logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Qadimgi Eron. Qadimgi Hindiston

Qadimgi Eron. Qadimgi Hindiston

Yuklangan vaqt:

01.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

35386.026367188 KB
Ko'chirib olish
Qadimgi Eron. Qadimgi Hindiston Reja: 1. Qadimgi Elam va Midiya podsholigi. 2. Ahmoniylar davlati. 3. Moxenjo-Daro, Xarappa madaniyatlari. 4. Maurya davlati. 5. Gupta davlati. 6. Madaniyat va din. Qadimgi Eron. Eron so’zi qadimgi fors tilida “ariana” – oriylar mamlakati degan ma'noni bildiradi. Qadimgi Eron me'morchiligining ulug`vor inshootlari Suza va Pasargad va Persopoldagi saroy ansambllari edi. Suza (Shusha) – qadimiy shahar. Er. avv. III – I ming yillik o’rtalarida Elamning poytaxti bo’lgan. O’z davrida Axmoniyalar, Parfiya, Sosoniylar davlatining poytaxtlaridan biri edi. Suzada olib borilgan arxeologik qazishmlar. Naram-Suen zafarnomasi. Bo’rtma tasvir. Suza. Saroy darvozasidagi sfinkslar. Suza yodgorliklari. Doro I saroy devoridagi bezaklar va buqa boshi. Luvr muzeyi. Doro I saroy devoridagi sfinks. Suza yodgorliklari. Suza yodgorliklari.Inshu-shinak ibodatxonasi devoridagi tasvir. Er. avv. XII asr. Luvr muzeyi. Saroy soqchilari. Doro I saroy devoridagi tasvir. Pasargad – forscha – “fors bog’i” yoki “forslar qarorgohi”. Axmoniylar davlatining birinchi poyxtati. Pasargad ga Axmoniylar davlati asoschisi Kir II (er. avv. 558-530) buyrug’i bilan 546-yilda asos solgan. Pasargad - Kir II va Kambiz II (er. avv. 530-522) davrida mamlakat poytaxti bo’lgan. Pasargad yodgorliklari: Kir II saroyi qoldiqlari. “ Sulaymon zindoni” nomi bilan atalgan inshoot qoldiqlari. Pasargad yodgorliklari. “ Sulaymon zindoni” nomi bilan atalgan inshoot shunday ko’rinishda bo’lgan. Pasargad yodgorliklari. Kir II daxmasi. Kir II va Kambiz II davrida barpo etilgan. Yunon tarixchilarining yozishicha, daxmada qimmatbaho buyumlar bo’lgan. Daxma Aleksandr Makedonskiy istilosi davrida talangan. Daxmani Misr piramidalariga tenglashtirishgan. Kir II daxmasi. Persopol – (forscha “fors shahri” ) – Eronning qadimiy shaharlaridan biri. Doro I (er. 522-486) davridan to davlat qulaginuga qadar Ahmoniylar davlati poytaxti. Ma’lumotlarga qaraganda, Persopol ga er. avv. 560-yilda asos solingan. Doro I er. avv. 520-yilda poytaxtni Persopolga ko’chirgan va katta qurilish ishlarini olib borgan. Persopol xaroblarining umumiy ko’rinishi. Bugungi kunga qadar Persopol da 135.000 metr. kv. maydonni egallgan katta saroy qoldiqlari yetib kelgan. Persopol saroyi mana shunday ko’rinishda bo’lgan. Persopol saroyi yodgorliklari. Persopol - er. avv. 330-yilda Aleksandr Makedonskiy qo’shinlari tamonidan vayron qilngan. Persopol saroyi yodgorliklari. Persopol saroyi yodgorliklari. Shoh saroyini qo’riqlochi qanotli xo’kizlar (Sfinks). “ Barcha xalqlar darvozasi” qoldiqlari. Persopol