logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Qadimgi Gretsiya san`ati

Qadimgi Gretsiya san`ati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

832.21875 KB
Ko'chirib olish
Qadimgi Gretsiya san`ati Reja:  1. Qadimgi Gretsiya san`atining jahon madaniyati tarixida tutgan o`rni.  2. Me`morchilik va haykaltaroshlikning o`ziga xos tomonlari.  Odatda Qadimgi Gretsiya san`ati tarixi Mikenaning qulashi va Doriylar tomonidan Peloponnes, uning janubida joylashgan orollar, Kritning bosib olinishi bilan boshlanadi va eramizdan avvalgi XI asrdan I asrgacha bo`lgan davrni o`z ichiga oladi. Bu tarixiy- badiiy davr to`rt bosqichdan iborat:  1). Gomer davri (er.av. XI-VIII asrlar);  2). Arxaika davri (er.av. VII-VI asrlar);  3). Klassika davri (er.av. V-IV asrlarning dastlabki uch choragi);  4). Ellinizm davri (er.av. IV-I asrlar).  Greklar birinchi bor badiiy ijodda insoniyatning asriy muammolarini yechishga urindilar. Ular botirlik, jasorat, Vatan mehri va hur insonning qudratini ulug`ladilar, uning jismoniy go`zalligi va ma`naviy barkamolligini ifodalab, ideal, garmonik kamol topgan inson obrazini yaratishga intildilar. Buyuk Sofoklning “Tabiatda insondan kuchli zot yo`q”, - degan fikri davr estetikasi, dunyoqarashini o`zida mujassamlashtirgan. Qadimgi Gretsiyada faoliyatli, davlat manfaatini o`z manfaatidan ustun qo`yadigan insonni ulug`ladilar. Irodali, Vatanni sevadigan va uning uchun kurasha oladigan inson obrazini ideal inson, deb bildilar. Gomer davri san`ati.  Har to`rt yilda o`tkaziladigan Olimpiya musobaqalari esa, erkin Ellinning jismoniy va ma`naviy shavkatini namoyon etuvchi bayramga aylandi, g`oliblarga haykallar o`rnatildi. Darhaqiqat, Grek san`ati insonning real his-tuyg`ularini badiiy ifoda etishi bilan hamon kishiga zavq-shavq baxsh etmoqda; inson aql-idroki, zakovatini tarannum etib, unga kuch bag`ishlamoqda.Grek san`atining shu jihati Yevropaliklar tomonidan ham, Sharq xalqlari tomonidan ham e`zozlanadi.  Mamlakatimiz san`atkorlari ham bu san`at namunalariga murojaat qilib, o`zlarining mahoratlarini oshirganlar.  Gomer davri san`ati.  Qadimgi Gretsiya tarixining eramizdan avvalgi XI-VIII asrlari Gomer davri deb ataladi. Bu davr san`ati va madaniyatini o`rganishda Gomerning “Iliada” va “Odisseya” dostonlari qimmatli manbaa hisoblanadi. Mikena yozuvlarining o`qilishi shu davrga oid ma`lumotlarning kengayishiga yordam berdi. Gomer davrida hunarmandchilik, ayniqsa, kulolchilik va u bilan bog`liq bo`lgan ko`zaga gul solish san`ati ravnaq topgan. Dastlabki ishlangan kulochilik buyumlari - ko`zalarda qadimgi Grek amaliy-dekorativ san`atining o`ziga xos xususiyatlari namoyon bo`ladi. Bu ko`zalar yuzasiga geometrik naqshlar ishlangan bo`lib, ularning shakli ko`rkam naqshlar kompozitsiyasi aniq, siluetlari qat`iy. Bu xususiyatlar buyumga o`zgacha latofat kiritadi. Arxaik Gretsiya san`ati. Eramizdan avvalgi VIII asr oxirlaridan boshlab, ilk sinfiy jamiyat tashkil topa boshlagan. Eramizdan oldingi VII-VI asrlarda arxaik, ya`ni qadimgi (grekcha “arxeyos” - qadimgi demakdir) davr deb nomlanadi. Arxaika davrida Gretsiyada ilmiy fikrlar rivojlanadi. Tibbiyot, astronomiya, tarix, geografiya, matematika taraqqiy qildi, poeziya, adabiyot, teatr kamol topdi, grek yozuvi paydo bo`ldi. Greklar o`zlaridan avvalgi xalqlar, Sharq mamlakatlari - Bobil, Misrning fan va madaniyat borasidagi yutuqlarini chuqur o`rganib, o`zlarining betakror san`at va madaniyatlarini yaratishga muyassar bo`ldilar. Afina Poseydon Me`morlik. Arxaika davri me`morchilik san`ati shaharlarning rivojlanishi va qurilishi bilan bog`liq.  