Jinsiy tizim embriogenezi va unga taʼsir etuvchi omillar - Tibbiyot - Slaydlar

Jinsiy tizim embriogenezi va unga taʼsir etuvchi omillar

Yuklangan vaqt:

04.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

632.7373046875 KB

Ko'chirib olish

JINSIY TIZIM EMBRIOGENEZI VA UNGA TA SIR ETUVCHI ʼ OMILLAR

REJA:  Embriologiya.  Jinsiy tizim embriogenezi.  Jinsiy tizim embriogenezi va unga ta sir etuvchi omillar.ʼ

Embriologiya ( qadimgi yunoncha : μβρυον - embrion ἔ va -λογία logiya) — embrion (murtak, pusht) ning hosil bo lishi va rivojlanishi qonuniyatlari to g risidagi fan. ʻ ʻ ʻ Odam va hayvonlar Embriologiyasi hamda o simliklar ʻ embriologiyasi farqlanadi. 01 0D 0F 0910 140B01 1D 1C 0B 03 02 2C0E 0B1D 13 0B01 02 1C

Jinsiy organlarning ikkita muhim fiziologik vazifasi bo’lib, birinchidan , ular jinsiy hujayralar-gametalar (tuxum hujayra va spermatozoid) hosil bo’lishini ta’minlasa, ikkinchidan, jinsiy hujayralar va jinsiy bezlar faoliyatini boshqaradigan gormonlar ishlab chiqaradi. Jinsiy organlar 2 xil bo’lib, jinsiy hujayralar rivojlanadigan bezlar (tuxumdon va urug’don) va jinsiy hujayralar o’tadigan yo’llardan iborat. Jinsiy organlarning taraqqiyoti. Jinsiy organlarning taraqqiyoti bir necha jarayonlar va bocqichlardan iborat. Sut emizuvchilar jinsiy organlarining taraqqiyotida ikkita muhim xususiyatga e’tibor berish lozim. Eirinchidan, jinsiy organlar taraqqiyotining dastlabki bosqichida indifierent morfologik belgilar, ya’ni ham erkaklik , ham urg’ochilik jinsiy organlarga xos belgilar shakllanadi va ularnnig qaysi jins ekanligini aniqlab bo’lmaydi. Keyinchalik har xil jinsga oid belgilar shaklanadi. Ikkinchidan, erkaklik jinsining ta’sviri yo’qligi tufayfi, urug’chilik jinsiy organ rivojlanadi. 01 17 2D 21 28 19 18 28 01 17 30 24 22 17 28 24 2D06 33 1E 2128 22

Haddan tashqari harorat juda issiq yoki juda sovuq, reproduktiv organlarning rivojlanishiga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin

Jinsiy organlar taraqqiyotining dastlabki bosqichi urug’lanish bo’lib, bunda spermatozoid xromosomasi zigotalanishini belgilaydi. X Y-xromosomali zigota erkaklik jinsini belgilasa ham, zigotaning dastlabki davrida erkaklik va urugchilik zigotasining taraqqiyoti bir xil kechadi. Y-xromosomaning asosiy vazifasi indifferent gonadani urug’don hosil bo’lishi tomonga buradi. Bu birlamchi jinsiy hujayraning gonadaga migrasiyasidan keyin sodir bo’ladi. Y-xromosomaning bu vazifasi, undagi N Y-antigen orqali bajariladi. Bu antigen bo’lmasa, gonada tuxumdonga aylanadi. Shu bilan jins differensiasiyasining ikkinchi, ya’ni gonada jinsini aniqlash bosqichi tugallanadi 01 130813 19 1708 0E 0F 02030E 0F 1802 20 0A 0F 1F020304

To'g'ri ovqatlanish to'g'ri embrionogenez uchun juda muhimdir, chunki etishmovchiliklar reproduktiv tizimning rivojlanishiga to'sqinlik qilishi mumkin.

