O’zbek jangchilarining frontdagi faoliyati - Tarix - Slaydlar

O’zbek jangchilarining frontdagi faoliyati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

932.5 KB

Ko'chirib olish

O’zbek jangchilarining frontdagi O’zbek jangchilarining frontdagi faoliyatifaoliyati O’zbek jangchilarining frontdagi O’zbek jangchilarining frontdagi faoliyatifaoliyati

• 1941-1945-yillardagi urushning barcha jabhalarida O`zbekistonlik jangchilar qahramonlik va mardlik mo`jizalarini ko`rsatdilar. Ikkinchi jahon urushi har jabhada turkistonlik jangchilar, shu jumladan, o`zbeklarning an'anaviy urush qobiliyatlarining saqlanib qolganligini ko`rsatdi. Jami bo`lib, ikkinchi jahon urushiga O`zbekistondan 1 433 230 kishi safarbar bo`lgan. Bu o`sha davrdagi O ’ zbekistondagi urushga yaroqli aholini 50-60 foizini tashkil etar edi. • Chegara qo`shinilarida xizmat qilayotgan sovet jangchilari orasida O`zbekistonliklar ham ko`pchilikni tashkil qilar edi. Grodno yaqinida leytenant Usov, siyosiy rahbar Sharipov , Brest qal'asi mudofaasida Ahmad Aliev, Doniyor Abdullaev, Bobokomil Kashanov, Uzoq O`taev, Madamin Xojiev kabi O`zbekistonliklarning ko`rsatgan jasoratlari Vatan himoyachilari qahramonona jasoratining ramzi bo`lib qoldi, Moskva ostonalarida dushman hujumini qaytarishda general- mayor Panfilov qo`mondonligidagi diviziya ayniqsa matonat ko`rsatdi, bu diviziya saflarida Toshkent piyoda askarlari o`quv yurtini bitirib chiqqan 180 komandir jang qildi.

► Bular orasida Bular orasida I.Jalilov, M.Madaminov, A.Tog'aev, I.Jalilov, M.Madaminov, A.Tog'aev, leytenant Pilyuginleytenant Pilyugin va boshqalar bor edi. Jang va boshqalar bor edi. Jang davomida panfilovchilar 114 ta tank, 26 mingdan ortiq davomida panfilovchilar 114 ta tank, 26 mingdan ortiq askar va zobitlarni, 5 ta samolyot va boshqa ko`plab askar va zobitlarni, 5 ta samolyot va boshqa ko`plab texnikani yakson qildilar. Moskva jangida o`zbek qizlari texnikani yakson qildilar. Moskva jangida o`zbek qizlari ham ishtirok etdilar. Ular orasida 28 fashistni qirgan ham ishtirok etdilar. Ular orasida 28 fashistni qirgan Zeboxon G’aniyevaZeboxon G’aniyeva ham bor edi. Moskva ostonasida ham bor edi. Moskva ostonasida fashist qo`shinlarini tor-mor qilishda ko`rsatgan fashist qo`shinlarini tor-mor qilishda ko`rsatgan jasoratlari uchun 1753 o`zbekistonlik jangchi “Moskva jasoratlari uchun 1753 o`zbekistonlik jangchi “Moskva mudofaasi uchun” medali bilan taqdirlandi. mudofaasi uchun” medali bilan taqdirlandi. S.Qosimxo`jayev S.Qosimxo`jayev Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor bo`ldi.sazovor bo`ldi. ► Kavkaz uchun bo`lgan janglarda Toshkentda tuzilgan Kavkaz uchun bo`lgan janglarda Toshkentda tuzilgan Sobir RahimovSobir Rahimov qo`mondonligidagi diviziya frontning qo`mondonligidagi diviziya frontning muhim qismlaridan birida dushmanning oldinga muhim qismlaridan birida dushmanning oldinga siljishini to`xtatish tog'risida bosh qo`mondonlikdan siljishini to`xtatish tog'risida bosh qo`mondonlikdan buyruq oldi. Uzoq vaqt davom etgan janglarda buyruq oldi. Uzoq vaqt davom etgan janglarda S.Rahimov diviziyasi dushmanning 8 ming nafar askar S.Rahimov diviziyasi dushmanning 8 ming nafar askar va ofitserlarini qirib tashladi. Keyinchalik general va ofitserlarini qirib tashladi. Keyinchalik general S.RahimovS.Rahimov Kavkazdan to Sharqiy Prussiyaga bo`lgan Kavkazdan to Sharqiy Prussiyaga bo`lgan shonli jangovor yo`lni bosib o’tdishonli jangovor yo`lni bosib o’tdi

