Sovet hokimiyatining O'zbekistonda yuritgan ijtimoiy iqtisodiy siyosati. Qatag`onlik siyosati - Tarix - Slaydlar

Sovet hokimiyatining O'zbekistonda yuritgan ijtimoiy iqtisodiy siyosati. Qatag`onlik siyosati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

620.8984375 KB

Ko'chirib olish

Sovet hokimiyatining O'zbekistonda yuritgan ijtimoiy iqtisodiy siyosati. Qatag`onlik siyosati

Reja:  Respublikada sanoat taraqqiyoti va uning kamchiliklari  - sanoatlashtirish, milliy manfaatlarning kamsitilishi, yangi shaharlar, rejalashtirish, yutuqlar va nuqsonlar, oqibatlari.  Sovet davlatining O’zbekistondagi agrar siyosati. Paxta yakkahokimligining shakllanishi.  - er-suv islohotlari, agrar siyosat, qishloq xo’jaligini jamoalashtirish, quloqlashtirish, paxta yakkahokimligi, ekologik mutanosiblikning buzilishi, Orol fojiasi, oqibatlari.  Sovet hokimiyati yillarida O’zbekistonning ma’naviy qaramligi va uning oqibatlari  - madaniy inqilob, «Hujum» harakati, ziyolilarni qatag’on qilish, ma’naviy-ma’rifiy sohada ma’muriy buyruqbozlikning kuchayishi, adabiyot va san’atdagi cheklashlar, oqibatlari.

Sovetlar davrida O’zbekistonning iqtisodiy, ma’naviy qaramligi va uning oqibatlari.  Kommunistik firka va sho’rolar hukumati 1925 yildan boshlab butun mamlakatdagi kabi O’zbekistonda ham bolshevoylar doxiysi V.I.Lenin ishlab chiqqan va amalga oshirishi" mumkin bulmagan reja asosida sosializm qurilishini boshlab yubordi.Albatta bu ish sho’rolar ittifoqi komfirqasining har tomonlama kugirchog-iga aylanib krlgan O’zbekiston firka tashkilotining bevosita rahbarligida amalga oshirila boshladi.

 Bolsheviklar dohiysi sho’rolar Rossiyani sanoati rivojlangan mamlakatlar qatoriga olib chikishni vazifa qilib qo’yar ekan, har qanday mustaqil davlatning yashashining asosiy sharti zamonaviy rivojlangan sanoatiga, og’ir industriyasiga ega bo’lishiga bevosita bog’liq ekanini yaxshi tushunar edi.  V.I.Leninning sosializm qurish rejasi sobiq ittifoq miqyosida yagona umumii reja bo’lishga harakat, mamlakatning turli yerlarida shur amalga oshirilgan.  O’zbekiston kabi mustamlaka mamlakatlarida bu siyosat alohida maqsadlarda amalga oshirildi

 Jamoalashtirish siyosatiga ko’ra yakka dehqon xo’jaliklari majburan kolxozlarga birlashtirilayabdi. Vujudga kelgan bu sharoitda kishilarning - ishlab chiqarishdagi mehnatga haq to’lash o’zaro tenglik asosida amalga oshirildi, moddiy manfatdorlikka putur yetdi. G’ayri qonuniy zo’ravonlik yo’li bilan o’tkazilgan bu siyosat tufayli odamlarning «dehqonlarning» ko’pchiligida mehnatga,ishga bo’lgan intizomini, munosabatini salbiy tomonga o’zgartirdi. Tabiiy, qishloqda mehnat qilayotgan dehqon o’z mehnatidan manfatdor bo’lmas ekan qishloq ishlab chiqarishida ijobiy siljish bo’lmaydi.

