Buxoro vohasi arxeologik manzilgohlari va uning fandagi ahamiyati - Tarix - Slaydlar

Buxoro vohasi arxeologik manzilgohlari va uning fandagi ahamiyati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

629.5 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: Buxoro vohasi MAVZU: Buxoro vohasi arxeologik manzilgohlari va uning arxeologik manzilgohlari va uning fandagi ahamiyatifandagi ahamiyati

 BuxoroBuxoro O‘zbekistonO‘zbekiston shaharlaridan biri, shaharlaridan biri, Buxoro viloyatiningBuxoro viloyatining maʼmuriy, iqtisodiy va maʼmuriy, iqtisodiy va madaniy markazi. madaniy markazi. Buyuk ipаk yo‘lidaBuyuk ipаk yo‘lida yirik yirik tijorat markazlaridan bo‘lgan. tijorat markazlaridan bo‘lgan. Oʻzbekistonning janubiy-gʻarbida, Oʻzbekistonning janubiy-gʻarbida, Zarafshon daryosi quyi oqimida Zarafshon daryosi quyi oqimida joylashgan. Toshkentdan 616 km. Buxoro joylashgan. Toshkentdan 616 km. Buxoro 2 ta shahar tumani (Fayzulla Xoʻjayev va 2 ta shahar tumani (Fayzulla Xoʻjayev va Toʻqimachilik)ga boʻlingan. Aholisi 264 Toʻqimachilik)ga boʻlingan. Aholisi 264 ming kishi (2001). ming kishi (2001).

 TarixiTarixi  Buxoro shahri sharqning mashhur qadimiy Buxoro shahri sharqning mashhur qadimiy shaharlaridan biri. Arxeologik maʼlumotlarga shaharlaridan biri. Arxeologik maʼlumotlarga koʻra, Buxoroga miloddan avvalgi 1-ming yillik koʻra, Buxoroga miloddan avvalgi 1-ming yillik oʻrtalarida asos solingan. Zarafshon daryosining oʻrtalarida asos solingan. Zarafshon daryosining quyi oqimida joylashgan Buxoro shahri va uning quyi oqimida joylashgan Buxoro shahri va uning atrofidagi yerlar qadimda nihoyatda atrofidagi yerlar qadimda nihoyatda xushmanzara — hayvonot va oʻsimlik dunyosi xushmanzara — hayvonot va oʻsimlik dunyosi betakror, koʻl va oqar suvlarga boy boʻlib, betakror, koʻl va oqar suvlarga boy boʻlib, tarixchi Narshaxiyning „Buxoro tarixi“ asaridagi tarixchi Narshaxiyning „Buxoro tarixi“ asaridagi maʼlumotlar buni tasdiqlaydi.maʼlumotlar buni tasdiqlaydi.

 Buxoro nomi ilk oʻrta asr Xitoy manbalarida Buxoro nomi ilk oʻrta asr Xitoy manbalarida turlicha (An, Ansi, Ango, Buxo, Buku, Buxe, turlicha (An, Ansi, Ango, Buxo, Buku, Buxe, Buxaer, Buxuaer, Buxala, Buxuala, Fuxo, Buxaer, Buxuaer, Buxala, Buxuala, Fuxo, Puxuala va boshqalar) atalgan. Bu atamalardan Puxuala va boshqalar) atalgan. Bu atamalardan avvalgi uchtasi Buxoro shahrining xitoycha avvalgi uchtasi Buxoro shahrining xitoycha nomlari boʻlib, qolgani „Buxoro“ soʻzining xitoy nomlari boʻlib, qolgani „Buxoro“ soʻzining xitoy tilidagi talaffuzidir. Oʻrta asr arab manbalarida tilidagi talaffuzidir. Oʻrta asr arab manbalarida esa Buxoro shahri Numijkat, Navmichkat, esa Buxoro shahri Numijkat, Navmichkat, Bumichkat (Yangi qoʻrgʻon), AlMadina assufriyya Bumichkat (Yangi qoʻrgʻon), AlMadina assufriyya (Mis shahar), Madinat attujjor (Savdogarlar (Mis shahar), Madinat attujjor (Savdogarlar shahri), Foxira (Faxrli shahar) kabi nomlar bilan shahri), Foxira (Faxrli shahar) kabi nomlar bilan tilga olingan. tilga olingan.