► Gdansk shahri uchun bo`lgan Gdansk shahri uchun bo`lgan janglarda Sobir Rahimov halok janglarda Sobir Rahimov halok bo`ldi.bo`ldi. ► O`zbek yigiti O`zbek yigiti Botir BoboevBotir Boboev komandirligidagi batalion komandirligidagi batalion Berlin yo`lidagi Oder daryosini Berlin yo`lidagi Oder daryosini birinchilar qatorida jang bilan birinchilar qatorida jang bilan kechib o`tdi va dushmanni kechib o`tdi va dushmanni yakson qildi. Bu jasorati uchun yakson qildi. Bu jasorati uchun B.Boboev Qahramon unvoniga B.Boboev Qahramon unvoniga sazovor bo`ldi. Fashistlarga sazovor bo`ldi. Fashistlarga qarshi jang qilgan jasur qarshi jang qilgan jasur razvedkachi Qahramon unvoni razvedkachi Qahramon unvoni bilan taqdirlangan bilan taqdirlangan Mamadali Mamadali TopiboldievTopiboldiev ning nomi ning nomi Belorussiyada mashxur. U 67 Belorussiyada mashxur. U 67 ta dushman soldat va ofitserini ta dushman soldat va ofitserini yo`q qilib, 180 tasini asir oldi. yo`q qilib, 180 tasini asir oldi.

► 1942-1943 yillar davomida o`zbek 1942-1943 yillar davomida o`zbek jangchilari Don daryosi bo`yidagi, jangchilari Don daryosi bo`yidagi, Stalingrad ostonalaridagi va Kursk Stalingrad ostonalaridagi va Kursk yonidagi janglarda ishtirok etdilar. yonidagi janglarda ishtirok etdilar. Masalan, Stalingrad uchun bo`lgan Masalan, Stalingrad uchun bo`lgan janglarda minamyotchilar rotasi janglarda minamyotchilar rotasi komandiri komandiri M. RustamovM. Rustamov avgust oyida avgust oyida ikki hafta ichida 150 ta soldat va zobitni ikki hafta ichida 150 ta soldat va zobitni qirib tashladi va 20 ta yuk mashinasini qirib tashladi va 20 ta yuk mashinasini yakson qildi. 1943 yil iyulida Oryol yakson qildi. 1943 yil iyulida Oryol yaqinidagi Zolotaryovka qishlog`i uchun yaqinidagi Zolotaryovka qishlog`i uchun bo`lgan jangda farg`onalik bo`lgan jangda farg`onalik Ahmadjon Ahmadjon ShukurovShukurov 110 nafar fashistni yo`q qilib, 110 nafar fashistni yo`q qilib, 15 tasini asir oldi. Bu jasorati uchun unga 15 tasini asir oldi. Bu jasorati uchun unga Qahramon unvoni berildi.Qahramon unvoni berildi. ► 1999 yili 9 may kuni O'zbekiston 1999 yili 9 may kuni O'zbekiston poytaxtida Xotira maydoni ochildi va shu poytaxtida Xotira maydoni ochildi va shu kundan buyon 9 may Xotira va qadrlash kundan buyon 9 may Xotira va qadrlash kuni deb nishonlanmoqda. Ushbu bayram kuni deb nishonlanmoqda. Ushbu bayram mustaqil O'zbekistonda asrlar davomida mustaqil O'zbekistonda asrlar davomida qaxramona, o'lkamizni ximoya qilgan, qaxramona, o'lkamizni ximoya qilgan, uning erkinligi, mustaqilligi va xalqining uning erkinligi, mustaqilligi va xalqining tinchligi uchun kurashgan vatandoshlar tinchligi uchun kurashgan vatandoshlar xotirasiga bag`ishlangan.xotirasiga bag`ishlangan.

