logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Tarix
  4. 1991 avgust voqealari. GKCHP. Sovet davlatining tanazzulga yuz tutishi

1991 avgust voqealari. GKCHP. Sovet davlatining tanazzulga yuz tutishi

Yuklangan vaqt:

21.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13593.392578125 KB
Ko'chirib olish
1991 AVGUST VOQEALARI. GKCHP. SOVET DAVLATINING TANAZZULGA YUZ TUTISHI O`ZBEKISTONNING ENG YANGI TARIXI СССР CCCP Sovet sotsialistik respublikalari ittifoqi, SSSR, Sovet Ittifoqi — sobiq Rossiya imperiyasi hududining katta qismida 1922— 91-yillarda mavjud boʻlgan musta bid davlat. 20-yillarning boshlaridan, ayniqsa, V.I.Leninning vafotidan keyin mamlakat rahbariyati orasida hokimiyat uchun keskin kurash boshlandi. Rahbarlikning avtoritar usullari qaror topishi, I.V.Stalin shu usullardan foydalanib, yakkaboshchilik hokimiyati rejimini kuchaytirib bordi. SOVET ITTIFOQINING INQIROZI SSSRning parchalanishi - mamlakatning ijtimoiy tuzilishida, xalq xo'jaligida, ijtimoiy- siyosiy va davlat tuzilishida sodir bo'lgan tizimli parchalanish jarayonlari tufayli Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqining mavjudligini to'xtatish. Parchalanish jarayoni 1980-yillarning ikkinchi yarmida, qayta qurish davrida, KPSS Markaziy Komiteti Bosh kotibi (1985-1991) M. FROM. Gorbachev iqtisodiyotni jadallashtirish, davlat va ijtimoiy-siyosiy faoliyatni ochiqlik va demokratlashtirishga qaratilgan islohotlarni boshladi.SSSR parchalanishining asosiy belgilari va ko'rinishlaridan biri ittifoq respublikalarining ittifoq markazidan ko'proq davlat va iqtisodiy mustaqillikka intilishlari edi (" Suverenitetlar paradi "); 1991-yil sentabr oyida ittifoq markazi va ittifoq respublikalari rahbarlari Latviya, Litva va Estoniya mustaqilligini tan oldilar. SSSR mavjudligining so'nggi yillarida uning hududida bir qator millatlararo mojarolar boshlandi yoki yangi turtki oldi (Qorabog' mojarosi, Gruziya-Abxaz mojarosi va Gruziya- Janubiy Osetiya mojarosi, Dnestryanı mojaro va boshqalar).).), SOVET ITTIFOQINING INQIROZI iqtisodiy inqiroz bor edi.1991-yil 17-martda mamlakatda SSSRni saqlab qolish bo'yicha Butunittifoq referendumi bo'lib o'tdi. Saylovchilarning 76% dan ortig'i "SSSRni teng huquqli suveren respublikalarning yangilangan federatsiyasi sifatida saqlab qolish zarurligi" haqidagi savolga ijobiy javob berdi. Referendumdan so'ng Novoogarevskiy jarayoni boshlandi, u SSSRning vorisi deb e'lon qilingan Suveren davlatlar ittifoqini tuzish to'g'risidagi shartnoma imzolanishi bilan yakunlanishi kerak edi, ammo bu Moskvadagi voqealar tufayli sodir bo'lmadi. SOVET ITTIFOQINING INQIROZI   1991-yil 18-21-avgust.SSSRning parchalanishi 1991-yil 8 va 21- dekabrda mos ravishda Belovej kelishuvlari va Olmaota deklaratsiyasining imzolanishi bilan yakunlandi, bu esa sobiq Sovet respublikalarining aksariyati Mustaqil Davlatlar Hamdoʻstligini tashkil etgan konfederal ittifoqni tashkil qildi [комм. 1]. 1991-yil 25-dekabrda SSSR Prezidenti Mixail Gorbachyov iste’foga chiqdi va ertasi kuni, 1991- yil 26-dekabrda SSSR Oliy Kengashining Respublikalar Kengashi SSSRning tugatilishi toʻgʻrisida deklaratsiya qabul qildi.SSSRning parchalanishi ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy va boshqa oqibatlarga olib keldi. SOVET ITTIFOQINING INQIROZI Xususan, bevosita SSSR parchalanishi bilan 15 ta sobiq Ittifoq respublikalari davlat mustaqilligiga [комм. 2]. SSSRning parchalanishi Sovuq urushning so'nggi davri tarixidagi ramziy bosqich bo'ldi, garchi bu qarama-qarshilik Parij Xartiyasi imzolangandan keyin (1990) yakunlangan bo'lsa ham. Sobiq Ittifoq hududida millatlararo nizolar avj oldi, qurolli to'qnashuvlar bosqichiga o'tdi. Rossiya Federatsiyasida iqtisodiy islohotlar boshlandi; 1993-yilda Rossiya Xalq deputatlari qurultoyi va Oliy Kengashning tarqatilishi bilan mamlakatda Sovet hokimiyati instituti tugatildi. SOVET ITTIFOQINING INQIROZI 1995-yilga kelib, yagona rubl zonasining qulashi yakunlandi. 1997-yilda SSSR Harbiy-dengiz flotining sobiq Qora dengiz flotini bo'linish to'g'risidagi shartnomalar imzolanishi bilan SSSR Qurolli Kuchlarining bo'linishi umuman yakunlandi.SSSRning parchalanishi shartli ravishda " postsovet hududi " atamasi bilan birlashtirilgan sobiq Sovet respublikalari aholisining bir qismi o'rtasida sovet nostaljisining rivojlanishiga olib keldi. SOVET ITTIFOQINING INQIROZI SSSR tarkibiga kirgan ittifoq respublikalari Konstitutsiyaga koʻra suveren davlatlar hisoblangan[1] ; ularning har biriga Konstitutsiya tomonidan SSSRdan chiqish huquqi berilgan[2], lekin qonun hujjatlarida bu chiqish tartibini tartibga soluvchi huquqiy normalar yo'q edi. Faqat 1990-yil aprel oyida ittifoq respublikasining SSSR tarkibidan chiqish imkoniyatini ko'zda tutuvchi tegishli qonun qabul qilindi, ammo ancha murakkab va murakkab protseduralar amalga oshirilgandan so'ng[3][4][5] [комм. 6]. 1991-YIL 19-AVGUST GKCHP 3 KUN YASHAGAN GKCHP Shundan so‘ng ittifoqdosh respublikalar birin-ketin o‘z mustaqilliklarini e’lon qila boshladi. SSSR tarkibidan eng birinchi Boltiqbo‘yi respublikalari 1990 yildayoq — 11 martda Litva, 4 mayda Latviya, 8 mayda Estoniya chiqib ketgan. Qolgan ittifoqdosh respublikalar 1991 yil avgustidagi GKChP voqeasidan keyin ittifoqni tark etishdi. E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT To`ychiyev Sulton 16:40.22.05.2023 .

O'xshashlar

O’zbekiston tarixi
Mustaqillikka erishish arafasida O`zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlar
Millatlararo munosabatlar keskinlashuvi. Farg’ona voqealari
Yuz yillik urush
Mustaqil O’zbekiston Respublikasining tashkil topishi va uning tarixiy ahamiyati