saroyi. Bo’rtma devoriy tasvirlar: Persopol saroyi yodgorliklari. Erondagi noyob yodgorliklardan yana biri - Naqshi Rustam yodgorliklaridir. Naqshi Rustam yodgorliklari – Persopol yaqinida joylashgan (6 km) Ahmoniy hukmdorlari qabristoni. Naqshi Rustam yodgorliklari - Aleksandr Makedonskiy istilosi davrida talangan. Naqshi Rustamda – Eron shohlari Doro I, Kserks I, Artakserks I, Doro II, Artakserks III, Doro III larning qabr va maqbaralari mavjud. Eron shohi Doro I daxmasi. Naqshi Rustam. Zardo’shtiylar kaabasi. Er. avv. V asr. Naqshi Rustam. Shiningdek, bu yerdan zardo’shtiylar ibodatxonasi , ko’plab xaykallar, qoyatosh tasvirlari, ahmoniylarga turli davrlarda qaram bo’lgan davlat va xalqlar, satraplikalar xaqidagi ma’lumotlar mavjud. Qadimgi Eron hududidan topilgan eng noyob yozma manbalardan biri - Bexustun yozuvlari hisoblanadi. Bexustun yozuvlari – Qadimgi Eron va bir qator Sharq mamlakatlari tarixi xaqida muhim manba hisoblanadi. Bexustun yozuvlari - Eron shohi Doro I buyrug’i bilan tahmininan er. avv. 520-519-yillarda, qadimgi fors, akkad, elam tillarida, Eronning Kirmonshoh shahri yaqinidagi (30 km) qoyatoshga (91 metr balandlikga) yozilgan. Bexustun yozuvlari - Zardo’shtiylik dini bosh mabudi Axuramazda sharafiga yozilgan. Ahmoniylar davlati tarkibiga kirgan satrapliklar, bo’ysindirilgan xalqlar, jazolanayotgan qo’zg’olonchilar tasvirlangan. Shuningdek, Bexustun yozuvlari da 413 qator dan iborat, Doro I nomidan aytilgan so’zlar bitilgan. Er. avv. III ming yillik boshlarida janubiy-g`arbiy Eronda Elamtu (Bobil va osur tilida “mamlakat”) yoki Elam ilk davlat birlashmasi shakllanadi. Korun va Kerxa daryolari vodiylarida joylashgan - Suza shahri poytaxtga aylandi. Elam tarixi quyidagi davrlarga bo’linadi: - Elamgacha bo’lgan davr – er. avv. 3200-2700-yy; - Qadimgi Elam davri – er. avv. 2700-1600-yy; - O’rta Elam davri – er. avv. 1500-1100-yy; - Yangi Elam davri – er. avv. 1100-549-yy. Midiya shimoliy-g`arbiy Eronda joylashgan. Midiyaliklar. Midiyani poytaxti Ekbatana bo’lib, Geradot ma’lumotlariga ko’ra, unga Deyoka asos solgan va poytaxtga aylantirgan. Ekbatana – (“Majlislar o’rni”) Eronning qadimgi shaharlaridan biri bo’lib, xozirgi Eron Islom Respublikasining Hamadon shahriga to’g’ri keladi. Deyoka ning og’li Fraort (er. avv. 647-625) hukmronligi davrida Midiya markazlashib borgan. Midiyalik jangchi Kiaksar (er. avv. 625-585) barcha midiya qabilalarini birlashuvini to’liq tugallaydi va qudratli davlat tuzadi. Er. avv. 550-yilda Midiyaga qarshi forslar qo’zg`olon ko`taradi va Astiag taxtdan ag’dariladi. Kir II buyuk. Pasargadadagi devoriy tasvirlar asosida chizilgan surat. Er. av VI asr o’rtalarida Ahamoniylar podsholigi tashkil topadi (er. av. 558-330). Uning asoschisi Kir II (er. av. 558/550-530). Kir II er avv. 550-yilda Midiyani qulatib, qudratli