O’zbek davlatchiligi (mustaqillik) - Tarix - Slaydlar

O’zbek davlatchiligi (mustaqillik)

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

530.5 KB

Ko'chirib olish

Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab huquqiy davlatchilik asoslarini yaratish muhim vazifalardan biriga aylandi. Milliy davlatchilik rivojlanishining ming yillardagi an'analari mustamlakachilik yillarida batamom inkor etilgan edi. O'zbekiston rahbariyati tarixiy an'analarga, dunyo tajribalariga, ulkaning milliy - tarixiy rivojlanishiga, uning o'ziga xos tomonlariga tayangan holda jamiyatni tubdan isloh qilish yo'llarini ishlab chiqdi. Bu jarayonda ikki vazifa: 1. Eski ma'muriy tizimni tugatish va hokimiyat boshqaruv organlarini qayta qurish; 2. Yangi davlatchilikning huquqiy-siyosiy asoslarini yaratish, davlatchilikda yangi markaziy va mahalliy boshqaruv tizimini shakllantirish masalalari. O’zbek davlatchiligi (mustaqillik) WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

Huquqiy davlatga o'tishning ilk bosqichi - davlat qurilishining kafolati - O'zbekiston Konstitusiyasidir. O'zbekiston Konstitusiyasida davlat hokimiyatini taqsimlanishida jahondagi ilg'or boshqaruv tajribalari o'rganib chiqildi. Hamda eng asosiysi - milliy davlatchiligimiz an'analariga sodiq qolindi. Jahondagi turli davlatlarda davlat boshqaruvi shakli turlicha. Masalan, AKShda boshqaruvning prezidentlik - respublika shakli, Buyuk Britaniyada parlamentar- monarxiya, Germaniyada parlamentar -respublika, Fransiyada dualistik - respublika shakllari mavjud. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

M illiy davlatchilik asoslari, milliy madaniyat, tarixiy qadriyatlar har bir davlat demokratiyasiga, davlat boshqaruviga zamin bo'lishi kerak. Misol uchun, Buyuk Britaniyada monarxiya boshqaruv tizimi saqlab qolingan, hozirgi davrda Kirolicha davlat rahbari, lordlar palatasi milliy davlatchilik an'analaridan meros tarzda saqlab qolingan, yagona sistemalashtirilgan konstitusiya yo'q. AKShda atiga 6 ta moddadan iborat bo'lgan 1787 yilda qabul qilingan Konstitusiya milliy davlatchilik asoslariga sadoqat ramzi sifatida saqlanib qolingan. 26 ta qo'shimcha va o'zgartishlar bilan hozirgi kunda ham amal qilib kelmoqda. Boshqa demokratik davlatlar uchun xos bo'lgan maxsus konstitusion organi yuq. Davlat boshqaruvining Prezidentlik Respublikasi shaklidagi davlatlar ichida faqat AKShdagina Prezident bevosita saylovchilar tomonidan saylab qo'yilmasdan, balki saylovchilarning maxsus kollegiyasi orqali saylanadi. Yaponiyada imperatorga xalqning sadoqati juda kuchli. Imperator hokimiyati daxlsiz va muqaddas deb tan olingan WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

O'zbekistonda ham davlat boshqaruvi shakli, hokimiyat vakolatlarini taqsimlashda xuddi mana shunday milliy an'analarga katta e'tibor berildi. O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 11 moddasi: «O'zbekiston Respublikasi davlat hokimiyatining tizimi - hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo'linish prinsipiga asoslanadi» (O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi.-Toshkent: O'zbekiston,1992 yil.),-deyiladi. Konstitusiya mazmunidan ko'rinib turibdiki, davlat hokimiyatida vakolatlar turli davlat organlariga, chunonchi, qonunchilik vakolatlari Oliy Majlisga, ijro vakolatlari Prezident hamda Vazirlar Mahkamasiga, sudlov vakolatlari esa Sud organlariga taqsimlanib berilgan. Davlat boshqaruvida yana islohotlar o'tkazilib, Sud sistemasi yanada isloh qilinmoqda. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