► Insoniyat ikkinchi jahon urushida qatnashgan, bu ayovsiz Insoniyat ikkinchi jahon urushida qatnashgan, bu ayovsiz jangu jadalda kahramonlarcha halok bo`lganlar xotirasini jangu jadalda kahramonlarcha halok bo`lganlar xotirasini aslo unutmaydi.aslo unutmaydi. ► Insoniyat juda ko’plab urushlarni boshidan kechirInsoniyat juda ko’plab urushlarni boshidan kechir gangan bo’lib, bular ichida eng dahshatlisi, 50 million mi ortiq bo’lib, bular ichida eng dahshatlisi, 50 million mi ortiq kishining yostig`ini quritgan, XX asr fokishining yostig`ini quritgan, XX asr fo jiasijiasi bo’lmish bo’lmish ikkinchi jahon urushidir. Olti yil (1939 ikkinchi jahon urushidir. Olti yil (1939 yilyil sentyabr — 1945 sentyabr — 1945 yil sentyabr) davom etgan bu urush er sharining 80% yil sentyabr) davom etgan bu urush er sharining 80% aholisi joylashgan hududni, 61ta mamlakatni o’z ichiga aholisi joylashgan hududni, 61ta mamlakatni o’z ichiga qq amrab oldi.amrab oldi. ► Ikkinchi jahon urushini Angliya, Franstiya va SSSR kabi Ikkinchi jahon urushini Angliya, Franstiya va SSSR kabi yirik davlatlar o’rtasidagi ixtiloflyirik davlatlar o’rtasidagi ixtilofl arar xususan, paydo bo’lgan xususan, paydo bo’lgan dastlabki damlaridanoq tashqi siyosat strategiyasi dastlabki damlaridanoq tashqi siyosat strategiyasi «jahon proletar inqilobi» mafkurasiga tayanib, butunja«jahon proletar inqilobi» mafkurasiga tayanib, butunja hoho n n kommunist) imperiyasini tuzishga qaratilgan sovet davlati kommunist) imperiyasini tuzishga qaratilgan sovet davlati hamda Germaniya va Yaponiya kabi agressiv kuchlarhamda Germaniya va Yaponiya kabi agressiv kuchlar ii ning ning dundun yodayoda hukmron bo’lish uchun intilishlari keltirib hukmron bo’lish uchun intilishlari keltirib chichi qq ardiardi . . Urushning asosiy aybdorlari jaxrnga xukmronlt Urushning asosiy aybdorlari jaxrnga xukmronlt qilish da’vosi bilan maydonga chiqqan Adolf Gitler va Iosif qilish da’vosi bilan maydonga chiqqan Adolf Gitler va Iosif Stalin yurgizgan agressiv siyosat bo’ldi. Stalin yurgizgan agressiv siyosat bo’ldi.

► Franstiya va Angliya siyosiy Franstiya va Angliya siyosiy etakchilarining javobgarligi shundan etakchilarining javobgarligi shundan iborat bo’ldiki, ular bolshevizm xavfiga iborat bo’ldiki, ular bolshevizm xavfiga qarshi turuvchi kuchni tashkil qilish qarshi turuvchi kuchni tashkil qilish goyasi bilan Germaniyada gitlerchilar goyasi bilan Germaniyada gitlerchilar partiyasining mustah kamlashuviga partiyasining mustah kamlashuviga yordam beribgina qolmasdan, yordam beribgina qolmasdan, Avstriyanish Germaniya tarkibiga qo’shib Avstriyanish Germaniya tarkibiga qo’shib olinishiga (1938 y. mart) va Myunxen olinishiga (1938 y. mart) va Myunxen bitishuviga (1938 y. sentyabr) yo’l ochib bitishuviga (1938 y. sentyabr) yo’l ochib ber dilar. Bu esa, Ikkinchi jahon ber dilar. Bu esa, Ikkinchi jahon urushining boshlanishi uchun asos bo’lib urushining boshlanishi uchun asos bo’lib xizmat qildi.xizmat qildi. ► _30-yillar oxirlarida xalqaro keskinlikning _30-yillar oxirlarida xalqaro keskinlikning va Ikkinchi jahon urushining va Ikkinchi jahon urushining boshlanishida Stalin boshliq sovet boshlanishida Stalin boshliq sovet rahbarlari kapitalistlarni o’zaro urishtirib, rahbarlari kapitalistlarni o’zaro urishtirib, ularning kuchi kamayishi bilan kizil ularning kuchi kamayishi bilan kizil armiya kuchlarining qaqshatqich armiya kuchlarining qaqshatqich zarbasini berishga intilishlari va aynan zarbasini berishga intilishlari va aynan shu maksadda 1939 yil 23 avgustda shu maksadda 1939 yil 23 avgustda Germaniya bilan 10 yil muddatga o’zaro Germaniya bilan 10 yil muddatga o’zaro hujum qilmaslik to’g`risidagi shartnomasi hujum qilmaslik to’g`risidagi shartnomasi ularning javob-garliklarini tashkil ularning javob-garliklarini tashkil qiladi. Sovet-german bitimining maxfiy qiladi. Sovet-german bitimining maxfiy qo’shimcha bayonnomasiga ko’ra, qo’shimcha bayonnomasiga ko’ra, Germaniya bilan SSSR ta’sir ko’rsatish Germaniya bilan SSSR ta’sir ko’rsatish doiralarini bo’lib olishgan edi. doiralarini bo’lib olishgan edi.

