logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. Myunxen bitimi va uning xalqaro siyosatga ta`siri

Myunxen bitimi va uning xalqaro siyosatga ta`siri

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

280.591796875 KB
Ko'chirib olish
• Mavzu: Myunxen bitimi va uning xalqaro siyosatga ta`siri. Reja: • Myunxen bitimining ratifikatsiya qilinishi • Germaniyaning 1933-1939-yillardagi tashqi siyosati • N. Chemberlenning Gitlerni «tinchlantirish» siyosati www.arxiv.uz • Myunxen bitimining ratifikatsiya qilinishi • Reyn voqealaridan ko`p o`tmay, 1936-yil iyulida, Ispaniyada fuqarolar urushi boshlanib, Germaniya va Italiya fashistlari isyonchilarga ochiq-oydin yordam bera boshla- ganlaridan so`ng, Fransiya Ispaniya ishlariga o`zining aralashmasligini e`lon qildi va Ispaniya respublikachilariga qurol-yarog` sotishni man etdi. Fransiya hukumati Gitlerning malayiga aylandi. 1938-yilda Gitler yangi qurbon - Chexoslovakiyani talab qildi. Fransiya Bosh vaziri E. Daladye Chexoslovakiya hukumatining fikrini surishtirmay Sudetni Germaniyaga berishga rozilik bildirdi. • 1938-yil 4-oktabrda Fransiya Milliy Majlisi sharmandali Myunxen bitimini ratifikatsiya qildi va bu mamlakat- ning fashistlar Germaniyasi bilan til biriktirish yo`liga ochiq-oydin tushganini tasdiqladi. www.arxiv.uz Myunxen bitimi oldidan Chamberlin , Daladier, G itler , Mussolini www.arxiv.uz • Myunxen bitimi ratifikatsiya qilingach, Fransiya kollaboratsionistlari nihoyat yengil tin oldilar. Ular Gitlerga Sharq tomon yo`l ochdilar. Endi Germaniyadan «kelishuv» to`g`risida so`rash mumkin edi. Germaniya rozi bo`ldi va Myunxen bitimidan ikki oy o`tib, 1938-yil 6- dekabrda Parijda Fransiya tashqi ishlar vaziri J. Bone va Germaniya tashqi ishlar vaziri I. Ribbentrop o`zaro hujum qilmaslik to`g`risidagi bitimdan umuman farq qilmagan qo`shma deklaratsiyani imzoladilar. www.arxiv.uz Myunxen bitimi imzolanishi. www.arxiv.uz • Germaniyaning 1933-1939-yillardagi tashqi siyosati • Fashistlar Germaniyasining tashqi siyosati Gitler o`zining «Mayn Kampf» kitobida ishlab chiqqan rejaga muvofiq qat`iy ravishda amalga oshirildi. Birinchi bosqichda Germaniya nemis tilida so`zlashuvchi barcha mamlakatlarni birlashtirishi kerak edi, ikkinchi bosqichda butun Yevropani, so`ng esa butun dunyoni bosib olishi, Yer kurrasida oriylar irqining hukmronligini o`rnatishi lozim edi. Gitlerchilar hokimiyatga kelgan davrdan boshlab ularning siyosati hududiy ekspansiya va agressiyani targ`ib qildi. • Natsistlar rahbariyati birinchi galda qurolli kuchlarni tashkil qilish bo`yicha tayyorgarlik ishlariga xalaqit bergan siyosiy rishtalardan qutuhshga qaror qildi. 