Davlatni boshqarishning Prezidentlik shakli mamlakat boshqaruvi tizimini isloh qilishning boshlanishi bo'ldi. Prezident davlat hokimiyatining boshlig'i bo'lib, bir vaqtning o'zida Vazirlar Mahkamasining raisi vazifasini bajaradigan bo'ldi. Bozor munosabatlariga o'tish davrida davlat, xo'jalik jamiyatning barcha sohalaridan tortib, intizom o'rnatish, ijroiya hokimiyatini butun choralar bilan mustahkamlash ehtiyoji shuni talab qildi. Demak, Prezident suveren Respublika boshlig'i va ayni mahalda Respublikada ijroiya hokimiyati rahbari sifatida faoliyat yurgizadi. Bu ayrim g'alamislarning fikricha aftoritar hokimiyatni o'rnatilishi emas, aksincha, hozirgi paytda kuchli ijroiya hokimiyati bo'lishi kerakligidandir. Aks holda, jilov qo'ldan chiqib ketishi va mamlakat inqirozga yuz tutishi hech gap emas. Masalan, Koreya, Turkiya va boshqa mamlakatlarni olsak. Ular iqtisodiy islohotlar yoki o'tish davrida juda kuchli ijroiya hokimiyatga asoslangan edi. WWW.ARXIV.UZ

Respublikada hokimlar boshqaruvining joriy etilishi ham muhim ahamiyatga ega bo'ldi, hokimlikka tajribali va malakali shaxslar Prezident tomonidan tayinlanadi va Xalq Deputatlari Kengashlari tomonidan tasdiqlanadi. Bu partiya va harakatlarning har biri jamiyatda ma'lum qatlamlarning siyosiy ijtimoiy, iqtisodiy va ma'naviy qarashlarini ifodalab, parlamentda o'z o'rni va ovozlariga egalar. Prezidentimiz I.Karimov o'zining konstitusiyaning 14 yilligiga bag'ishlangan bayram tantanasida so'zlagan ma'ruzasida siyosiy partiyalarning jamiyat hayotidagi o'rniga baho berib jumladan shunday degan edi: «...partiyalar o'zining ijtimoiy-siyosiy faoliyatini aholi orasida qancha jonlantirib, kengaytirib borsa, xalqimiz va saylovchilarimizning siyosiy ongi va faolligi shuncha yuksalib, ularning islohot va o'zgarishlarga o'tkazadigan ta'siri tobora ortib boraveradi». WWW.ARXIV.UZ

Milliy mafkura: 1. O'zligimizni, an'analarimizni, xalqimizni asriy orzularini, jamiyatimiz oldiga bugun qo'yilgan maqsad va vazifalarni qamrab olmog'i kerak. 2. Jamiyatdagi xilma-xil fikrlar va g'oyalar bo'lishidan qat'iy nazar, ularni birlashtiruvchi yagona g'oya - mafkura bo'lishi kerak. 3. Har qanday millatchilik va boshqa unsurlardan holi bo'lishi kerak. 4. Yosh avlodni vatanparvarlik ruhida tarbiyalovchi, ularning qalbiga insonparvarlik fazilatlarini singdirishda madadkor bo'lishi kerak. 5. O'tmishimizni eslatib turadigan va umumbashariy yutuqlarga erishmoqqa da'vat qiladigan bo'lishi kerak. 6. Kundalik ishlarimizda, bunyodkorlik faoliyatimizda belimizga quvvat bo'lishi kerak. 3. 2000 yil 6 aprelda Oqsaroy qarorgohida milliy mafkuraga bag'ishlangan maslahatlashuv yig'ilishi bo'ldi. 1. O'zining kelajagini qurmoqchi bo'lgan jamiyat o'z g'oyasi, mafkurasiga tayanmog'i lozim. Davlat siyosati aniq va ravshan ifodalangan mafkura asosida olib borilmog'i kerak. 2. O'tish davrida xalqimiz va jamiyatimiz uchun oliy maqsadimizga puxta ishlangan mafkura asosida yetishish mumkin. (O'tish davrida mafkuraning roli ) 3. Yoshlarimizni milliy g'oya va mafkura asosida tarbiyalashimiz kerak. 4. Tarbiyaviy ishlarimizda g'oyaviy bo'shliqqa yo'l qo'ymasligimiz kerak. Mafkura kurash maydoniga aylanmoqda. 5. Xalqimizni o'zligini anglashiga, milliy qadriyatlarimizni asrab yosh avlodga yetkazib berishda xizmat qilishi kerak. 6. Milliy mafkura davlat mafkurasi maqomiga ko'tarilmasligi kerak. 7. Milliy an'analarimiz va umumbashariy yutuqlar o'z aksini topishi kerak WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