 Sovet hukumati yer-suv islohoti o’tkazishda yo’l qo’ygan xatolaridan yana biri shu bo’ldiki, islohot o’z yerida halol mehnat qilib shu orqali hayot kechirayotgan dehqon xo’jaliklarini ham o’z girdobiga tortib, ularni yer-suvi, ot-ulovidan mahrum qildi. 1929 yilga kelganda ular barcha dehqonlarni 52 % ni tashkil kilardi. Ayniqsa, O’rta hol yer-suv islohoti tufayli og’ir ahvolga tushib qoldilar. SHo’rolar hukumati dastlab ularga yer bshshb keyinchalik ulardan yerlarni tortib olib, o’zlarini quloq qildi. SHo’ro hukumati o’lkada yer-suv islohoti ketidan jamoalashtirish siyosatini o’tkazishga kirishdi. O’zbekistonda ham jamoalashtirish 1929 yilning dekabrida bo’lib o’tgan VKP kuriltoyidan keyin boshlangan bo’lsa, bu sohada ancha muncha ishlar 20 yillarning boshlaridanok qilingan edi.

 Jamoalashtirish siyosati O’zbekistonda bevosita markazning ko’rsatmalari asosida mahalliy xalqning urf-odati,uni turmush tarzi,eng asosiysi o’lkadagi mavjud shart-sharoitni hisobga olmagan holda, o’ta yuqori sur’atlarda o’tkazildi. Bunda O’zbekiston komfirqasining Markaziy qo’mitasining 1930yil 17 fevralida qabul kilgash «Jamoalashtirish va qoloq xo’jaliklarini tugatish to’g’risida» gi qarori ma’lum darajada rol o’ynaydi. CHunki bu qarorda respublikada jamoalashtirishni 17 hududga bo’lib o’tkazish belgilanib, ularni muddatlari ham ko’rsatib qo’yilgan edi.

20-30 yillarda fan va madaniyat, hamda xalq ta’limining ahvoli.  Turkiston dunyoning eng qadimiy madaniyat, ilm-ma’rifat o’choqlaridan biri ekanini yaxshi bilardi. Ular ana shu yuksak madaniy - ma’navi boylik, kerak bo’lsa ma’rifat beshigida tarbiyalangan xalqimizning ongini zaharlash, ularning qalbidan vatanparvarlik, mardlik, imon-etiqod, milliy va diniy qadriyatlarga sodiqlik, erk va ozodlikka tashnalik, bosqinchi mustamlakachilarga nisbatan nafratni siqib chiqarishni o’z oldilariga masad qilib qo’ydilar.

 20-yillar oxirlariga kelib Stalin tomonidan yangi nazariy qarash sifatida ilgari surilgan «sotsializm mustahkamlanib borgan sari sinfiy dushman qarshiligi ham shunchalik kuchayib boradi», degan soxta g’oya butun mamlakat uchun halokatli oqibatlarga olib keldi. Stalin va uning yaqinlari mamlakat va partiya hayotiga oid har bir masalada o’z irodasi, hukmini boshqalarga majbur etib bordilar. Qatag`onlik siyosati

 Mustabid tuzum Markazda va joylarda o’z mutlaq hokimiyatini shakllantirib, mustahkamlab borar ekan, bunda u o’ziga sodiq muayyan siyosiy va ijtimoiy kuchlarga tayanib ish yuritmog’i kerak bo’lardi. Shu maqsadda Markaz hukumati yangi sotsialistik jamiyat qurilishining butun davomida O’zbekistonga o’zining ko’p sonli sadoqatli xodimlari, vakillarini rahbariy lavozimlarga yuborib turganligi bejiz emas. Xususan ular yordamida o’lka hayotida kechayotgan barcha jarayonlar, o’zgarishlardan doimiy xabardor bo’lish, ularning yo’nalishlarini, maqsad, vazifalarini belgilash, mahalliy kadrlar faoliyatini kuzatish, nazorat qilish mumkin bo’lardi.

O'xshashlar

Sovet hokimiyatiga qarshi qurolli harakat. Sovet tizimining O`zbekistonda yuritgan qatag`onlik siyosati va uning oqibatlari

Sovetlar va kompartilrning O`zbekistonda amalga oshirilayotgan qatag`onlik siyosati

Sovet tuzumi davrida O’zbekistondagi qatag’on siyosati

Ubaydullaxonning markazlashtirish siyosati

20 – 30 yillarda O’zbekistonda ma’daniy hayot