► Ular manfaatdor hududlari chegarasi Polshadan o’tgan Ular manfaatdor hududlari chegarasi Polshadan o’tgan bo’lib, G`arbiy Ukraina va G`arbiy Belorussiya bo’lib, G`arbiy Ukraina va G`arbiy Belorussiya hududagari xamda Boltiqbo’yi mamlakatlari SSSR hududagari xamda Boltiqbo’yi mamlakatlari SSSR ta’sir doirasidagi hudud ekanligi Germaniya ta’sir doirasidagi hudud ekanligi Germaniya tomonidan tan olingan edi. Eng so’ngga tarixiy tomonidan tan olingan edi. Eng so’ngga tarixiy tadqiqotlar «avgust bitimi» mamlakat xavfsizligini tadqiqotlar «avgust bitimi» mamlakat xavfsizligini mustahkamlab, sovet-german urushining boshlanishini mustahkamlab, sovet-german urushining boshlanishini orqaga surgan emas, balki ikkinchi jahon urushini va orqaga surgan emas, balki ikkinchi jahon urushini va unga SSSRning tortilishini tezlashtirgan hujjat unga SSSRning tortilishini tezlashtirgan hujjat bo’lganligini ko’rsatadi. Chunki Germaniya davlatining bo’lganligini ko’rsatadi. Chunki Germaniya davlatining ham, sovet davlatining ham strategik maqsadlarini aks ham, sovet davlatining ham strategik maqsadlarini aks ettirgan bu shartnomaga muvofiq Germaniya bilan ettirgan bu shartnomaga muvofiq Germaniya bilan SSSR Polshaga bir vaqgda qo’shin kiritishlari lozim SSSR Polshaga bir vaqgda qo’shin kiritishlari lozim bo’lgan. Shunga ko’ra 1939 yil 1 sentyabrda fashistlar bo’lgan. Shunga ko’ra 1939 yil 1 sentyabrda fashistlar Germaniyasi Polshaga bostirib kirdi. 3 sentyabrda esa Germaniyasi Polshaga bostirib kirdi. 3 sentyabrda esa Angliya va Franstiya Germaniyaga urush e’lon qildilar Angliya va Franstiya Germaniyaga urush e’lon qildilar va ikkinchi jahon urushi boshlandi. Natijada Germaniya va ikkinchi jahon urushi boshlandi. Natijada Germaniya ikki frontda urush holatida bo’lib krldi. Gitler ikki frontda urush holatida bo’lib krldi. Gitler jahon jamoatchiligi ko’z o’ngida halokatli urush jahon jamoatchiligi ko’z o’ngida halokatli urush yong`inining asosiy aybdori bo’lib namoyon bo’ldi. yong`inining asosiy aybdori bo’lib namoyon bo’ldi. Stalin esa aynan shuni kutgan edi. Stalin esa aynan shuni kutgan edi.