Ahmoniylar davlatiga asos solgan. Ahamoniylar podsholigi (er. av. 558-330). AHAMONIYLAR HUKMDORLARI Kir II – er. avv. 550 -530-yy. Kambiz II – er. avv. 530 -522-yy. Doro I – er. avv. 522 -486-yy. Kserks I – er. avv. 486- 465-yy. Artakserks I – er. avv. 465-424-yy. Kserks II – er. avv. 424-y. Sekudian – er. avv. 424-423-yy. Doro II – er. avv. 423-404-yy. Artakserks II – er. avv. 404-358-yy. Artakserks III – er. avv. 358-338-yy. Arses – er. avv. 338-336-yy. Doro III – er. avv. 336-330-yy. Kir II. Pasargada saroyi devorlaridagi tasvir. Kir II dastlab Midiya va Elamni (er.avv. 550-549), er. avv. 547-546-yillarda Armaniston, Kappadokiya, Lidiyani , er. avv. 539-yilda Bobil ni bosib oladi. Kir II buyuk U Pasargad shahriga asos solgan va davlati poytaxtiga aylantirgan. Kir II er. avv. 530-yilda O’rta Osiyoda massagetlar bilan jangda o’ldiriladi. Fors askarlari Forslarning jangavor aravasi Eron shohi Kambiz . Fors yozuvlaridagi tasvir. Taxtga o’tirgan Kir II ning to’ng’ich o’g’li - Kambiz II (er. avv. 530-522) qo’zg’olonlarni bostirib, er. avv. 525-yilda Misrn i bo’ysindirgan. Bexustun yozuvlarida Gaumata qo’zg’oloni xaqida ma’lumotlar berilgan. Kambiz o’lgach Eronda midiyalik koxin Gaumata - Bardiya nomi bilan go’zg’olon ko’targan va taxtni egallab 7 oy (er. avv. 522-yil mart – sentybr) boshqargan. Doro I. Qadimgi yunon vazasidagi tasvir. Shoh oilasi vakili, saroy amaldori Doro I qo’zg’olonlarni bostirgan va mamlakat taxtiga o’tirdi. Doro I - er. avv. 522-486. Doro I hukmronlik davrida Eron qudratli davlatga aylanadi. U qo’zg’olonlarni bostirgan. Gautamani qatl ettirgan. Doro I. Persopol saroy devorlarifagi tasvir. Doro I – qo’ldan chiqib ketgan Bobil, Midiya, Marg’iyona, Elam, Misr, Parfiyani bo’ysundirdi. Shimoliy-g’arbiy Hindistonni bosib olgan. Doro I. Persopol saroy devorlarifagi tasvir. Persopol – Doro I davlati poytaxtiga aylangan. Doro I ko’plab hududlarni bosib olib, mamlakatni satraplik larga bo’lib boshqaradi. Doro I - pul isloxoti o’tkazib, butun mamlakat miqyosida yagona pul birligi, 8,4 gr og`irliklagi tilla tanga Darik ni joriy qiladi. Doro I - er. avv. 520-yil atrofida Zartushtiylik ni rasmiy davlat dini deb e’lon qildi. Zardo’shtiylik dini bosh mabudi –Axuramazda. Doro I - Yunon – fors urushlarini boshlab bergan (er.avv. 490-449). “ Doro III – Issa jangida”. Mozaika. Doro III (er. avv. 336-330-yy) – Ahmoniylarning so’nggi hukmdori. Er. avv. 334-yilda Ahmoniylar davlatiga Aleksandr Makedonskiy qo’shinlari bostirib kirgan. “ Doro III – Issa jangida”. Mozaika. Eronning afsonaviy poytaxtlari – Suza, Ekbatana, Pasargada, Persopol vayron qilindi, talandi. Doro III qarindoshi Baqtriya satrapi Bess tomonidan o’ldirilgan. Er. avv. 330-yilda qudratli Ahmoniylar davlati qulagan. Gang va Hind daryolari bu hududdagi taraqqiyotga sabab bo’lgan. Gang va Hind