Jaloliddin Manguberdi - Tarix - Slaydlar

Jaloliddin Manguberdi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3641 KB

Ko'chirib olish

JALOLIDDIN JALOLIDDIN MANGUBERDI MANGUBERDI XALQ XALQ QAHRAMONIQAHRAMONI

J.Manguberdining J.Manguberdining Vatan yo`lidagi Vatan yo`lidagi jasoratijasorati  Xorazmshohlar davlatining Xorazmshohlar davlatining so‘nggi hukmdori, mohir so‘nggi hukmdori, mohir sarkarda. Anushteginiylardan. sarkarda. Anushteginiylardan. Xorazmshohlardan Xorazmshohlardan Muhammadning katta o‘g‘li. Muhammadning katta o‘g‘li. Onasi – Oychechak turkman Onasi – Oychechak turkman kanizaklaridan bo‘lgan. kanizaklaridan bo‘lgan. Jaloliddin burnida holi (mank) Jaloliddin burnida holi (mank) bo‘lgani uchun Mankburni nomi bo‘lgani uchun Mankburni nomi bilan atalgan. Keyinchalik bu bilan atalgan. Keyinchalik bu nom talaffuzda o‘zgarib nom talaffuzda o‘zgarib “Manguberdi” nomi bilan “Manguberdi” nomi bilan mashhur bo‘lib ketgan. mashhur bo‘lib ketgan. Jaloliddin voyaga yetgach, otasi Jaloliddin voyaga yetgach, otasi uni G‘azna, Bomiyon, G‘ur, uni G‘azna, Bomiyon, G‘ur, Bust, Takinobod, Zamindovar Bust, Takinobod, Zamindovar va Hindiston hududlarigacha va Hindiston hududlarigacha bo‘lgan yerlarda hokim va taxt bo‘lgan yerlarda hokim va taxt vorisi etib tayinlangan. Biroq vorisi etib tayinlangan. Biroq Turkon xotun va qipchoq Turkon xotun va qipchoq amirlarining qat`iy noroziligi amirlarining qat`iy noroziligi sababli Qutbiddin O‘zloqshoh sababli Qutbiddin O‘zloqshoh foydasiga vorislikdan mahrum foydasiga vorislikdan mahrum etilgan. Jaloliddin otasining etilgan. Jaloliddin otasining harbiy yurishlarida ishtirok etib, harbiy yurishlarida ishtirok etib, o‘zining jasur jangchi, iqtidorli o‘zining jasur jangchi, iqtidorli sarkardalik qobiliyatlarini sarkardalik qobiliyatlarini namoyish etgannamoyish etgan

 Chingizxon Chingizxon boshchiligidagi mo‘g‘ul boshchiligidagi mo‘g‘ul qo‘shinlari qo‘shinlari Movarounnahrga Movarounnahrga bostirib kirib birin-bostirib kirib birin- ketin shaharlarni ketin shaharlarni egallab, Samarqandga egallab, Samarqandga yaqinlashganlarida yaqinlashganlarida xorazmshoh xorazmshoh Muhammad Kaspiy Muhammad Kaspiy dengizi bo‘yida dengizi bo‘yida joylashgan Obeskun joylashgan Obeskun shahri yaqinidagi Ashur shahri yaqinidagi Ashur ada orolidan panoh ada orolidan panoh topgan. Og‘ir bemor topgan. Og‘ir bemor bo‘lgan Muhammad bo‘lgan Muhammad o‘g‘illarini yoniga o‘g‘illarini yoniga chorlab, so‘nggi damda chorlab, so‘nggi damda Jaloliddinni o‘z o‘rniga Jaloliddinni o‘z o‘rniga xorazmshoh etib xorazmshoh etib tayinlagan. Jaloliddin tayinlagan. Jaloliddin Manguberdi ukalari Manguberdi ukalari Oqshoh va Qutbiddin Oqshoh va Qutbiddin O‘zloqshohlar bilan O‘zloqshohlar bilan birga Urganch birga Urganch mudofaasiga oshiqadi. mudofaasiga oshiqadi. Lekin Urganchdagi Lekin Urganchdagi qipchoq amirlari qipchoq amirlari Turkon xotunning akasi Turkon xotunning akasi Xumorteginni sulton Xumorteginni sulton deb e`lon qilib, deb e`lon qilib, Jaloliddin Jaloliddin Manguberdiga qarshi Manguberdiga qarshi suiqasd suiqasd uyushtirmoqchi uyushtirmoqchi bo‘ldilar. Bundan xabar bo‘ldilar. Bundan xabar topgan Jaloliddin topgan Jaloliddin Manguberdi Temur Manguberdi Temur Malik boshchiligidagi Malik boshchiligidagi 300 kishilik suvoriylar 300 kishilik suvoriylar bilan o‘z vatani – bilan o‘z vatani – Xorazmni tashlab Xorazmni tashlab Xurosonga ketishga Xurosonga ketishga majbur bo‘ladi. Niso majbur bo‘ladi. Niso shahri yaqinida uni 700 shahri yaqinida uni 700 nafar mo‘g‘ul suvoriysi nafar mo‘g‘ul suvoriysi kutardi.kutardi.

