Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri - Tibbiyot - Slaydlar

Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri

Yuklangan vaqt:

24.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6222.0966796875 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri

Ma'ruza rejasi :  Genetikaning rivojlanish davrlari  Monoduragay chatishtirish  Diduragay chatishtirish  Mendelning III qonuni  Odamlarda qon guruhlarining nasldan naslga o’tish va kodominantlik  Allel genlarning o'zaro ta'siri  Allel bo’lmagan genlarning o’zaro ta’siri  Hozirgi zamon gen ta’limoti

Genetikaning rivojlanish davrlari • 1. Klassik (1900- 1930) • 2. Neoklassitsizm (1930- 1953) • 3. Sintetik (1953 yildan hozirgacha).

Georg Mendel o’z tajribalarida o’rgangan belgilar

Меndelning I-qonuni • Bir juft belgilar farqlanuvchi gomozigot organimlar duragaylashda birinchi avlod bir xilligi amalga oshadi.

Р ♀ АА Х ♂ аа Gametalar: A A a a F1 Аа: Аа: Belgi Gen Genotip No’xatlarni ranglari Sariq A AA, Aa Yashil a aa

Меndelning II-qonuni • Bir juft bir-birini inkor qiluvchi belgilari bilan farq qiluvchi geterizigot organizmlar o’zaro chatishtirilganda keyingi avlodda belgilar fenotipi bo’yicha 33:1, genotipi bo’yicha 1:2:1 nisbatda ajraladi. Bu qonun ajralish qonuni deb ham ataladi.

Р (F1) ♀ Аа Х ♂ Аа Gametalar: A a A a F2 АА: Аа: Аа: аа: • Genotip: 1 AA; 2Aa; 1aa • (25%) (50%) (25%). • Fenotip: 3A: 1a; (75%: 25%).

Меndelning III-qonuni • Ikki yoki undan ortiq bir- birini inkor qiluvchi belgilari bo’lgan digeterozigot organizmlar o’zaro chatishtirilganda belgilarning mustaqil nasldan naslga o’tishi yoki kombinatsiyalanishi kuzatiladi.

Belgi Gen Genotip No’xat rangi Sariq Yashil A a AA, Aa aa No’xat shakli Silliq Burishgan B b BB, Bb bb

. Sariq, silliq- AB- 9; Sariq, burishgan- Ab-3 Yashil, silliq- aB- 3; Yashil, burishgan- ab- 1 Gameta lar ♂ ♀ A B A b a B a b A B AA BB AA B b A a BB A a B b A b AA B b AA bb A a B b A a bb a B A a BB A a B b aa BB aa B b a b A a B b A a bb aa B b aa bb

Gametalar sofligi qonuni • Meyoz jarayonida gametalarga gomolog xromosomalarning faqat bittasi o’tadi, shuning uchun ular allel genlardan faqat bittasini o’zida saqlaydi.

Р А┤ ├а Х ♂ А┤ ├а Gametalar: А┤ ├а А┤ ├а F А ┤ ├А А ┤├а А ┤├а а┤├а

Monogeterozigot organizm (Aa) ikki xil gameta hosil qiladi: A a A a

Digeterozigot organizm 4 xil gameta hosil qiladi: A a B b A a B b B b A B A b a B a b

Trigeterozigot organizm 8 xil gameta hosil qiladi: A a B b C c A A B C A A B c A b C A b c a B C a B c a b C a b c

Xromosoma darajasi To'liq birikish (meyozda krossingover kuzatilmaganda)Mendelning 3- qonuni (mustaqil irsiylanish) genlar nogomolog xromosomalarda joylashganda yuzaga chiqadi. Genlar 1 xromosomada joylashsa birikkan irsiylanish yuzaga chiqadi (Morgan) Chala birikish ( krossingover natijasida ) Morganida – meyozda 1% krossover gametalar hosil bo'ladigan ikkita gen orasidagi masofa

