Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri - Tibbiyot - Slaydlar

Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri

Yuklangan vaqt:

24.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6222.0966796875 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Umumiy genetika asoslari. Genlarni o’zaro ta’siri

Ma'ruza rejasi :  Genetikaning rivojlanish davrlari  Monoduragay chatishtirish  Diduragay chatishtirish  Mendelning III qonuni  Odamlarda qon guruhlarining nasldan naslga o’tish va kodominantlik  Allel genlarning o'zaro ta'siri  Allel bo’lmagan genlarning o’zaro ta’siri  Hozirgi zamon gen ta’limoti

Genetikaning rivojlanish davrlari • 1. Klassik (1900- 1930) • 2. Neoklassitsizm (1930- 1953) • 3. Sintetik (1953 yildan hozirgacha).

Georg Mendel o’z tajribalarida o’rgangan belgilar

Меndelning I-qonuni • Bir juft belgilar farqlanuvchi gomozigot organimlar duragaylashda birinchi avlod bir xilligi amalga oshadi.

Р ♀ АА Х ♂ аа Gametalar: A A a a F1 Аа: Аа: Belgi Gen Genotip No’xatlarni ranglari Sariq A AA, Aa Yashil a aa

Меndelning II-qonuni • Bir juft bir-birini inkor qiluvchi belgilari bilan farq qiluvchi geterizigot organizmlar o’zaro chatishtirilganda keyingi avlodda belgilar fenotipi bo’yicha 33:1, genotipi bo’yicha 1:2:1 nisbatda ajraladi. Bu qonun ajralish qonuni deb ham ataladi.

Р (F1) ♀ Аа Х ♂ Аа Gametalar: A a A a F2 АА: Аа: Аа: аа: • Genotip: 1 AA; 2Aa; 1aa • (25%) (50%) (25%). • Fenotip: 3A: 1a; (75%: 25%).

Меndelning III-qonuni • Ikki yoki undan ortiq bir- birini inkor qiluvchi belgilari bo’lgan digeterozigot organizmlar o’zaro chatishtirilganda belgilarning mustaqil nasldan naslga o’tishi yoki kombinatsiyalanishi kuzatiladi.

Belgi Gen Genotip No’xat rangi Sariq Yashil A a AA, Aa aa No’xat shakli Silliq Burishgan B b BB, Bb bb

. Sariq, silliq- AB- 9; Sariq, burishgan- Ab-3 Yashil, silliq- aB- 3; Yashil, burishgan- ab- 1 Gameta lar ♂ ♀ A B A b a B a b A B AA BB AA B b A a BB A a B b A b AA B b AA bb A a B b A a bb a B A a BB A a B b aa BB aa B b a b A a B b A a bb aa B b aa bb

Gametalar sofligi qonuni • Meyoz jarayonida gametalarga gomolog xromosomalarning faqat bittasi o’tadi, shuning uchun ular allel genlardan faqat bittasini o’zida saqlaydi.

Р А┤ ├а Х ♂ А┤ ├а Gametalar: А┤ ├а А┤ ├а F А ┤ ├А А ┤├а А ┤├а а┤├а

Monogeterozigot organizm (Aa) ikki xil gameta hosil qiladi: A a A a

Digeterozigot organizm 4 xil gameta hosil qiladi: A a B b A a B b B b A B A b a B a b

Trigeterozigot organizm 8 xil gameta hosil qiladi: A a B b C c A A B C A A B c A b C A b c a B C a B c a b C a b c

Xromosoma darajasi To'liq birikish (meyozda krossingover kuzatilmaganda)Mendelning 3- qonuni (mustaqil irsiylanish) genlar nogomolog xromosomalarda joylashganda yuzaga chiqadi. Genlar 1 xromosomada joylashsa birikkan irsiylanish yuzaga chiqadi (Morgan) Chala birikish ( krossingover natijasida ) Morganida – meyozda 1% krossover gametalar hosil bo'ladigan ikkita gen orasidagi masofa