 „„ Buxoro“ atamasi sanskritcha „vixora“ Buxoro“ atamasi sanskritcha „vixora“ soʻzining turkmoʻgʻulcha shakli — „buxor“ soʻzining turkmoʻgʻulcha shakli — „buxor“ („ibodatxona“) dan kelib chiqqan deb („ibodatxona“) dan kelib chiqqan deb taxmin qilingan. Keyingi tadqiqotlarda bu taxmin qilingan. Keyingi tadqiqotlarda bu atama sugʻdiycha „bugʻ“ yoki „bag“ atama sugʻdiycha „bugʻ“ yoki „bag“ („tangri“) hamda „oro“ („jamol“) soʻzlaridan („tangri“) hamda „oro“ („jamol“) soʻzlaridan iborat boʻlib, „tangri jamoli“ degan maʼnoni iborat boʻlib, „tangri jamoli“ degan maʼnoni anglatadi, degan fikr ilgari surilmoqda. anglatadi, degan fikr ilgari surilmoqda.

 Siyosiy tarixiSiyosiy tarixi  Buxoro shahrining islomga qadar boʻlgan siyosiy Buxoro shahrining islomga qadar boʻlgan siyosiy tarixi xususidagi maʼlumotlar miloddan avvalgi 7-tarixi xususidagi maʼlumotlar miloddan avvalgi 7- 8 asrlar bilan chegaralanadi. Miloddan avvalgi 7-8 asrlar bilan chegaralanadi. Miloddan avvalgi 7- asrlarda asrlarda AhamoniylargaAhamoniylarga boshqaruvi ostida, boshqaruvi ostida, milloddan avvalgi 329-yilda milloddan avvalgi 329-yilda Iskandar ZulqarnaynIskandar Zulqarnayn tomonidan bosib olingan. Milodiy 5-asrlarda tomonidan bosib olingan. Milodiy 5-asrlarda Eftaliylar davlatigaEftaliylar davlatiga qarashli boʻlgan. Buxoro 6-8 qarashli boʻlgan. Buxoro 6-8 asrlar boshida asrlar boshida BuxorxudoiylarBuxorxudoiylar hokimligi poytaxti hokimligi poytaxti edi.edi.

 709 yilda uni 709 yilda uni Arab xalifaligiArab xalifaligi fath etgan, 9-10 asrlarda esa fath etgan, 9-10 asrlarda esa UsmoniylarUsmoniylar poytaxti boʻlgan. 999 yilda Buxoroni poytaxti boʻlgan. 999 yilda Buxoroni QoraxoniylarQoraxoniylar , 1220 yilda. , 1220 yilda. MoʻgʻullarMoʻgʻullar bosib olgan. 1370 bosib olgan. 1370 yildan Buxoro yildan Buxoro Amir TemurAmir Temur va va TemuriylarTemuriylar davlati, 16-asr davlati, 16-asr boshidan Shayboniylar (1533 yilda bu davlat poytaxti boshidan Shayboniylar (1533 yilda bu davlat poytaxti Samarqanddan Buxoroga koʻchirilishi tufayli Buxoro Samarqanddan Buxoroga koʻchirilishi tufayli Buxoro xonligi deb atala boshlagan) va 1533 yildan 1920 xonligi deb atala boshlagan) va 1533 yildan 1920 yilgacha Buxoro xonligi (amirligi) markazi boʻlgan, soʻng yilgacha Buxoro xonligi (amirligi) markazi boʻlgan, soʻng Buxoro bosqini natijasida shoʻrolar tomonidan bosib Buxoro bosqini natijasida shoʻrolar tomonidan bosib olingan. 1920 yil 8 Sentyabrdan Buxoro shahri Buxoro olingan. 1920 yil 8 Sentyabrdan Buxoro shahri Buxoro Xalq Sovet Respublikasi (BXSR) ning poytaxti boʻlgan. Xalq Sovet Respublikasi (BXSR) ning poytaxti boʻlgan. Buxoro shahri 1925 yildan OʻzSSR va 1991 yil 1 Buxoro shahri 1925 yildan OʻzSSR va 1991 yil 1 Sentyabrdan mustaqil Oʻzbekiston Respublikasi Sentyabrdan mustaqil Oʻzbekiston Respublikasi tarkibida. tarkibida.