Hindiston, Xitoy, Misr va Yunonistondagi (miloddan avvalgi 5- asr) embriologik tadqiqotlarda diniyfalsafiy ta limot aks etgan. ʼ Bu qarashlar Gippokrat va Aristotel asarlarida ham o z ʻ ifodasini topgan. Gippokrat va uning izdoshlari odam embrioni rivojlanishini o rganishga ahamiyat berib, uni tovuq tuxumidan ʻ jo janing shakllanishiga qiyoslashni tavsiya qilganlar. ʻ Aristotelning embriogenezda a zolarning ketmaket shakllanishi ʼ to grisidagi ta limoti epigenetik tasavvurlarga asoslangan. Bu ʻ ʼ qarashlar 16-asrgacha deyarli o zgarishsiz qoldi. U. Garvey ʻ asarining nashr qilinishi (1651) Embriologiya rivojida muhim burilish yasadi. Italiyalik olim M.Malpigi mikroskop yordamida jo ja rivojlanishining xuddi shu bosqichida ilgari ma lum ʻ ʼ bo lmagan qism (a zo)larini ko rishga muvaffaq bo ldi (1672), u ʻ ʼ ʻ ʻ Embriologiyada 18-asr oxirigacha saqlanib kelgan preformistik tasavvurlar (embrion rivojlanishi unda oldindan mavjud bo lgan ʻ xilmaxil strukturalarning o sishi)ni yoqlab chiqqan. Bunga ʻ K.F.Volf o z asarlaridagi (1759) ma lumotlar bilan qattiq zarba ʻ ʼ berdi. 1C06 0A01 271407 02 06 05 02 16 02 2905 01 0B 02 09 02 0A 12 16 02 12 02 2E11 0B 02 2A 02 341B 02 12

Embrional rivojlanish davri 3ta bosqichga bòlinadi: maydalanish,gastrulyatsiya va birlamchi organogenez.Bu davr zigota hosil bòlishdan boshlanib,embrionning shakillanib tùģilgunga yoki tuxum qobiqlaridan chiqunga qadar davom atadi. 0102030405060708090A04050B060C090807050D0E0A0F080B04050A1011080A 03060D1205130E14080A0315090507080F0516 01020304020502060708090A0B02080C0D0E0503020C080703020F10020F 11070D0502011209070F130D0B0206130B1406141516170E0F0402100D0F 15070B130C020F09130807050F1118050708090402060F 1113080905020607110A1401110D0713060607060B0F 08090219070505020607110F0C1A1B07050B0E060B020F031319070F 0C0E1C0E010F1D1311071D05020D070402060F1209071D0E060B020F 1D0204020D0F04021013010F020C02040716 01

Tuxumdonning embriogenezi davrida birlamchi buyrak asosida mezenxima rivojlanib, buyrak kanali reduksiyaga neliraydi. Mezonefros kanal atrofiyaga uchraydi, paramezonefios kaiial rivollariadi. Paramezonefros kanalinnig yuqori qismituxumyo’liga aylanadi. Uning boshlanishi, tuxunuri qabul qiluvchi oladi. Pastki qismi voronkasimon ko’rinishni oladi. Pastki qismi esa o’saro qo’shilib, bachadon va qinni hosilqiladi (17-rasm). Taraqqiy etayotgan tuxumdonda mezenximadan iborat bo’lgan birlamchi buyrakning qoldiq tanasi, uning asosiy qismi hisoblanadi. Jinsiy vakilning ustki epiteliy hujayralari o’sib, ana shu asosiy qismida jinsiy tizimga aylariadi. Mezenxima jinsiy tizim orqali o’sib, birlamchi follikulaga aylanadi. Har bir follikula ovosit va uni o’rab turgan follekulyar epiteliydan iborat bo’ladi. 01 1110 190A0D0A0C 39 12020E 19 0F02 01 1214 08 0B06 25 25

Gormonal aloqa zanjirlari reproduktiv tizimning to'g'ri embrionogenezi uchun zarur bo'lgan muvozanat va muvofiqlashtirishni ta'minlaydi. 27 17 18

Rivojlanish jarayonida ba'zi kimyoviy moddalarga ta'sir qilish reproduktiv tizimning embriogenezini buzishi mumkin 2A 0D020B0204 18

TA SIR ETUVCHI OMILLARʼ Estrogenlar, progesteron va testosteron reproduktiv tizimning differentsiatsiyasi va funktsional etukligini boshqaradigan asosiy gormonlardir. 0A 18 25 1E

E’TIBORINGIZ UCHUN RA XMAT!

O'xshashlar

Stomatologik tizim va majmualar

Limbik tizim

Jinsiy tarbiya

Jinsiy ko‘payish

Immun tizim va immunologik reaktivlik