Demokratik jamiyatda o’qituvchilik kasbi va unga qo’yiladigan talablar

Yuklangan vaqt:

19.03.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

289.8779296875 KB

Ko'chirib olish

Demokratik jamiyatda o’qituvchilik kasbi va unga qo’yiladigan talablar

Reja: 1.O’zbekiston Respublikasining Prezidenti I.A.Karimov o’qituvchining ijtimoiy jamiyatdagi o’rni haqida. 2. Mustaqil O’zbekiston Respublikasida ta’lim muassasalari xodimlarining ijtimoiy himoyalanishi. 3.O’qituvchilik kasbining tarixiy taraqqiyoti va uning jamiyatda tutgan o’rni.01 15 0C 0C 0A 22110A0B 0F 23 1F091B 0E 24020304 0B 0B

Pedagog  Pedagogika (gr. 'παῖς', paіda — bola, gr. 'ἄγω', gogos — yetaklovchi) atamasi qadimiy bo‘lib, „bola yetaklovchi“ degan maʼnoni bildiruvchi grekcha „paydogogos“ so‘zidan kelib chiqqan.  Tarixiy manbalarning ko‘rsatishicha, qadimgi Yunonistonda o‘z xo‘jayinining bolalarini sayr qildirgan, ehtiyot qilgan, harbiy mahoratni oʻrgatgan tarbiyachini, yaʼni qullarni „pedagog“ (bola yetaklovchi) deb atashgan. Keyinchalik esa, maxsus o‘qitilgan va pedagoglikni o‘ziga kasb qilib olgan kishilarni pedagog deb atay boshlashgan.

O`qituvchi. Oʻqituvchi, muallim — turli yoʻnalishdagi oʻrta umumiy taʼlim maktablari, akademik litsey va kasb- hunar kollejlarida oʻquvchilar bilan taʼlimtarbiya ishlarini amalga oshiradigan mutaxassis. Oʻqituvchi pedagog, oʻrta va oliy ta`lim tizimi xodimi boʻlib, o`quvchi va talabalarni oʻqitish bilan shugʻullanadi.37 1003 13 0915131407 3735 16 15131018

O`zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimov tomonidan 1996-yil 9-sentabrda qabul qilingan “Ma`naviyat va ma`rifat” jamoatchilik markazi faoliyatini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshirish to`grisidagi 1559- Farmoni asosida “O`qituvchi va murabbiylar kuni” umummilliy bayram sifatida rasman nishonlanib kelmoqda. Ushbu farmon orqali Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov ustoz va murabbiylarimizga bo`lgan samimiy munosabati va hurmatini ko`rsatib berdi. Shuningdek, Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan ustozlarga berilgan ushbu ta`rif ham bugungi kunga qadar o`z ahamiyatini yo`qotmagan.

Bu bayram avvalo o`zining bilim va tajribasi, iste`dod va mahorati, insoniy fazilatlarini, ko`z nuri va qalb qo`ri, butun borlig`ini ayamasdan, ma`rifat yo`lida betinim xizmat qiladigan ustoz va murabbiylarimizga nisbatan xalqimizning azaliy hurmat- ehtiromining yaqqol na`munasidir” I.A.Karimov “ Yuksak ma`naviyat yengilmas kuch” asaridan

O‘qituvchi pedagogik faoliyatining asosiy prinsiplari quyidagilardir : ● o‘quv va ta'limning insonparvarlik xarakter kasb etganligi, ta'lim oluvchining huquq va erkinliklariga, milliy madaniy an'analarga hurmat bilan qarash; ● qonun talablarining ustuvorligi; ● o‘quvchilarni tayyorlash, o‘qitish, tarbiyalashga shaxsan yo‘naltirilgan yondashuv; ● umuminsoniy va axloqiy qadriyatlarga rioya qilish; vatanga muhabbat, yuqori fuqarolik pozitsiyasi, xalqlar o‘rtasidagi do‘stona munosabatlar ruhida o‘quvchilarni tarbiyalash; ● ta'limning uzluksizligi; ● pedagogik faoliyat usullari va shakllarini tanlash erkinligi; ● ta'lim prinsiplarining yagonaligi; ● ilm-fan, texnika va madaniyatning eng so‘nggi yutuqlari asosida o‘z bilimlarini takomillashtirib borish;