 Arxeologik tadqiqotlarArxeologik tadqiqotlar  Buxoro shahrini arxeologik jihatdan faol oʻrganish ishlari Buxoro shahrini arxeologik jihatdan faol oʻrganish ishlari 70-80-yillarga toʻgʻri keladi. Oʻzbekiston FA Arxeologiya 70-80-yillarga toʻgʻri keladi. Oʻzbekiston FA Arxeologiya institutitining maxsus arxeologik jamoasi (A. R. institutitining maxsus arxeologik jamoasi (A. R. Muhammadjonov, I. Ahrorov, J. Mirzaahmedov, Sh. Muhammadjonov, I. Ahrorov, J. Mirzaahmedov, Sh. Odilov) va Oʻzbekiston Madaniyat vazirligining Meʼmoriy Odilov) va Oʻzbekiston Madaniyat vazirligining Meʼmoriy yodgorliklarni taʼmirlash va asrash in-ti otryadi (Ye. G. yodgorliklarni taʼmirlash va asrash in-ti otryadi (Ye. G. Nekrasova boshchiligida) tomonidan olib borilgan Nekrasova boshchiligida) tomonidan olib borilgan tadqiqotlar natijasida hozirgi Buxuro viloyati hududida tadqiqotlar natijasida hozirgi Buxuro viloyati hududida miloddan avvalgi 4-3-ming yilliklardayoq ovchilik va miloddan avvalgi 4-3-ming yilliklardayoq ovchilik va baliqchilik bilan shugʻullangan, toshdan turli qurol va baliqchilik bilan shugʻullangan, toshdan turli qurol va buyumlar yasash mahoratlari yuksak darajaga yetgan buyumlar yasash mahoratlari yuksak darajaga yetgan neolit davriga mansub qabilalar yashagani aniqlandi.neolit davriga mansub qabilalar yashagani aniqlandi.

 . Milolddan avvalgi 2-ming yillikning 2-yarmida . Milolddan avvalgi 2-ming yillikning 2-yarmida Zarafshon daryosi oʻzaniga yaqin yerlarga, Zarafshon daryosi oʻzaniga yaqin yerlarga, ayniqsa uning qad. tarmoqlari (Vobkentdaryo, ayniqsa uning qad. tarmoqlari (Vobkentdaryo, Mohondaryo, Gujayli va boshqalar) havzalariga Mohondaryo, Gujayli va boshqalar) havzalariga chorvadordehqon qabilalar kelib joylashib, ular chorvadordehqon qabilalar kelib joylashib, ular botqoq yerlarda dehqonchilik qilish bilan birga botqoq yerlarda dehqonchilik qilish bilan birga yaylovlarda chorvachilik bilan ham mashgʻul yaylovlarda chorvachilik bilan ham mashgʻul boʻlganlar. Arxeologlar Qorakoʻl tumanidagi boʻlganlar. Arxeologlar Qorakoʻl tumanidagi Zamonbobo degan joydan mazkur qabilalar Zamonbobo degan joydan mazkur qabilalar manzilgohlaridan birining qoldiqlarini topib manzilgohlaridan birining qoldiqlarini topib oʻrgandilar oʻrgandilar

 Shu bois bu madaniyat fanda Zamonbobo Shu bois bu madaniyat fanda Zamonbobo madaniyati deb ataldi. Miloddan avvalgi 1-ming madaniyati deb ataldi. Miloddan avvalgi 1-ming yillikda Buxoro vohasida astasekin sunʼiy yillikda Buxoro vohasida astasekin sunʼiy sugʻorish tarmoqlari va mustahkamlangan sugʻorish tarmoqlari va mustahkamlangan qishloqlar vujudga kela boshlaydi. Zarafshon qishloqlar vujudga kela boshlaydi. Zarafshon daryosining kad. tarmogʻi — Shoxrud daryosining kad. tarmogʻi — Shoxrud boʻylaridagi dastlabki qishloqlarning, jumladan boʻylaridagi dastlabki qishloqlarning, jumladan hoz. Buxoro shahri oʻrnida boʻlgan qishloqning hoz. Buxoro shahri oʻrnida boʻlgan qishloqning barpo boʻlishi aynan ana shu davrga toʻgʻri barpo boʻlishi aynan ana shu davrga toʻgʻri keladi. keladi.