1933-yiI oktabr- da Germaniya Millatlar Ligasidan chiqdi, www.arxiv.uz www.arxiv.uz • 1935-yil mayda esa Versal bitimining qurollanishga tegishli bandlarini bekor qilganini e`lon qildi, dunyoga harbiy-havo kuchlari, yirik muntazam armiya tuzish va majburiy harbiy xizmatni joriy etishini bildirdi. • Gitler juda qaltis, biroq, keyin ma`lum bo`ldiki, puxta o`ylangan o`yin olib bordi, zero, Yevropada hech kim unga xalaqit berishni istamadi. G`arb davlatlari Gitlerning Germaniya tashqi siyosatining asosiy maqsadi Sovet Ittifoqini yo`q qilish ekani to`g`risidagi gaplariga ishondi. Osongina va o`ta muvaffaqiyatli amalga oshirilgan ilk tashqi siyosiy tadbirlar Gitlerni Yevropada Versal bitimidan so`ng qaror topgan siyosiy vaziyatni o`zgartirish borasida hal qiluvchi qadamni tashlashga da`vat etdi. • 1936-yil 7-mart kuni tongda yangi Germaniya armiyasining qo`shilmalari Reyn harbiysizlashtirilgan zonasi hududiga bostirib kirdi. Bu Versal bitimining Reyn harbiy- sizlashtirilgan zonasini tuzish va Germaniyani bu yerda qo`shinlar saqlash yoki harbiy istehkomlar qurish huquqidan mahrum qilish to`g`risidagi 42- va 44-moddalarining to`g`ridan-to`g`ri buzilishi edi. www.arxiv.uz Myunxen. www.arxiv.uz • Fransiya va Angliya norozilik bildirish bilan kifoyalandilar, bunga javoban Gitler ularga qator tinchlikparvar takliflar bilan murojaat qildi. Biroq Germaniya Fransiyaning sharqiy chegaralariga jiddiy xavf soldi. Sobiq Reyn harbiysizlashtirilgan zonasi Fransiya uchun eng jiddiy xavf tug`dirgan hududga aylandi. Bu Gitlerning bosqinchilik faoliyatiga asos solgan dastlabki muvaffaqiyati bo`ldi. • Tashqi siyosatda Gitler quruq tinchlikparvarlik so`zlarini keng ishlatdi. Bu yo`llar bilan u Fransiya va Angliya hukmron doiralariga Gitlerni «tinchitish siyosati» deb nomlangan harakatsizlik uchun o`z xalqlari oldida o`zlarining passiv siyosatini oqlashlariga imkon berdi. Bu siyosatni amalga oshirish bahonasida ular har qanday yon berishlarga borishga tayyor edilar. Gitler bundan juda ustalik bilan foydalandi. www.arxiv.uz Britaniya bosh vaziri N. Chemberlin www.arxiv.uz • 1936-yil 25-noyabrda Germaniya Yaponiya bilan «Kominternga qarshi bitim»ni imzoladi. Bu bitimga ko`ra har bir tomon bir-birini o`z mamlakatlaridagi kommunistlar faoliyati to`g`risida xabardor qilish majburiyatini oldi, SSSR tomonlardan biri bilan nizolashgan taqdirda, ikkinchi tomon betaraf qohshi lozim edi. Tomonlarning hech biri boshqa tomonning roziligisiz SSSR bilan bitim tuzmasligi kerak edi. «Kominternga qarshi bitim» barchani Germaniya Sovet Ittifoqiga qarshi urashga jiddiy tayyorgarlik ko`rayotganiga ishontirishi lozim edi. • 1936-уil yozida Berlinda o`tkazilgan Olimpiya o`yinlari Yevropa jamoatchiligini yanada tinchlantirdi. Germaniya sport rivojlanayotgan, yoshlarga musobaqalashish imkoni- yatlari yaratib berilgan tinchliksevar mamlakat bo`lib ko`rindi. Berlin tinchlik, do`stlik va hamkorlik to`g`risidagi shiorlar bilan bezatilgan edi. www.arxiv.uz Chexoslovakiy a prizidenti Edvard Bene sh www.arxiv.uz • Bu targ`ibot tadbirlari Gitler siyosatining asl atvorini niqoblashi kerak edi. 1936-yil iyulida Ispaniyada bosh- langan fuqarolar urushi Gitlerga yangi qulay irnkoniyatlar berdi. U Ispaniya fashistlariga Afrika qit`asidan Marokash korpusini olib kelish uchun harbiy-havo kuchlarining «Kondor» diviziyasini taqdim qildi. Bu korpus qo`zg`olon- ni bostirishda asosiy hujumkor kuch bo`ldi. Bundan tashqari, Ispaniyaga 7 mingdan ortiq samolyotlar yuborildi va ular Ispaniya shaharlarini ayovsiz bombardimon qildilar. Buning evaziga Gitler Ispaniyadan kamyob va qimmatbaho strategik materiallar oldi, ular Germaniya armiyasini qurol- lantirishda katta ahamiyatga ega bo`ldi. Franko Germaniyaning sodiq ittifoqchisiga aylandi. Endi Fransiyaning janubida ham unga qarshi dushmanona harakatlarni boshlashi va Gitlerga bebaho strategik yordam ko`rsatishi mumkin bo`lgan davlat paydo bo`ldi. Fransiya janubida Germaniyaning yana bir ittifoqchisi - fashistlar Italiyasi joylashgani hisobga olinsa, aytish mumkinki, Fransiya fashistlar davlatlari qurshovida qoldi va uning kunlari sanoqli edi. Gitler Fransiya Germaniyaning ashaddiy dushmani ekanini yashirmasdi. www.arxiv.uz Adolf Gitler va Neville Chamberlain www.arxiv.uz • Avstriyaning Germaniyaga qo`shib olinishi • Gitlerga ayniqsa ikki mamlakat - ; Avstriya va Chexoslovakiya zarur edi. Ikkala mamlakat ham rivojlangan og`ir sanoatga ega bo`lib, Markaziy Yevropada muhim mavqeni egallardi. Chexoslovakiya Ruminiya, Vengriya, Polsha, Avstriya va SSSR bilan umumiy chegarlarga ega edi, Avstriya esa Germaniyaga Yugoslaviyaga bostirib kirish imkonini berardi. • 1936-yil iyulida Avstriya kansleri Kurt Shushnig (1897- 1977) Germaniya bilan shartnoma imzoladi. Unga ko`ra, Germaniya Avstriyaning mustaqilligini tan oldi, Avstriya esa, o`z navbatida, o`zini «Germaniya davlati» deb hisoblardi. Oradan ikki yil ham o`tmay, 1938-yil 11-mart- da Gitler go`yoki Germaniyaga tarafdor avstriyaliklarni ta`qib ostiga olgani uchun K. Shushnigning iste`fo berishi- ni talab qildi. Shushnig iste`fo berishdan bosh tortdi, Avstriya prezidenti ham uni iste`foga chiqarish niyati yo`qligini bildirdi. www.arxiv.uz • Sudet viloyatini 1938-yiI 21-aprelda Gitler berish to`g`risidagi Bosh shtab boshlig`i general bitim Keytel (1882-1946)ga Chexoslovakiyaga bostirib kirish va uni ishg`ol qilish rejasini ishlab chiqish to`g`risida ko`rsatma berdi. Bundan ham oldin Sudet nemislari natsistlari rahbari Konrad Genleyn (1898- 1945) Gitlerdan Chexoslovakiya hukumatiga bajarib bo`lmaydigan talablar qo`yish, hukumat ularni qabul qilsa, yanada og`irroq talablar bilan murojaat qilish to`g`risida ko`rsatma oldi. Chexoslovakiya hukumati Genleynning asosan nemislar yashovchi Sudet viloyatiga muxtoriyat berish to`g`risidagi talablarini qondirishdan bosh tortdi. Berlindan berilgan buyruqqa muvofiq butun Chexoslovakiyada nemis aholisi bosh ko`tardi, politsiya bilan qurolli to`qnashuvlar ro`y berdi. Bir vaqtning o`zida Germaniyada Chexoslovakiyaga qarshi ruhdagi targ`ibot avj oldirildi, Chexoslovakiya hukumati nemis xalqining ozod- likka bo`lgan intilishini bo`g`ganlikda ayblandi. Gitler Chexoslovakiyadagi nemislarni qo`llab-quvvatlash to`g`risidagi bayonot bilan chiqdi, ularni qurolli bosqin bilan himoya qilishga ham tayyorligini bildirdi. www.arxiv.uz Chexoslavakiya armiyasi askarlai Sudet. 