Grek ibodatxonalari bir necha tipda bo`lib, bularning ichida eng keng tarqalgan tipi peripter hisoblangan. Bu tipda qurilgan binoning markaziy qismi muqaddas yer-sella bo`lib, atrofi esa ustunlar bilan o`ralgan. Grek me`morchiligining bu tipi faqat grek me`morchiligidagina emas, balki jahon san`ati me`morchiligida ham katta rol o`ynadi. Ilk Arxaika ibodaxonalari birmuncha past va uzunroq qilib qurilgan. Ularning ko`rinishi vazmin va salobatli. . Qadimgi grek olimlari Fales Aristotel Arximed Gipograt Sokrat va boshqalar  . Persey va Gerakl qahramonligiga, xudolar va gigantlar jangiga bag`ishlangan kompozitsiyalar shu davr haykaltaroshligi mahsulidir. Arxaika davrining ko`zaga surat solish san`ati dastlab qora figurali vazalarda namoyon bo`ldi. Bunday vazalarga qora lak bilan turli tasvirlar ishlangan. Ayniqsa qora figurali vazalar ishlash san`ati VI asrning II-III choragida rivojlanib, bu sohada attikali qurollar va rasmlar chiqarishgan. Shunday mashhur ustalardan biri, rassom Klitiy bo`lgan. U jahonga mashhur bo`lgan “Fransua vazas”ni bezatgan. В культуре Древней Греции в  период архаики (VII— VI вв. до н. э.). расцветает  вазопись. Она  претерпевает качественные изменения: стремясь передать пространство, объем и движение, мастера меняют технику изображения, и силуэтная чернофигурвая роспись сменяется краснофигурной. Искусство (вазопись) Haykaltaroshlik.  Arxaika davrida grek monumental haykaltaroshligi kamol topa boshladi. Toshdan yaratilgan haykallar namunasi esa eramizdan avvalgi VII asrlarga to`g`ri keladi. Haykaltaroshlikning rivojlanishida Krit san`atkorlarining ta`siri sezilarli bo`lgan. Arxaika davri haykaltaroshligida odam gavdasini alohida tasvirlash bilan birga, voqealarni aks ettiruvchi kompozitsiyalar, masalan, olishuvlar ko`rsatiladi. Yuqori klassika.  Eramizdan avvalgi V asrning ikkinchi yarmidan boshlab, Gretsiya siyosiy, iqtisodiy va madaniy ravnaqining oltin davrini boshladi. San`atning hamma tur va janrlari rivojlanib, yuqori klassika davri kishilarining estetik ideal haqidagi tushunchalarini mukammal badiiy obrazlarda ko`rsatadi. Bu taraqqiyotda, so`zsiz, shu davrning yirik davlat arbobi Perikl muhim rol o`ynadi. Propiley devorlari davlatning jangovor o`tmishini tasvirlovchi suratlar bilan bezatilgan.  Yuqori klassika davrida Afina akropoli o`zining tugal ko`rinishini egalladi. Perikl tashabbusi bilan Afinaning ichki qal`asi - Akropol qayta tiklandi. Bu qal`a Eron-Grek urushida vayron bo`lgan edi. Eramizdan avvalgi V asrning uchinchi choragida bu yerda oq marmardan yasalgan grek me`morchiligining nodir durdonalari bo`lgan Parfenon, katta darvozaxona - Propiley, qanotsiz g`alaba ma`budasi Nikaga atab qurilgan Niki Apteros qad ko`tardi. Bu binolar badiiy bezakka boy bo`lgan.

O'xshashlar

Qadimgi Xorazm
Qadimgi Xitoy
Qadimgi Naxshab
Qadimgi Misr
Qadimgi Nasaf tarixi