 70-yillarda Buxoroning eski shahar 70-yillarda Buxoroning eski shahar qismida olib borilgan arxeologik qismida olib borilgan arxeologik qazishmalar natijasida Buxoroni arxeologik qazishmalar natijasida Buxoroni arxeologik jihatdan oʻrganish tarixida birinchi marta jihatdan oʻrganish tarixida birinchi marta materik qatlamga qadar yetib borishga va materik qatlamga qadar yetib borishga va madaniy qatlamlanish chuqurligi 20 m dan madaniy qatlamlanish chuqurligi 20 m dan ortiq ekanligini aniqlashga muvaffaq ortiq ekanligini aniqlashga muvaffaq boʻlindi. boʻlindi.

 Mir Arab madrasasi yaqinidagi arxeologik Mir Arab madrasasi yaqinidagi arxeologik qazishma chogʻida materik qatlam ustida qazishma chogʻida materik qatlam ustida toʻq jigarrang torf qatlami (40-70 sm) toʻq jigarrang torf qatlami (40-70 sm) borligi, uning ichida esa yovvoyi va xonaki borligi, uning ichida esa yovvoyi va xonaki hayvonlar suyaklari qoldiqlari hamda sopol hayvonlar suyaklari qoldiqlari hamda sopol idish va buyumlar parchalari koʻp ekanligi idish va buyumlar parchalari koʻp ekanligi maʼlum boʻldi. Torf qatlami Madrasa tomon maʼlum boʻldi. Torf qatlami Madrasa tomon tobora qalinlashib borib, bino ostiga tobora qalinlashib borib, bino ostiga kelganda qalinligi 7,5 m ga yetgan. kelganda qalinligi 7,5 m ga yetgan.

 Bu esa qadimda Buxoro hududidan Zarafshon Bu esa qadimda Buxoro hududidan Zarafshon daryosi tarmoqlaridan biri — ilk oʻrta asr daryosi tarmoqlaridan biri — ilk oʻrta asr manbalarida qayd etilgan „Rudi zar“ („Oltin manbalarida qayd etilgan „Rudi zar“ („Oltin irmoq“) ning oʻtganligini isbotlaydi. Arxeologik irmoq“) ning oʻtganligini isbotlaydi. Arxeologik tadqiqotlar keyinchalik qurib qolgan mazkur tadqiqotlar keyinchalik qurib qolgan mazkur tarmoqning har ikki qirgʻogʻi boʻylab bir qancha tarmoqning har ikki qirgʻogʻi boʻylab bir qancha mustahkamlangan qishloqlarning vujudga mustahkamlangan qishloqlarning vujudga kelgani va ular Buxoroning eng qadimgi shahar kelgani va ular Buxoroning eng qadimgi shahar oʻzagini tashkil qilganini tasdiqladi oʻzagini tashkil qilganini tasdiqladi

 . Shahar oʻzagi 3 qism — „Oltin irmoq“ning oʻng . Shahar oʻzagi 3 qism — „Oltin irmoq“ning oʻng qirgʻogʻida joylashgan ark, yaʼni qalʼa hamda qirgʻogʻida joylashgan ark, yaʼni qalʼa hamda uning oʻng va soʻl qirgʻoqlaridagi qishloqlardan uning oʻng va soʻl qirgʻoqlaridagi qishloqlardan iborat boʻlgan. Bu yerdan topilgan koʻplab iborat boʻlgan. Bu yerdan topilgan koʻplab ashyoviy dalillar, xususan sopol idish va ashyoviy dalillar, xususan sopol idish va buyumlar Buxoro tarixining turli davrlari buyumlar Buxoro tarixining turli davrlari (milolddan avvalgi 1-ming yillikning 3choragidan (milolddan avvalgi 1-ming yillikning 3choragidan 20-asr boshlariga qadar) ga oid boʻlib, ulardan 2 20-asr boshlariga qadar) ga oid boʻlib, ulardan 2 tasi milolddan avvalgi 5-asrga taalluqli ekanligi tasi milolddan avvalgi 5-asrga taalluqli ekanligi aniqlandi. aniqlandi.

