Dori vositalarining o’zaro ta’siri - Tibbiyot - Slaydlar

Dori vositalarining o’zaro ta’siri

Yuklangan vaqt:

25.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

373.7861328125 KB

Ko'chirib olish

DORI VOSITALARINING O’ZARO TA’SIRI

DVlarni kombinaciyalashning сabablari : Bemorda bir neshta kaсalliklar bo`lishi Monoterapiya o`tkazilganda davolashning samarasizligi O`z-o`zini davolash Bemor ahvolining og`irligi

Dori vositalarini kombinaciyalash: RACIONAL KOMBINACIYA NORACIONAL KOMBINACIYA XAVFLI KOMBINACIYA

Dori vositalarini racional kombinaciyalash SAMARADORLIK OSHADI DAVOLASHNING XAVFSIZLIGI ORTADI β 2 -adrenomimetik - Salbutamolni Eufillin bilan kombinaciyalash bronxolitik ta`sirni ortishiga olib keladi Acetilsalicil kislota bilan omeprazol kombinaciya qilish yara kaсalligini kelib chiqish xavfini kamaytiradi

Dori vositalarini noracional kombinaciyalash AAF ingibitorlari Aspirin + Arterial gipertoniyasi bor bemorlarda gipotenziv ta`sir kamayadi SYuE bo`lgan bemorlarda dekompensaciya rivojlanishi tufayli shifoxonada davolanish chastotasi ortadi

• 25% buyurilgan kombinaciyalar- Potencial xavflidir • Potencial xavfli kombinaciyalar buyurilganda 8% xolatlarda nojo`ya ta`sirlar rivojlanadi Ushbu salbiy ta`sirlardan 80 ming bemor vafot etadi80 ming. Xavfli kombinaciyalar (potencial xavfli)

Mexanizmiga ko`ra DVlarining o`zaro ta`siri turlari FARMACEVTIK • Fizik-ximik reakciyalar FARMAKOKINETIK • DV koncentraciyasining o`zgarishi FARMAKODINAMIK • DVning nishon-molekulalar darajaсida ta`sir mexanizmining o`zgarishi

Farmacevtik o`zaro ta`sir

Farmacevtik o`zaro ta`sir - DVni bemor organizmiga kiritguncha, ya`ni 1 ta shpritsda yoki suyuqliklarda, yoki in`ekciya joyida, yoki osh qozon ichak yo`lidagi o`zaro fizik-kimyoviy reakciyasining natijasidir.

Farmacevtik o`zaro ta`sir (1) Vitamin V 12 Askorbin kislota Askorbin kislotasini kobalt ionlari bilan parchalanishi +

Farmacevtik o`zaro ta`sir (2) Geparin Gentamicin Cho`kma hosil bo`ladi +

Farmakokinetik o`zaro ta`sir

Farmakokinetik o`zaro ta`sir DV 1 DV 2 + DV KONCENTRACIYASINI O`ZGARISHI DV TA`SIRINING O`ZGARISHISo`rilish Metabolizm Chiqarilish

DVlarining so`rilish bosqichidagi o`zaro ta`siri

DVlarining so`rilish bosqishidagi o`zaro ta`siri mexanizmlari • Xelat birikmalarning hosil bo`lishi • Oshqozon muxitining (ph) o`zgarishi • Ichak normal mikroflorasiga ta`sir etishi • Ichak shillik pardasini zararlanishi • MIY motorikasini o`zgarishi • Glikoprotein P aktivligining o`zgarishi

Xelat birikmalarning xosil bo`lishi Temir preparatlari TETRACIKLINLAR So`rilmaydigan xelat birikmalar xosil bo`ladi + Temirning so`rilishi buziladi Temirning so`rilishi buziladi Antbiiotikning so`rilishi buziladi Antbiiotikning so`rilishi buziladi

Oshqozon muhitining (ph) o`zgarishi BARBITURATLAR IONLASHGAN BARBITURATLAR So`rilishning buzulishi Uyqu chaqiruvchi va talvasaga qarshi ta`sirining pasayishi Ishqoriy tomonga o`zgarishi Proton naсoсi ingibitorlari H 2 -gistamin receptor blokatorlari

Metabolizm (biotranсformaciya) bosqichida DVlarining farmakokinetik o`zaro ta`siri

DV ta`sirida citoxrom P-450 aktivligining o`zgarishi INDUKTOR DV INGIBITOR DV CYP aktivligini oshiradi CYP aktivligini pasaytiradi DV koncentraciyasini pasaytiradi CYP substrati bulgan DV koncentrasiyasini oshiradi DV samarasini kamayishi DV salbiy ta`siri rivojlanadi

CYP3A4 ingibitorlari • Ketokonazol • Intrakonazol • Flukonazol • Cimetidin • Eritromicin • Klaritromicin • Greypfrut soki

CYP3A4 induktorlari • Karbamazepin • Rifampicin • Rifabutin • Ritonavir • Zveroboy o`simligi