1938 yil sentabr. www.arxiv.uz • Chexoslovakiyaning bosib olinishi • Gitler Chemberlen bilan hamkorlikda Angliya-Germaniya deklaratsiyasini imzoladi. Unda 1935-yildagi Angliya-Germaniya dengiz bitimi va Myunxen bitimi ikkala millatning «bir-biriga qarshi boshqa hech qachon urushmaslik» hamda o`zaro qiziqish uyg`otgan barcha masalalarni bundan buyon «maslahatlashish yo`h bilan» hal qilish niyatini ifoda etishi bildirildi. Chemberlen deklaratsiyani «bugungi kundagi» tinchlikning poydevori deb e`lon qildi. Gitler uchun esa u, imzolagan boshqa shartnomalari kabi, quruq qog`ozdan bo`lak hech narsa emasdi. • Deklaratsiya imzolanganidan yarim yil o`tib, 1939-yil 14-martda, endi hech qanday izoh va ogohlantirishsiz, Germaniya qo`shinlari Chexoslovakiya hududiga bostirib kirdilar, 16-martda esa Gitler Pragadagi Gradchina saroyining balkonidan turib Chexoslovakiyaning davlat sifatida tugatilishi va uning o`rnida Germaniyaning Bogemiya va Moraviya protektorati (vassalligi) tuzilishini e`lon qildi. Slovakiya alohida davlat- Germaniya satelliti maqomini oldi. Gitler Litvadan Klaypedani - Boltiq dengizidagi portni, muhim harbiy- dengiz bazasini berishni talab qildi va 1939-yil 22-martda Litva hukumati Klaypedani Germaniyaga topshirdi. www.arxiv.uz www.arxiv.uz • N. Chemberlenning Gitlerni «tinchlantirish» siyosati • Angliya hukmron doiralarining - xatoliklari Bosh vazirning almashuvida ham o`z aksini topdi. 1937-yil 28-mayda Angliya Bosh vaziri qilib Konservativ partiyaning rahbari N. Chemberlen (1869-1940) tayinlandi. U parlamentda 1918-yildan 1937-yilgacha konservatorlar partiyasi nomi- dan ishtirok etib, konservatorlarning hukumatlarida muhim lavozimlarni egallab kelgan edi. U Bosh vazir kursisini 1937-yil 28- mayda egalladi va 1940-yil 10-maygacha, jamoalar palatasi unmg iste`foga chiqarilishi uchun ovoz berib, o`rniga Uinston Cherchillni saylagunga qadar faoliyat ko`rsatdi. www.arxiv.uz • Shu sababli N. Chemberlen hukumatining tashqi siyosati Germaniya bilan murosa yo`llarini izlashdan iborat bo`ldi. N. Chemberlen sharmandali Myunxen kelishuvining bosh mualliflaridan bin edi. Gitler o`zining Chexoslovakiyani to`liq yo`q quish rejalarini yashirmas va bu bilan Sudet viloyati faqat boshlanishi ekanini uqtirardi. N. Chemberlen bunga qarshilik bildirmadi va Chexoslovakiya hukumatidan Gitlerning Sudet viloyatini berish to`g`risidagi talabini qondirishni talab qildi. Myunxendan qaytganidan so`ng N. Chemberlen butun bir avlod uchun tinchlik keltirganini barchaga uqtirdi. Bu juda katta xato edi. Angliya urush va sharmandalik o`rtasida o`ziga yo`l qidirdi. U shar- mandalik yo`lini tanladi va bu yo`l so`ng urushga olib bordi. www.arxiv.uz

O'xshashlar

1918-1939 yillarda Germaniya
O’zbek jangchilarining frontdagi faoliyati
XVII –XIX asr boshlarida xalqaro munosabatlar va diplomatiya
Qadimgi Rimda xalqaro munosabatlar va diplomatiya
Qadimgi Sharqdagi xalqaro aloqalar va diplomatlar