 Bundan tashqari, Buxoro arkida olib borilgan Bundan tashqari, Buxoro arkida olib borilgan arxeologik qazishmalar vaqtida yana koʻplab arxeologik qazishmalar vaqtida yana koʻplab yangi va nodir ashyoviy dalillar topildiki, ular yangi va nodir ashyoviy dalillar topildiki, ular shaharning qadimgi tarixini oʻrganishda muhim shaharning qadimgi tarixini oʻrganishda muhim ahamiyatga egadir. Bu yerda 13-15,5 m, ahamiyatga egadir. Bu yerda 13-15,5 m, shuningdek 16,5-18,5 m chuqurlikdan 2 ta paxsa shuningdek 16,5-18,5 m chuqurlikdan 2 ta paxsa devor qoldigʻi topildi. Ular Buxoroning qadimiy devor qoldigʻi topildi. Ular Buxoroning qadimiy mudofaa devori harobalari boʻlib, biri (miloldiy 4-mudofaa devori harobalari boʻlib, biri (miloldiy 4- 5 asrlar) ning balandligi 2,5–3 m, ikkinchisi 5 asrlar) ning balandligi 2,5–3 m, ikkinchisi (miloddan avvalgi 4-3 asrlar) niki 2-2,5 m. (miloddan avvalgi 4-3 asrlar) niki 2-2,5 m.

 Shahar yoshi aniqlashga doir Shahar yoshi aniqlashga doir tadqiqotlartadqiqotlar  Shuningdek, shaharning yoshini aniqlash Shuningdek, shaharning yoshini aniqlash maqsadida butun Buxoro vohasi boʻylab, maqsadida butun Buxoro vohasi boʻylab, chunonchi yirik arxeologik yodgorliklar — chunonchi yirik arxeologik yodgorliklar — Poykend, Qoʻrgʻoni Vardonze, Romitan, Poykend, Qoʻrgʻoni Vardonze, Romitan, Varaxsha, Xoja Boʻston, Qoʻzimontepa, Varaxsha, Xoja Boʻston, Qoʻzimontepa, Oqsochtepa va boshqa shahar Oqsochtepa va boshqa shahar harobalarida keng arxeologik qazishmalar harobalarida keng arxeologik qazishmalar olib borildi. olib borildi.

 Konimex tumanida miloddan avvalgi 6—5-Konimex tumanida miloddan avvalgi 6—5- asrlarga doir yodgorliklar (Chordara shahar asrlarga doir yodgorliklar (Chordara shahar harobasi, Qumrabod — I, Qumrabod — II, harobasi, Qumrabod — I, Qumrabod — II, Arabon — I, Arabon — II nomli Arabon — I, Arabon — II nomli mustahkamlangan qishloqlar, miloddan avvalgi mustahkamlangan qishloqlar, miloddan avvalgi 6-asrga oid Shodibek va Qalqonota qoʻrgʻonlari) 6-asrga oid Shodibek va Qalqonota qoʻrgʻonlari) topib oʻrganildi (1975—77). Ulardan yuqori topib oʻrganildi (1975—77). Ulardan yuqori darajada rivojlangan hunarmandchilik va darajada rivojlangan hunarmandchilik va meʼmorlikka doir koʻplab ashyoviy dalillar topildi. meʼmorlikka doir koʻplab ashyoviy dalillar topildi. Oʻsha davrga taalluqli qishloqlar qoldiqlari Oʻsha davrga taalluqli qishloqlar qoldiqlari Jondor tumanidagi Xojaxotin, Laylakxoʻr, Jondor tumanidagi Xojaxotin, Laylakxoʻr, Boshtepa, Oqtepa va boshqalar joylardan ham Boshtepa, Oqtepa va boshqalar joylardan ham topildi. topildi.

 Shahar yoshi belgilanishiShahar yoshi belgilanishi  Arxeologik tadqiqotlar jarayonida Buxoro Arxeologik tadqiqotlar jarayonida Buxoro xususidagi yozma manbalarda keltirilgan xususidagi yozma manbalarda keltirilgan maʼlumotlar bilan arxeologik topilmalar maʼlumotlar bilan arxeologik topilmalar qiyoslanib, quyidagicha xulosaga kelindi. qiyoslanib, quyidagicha xulosaga kelindi. Zarafshon daryosining quyi oqimidagi Zarafshon daryosining quyi oqimidagi dastlabki manzilgohlar jyoz davri dastlabki manzilgohlar jyoz davri (miloddan avvalgi 2-ming yillikning 2-(miloddan avvalgi 2-ming yillikning 2- yarmi) dayoq vujudga kelib, ular sinchli yarmi) dayoq vujudga kelib, ular sinchli yarim yertoʻlalardan iborat boʻlgan (qurib yarim yertoʻlalardan iborat boʻlgan (qurib qolgan Mohondaryo tarmogʻi mintaqasida qolgan Mohondaryo tarmogʻi mintaqasida olib borilgan tadqiqotlar buni tasdiqlaydi); olib borilgan tadqiqotlar buni tasdiqlaydi);

