logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Saljuqiylar davrida movarounnahrdagi ijtimoiy–iqtisodiy munosabatlar

Saljuqiylar davrida movarounnahrdagi ijtimoiy–iqtisodiy munosabatlar

Yuklangan vaqt:

09.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1636.5078125 KB
Ko'chirib olish
MAVZU: SALJUQIYLAR DAVRIDA MOVAROUNNAHRDAGI IJTIMOIY–IQTISODIY MUNOSABATLAR Reja: 1. Saljuqiylar davlatining tashkil topishi. 2. Saljuqiylar davlatining boshqaruv tizimi. 3. Ilm-fan madaniyati. SALJUQIYLAR DAVLATINING TASHKIL TOPISHI. Saljuqiylar – Xuroson, Yaqin va Oʻrta Sharq, Kichik Osiyo, qisman Movarounnahrdagi bir necha davlatlarda hukmronlik qilgan turkiy sulola (1038— 1308). Sulola nomi chorvador turkiy qavm —oʻgʻuzlar boshligʻi Saljufek ibn Doʻkak nomidan olingan. Sulolaga Saljuqning nevarasi sulton Toʻgʻrulbek asos solgan. Sirdaryoning quyi oqimi — Jand sh. Atroflari (hozirgi Navoiy viloyati hududi)da yashagan oʻgʻuzlar Saljuq boshchiligida islom dinini qabul qilishgan (992). Saljuqning vafotidan soʻng ular Nurota atroflarida joylashgan. Alp Arslon va Malikshoh hukmronligi davrida saljuqiylar Kichik Osiyo va yaqin sharqda mustahkam oʻrnashib olishadi.Alp Arslon va Malikshoh Balx,Termiz,Samarqand,Buxoro keyinchalik Fargʻona vodiysi ham Saljuqiylar qoʻliga oʻtadi.Xattoki Sharqiy Turkistondagi Qoraxoniylar ham Saljuqiylar ustunligini tan olishadi.Keyin Alp Arslon poytaxtni Isfahondan Marvga koʻchiradi. Saljuqiylar davlati tepasida oliy hukmdor-sulton (sulton ul-aʼzam) turgan.Uning nomidan xutba oʻqilib tanga zarb qilingan.Taxt otadan bolaga meros sifatida oʻtgan. Mulk ye-suv taqsimlash,muhim davlat va boshqaruv mansablariga tayinlash amaldorlar ishini nazorat qilish va shu kabilar sultonning vakolatlari doirasida kirgan . DAVLAT BOSHQARUV TIZIMI. Saljuqiylar boshqaruv tizimi Somoniy ,Qoraxoniy va Gʻaznaviylarniki singari 2 ga: devon va dargohga boʻlingan . • Viloyat boshliqlari yaʼni voliylar sulton tomonidan tayinlanib,oʻz devonlarida eta boʻlishgan.Ular viloyat xayoti bilan bogʻliq barcha sohalar moliya sud harbiy ishlar jazo idoralariga rahbarlik qilishgan . • Devon az-zimam moliya ishlari devoni • Devon al-insho hujjatlarni qayd qilish ishlari bilan shugʻullanuvchi devon. • Al-mahzan Al-maʼmur xazina ishlari devoni. • Devon al-abniyo imoratlarning qurilishi va taʼmirlanish ishlarini boshqaruvchi devon • Sohibi devon fuqorolik va moliyaviy ishlar boshqaruv boshligʻi. Davlat yerlarining katta qismi iqto tarzida harbiylar va amaldorlarga xizmatlari evaziga inom etilgan. ILM-FAN VA MADANIYAT Saljuqiylar davrida ilm – fan va madaniyat ayniqsa Eron Iroq va Movarounnahrdagi shaharlarda rivojlandi.Nishopur Isfaxon Basra Hirot Marv Buxoro Samarqandda koʻplab madrasalar qurildi. Saljuqiylar davrida ,,Siyosatnoma” asari yozilgan boʻlib bu asar bosh vazir Nizom ul-mulk tomonidan fors tilida yozilgan. Uning Siyosatnoma asarining asosiy gʻoyasi shundan iboratki shox va hokimlarni adlu insofga,sulh va muruvvatga ,davlatni oqilona boshqarib, qatʼiy qoida va tartib oʻrnatishga,amaldorlarni vijdonli pok,halol va iymonli boʻlishga tinchlik va totuvlikni taʼminlashga davlat etadi. EʼTIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !

O'xshashlar

Somoniylar davrida ijtimoiy-iqtisodiy hayot
Saljuqiylar davrida harbiy islohotlar va qo’shin ahvoli
Saljuqiylar davlati
Birinchi jahon urushi davrida xalqaro munosabatlar
Feodal tarqoqlik davrida xalqaro munosabatlar va diplomatiya