Xalq ta'limi vazirligi "O‘qituvchi maqomi to‘g'risida"gi qonun loyihasini qo‘llab-quvvatlash uchun ijtimoiy aksiyani tashkillashtirdi. Jumladan, poytaxtimiz ko‘chalarida harakatlanayotgan jamoat transportlarida o‘qituvchi kasbini ulug‘lovchi ijtimoiy reklamalar paydo bo‘ldi. Ta’kidlash joizki, har bir inson hayotida "o‘qituvchi" degan so‘z muhim ahamiyat kasb etadi. Boisi, muallim yosh avlodni tarbiyalaydigan va kelajakda yurt farovonligi uchun katta hissa qo`shuvchi shaxsdir. Shu bois o‘qituvchining mamlakat va jamiyatda tutgan o`rni ham beqiyos hisoblanadi. Xalq ta'limi vazirligiga jamiyatda o‘qituvchi o‘rni va maqomini oshirish bo‘yicha aniq chora-tadbirlarni amalga oshirish topshirilgan. Ulardan biri “O‘qituvchi maqomi to‘g'risida”gi qonun loyihasining ishlab chiqilishidir.

O‘zbekiston Respublikasi normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari muhokamasi portaliga 2019-yilning 11- yanvarida joylashtirilgan “O‘qituvchi maqomi to‘g‘risida”gi qonun loyihasi keng jamoatchilik tomonidan keng muhokama qilinmoqda. Qonun loyihasining 2-moddasida mazkur qonunning qo‘llanilish sohalari sanab o‘tilgan. Ta’lim sohasidagi davlat boshqaruvi organlari va ularning hududiy bo‘linmalarini ham ana shulardan biri sifatida kiritish maqsadga muvofiqdir. Loyihaning 3-moddasida o‘qituvchining kasbiy faoliyatidagi huquqlari xususida so‘z boradi. O‘qituvchining huquqlari qatoriga quyidagi jumlalar orqali “o‘zi yaratgan o‘quv qo‘llanma, monografiya va shu turdagi ilmiy yangiliklarni qonunchilikda belgilangan tartibda tijoratlashtirish va undan tushadigan mablag‘ni ixtiyoriy ravishda tasarruf etish”ni ham qo‘shish joizdir.

$O`qituvchilar haqida ta`riflar . Y.A.Komenskiy o’qituvchi obrazini tasvirlar ekan, uning shaxsida quyidagi fazilatlar namoyon bo’lishi maqsadga muvofiqpigini ta’kidlaydi: vijdonli, ishchan, sabotli, axloqli, o’z ishini sevuvchi, o’quvchilarga mexr bilan muomala qiluvchi, ularda bilimga havas uyg’otuvchi, o’quvchilarni o’z ortidan ergashtiruvchi va diniy e’tiqodni shakllantiruvchi. I.G.Pestalossi o’qituvchining kasbiy sifatlariga ba\o berish bilan birga, asosan, uning xalq ta’limi tarmog’ini takomillashtirishdagi roli hamda fan asoslarini egallashdagi ahamiyati va vazifapariga to’xtalib o’tadi.$