 miloddan avvalgi 6—5-asrlarda Zarafshon daryosining miloddan avvalgi 6—5-asrlarda Zarafshon daryosining yirik tarmogilari deltalari joylashgan yerlarda yirik tarmogilari deltalari joylashgan yerlarda mustahkamlanmagan manzilgoxlar paydo boʻlgan. mustahkamlanmagan manzilgoxlar paydo boʻlgan. Miloddan avvalgi 4-asrda esa Buxoro arki qurilajak Miloddan avvalgi 4-asrda esa Buxoro arki qurilajak hudud baland mudofaa devori va keng xandaq bilan hudud baland mudofaa devori va keng xandaq bilan oʻrab olinib, uning etagida uchta mustahkamlangan oʻrab olinib, uning etagida uchta mustahkamlangan manzilgoh joylashgan (bu xil manzilgohlar miloddan manzilgoh joylashgan (bu xil manzilgohlar miloddan avvalgi 1-ming yillik boshidan Oʻrta Osiyoning avvalgi 1-ming yillik boshidan Oʻrta Osiyoning dehqonchilik qilinadigan viloyatlariga xosdir). Mazkur dehqonchilik qilinadigan viloyatlariga xosdir). Mazkur manzilgohlardan biri Firobdiz, ikkinchisi Navmichkat, manzilgohlardan biri Firobdiz, ikkinchisi Navmichkat, uchinchisi Buxoro deb atalgan. Keyinchalik bu uch uchinchisi Buxoro deb atalgan. Keyinchalik bu uch manzilgoh oʻzaro birlashib va toʻxtovsiz taraqqiy etib manzilgoh oʻzaro birlashib va toʻxtovsiz taraqqiy etib borib, kattagina shaharga — Buxoro vohasining borib, kattagina shaharga — Buxoro vohasining savdohunarmandchilik va maʼmuriy markaziga aylangan. savdohunarmandchilik va maʼmuriy markaziga aylangan.

 Buxoro shahrining Buyuk ipak yoʻli Buxoro shahrining Buyuk ipak yoʻli chorrahasida joylashganligi ilk davrlardan chorrahasida joylashganligi ilk davrlardan boshlab hunarmandchilik tarmoqlari boshlab hunarmandchilik tarmoqlari (kulolchilik, temirchilik, misgarlik, (kulolchilik, temirchilik, misgarlik, zardoʻzlik, zargarlik, shishasozlik, zardoʻzlik, zargarlik, shishasozlik, kandakorlik, badiiy kashtachilik va h.k.) va kandakorlik, badiiy kashtachilik va h.k.) va savdo-sotiq ishlarining rivojlanishiga turtki savdo-sotiq ishlarining rivojlanishiga turtki boʻldi. boʻldi.

 Sovet hukmronligi davridaSovet hukmronligi davrida  Rossiya istilosi davrida bir necha mayda Rossiya istilosi davrida bir necha mayda qayta ishlash korxonalari vujudga keldi. qayta ishlash korxonalari vujudga keldi. 20-asr boshida Buxoroda 12 ta mahalla, 20-asr boshida Buxoroda 12 ta mahalla, 360 dan ortiq guzar, 250 dan ziyod 360 dan ortiq guzar, 250 dan ziyod Madrasa, 390 ta masjid, qariyb 150 ta Madrasa, 390 ta masjid, qariyb 150 ta karvonsaroy, 350 ta hovuz boʻlgan. Buxoro karvonsaroy, 350 ta hovuz boʻlgan. Buxoro madrasalarida 10 mingdan ortiq talaba madrasalarida 10 mingdan ortiq talaba oʻqigan. Buxoroda 1920-yillardan boshlab oʻqigan. Buxoroda 1920-yillardan boshlab sanoat korxonalarining soni va salmogi sanoat korxonalarining soni va salmogi ortib bordi.ortib bordi.

 Viloyat hududida gaz va neft konlarining Viloyat hududida gaz va neft konlarining topilishi shaharda yangi sanoat topilishi shaharda yangi sanoat tarmoklarini rivojlantirishga asos boʻldi. tarmoklarini rivojlantirishga asos boʻldi. Uysozlik, madaniymaishiy xizmat Uysozlik, madaniymaishiy xizmat tarmoqlarini barpo etish jadallashdi. tarmoqlarini barpo etish jadallashdi. Obodonlashtirish va koʻkalamzorlashtirish Obodonlashtirish va koʻkalamzorlashtirish ishlari tubdan yaxshilandi. Xalqaro va ishlari tubdan yaxshilandi. Xalqaro va mahalliy turizm yoʻlga qoʻyildi. mahalliy turizm yoʻlga qoʻyildi.