daryolari Hindiston o’simlik va xayvonot dunyosi boy. Mamlakat hududida tropik, subtropik, subekvotirial iqlimini kuzatish mumkin. Dehqonchilik juda qadimiy, yerlari unumdor. Hindiston aholisi turli xil. Hindistonning eng qadimgi xaqlaridan biri – Dravidlar hisoblangan. Eng qadimgi hind manbalari - Vedalar, “Mahabxarata”, “Ramayana”, Manu qonunlari bizga Sanskrit (qadimgi hindcha “mukammal”, “sayqallangan”) tilida yetib kelgan. Sanskrit tilida yozilgan manbalar. Qadimgi Hindiston tarixini o’rganishda VEDA (“Bilish”, “o’rganish”) lar deb ataladigan qadimgi hind diniy to’plamlari muhim hisoblanadi. Er. avv. II ming yillikga oid vedalar – Rigveda, Samoveda, Yajurvaveda va Atxarvaveda deb ataladigan to’rt qismga bo’linadi. Hindistonning qadimgi tarixini o’rganishda qadimgi hind dostonlari “Ramayana” va “Mahabxarata” ning o’rni katta. “ Mahabxarata” (“Bxarata avlodlari kurashi xaqida buyuk qissa” yoki “Janglar qissasi”) dostoni er. avv. I ming yillikga oid bo’lib, afsona, rivoyat, ibratli xikoyalardan iborat. “ Ramayana” - er. avv. VI-II asrlar oralig’ida shakllangan. “ Ramayana”da esa hindlarning afsonaviy qahramoni Ram ning urushi va zafarlari xikoya qilinadi. Er. avv. I – eramizning VII asrlarga oid Mahorashtra shtatidagi qoyalarga ishlangan buddaviylarnng Ajanta majmuasi (24 ta g’or monastri va 5 ibodatxona) qadimgi hind me’morchiligi, madaniyati va dini xaqida ma’lumot beradi. Ajanta ibodatxonasi Ajanta majmuasi. Ajanta majmuasidagi ibodatxonalar. Ajanta majmuasidagi ibodatxonalar. Ajanta ibodatxonalarining ichki ko’rinishi. Ajanta ibodatxonalarining ichki ko’rinishi. Ajanta ibodatxonalarining ichki ko’rinishi. Hindiston davlat-chiligi qadimiy. Eng qadimgi hind davlatchiligi xaqida shimoliy-g’arbiy Hindiston- dan topilgan – Mohendjo- Daro va Xarappa shaharlari ma’lumot beradi. Mohinjo-Doro va Xarappa madaniyatlari er. avv. III-II ming yilliklarg oid hisoblanadi. Mohendjo-Daro (“Marxumlar tepaligi”) – Pokiston Islom Respublikasi, Sind viloyati hududida, Hind daryosi vodiysida joylashgan. Mohendjo-Daro ga - er. avv. 2600-yillarda asos solingan. Mohendjo- Daro mana shunday ko’rinishda bo’lgan. Mohendjo-Darodagi jamoat binolari. Mohendjo-Daro xarobalari - 1911-yildan boshlab ingliz arxeologlari tomonidan o’raganila boshlangan. Mohendjo- Daro xarobalarining yuqoridan ko’rinishi. Mohendjo-Daro. Mohendjo-Daro - yaxshi saqlangan 260-270 gektar atrofida maydonni egallagan bo’lib, o’sha vaqtda shaharda 30-40 ming aholi yashgan. Mohendjo-Daro da kengligi 10 metrlik tosh yotqizilgan ko’chalar, markazda hukmdor saroyi va ibodatxona mavjud bo’lgan. Xarappa - shu nomdagi shahar nomidan olingan. Pokiston Islom respublikasi, Mo’lton viloyatida, Ravi daryosi bo’yida joylashgan. Xarappa xarobalari da 1920-yillardan bugungi kunga qadar arxeologik qazishmalar olib borilgan. Maydoni 