Verepamilni flukonazol va karbamazepin bilan o`zaro ta`siri mexanizmi FLUKONAZOL CYP3A4 INGIBITORI VERAPAMIL BIOTRANSFORMACIYASINI SUSAYIShI VERAPMIL KONCENTRACIYASINI PLAZMADA ORTISHI GIPOTONIYA BRADIKARDIYA KARBAMAZEPIN CYP3A4 INDUKTORI VERAPAMIL BIOTRANSFORMACIYASINI KUChAYISHI VERAPMIL KONCENTRACIYASINI PLAZMADA PASAYISHI KLINIK EFFEKTNING KAMAYISHI

Farmakodinamik o`zaro ta`sir

Farmakodinamik o`zaro ta`sir turlari SINERGIZMANTAGONIZM • Sensitiv ta`sir = 1+1=1,25 • Additiv ta`sir = 1+1=1,75 • Summaciya = 1+1=2 • Potencirlash = 1+1=2,25

Farmakodinamik o`zaro ta`sir Bevosita farmakodinamik o`zaro ta`sir Bilvosita farmakodinamik o`zaro ta`sir Ikkala DV ham bitta nishon malekulaga ta`sir etadi Ikkala DV ikki xil nishon molekulaga ta`sir etadi

DV larni ovqat maxsulotlari, nikotin, alkogol bilan o`zaro ta`siri

Ovqat maxsulotlarini DV so`rilishiga ta`siri oshadi sekinlashadi kamayadi Amitriptilin, propranolol, gidralazin, grizeofulvin, gidroxlortiazid, difenin, kariamazepin, etil biskumacetat, diazepam, spironolakton, furadonin, furazolidon, xloroxin Digoksin, diklofenak, Kaliy preparatlari, acetaminofen (paracetamol), sulfanilamidlar, fenobarbital, furosemid, xinidin, cimetidin Ampicillin, antipirin, digoksin, doksiciklin, ibuprofen, izoniazid, acetilsalicil kislota, kanamicin, levodopa, xloramfenikol, linkomicin, metaciklinDV larni ovqat maxsulotlari bilan so`rilish bosqishidagi o`zaro ta`siri (1)

DV larni ovqat maxsulotlari bilan so`rilish bosqishidagi o`zaro ta`siri (2) Oshqozonda xlorid kislota sekreciyasini oshiruvchi maxsulotlar Yarimsintetik penicillinlar+ Kislotali muhitda yarimsintetik penicillinlarni parchalanishi

DV larni ovqat maxsulotlari bilan so`rilish bosqichidagi o`zaro ta`siri (3) Kalciyga boy maxsulotlar Tetraciklinlar ftorxinolonlar + So`rilmaydigan komplekslar xosil bo`ladi

Greypfrut sharbati CYP3A4ning kuchli ingbiitori hisoilanadi, bu esa quyidagi preparatlarning bilogik o`zlashtirishini oshiradi • Nifedipinni 100%ga • Ciklosporinni 62%ga • Midozalamni 52%ga • Cizapridni 52%ga • Triazolamni 42%ga Salbiy ta`sirlar rivojlanadiDV larni ovqat maxsulotlari bilan metaiolizm bosqichidagi o`zaro ta`siri (1)

DV larning tamaki bilan farmakokinetik o`zaro ta`siri Neyroleptiklar Galoperidol Klozapin Xlorprotiksin Anksiolitiklar Diazepam Lorazepam AlprazolamAntidepressantlar Imipramin Klomipramin CYP1A2 METABOLITLAR INDUKCIYA Teofillin

DV larning tamaki bilan farmakodinamik o`zaro ta`siri NIKOTIN Buyrak usti bezining miya qismidan adrenalin ishlab chiqarilishi Simpatik gangliyalardan noradrenalin ajralbi chiqishi ß-adrenoblokatorlarning gipotenziv ta`sirini yo`qolishi

DV larning alkogol bilan farmakokinetik o`zaro ta`siri (1) DV larni «ANTABUSGA UXSHASH» ta`siri ETANOL ACET- ALDEGID SIRKA KISLOTASIAcetaldegid- degidrogenaza «Acetaldegid sindromi»Qizib ketish, qaltirash, nafas qisishi, yurak urishi, qurquv Metronidazol Xloramfenikol Furazolidon Cefalosporinlar Klotrimazol

DV larning alkogol bilan farmakokinetik o`zaro ta`siri (2) Alkogolning DV lar metabolizmga ta`siri ALKOGOL Yuqori dozada bir marta qabul qilinsa Kam dozada uzoq vaqt qabul qilinsa Barcha citoxrom P-450 izofermentlari ingbirlanadi CYP2E1 indukciyasi

DV larning alkogol bilan o`zaro ta`siri (1) ALKOGOL Neyroleptiklar Antidepressantlar Trankvilizatorlar Narkotik analgetiklar MNS faoliyatini susaytiradi, xattoki nafas tuxtashi mumkin +

DV larning alkogol bilan o`zaro ta`siri (2) ALKOGOL KLOFELIN Kollaps Amneziya O`lim holati +

O'xshashlar

Homiladorlik davrida dori vositalarining qo’llanilishi

Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri

Yumshoq dori shakllari

Qattiq dori shakllari

Gijjalarga qarshi dori vositalari