 Hozirgi kundaHozirgi kunda  Hozirgi kunda Buxoro shahrida 30 dan ortiq yirik Hozirgi kunda Buxoro shahrida 30 dan ortiq yirik sanoat korxonasi mavjud. Viloyat sanoat sanoat korxonasi mavjud. Viloyat sanoat korxonalari yalpi mahsulotining yarmidan korxonalari yalpi mahsulotining yarmidan koʻprogʻi Buxoroda ishlab chiqariladi. koʻprogʻi Buxoroda ishlab chiqariladi. Korxonalarda asosan mahalliy xom ashyo qayta Korxonalarda asosan mahalliy xom ashyo qayta ishlanadi. Ayrim korxonalar gaz va neft sanoati ishlanadi. Ayrim korxonalar gaz va neft sanoati hamda q.x.ga xizmat qilishga ixtisoslashgan. hamda q.x.ga xizmat qilishga ixtisoslashgan. Buxoro toʻqimachilik k-ti („Buxoroteks“), qorakoʻl Buxoro toʻqimachilik k-ti („Buxoroteks“), qorakoʻl z-di, zardoʻzlik, pillakashlik fkalari, paxta, z-di, zardoʻzlik, pillakashlik fkalari, paxta, yogʻekstraksiya, vino, gʻisht, remontmexanika z-yogʻekstraksiya, vino, gʻisht, remontmexanika z- dlari, un, goʻsht, uysozlik k-tlari, poyabzal, dlari, un, goʻsht, uysozlik k-tlari, poyabzal, tikuvchilik fkalari hamda hunarmandchilik tikuvchilik fkalari hamda hunarmandchilik tarmoqlari ishlab turibdi.tarmoqlari ishlab turibdi.

 Shaharda 10 dan ortiq xorijiy mamlakatlar bilan Shaharda 10 dan ortiq xorijiy mamlakatlar bilan hamkorlikda qurilgan qoʻshma korxonalar hamkorlikda qurilgan qoʻshma korxonalar faoliyat koʻrsatadi: „BuxTel“ (Isroil) mayonez, faoliyat koʻrsatadi: „BuxTel“ (Isroil) mayonez, „OmegaSitora“ (Gretsiya) moʻyna buyumlari, „OmegaSitora“ (Gretsiya) moʻyna buyumlari, „GufikAvitsenna“ (Xindiston) dori-darmon, „GufikAvitsenna“ (Xindiston) dori-darmon, „Marmar“ (AQSH) qurilish materiallari ishlab „Marmar“ (AQSH) qurilish materiallari ishlab chiqaradi. 1996 yilda Buxoroda Koreya chiqaradi. 1996 yilda Buxoroda Koreya Respublikasida ishlab chiqarilgan telefon st-Respublikasida ishlab chiqarilgan telefon st- yalari oʻrnatildi. Buxoroda Oʻzbekiston yalari oʻrnatildi. Buxoroda Oʻzbekiston paxtachilik i.t. in-tining filiali, bogʻdorchilik, paxtachilik i.t. in-tining filiali, bogʻdorchilik, niholchilik tajriba xujaligi va „Sohibkor“ xo'jaligi niholchilik tajriba xujaligi va „Sohibkor“ xo'jaligi joylashgan. joylashgan.