150 gektar. O’sha vaqtda 15-20 ming aholi yashagan. Xarappa xarobalari. Yuqoridan olinga surat. Xarappa mana shunday ko’rinishda bo’lgan. Xarappa dan Mohendjo-Daro kabi takomillashgan kanalizasiya topilgan. Shahar mukammal suv tizimi bilan ta’minlangan. Xarappa mukammal suv tizimi bilan ta’minlangan. Xarappa topilmalari Xarappadan qadimgi hindlarning iyeroglif yozuvlari ham topilgan. Mohinjo-Doro va Xarappa , er. avv. II ming o’rtalarida bu shaharlar tanazzulga uchragan. Ayrim olimlar bu tanazzul sababini yerning oriqlashuvi, toshqinlar sababli deb ko’rsatsa, ayrimlari oriylar istilosi deb ko’rsatganlar. Hind tilida (sanskritcha) “Oriy”, forscha “Ayriya” – “Yaxshi oiladan”, “Aslzoda” degan ma’nolarni bildiradi. Oriylar Hindistonga O’rta Osiyo va Eron orqali kirib kelgan. Ular Hindistonni katta qismini bosib olgan. Chorvachilik rivojlangan. Ayniqsa, yilqichilik va qoramolchilik taraqqiy etgan. Bu davrda Hindistonda sigir ilohiylashib bolgan. Masalan, qadimgi hind tilida qabila boshlig’i – “Gopati” y’ani “Sigirlar egasi” deb atalgan. Hind jamiyati “Varna” (rang, usul, mohiyat) - kasta larga bo’lingan: 1. Kohinlar (braxmanlar). 2. Askarlar (kshatriylar). 3. Dehqonlar, hunarmandlar, savdogarlar (Vayshilar). 4. Kambag’allar, qullar (Shudralar). Shuningdek, o’ta past tabaqa – chandallar (suvni ifloslantiruvchi) ham mavjud bo’lgan. Kastalarning farzandlari ham shu kasta vakili bo’lgan. Eramizdan avvalgi VI asrda Shimoliy Hindisttonda 20 dan ortiq davlatlar mavjud bo’lgan. Ular orasida Magadxa va Kashola davlatlari kuchliroq davlatlar edi. Dastlab Kashola, so’ngra Magadxa kuchaygan. Er. avv. 490-yilda Gang daryosi bo’yida Pataliputra shahrini barpo etilgan va poytaxtini unga ko’chirgan. Er. avv. 345-yilda Igrasen Nand NAND podsholigi ga asos solgan. Nand podsholigi markazi ham Pataliputra edi. Nand - Hindistondagi 1-imperiya hisoblanadi. Er. avv. 327-yilda Aleksandr Makedonskiy O’rta Osiyodan Hindistonga bostirib kiradi. Aleksandr Makedonskiy er. avv. 326-yil iyul oyida Gidasp daryosi bo’yida Panjob shohi qo’shinini tor-mor qiladi. Gidasp daryosi bo’yidagi jang tasvirlari. Gidasp daryosi bo’yidagi jang tasvirlari. Aleksandr Makedonskiy Por ning qahramonligini ko’rib, taxtda uni qoldirishga qaror qilgan. Aleksandrning oti Busefal (Buqa bosh) bu jangda xalok bo’lgan. Aleksandr oti sharafiga Hindistonda shu nomda shahar qurdiradi. Aleksandr er. avv. 325-yilda Bobilga qaytgan. Aleksandr ketgach yunon- makedonlar mamlakatdan quvib chiqarilgan. Chandragupta - er. avv. 317-yilda Mauriya davlati ga asos solgan. Nand podsholigi bosib olinganidan so’ng Chandragupta davlati hududi. Chandragupta er. avv. 317-298-yilgacha Mauriya davlati ni boshqargan. Pataliputra shahri davlat poytaxti bo’lgan. Uning hukmronligi davrida Mauriya qudratli davlatga aylangan. Chandragupta ASHOKA (er. avv. 273-232) davrida Mauriya davlati gullab- yashnagan. Ashoka davrida Buddizm davlat diniga aylangan. Ashoka davrida Mauriya davlati Hindistonning janubiy hududlarigacha yetib borgan. Ashokaning boshi. Ashoka. Ashoka davriga oid to’rt sherli ustun – Hindiston davlat ramzlari da (gerb) o’z aksini topgan. Ashoka ustuni. Ashoka ustuni . Pataliputra Ashoka ustuni. Dexli. Ashoka ustunlari. ASHOKA DAVRIGA OID TOSH USTUNGA O’RNATILGAN SHER HAYKALLARI Milodiy III asrda Gupta davlati paydo bo’lgan. Gupta davlati – taxminan 320-550-yillarda mavjud bo’lgan, o’z navbatida Hindistonning katta qismini o’z ichiga olgan. Gupta davlati davri - Hindiston tarixining “oltin davri” hisoblanadi. Bu davlatning asoschisi Chandragupta I (320-335) hisoblanadi. Poytaxti – Pataliputra shahri. Chandragupta II tasviri tushirilgan oltin tanga (8 gr). Gupta davlatining “Oltin davri” Chandragupta II (380- 415) davriga to’g’ri keladi. Bu davrda mamlakat huddudi yanada kengayadi. Chandragupta II davrida Gupta davlati hududi. Chandragupta II sharafiga o’rnatilgan 7 metrlik, 6,5 tonnalik temir ustun. O’rta Osiyodan Hindistonga kirib kelgan kidariylar , eftallar kabi qabilalar Gupta davlatiga zarba bergan. Gupta davlati qulagan. Qadimgi Hindiston yozuvi kamida 5 ming yillik tarixga ega. Qadimiy hind yozuvlari “Xarappa” va “Mohinjo-Doro” xaroblaridan topilgan. Qadimgi hind alifbosi 700 ga yaqin rasm-belgidan iborat bo’lgan. Ularni o’qishni iloji bo’lmagan. Hindlar birinchi bo’lib “nolni” ifodalovchi maxsus belgini o’ylab topadilar. Biz hindlar kashf etgan raqamlarni arab raqamlari deymiz. Chunki keyinchalik bu raqamlarni hindlardan arablar o’zlashtirgan . Qadimgi Hindiston adabiyoti oz’iga xos va betakrordir. Uch ming yillik tarixga ega bo’lgan “Mahabxarata” va “Ramayana” dostonlari, eramizning III – IV asrlariga oid, tarbiyaviy ahamiyatga ega bo’lgan rivoyatlardan iborat “Panchatantra” (besh kitob) yoki “Kalila va Dimna” asari mashurdir. “ Panchatantra” – 60 dan ortiq tillarga tarjima qilngan. Hind ma’budi Shiva hind raqs va teatr san’ati xomiysi hisoblangan (Shiva raqsi). Qadimda hindlar tomonidan kashf qilingan va “Qoshinning to’rt turi” deb ataladigan o’yin bugungi jahonda “Shaxmat” nomi bilan mashhur. Qadimgi Hindiston plastik jarrox likning ham vatanidir. Er. avv. VIII asrda Hindistonda hind tibbiyotining asoschisi - tabib Sushruta-Samxita yashagan. Sushruta-Samxita xaykali. Sushruta ning dunyodagi dastlabki xirurg ham deyishadi. Sushruta-Samxita xaykali. Qadimgi Hindiston - fillari, ziravorlari, kanopi, paxtasi, shakarqamishi, shaxmati va hind raqamlari bilan mashhur. Hindiston paxta ning vatani hisoblanadi. Shuningdek, hindlar qadim zamonlarqayoq shakarqamish dan shakar olishni bilganlar. Qadimgi Hindistonda me’morchilik, xaykaltaroshlik, tasviriy san’at kabi soxalar rijojlangan. Ajanta