Genom darajasi Genlar – yaxlit sistema Genotip – diploid to'plamdagi genlar majmuasi Genom – gaploid to'plamdagi genlar majmuasi Genlarning o'zaro ta'siri 1. Allel genlar o'zaro ta'siri (oddiy belgilar rivojlanadi) Tiplari: dominantlik resesivlik kodominantlik oraliq o'ta dominantlik nisbiylik ko'p allellik Тўла доминантлик Чала доминантлик

Allel genlarning o’zaro ta’siri • 1. To’liq dominantlikda dominant allel geterozigota holatda retsessivi ustidan fenotipik namoyon bo’ladi. P:♀ AA x ♂ aa G: A a F1: Aa (sariq urug’)

To’liq dominantlik. Rezus omilning irsiylanish.

Allel genlarning o’zaro ta’siri • 2. Noto’liq dominantlikda dominant allel geterozigota holatda retsessiv allel ustidan to’liq namoyon bo’ladi. • Geterozigota holatda dominant va retsessiv gomozigotalar fenotiplari orasida oraliq fenotip hosil bo’ladi. • P:♀ AA (пурпур) x ♂ aa (oq) • G: A a • F1: Aa (pushti rang)

Noto’liq dominantlik

Allel genlarni o’zaro ta’siri • 3. O’ta dominantlik- dominant allel geterozigota holatda gomozigota holatga nisbatan kuchliroq namoyon bo’ladi. P:♀ Aа (брахидактилия) x ♂ Aа (брахидактилия) G: A, а А, a F1: АА (halok bo’ladi); Аа; Aa (брахидактилия); аа (sog’lom)

Allel genlarni o’zaro ta’siri • 4. Kodominantlik- geterozigotali organizmda har ikkala allelga ham xos belgilarning yuzaga chiqishi. Masalan, odamda IV qon guruhining irsiylanishi. P: ♀ IAi x ♂ IBi G: IA, i IB, i F1: IAIB; IAi; IBi; ii IV II III IV

ABO sistemasi bo’yicha qon guruhlari Qon guruhlari Genotiplar Eritrotsitlardagi antigenlar Qon plazmasidagi antitelo I (0) ii - α, β II (A) І А І А , І А і A β III (B) І В І В , І В і B α IV (AB) І А І В AB -

Kodominantlik

2. Noallel genlar o'zaro ta'siri (murakkab belgilar rivojlanadi) Tiplari: Komplementrlik Epistaz Joylashish effekti Polimeriya Komplementarlik Dominant epistaz Polimeriya

1. Komplementarlik 2 gen (dominant holda) birgalikda yangi belgini yuzaga chiqaradi. Belgilar ajralishi 9:7, 9:6:1 Odamda: 1. eshitish qobiliyati, 2. interferon, 3.gemoglobin, 4. soch pigmentasiyasi genlari .

Soch rangining irsiylanishi

Epistaz 1 gen 2-chisining ta'sinrini bo'g'adi Dominant epistazda belgilar ajralishi: 13:3, 12:3:1 Gipostaz - resessiv epistaz “Bombey fenomeni”

5. Qo'shilish effekti kuzatiladiGenlarning joylashish - effekti Gen funksiyasi qo'shni genga bog'liqligi Полимерия Har xil genlar bitta belgiga ta'sir qiladi. 1. Belgilar ajralishi: 15:1 4. Miqdoriy belgilarga tasir qiladi3. 4 dan ortiq dozalar varianti mavjud Misollar: o'sish, tana massasi, gipertoniya, aqliy rivojlanish, semirishga moyillik, teri pigmentasiyasi2. Muhit sharoitiga juda bog'liq

Allelmas genlarning o’zaro ta’siri Polimeriya .

E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Dori vositalarining o’zaro ta’siri

Epigenom va epigenetika

Jinsiy aloqa genetikasi. Meros olish, pol bilan o’zaro bog’langan

Farmakogenetika

Umumiy fizologiya