O'qituvchi ......... ular o'qitadigan tarkib haqida keng qamrovli tushunchalarga ega bo'lishlari kerak. Ular o'zlarining tarkibidagi yangi tadqiqotlarni doimiy ravishda o'rganishlari va ko'rib chiqishlari kerak. Ular yangi ma'lumot poydevorini ajrata olishi va o'z o'quvchilarini tushunishlari mumkin. O'qituvchi ......... o'z maqsadlarini davlat standartlari bilan bog'laydigan haftalik dars rejalarini ishlab chiqish. Ushbu rejalar qiziqarli, dinamik va interfaol bo'lishi kerak. Ushbu haftalik rejalar yil davomidagi dars rejalari bilan strategik jihatdan bir-biriga mos kelishlari kerak. O'qituvchi ......... har doim zaxira rejasini tayyorlang. Hatto eng yaxshi o'ylangan rejalar ham tushib ketishi mumkin. O'qituvchining o'quvchilar talablariga muvofiq moslashishi va o'zgarishi kerak. O'qituvchi ......... talabalar uchun do'stona va o'quv imkoniyatlarini maksimal darajada kengaytirishga yordam beradigan sinflarni tashkil qiladi. O'qituvchi ......... yashash uchun jadval to'g'ri yoki yo'qligini hal qilish. Ular, shuningdek, yashash joyidagi jadvalga o'zgartirish kiritish kerakligini ham belgilashlari kerak

“ O'qituvchi muntazam ravishda fan bilan shug'ullanmog'i lozim. Aks holda и qurigan daraxt va toshga o'xshab qoladi. Qurigan daraxt va tosh meva bera olmaganidek, kelajakda bunday о 'qituvchidan hech qanday natija kutib bo ‘Imaydi ” Adolf Disterverg

O'qituvchi kasbining xususiyatlaridan biri uning jamiyatda o'rgatuvchi, ustoz deb belgilanishidir. O'qituvchi jamiyat o'sib kelayotgan shaxs o'rtasidagi vositachisidir. Shuning uchun ham o'qituvchi jamiyatda eng qiyin jarayonni boshqaradi-bu shaxsni shaqllanishi jarayonidir. Bu jarayonni qiyinligi tarbiyalanuvchi shaxsning o'zgaruvchanligidadir. Mustaqillikka erishilgan kundan boshlab, maktablarga o'qituvchi murabbiylarga ularni moddiy ma'naviy rag'batlantirish, yordam berish masalalariga e'tibor kuchaytirildi. Chunki o'qituvchi mehnatini hech narsaga tenglashtirib bo'lmaydi. Har kim ham bu kasbning egasi bo'la olmaydi, o'qituvchi bo'lib faqat shu kasbning fidoyisi bo'lganlargagina ishlay olishi mumkin va shundaylarni hamma e'zozlab xurmat bilan boshiga ko'tarishi mumkin.371F0F 0D 11 16 08 3F 03 03 08 041F0F 03 03

Har qanday mamlakatning kuchi uning fuqarolarining ma`naviy yetukligi, inteliaktual salohiyatga egaligi bilan belgilanadi. Fuqarolarning ma`naviy yetukligi, inteliaktual salohiyati esa ta`lim tizimining mazmuni shaxsning har tomonlama shakllanishi uchun xizmat qiluvchi moddiy va ma`naviy shart-sharoitlarning mavjudligi jamiyatda qaror topgan ijtimoiy munosabatlar mazmuni shuningdek aholinng etnopsixologik, xususiyatlari, axloqiy qarashlari hayotiy e`tiqodlari asosida shakllanadi. Kadlar tayyorlash milliy dasturi O`zbekiston Respublikasining “Ta`lim to`g`risi”dagi qonuning qoidalariga muofiq milliy tajribaning tahlili va ta`lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda umumiy va kasb hunar manaviyatiga ijodiy va ijtimoiy faollikka ijtimoiy siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo`ljalni to`g`ri topa olish qobiliyatiga ega bo`lgan kadrlarni tayyorlashga mo`ljallangan .

Foydalanilgan adabiyotlar. Adabiyotlar: 1.Podlasiy I.P. Pedagogika Kniga 1. — M.: Vlados, 2003. 2.Ro’zieva D., Usmonboeva M., Holiqova Z. Interfaol metodlar: mohiyati va qo’llanilishi

O'xshashlar

Sinf xonalariga qo’yiladigan gigiyenik talablar

Ezilish sindromi va unga tibbiy yordam

Jinsiy tizim embriogenezi va unga taʼsir etuvchi omillar

Tibbiyotda muloqotning o‘rni va shaxslararo munosabatlar

Mehnat gigyenasi