Genom darajasi Genlar – yaxlit sistema Genotip – diploid to'plamdagi genlar majmuasi Genom – gaploid to'plamdagi genlar majmuasi Genlarning o'zaro ta'siri 1. Allel genlar o'zaro ta'siri (oddiy belgilar rivojlanadi) Tiplari: dominantlik resesivlik kodominantlik oraliq o'ta dominantlik nisbiylik ko'p allellik Тўла доминантлик Чала доминантлик

Allel genlarning o’zaro ta’siri • 1. To’liq dominantlikda dominant allel geterozigota holatda retsessivi ustidan fenotipik namoyon bo’ladi. P:♀ AA x ♂ aa G: A a F1: Aa (sariq urug’)

To’liq dominantlik. Rezus omilning irsiylanish.

Allel genlarning o’zaro ta’siri • 2. Noto’liq dominantlikda dominant allel geterozigota holatda retsessiv allel ustidan to’liq namoyon bo’ladi. • Geterozigota holatda dominant va retsessiv gomozigotalar fenotiplari orasida oraliq fenotip hosil bo’ladi. • P:♀ AA (пурпур) x ♂ aa (oq) • G: A a • F1: Aa (pushti rang)

Noto’liq dominantlik

Allel genlarni o’zaro ta’siri • 3. O’ta dominantlik- dominant allel geterozigota holatda gomozigota holatga nisbatan kuchliroq namoyon bo’ladi. P:♀ Aа (брахидактилия) x ♂ Aа (брахидактилия) G: A, а А, a F1: АА (halok bo’ladi); Аа; Aa (брахидактилия); аа (sog’lom)

Allel genlarni o’zaro ta’siri • 4. Kodominantlik- geterozigotali organizmda har ikkala allelga ham xos belgilarning yuzaga chiqishi. Masalan, odamda IV qon guruhining irsiylanishi. P: ♀ IAi x ♂ IBi G: IA, i IB, i F1: IAIB; IAi; IBi; ii IV II III IV

ABO sistemasi bo’yicha qon guruhlari Qon guruhlari Genotiplar Eritrotsitlardagi antigenlar Qon plazmasidagi antitelo I (0) ii - α, β II (A) І А І А , І А і A β III (B) І В І В , І В і B α IV (AB) І А І В AB -

Kodominantlik

2. Noallel genlar o'zaro ta'siri (murakkab belgilar rivojlanadi) Tiplari: Komplementrlik Epistaz Joylashish effekti Polimeriya Komplementarlik Dominant epistaz Polimeriya

1. Komplementarlik 2 gen (dominant holda) birgalikda yangi belgini yuzaga chiqaradi. Belgilar ajralishi 9:7, 9:6:1 Odamda: 1. eshitish qobiliyati, 2. interferon, 3.gemoglobin, 4. soch pigmentasiyasi genlari .

Soch rangining irsiylanishi

Epistaz 1 gen 2-chisining ta'sinrini bo'g'adi Dominant epistazda belgilar ajralishi: 13:3, 12:3:1 Gipostaz - resessiv epistaz “Bombey fenomeni”

5. Qo'shilish effekti kuzatiladiGenlarning joylashish - effekti Gen funksiyasi qo'shni genga bog'liqligi Полимерия Har xil genlar bitta belgiga ta'sir qiladi. 1. Belgilar ajralishi: 15:1 4. Miqdoriy belgilarga tasir qiladi3. 4 dan ortiq dozalar varianti mavjud Misollar: o'sish, tana massasi, gipertoniya, aqliy rivojlanish, semirishga moyillik, teri pigmentasiyasi2. Muhit sharoitiga juda bog'liq

Allelmas genlarning o’zaro ta’siri Polimeriya .

E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Dori vositalarining o’zaro ta’siri

Kanserogen agentlar va ularning hujayralar bilan o’zaro ta’siri. O’sma immuniteti

Epigenom va epigenetika

Jinsiy aloqa genetikasi. Meros olish, pol bilan o’zaro bog’langan

Farmakogenetika