► 1939 yil oxiri, 1940 yil boshlarida bo’lgan sovet-fin urushi 1939 yil oxiri, 1940 yil boshlarida bo’lgan sovet-fin urushi natijasida Finlandiya Leninfad va Murmansk oralig`idagi natijasida Finlandiya Leninfad va Murmansk oralig`idagi o’z erlarini SSSRga berishga majbur bo’ldi. 1940 yil o’z erlarini SSSRga berishga majbur bo’ldi. 1940 yil iyunda Estoniya, Latviya va Litva davlatlarini bosib olib, iyunda Estoniya, Latviya va Litva davlatlarini bosib olib, avgust oyida o’z tarkibiga kiritdi. O’z hududlarini avgust oyida o’z tarkibiga kiritdi. O’z hududlarini bunday kengaytirish siyosati Germaniya va SSSRni 1939 - bunday kengaytirish siyosati Germaniya va SSSRni 1939 - I940 yillarda yanada yaqinlashtirdi. G`arbiy Evropa I940 yillarda yanada yaqinlashtirdi. G`arbiy Evropa fashistlar Germaniyasi Polsha, Norvegiya, Franimch fashistlar Germaniyasi Polsha, Norvegiya, Franimch Belgiya, Gollandiya, Daniya, Lyuksemburg kabI Belgiya, Gollandiya, Daniya, Lyuksemburg kabI davlatlar poytaxtlarini bosib olganda, sovetlar xukumati davlatlar poytaxtlarini bosib olganda, sovetlar xukumati nemis qo’mondonligini tabriklab borgan.nemis qo’mondonligini tabriklab borgan.

► O’zaro urushlar natijasida kapitalistlarnpt O’zaro urushlar natijasida kapitalistlarnpt zaiflashishini kutayotgan Stalin boshliq sovetlar zaiflashishini kutayotgan Stalin boshliq sovetlar hukumati bir zarba bilan Evropani sovetlashtiritm hukumati bir zarba bilan Evropani sovetlashtiritm tayyorlanar, buni zimdan his qilgan Gitler hukumshi tayyorlanar, buni zimdan his qilgan Gitler hukumshi Stalindan xavfsirar, ularning har biri «hujum Stalindan xavfsirar, ularning har biri «hujum qilmaslik haqidagi bitim»ini o’zi uchun qulay qilmaslik haqidagi bitim»ini o’zi uchun qulay bo’lgan paytda bekor qilishni oqilona ish, deb bo’lgan paytda bekor qilishni oqilona ish, deb o’ylardilar Aynan shu narsa ikkita «do’st» davlat o’ylardilar Aynan shu narsa ikkita «do’st» davlat o’rtasidash muqarrar urushni tezlashtirdi.o’rtasidash muqarrar urushni tezlashtirdi. ► 1941 yil 22 iyun yakshanba kuni tongotarida avgust 1941 yil 22 iyun yakshanba kuni tongotarida avgust shartnomasini buzib, fashistlar Germaniyasi SSSR shartnomasini buzib, fashistlar Germaniyasi SSSR hujum boshladi. hujum boshladi. Germaniya bilanGermaniya bilan uning ittifoqchila uning ittifoqchila ri ri ► — — Italiya,Italiya, Finlandiya, Finlandiya, Vengriya, Vengriya, Ruminiya, Ruminiya, Bolgariya Bolgariya hamham Sovet Sovet Ittifoqiga qarshi urushga kirdilar. Bu Ittifoqiga qarshi urushga kirdilar. Bu urushga majburan tortilgan Sovet Ittifoqi xalqlariurushga majburan tortilgan Sovet Ittifoqi xalqlari ► — — mustamlaka asoratida bo’lgan bircha mustamlaka asoratida bo’lgan bircha respublikalar, shu jumladan, O’zbekiston xalklari respublikalar, shu jumladan, O’zbekiston xalklari uchun og`ir sinovlar vakti va ularning nemis fashist uchun og`ir sinovlar vakti va ularning nemis fashist bosqinchilari:bosqinchilari: qarshi fidokorona kurashi boshlandi.qarshi fidokorona kurashi boshlandi.

O'xshashlar

O’zbek davlatchiligi (mustaqillik)

O’zbek davlatchiligining tarixiy bosqichlari

Ilk o’rta asrlarda o’zbek davlatchiligi

Munavvar qori Abdurashidxonov va uning faoliyati

O’zbek xonliklari tarixiga oid manbalar va adabiyotlar