 Buxoro yirik ilmmaʼnaviyat, maʼrifat markazlaridan. 1996 Buxoro yirik ilmmaʼnaviyat, maʼrifat markazlaridan. 1996 yil martdan Oʻzbekiston FA Samarqand boʻlimining yil martdan Oʻzbekiston FA Samarqand boʻlimining Buxoro mintaqaviy markazi faoliyat koʻrsatmoqda. 1997 Buxoro mintaqaviy markazi faoliyat koʻrsatmoqda. 1997 yilda 3 oliy oʻquv yurti (davlat unti, oziq-ovqat va yengil yilda 3 oliy oʻquv yurti (davlat unti, oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi inti, tibbiyot inti), 5 kollej, 3 sanoat texnologiyasi inti, tibbiyot inti), 5 kollej, 3 akademik litsey, tarix faniga ixtisoslashgan maktab, 47 akademik litsey, tarix faniga ixtisoslashgan maktab, 47 umumiy taʼlim maktabi, 89 maktabgacha tarbiya umumiy taʼlim maktabi, 89 maktabgacha tarbiya muassasalari, 28 ommaviy kutubxona, Buxoro davlat muassasalari, 28 ommaviy kutubxona, Buxoro davlat meʼmoriybadiiy muzey koʻrikxonasi, 2 teatr mavjud. meʼmoriybadiiy muzey koʻrikxonasi, 2 teatr mavjud. „Buxoro haftanomasi“ gaz. chiqadi (adadi 2000).„Buxoro haftanomasi“ gaz. chiqadi (adadi 2000).  1997 yilning Oktyabrida Buxoro shahrining 2500 yilligi 1997 yilning Oktyabrida Buxoro shahrining 2500 yilligi Oʻzbekistonda keng nishonlandi. 50 dan ortiq tarixiy-Oʻzbekistonda keng nishonlandi. 50 dan ortiq tarixiy- meʼmoriy obidalar taʼmirlandi, yangi istirohat bogʻlari, meʼmoriy obidalar taʼmirlandi, yangi istirohat bogʻlari, xiyobonlar barpo qilindi.[1]xiyobonlar barpo qilindi.[1]

 Buxoro — o‘rta asrning 140 dan ortiq Buxoro — o‘rta asrning 140 dan ortiq arxitektura yodgorliklarini o‘zida saqlagan arxitektura yodgorliklarini o‘zida saqlagan „muzey shahardir“. Koʻp asrlar avval „muzey shahardir“. Koʻp asrlar avval qurilgan Poi Kalon, Qo‘sh Madrasa, Ismoil qurilgan Poi Kalon, Qo‘sh Madrasa, Ismoil Somoniy maqbarasi, minorai kalon kabi Somoniy maqbarasi, minorai kalon kabi ansambllar bugungi kungada ham ansambllar bugungi kungada ham barchaning diqqatida. barchaning diqqatida.

 AdabiyotlarAdabiyotlar  Narshaxiy, Buxoro tarixi, T., 1966; Narshaxiy, Buxoro tarixi, T., 1966;  Istoriya at-Tabari, T., 1987; Istoriya at-Tabari, T., 1987;  Hofiz Tanish Buxoriy, Abdullanoma [1 —2 j.lar], T., 1999—2000; Hofiz Tanish Buxoriy, Abdullanoma [1 —2 j.lar], T., 1999—2000;  Hasanxoja Nisoriy, Muzakkiri ahbob, T., 1993; Hasanxoja Nisoriy, Muzakkiri ahbob, T., 1993;  Mir Muhammad Amin Buhariy, Ubaydullaname, T., 1957; Mir Muhammad Amin Buhariy, Ubaydullaname, T., 1957;  Abduraxmoni Tali, Istoriya Abulfeyzxana, T., 1959; Abduraxmoni Tali, Istoriya Abulfeyzxana, T., 1959;  Fazlellax ibn Ruz bixan Isfaxani, Mexmannameyi Buxapa, M., 1976; Fazlellax ibn Ruz bixan Isfaxani, Mexmannameyi Buxapa, M., 1976;  Axmad Danish, Istoriya Mangitskoy dinastii, Buxoro shahri. Axmad Danish, Istoriya Mangitskoy dinastii, Buxoro shahri. „Oʻzbekturizm“ milliy kompaniyasining „Buxoro“ mehmonxonasi. „Oʻzbekturizm“ milliy kompaniyasining „Buxoro“ mehmonxonasi. Dushanbe, 1967; Dushanbe, 1967;  Mirza Abdal Azii Sami, Tarixi salatini mangitiyya, M., 1962; Mirza Abdal Azii Sami, Tarixi salatini mangitiyya, M., 1962;  Insoniyatning ilmiy va madaniy merosi — uchinchi ming yillikka Insoniyatning ilmiy va madaniy merosi — uchinchi ming yillikka (1997 yil 18— 20 okt., Buxoro-Xiva), T., 1997. (1997 yil 18— 20 okt., Buxoro-Xiva), T., 1997.

 E’TIBORINGIZ E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Buxoro vohasi shaharlari

Qashqadaryo vohasi shaharlari

Arxeologik dala tadqiqotlar tarixi

O`rta Osiyodagi ibtidoiy manzilgohlari

Buxoro tim va toqlari