Jaloliddin Manguberdi Jaloliddin Manguberdi shiddatli janglarishiddatli janglari  Jaloliddin Manguberdi shiddatli Jaloliddin Manguberdi shiddatli jangdan so‘ng ularni tor-mor jangdan so‘ng ularni tor-mor keltirib, Nishopurga keldi. Bu keltirib, Nishopurga keldi. Bu yerdan u barcha viloyat hokimlariga yerdan u barcha viloyat hokimlariga qarshi birlashishga da`vat etdi, bir qarshi birlashishga da`vat etdi, bir oydan so‘ng G‘azni tomon yurdi. oydan so‘ng G‘azni tomon yurdi. Yo‘lda unga Hirot voliysi, qaynotasi Yo‘lda unga Hirot voliysi, qaynotasi Aminalmulk 10 ming kishilik qo‘shin Aminalmulk 10 ming kishilik qo‘shin bilan kelib qo‘shildi. Qandahorni bilan kelib qo‘shildi. Qandahorni qamal qilib turgan mo‘g‘ul qamal qilib turgan mo‘g‘ul qo‘shinlari bilan 3 kunlik jangda qo‘shinlari bilan 3 kunlik jangda Jaloliddin Manguberdu ularni tor-Jaloliddin Manguberdu ularni tor- mor keltirgan. U G‘aznaga 1221-yil mor keltirgan. U G‘aznaga 1221-yil keldi. Bu yerda unga xalaj qabilasi keldi. Bu yerda unga xalaj qabilasi boshlig‘i Sayfuddin Ig‘roq, Balx boshlig‘i Sayfuddin Ig‘roq, Balx voliysi A`zam malik, afg‘onlar voliysi A`zam malik, afg‘onlar sardori Muzaffar malik, qarluqlar sardori Muzaffar malik, qarluqlar boshlig‘i Hasan Qarluq kelib boshlig‘i Hasan Qarluq kelib qo‘shildilar. Ularning har biri qo‘shildilar. Ularning har biri ixtiyorida 30 minglik qo‘shin bor ixtiyorida 30 minglik qo‘shin bor edi. Jaloliddin Manguberdining edi. Jaloliddin Manguberdining o‘zidagi kuchlar esa 60 ming suvoriy o‘zidagi kuchlar esa 60 ming suvoriy edi. Jaloliddin Manguberdi Valiyon edi. Jaloliddin Manguberdi Valiyon qal`asini qamal qilayotgan Takajuk qal`asini qamal qilayotgan Takajuk va Malg‘ur boshchiligidagi mo‘g‘ul va Malg‘ur boshchiligidagi mo‘g‘ul qo‘shiniga hujum qilib, 3 kunlik qo‘shiniga hujum qilib, 3 kunlik jangdan so‘ng ular tor-mor jangdan so‘ng ular tor-mor keltirgan, 1000 dan ortiq mo‘g‘ul keltirgan, 1000 dan ortiq mo‘g‘ul askari o‘ldirilgan, omon qolgan askari o‘ldirilgan, omon qolgan qismi Panjshir daryosidan o‘tib, qismi Panjshir daryosidan o‘tib, ko‘priki buzib tashlashgan. Bu ko‘priki buzib tashlashgan. Bu Jaloliddin Manguberdining Jaloliddin Manguberdining mo‘g‘ullar ustidan qozongan mo‘g‘ullar ustidan qozongan dastlabki yirik g‘alabasi edi. dastlabki yirik g‘alabasi edi.

 Chingizxon katta qo‘shin Chingizxon katta qo‘shin to‘plab Jaloliddin to‘plab Jaloliddin Manguberdiga qarshi Manguberdiga qarshi shaxsan o‘zi otlangan. shaxsan o‘zi otlangan. G‘ardiz qal`asi yaqinida G‘ardiz qal`asi yaqinida Jaloliddin Manguberdi Jaloliddin Manguberdi Chingizxon qo‘shinining Chingizxon qo‘shinining ilg‘orini tor-mor keltiradi ilg‘orini tor-mor keltiradi va kuchi ozligi sababli Sind va kuchi ozligi sababli Sind (Hind) daryosi tomon (Hind) daryosi tomon chekinadi. Chingizxon chekinadi. Chingizxon qo‘shini Jaloliddin qo‘shini Jaloliddin Manguberdini daryodan Manguberdini daryodan o‘tishiga imkon bermay o‘tishiga imkon bermay qurshab oladi. 1221-yil 25-qurshab oladi. 1221-yil 25- noyabrda bo‘lgan tengsiz noyabrda bo‘lgan tengsiz jangda (Sind daryosi jangda (Sind daryosi bo‘yidagi jang) bo‘yidagi jang) mag‘lubiyatga uchragan mag‘lubiyatga uchragan Jaloliddin Manguberdi Jaloliddin Manguberdi 4000 jangchisi bilan 4000 jangchisi bilan Sindning o‘ng sohiliga Sindning o‘ng sohiliga suzib o‘tib, cho‘l suzib o‘tib, cho‘l ichkarisiga kirib ketdi (Bu ichkarisiga kirib ketdi (Bu cho‘l hozirda ham cho‘li cho‘l hozirda ham cho‘li Jaloliy deb ataladi). Jaloliy deb ataladi). Chingizxon Jaloliddin Chingizxon Jaloliddin Manguberdining bu Manguberdining bu jasoratidan hayratda qolib, jasoratidan hayratda qolib, o‘z o‘g‘illariga qarab: “Ota o‘z o‘g‘illariga qarab: “Ota o‘g‘il mana shunday o‘g‘il mana shunday bo‘lishi lozim!”, degan. bo‘lishi lozim!”, degan.