ibodatxonasi - er. avv. I – eramizning VII asrlarga oid Ajanta ibodatxonasi Qadimgi hind dinlari – braxmanizm, buddizm, hindiuylik xaykaltaroshlik rivojiga ulkan xissa qo’shgan. Qadimgi hind dinlari – braxmanizm, buddizm, hindiuylik xaykaltaroshlik rivojiga ulkan xissa qo’shgan. Shiva, Vishnu, Indr, Krishna, Xanuman, Ganesha hind xudolarning xaykallari Hindistonda ko’plab yasalgan. Qadimgi Hindiston bir qator dinlarning vatanidir. Er. avv. IX-VIII asrlarda Hindistonda Braxmanizm dini vujudga kelgan. Bu e’tiqodga ko’ra, xudo Braxma olamni va odamni yaratgan. Braxma mabudi. Hind ruxoniylari braxmanlar deb atalgan. Braxmanizm - kasta tizimini ilgari surgan. Budda xaykali. Er. avv. IV asrga oid. Sarnatx muzeyi. Er. avv. VI asrda Hindistonda buddizm (budda – oliy bilimlarni egallagan, haqiqatga erishgan) dini paydo bo’lgan. Bu ta’limotning asoschisi Sikxarta Gautama hisoblangan. Buddizmning muqaddas kitobi “Tripitaka” – yani “Uch savat donolik” deb ataladi. Buddizm – kastachilikka qarshi chiqqan. Eramizdan avvalgi IV-III asrlardan eramizning VI-VIII asriga qadar Buddizm va Braxmanizm o’rtasida kurash kechgan. VI-VIII asrlarga kelib, buddizm Hindistondan siqib chiqarilgan va Braxmanizm asosida hind milliy dini – Hindiuylik shakllandi. Hinduiylik da bosh xudolari - Braxma, Vishnu va Shiva . Hindiuylik dini - ushbu uchta xudo nomidagi oqimlarga bo’linib ketgan. Braxma – olam va odam yaratuvchisi hisoblangan. Braxma xaykali. Gime muzeyi. Parij. Shiva – vayron qiluvchi xudo, san’at va bilim, aysh-ishrat va ishqiy sarguzashtlar homiysi; hayotiy kuchlar, erkaklik ibtidosi va tabiat stixiyasining timsoli. Shivaning ulkan xaykali. Karnataka, Hindiston. Vishnu (Krishna) – xaloskor xudo. Odamlarga ilohiy haqiqatni yetkazadi va adolatning g‘alaba qozonishiga yordam beradi. Vishnu - odamlarni zulmdan xalos qilishi bilan birga xavf-xatardan ham saqlaydi. Vishnu o‘z vazifalarini bajarish uchun turli qiyofalarda dunyoga keladi. Krishna – cho’ponlar mabudi. Vishnuning ko’rinishi. Indra – Osmon va momoqaldiroq xudosi. Agni – Muqaddas olov xudosi. Aditi – hosildorlik va yaratuvchilik xudosi, hammaning onasi. Ganesha – boshi filnikiga o’xshah, donolik xudosi. Ganesha Xanuman – shamol o’g’li, maymunlar hukmdori. Xanuman ibodatxonasi. Sigir, ilon, fil kabi xayvonlar iloxiylashtirilgan. Qadim zamonlarda bugungi kunga qadar bir qator hind milliy bayramlari o’tkazib kelinmoqda: Divali (“Olovli shamchiroq”) – ko’p kunlik yorug’lik, yovuzlik ustidan g’alaba bayrami. Oktyabr yoki noyabr oylarida o’kaziladi. Xoli – (“Suzuvchi sana”) – ranglar bayrami. Mart boshlarida o’tkaziladi. Pongal – yig’im-terim uchun minntadorchilik bayrami. 15- yanvar kuni o’tkaziladi.

O'xshashlar

Qadimgi Mesopotamiya. Qadimgi Ossuriya. Qadimgi Xett
Qadimgi Xorazm
Qadimgi Xitoy
Qadimgi Naxshab
Qadimgi Misr