Mustaqillik mafkurasiga e'tiborsizlik jamiyatimizdagi barcha illatlarga keng yo'l ochib beradi. 1999 yil 16 fevral «qonli seshanba» kungi voqealar buning yaqqol dalilidir. Mustaqilligimiz tufayli fan, maorif, ta'lim tarbiya ishlariga e'tibor kuchaytirildi. «Ta'lim-tarbiya tizimini o'zgartirmasdan turib, ongni o'zgartirib bo'lmaydi. Ongni, tafakkurni o'zgartirmasdan turib esa, biz ko'zlagan maqsad - ozod va obod jamiyatni barpo etib bo'lmaydi», - deydi I.A.Karimov. Respublikamizda ta'limning yangi tizimini amalga oshirishda tariximizdagi ta'lim jarayonlarini o'rganib chiqib, ta'limni isloh qilish dasturi tayyorlandi. 1997 yil 2 avgustda Respublikamizda «Ta'lim to'g'risidagi qonun va kadrlar tayyorlash milliy dasturi» qabul qilindi. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

• Ta'limni isloh qilish qo'yidagi tamoyillar asosida olib boriladi: ta'lim tarbiyaning insonparvarligi va demokratiyaviyligi; • ta'lim tizimining uzluksizligi, izchilligi, ilmiyligi, dunyoviyligi ; • ta'limda umuminsoniy, milliy -madaniy, ma'naviy qadriyatlarning ustivorligi; • e'tiqodi, dinidan qat'iy nazar ta'lim olish imkoniyatlarining kengligi; • ta'lim muassasalarining siyosiy partiyalar va harakatlar ta'siridan holiligi. WWW.ARXIV.UZ

WWW.ARXIV.UZ

1994 yil ma'naviy qadriyatlarni o'rganish va takomillashtirish borasida «Ma'naviyat va ma'rifat» jamoatchilik markazini tuzish haqida Prezident farmoni chiqdi. 1994 yilni «Mirzo Ulug`bek yili», 1996 yilni «Amir Temur yili», 1997 yilni «Inson manfaatlari yili», 1998 yilni «Oila yili», 1999 yilni «Ayollar yili», 2000 yilni «Sog'lom avlod yili», 2001 yilni «Onalar va bolalar yili», 2002 yilni «Qariyalarni qadrlash yili», 2003 yilni «Obod ahalla yili», 2004 yilni «Mehr-muruvvat yili», 2005 yilni «Sihat- salomatlik yili», 2006 yilni «Homiylar va shifokorlar yili», 2007 yilni «Ijtimoiy himoya» yili deb e'lon qilinishi aslida madaniyatimiz, ma'naviyatimizni rivojlantirishga qaratilgandir. WWW.ARXIV.UZ

O'xshashlar

Ilk o’rta asrlarda o’zbek davlatchiligi

Ilk o’rta asrlarda o’zbek davlatchiligi. Eftalilar davlati va turk hoqonligi

O’zbekiston davlatchiligi tarixida ma’naviy qarashlar

Mustaqillik yillarida Buxoro

O’zbekiston mustaqillik deklaratsiyasi