Jaloliddin Jaloliddin Manguberdiga qarshi Manguberdiga qarshi xiyonatxiyonat  Jaloliddin Manguberdining lashkarboshisi Jaloliddin Manguberdining lashkarboshisi Yazidak pahlavon va Sunqurjiq Toysilar Yazidak pahlavon va Sunqurjiq Toysilar xiyonat qilib Eltutmish tomoniga xiyonat qilib Eltutmish tomoniga o‘tganlar. Qiyin vaziyatdan qutulish o‘tganlar. Qiyin vaziyatdan qutulish uchun Jaloliddin Manguberdi harbiy uchun Jaloliddin Manguberdi harbiy kengash chaqirgan. Amirlarning kengash chaqirgan. Amirlarning ko‘pchiligi Iroq tomon yurish qilib, uni ko‘pchiligi Iroq tomon yurish qilib, uni G‘iyosiddin Pirshohdan tortib olishni taklif G‘iyosiddin Pirshohdan tortib olishni taklif qiladi. Iroqda siyosiy parokandalik hukm qiladi. Iroqda siyosiy parokandalik hukm surardi. Iroq tomon ketishga qaror surardi. Iroq tomon ketishga qaror qilinadi. Jaloliddin Manguberdi o‘zining qilinadi. Jaloliddin Manguberdi o‘zining Hindistonda zabt etgan mulklariga O‘zbek Hindistonda zabt etgan mulklariga O‘zbek Toy Jahon Pahlavoni, G‘ur va G‘azni Toy Jahon Pahlavoni, G‘ur va G‘azni viloyatlariga Hasan Qarluqni noib sifatida viloyatlariga Hasan Qarluqni noib sifatida qoldirib, Iroqqa yo‘l olgan. Cho‘lu qoldirib, Iroqqa yo‘l olgan. Cho‘lu biyobonlarni kesib o‘tishda Jaloliddin biyobonlarni kesib o‘tishda Jaloliddin Manguberdining ko‘p jangchilari nobud Manguberdining ko‘p jangchilari nobud bo‘lgan, nihoyat u 4 ming jangchisi bilan bo‘lgan, nihoyat u 4 ming jangchisi bilan Kirmonga yetib kelgan. G‘iyosiddin Kirmonga yetib kelgan. G‘iyosiddin Pirshohning Kirmondagi noibi Baroq hojib Pirshohning Kirmondagi noibi Baroq hojib Jaloliddin Manguberdiga tobelik izhor Jaloliddin Manguberdiga tobelik izhor qiladi. Shundan so‘ng Jaloliddin qiladi. Shundan so‘ng Jaloliddin Manguberdi Fors viloyati markazi Manguberdi Fors viloyati markazi Sherozga kelgan. Fors hokimi otabek Sa`d Sherozga kelgan. Fors hokimi otabek Sa`d ibn Zangiy va Yazd hokimi otabek ibn Zangiy va Yazd hokimi otabek Alouddavla ibn To‘g‘onshoh unga tobelik Alouddavla ibn To‘g‘onshoh unga tobelik bildirishadi. Jaloliddin Manguberdi bildirishadi. Jaloliddin Manguberdi Isfahonga kelganda aholi uni katta Isfahonga kelganda aholi uni katta tantana bilan kutib oladi, qo‘shini qurol-tantana bilan kutib oladi, qo‘shini qurol- aslaha bilan ta`minlanadi. Bu hol aslaha bilan ta`minlanadi. Bu hol G‘iyosiddin Pirshohga yoqmaydi, u G‘iyosiddin Pirshohga yoqmaydi, u akasiga qarshi 30 ming otliq qo‘shin bilan akasiga qarshi 30 ming otliq qo‘shin bilan yo‘lga chiqadi. Biroq Jaloliddin yo‘lga chiqadi. Biroq Jaloliddin Manguberdi unga sovg‘a-salomlar bilan Manguberdi unga sovg‘a-salomlar bilan miroxur Odekni elchi sifatida jo‘natgan va miroxur Odekni elchi sifatida jo‘natgan va o‘zaro nizoni tinchlik bilan hal etgan. o‘zaro nizoni tinchlik bilan hal etgan.

O'xshashlar

Vatan ozodligi va Jaloliddin Manguberdi

Mo`g`ullar istilosi va zulmiga qarshi kurash. Jaloliddin Manguberdi

Buyuk ajdodlarimiz

XX asr madaniyati adabiyot, kino tasviriy san`at va me`morchilik

Buyuk kishilar nomiga qo'yilgan joy nomlari