, tipologik tasnifi

Agglyutinativ tillar

Olmosh so’z turkumi va uning tasnifi

Tilshunoslikda tovush, fonema va harf tushunchalari haqida. (ingliz va ozbek tillari misollarida)

Undoshlar tasnifi (dars ishlanma)