O`rta Osiyo mutafakkirlarining inson va jamiyat haqidagi qarashlarini o`rganish - Sotsiologiya - Slaydlar

O`rta Osiyo mutafakkirlarining inson va jamiyat haqidagi qarashlarini o`rganish

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1054.4638671875 KB

Ko'chirib olish

O`rta Osiyo mutafakkirlarining inson va jamiyat haqidagi qarashlarini o`rganish Tuzuvchi: p.f.n. M.A.Ganiyeva www.arxiv.uz

Режа: • O`rta Osiyoda islomgacha bo`lgan ijtimoiy fikrlar. • Inson va jamiyat haqida musulmon Sharqi nazariyotchilarining fikrlari. • Ilm-fan namoyondalari, atoqli davlat arboblari va ma'rifatparvar-mutafakkirlarning ijtimoiy taraqqiyot, insonparvarlik, insoniy munosabatlarning murakkabligi, adolat va qabohat, muhabbat va razolat, mеhr-shafqat va zulmkorlik haqidagi fikrlari. www.arxiv.uz

Ўрта Осиёнинг ис-ломгача бўлган даврдаги тарихини ўрганиш манбалариЗардуштийликнинг “Авесто” номли муқаздас китоби Қадимий Ўрхон-руний матнлари Хитой манбалариГерадотнинг "Тарих" асарлариСтрабоннинг "География" асарлари www.arxiv.uz 28 2E2D 36 38 2A 37 34 3C 40 34 45 28 34 46 34 47 48 2B2D 4A 48 2B

Зардуштийлик дини Яхшили к Ахура Мазда Ёмонлик Ахра МанМуқаддас китоби “Авесто” Дунёда икки куч мавжуд www.arxiv.uz

“ Авесто” маънавий меросимизнинг гавҳари Инсон саҳоватли бўлиш учун Ноз- неъмат яратиш и лозимМеҳнат қилиши www.arxiv.uz

«Авесто» - зардўштийликнинг муқаддас китоби www.arxiv.uz

Эзгу фикр Эзгу сўз Эзгу амалАвестодаги одоб-ахлоқ қоидалари « АВЕСТО» www.arxiv.uz 01020304 01020304 01020304 01 0F

Монийлик фикрича дунё – зиё ва зулматнинг кураш майдони, инсоннинг вазифаси ёвузликни йўқотиш ва эзгуликка кўмаклашишдир. Моний таълимотига кўра жамият икки тоифа кишилардан – мумтоз зодагонлар (қашшоқликда яшовчи аслзодалар), яъни кам миқдордаги моддий неъматлар билан қаноатланувчи, турмуш қурмайдиган, зоҳидларча яшовчи кишилардан ҳамда меҳнаткаш ва савдогарлар тоифасидан иборат Маздак ўз таълимотида одамлар азалдан тенг бўлган, деган ғояни илгари суради. Улар ўртасидаги кескин дунёвий фарқни имкони борича йўқотиш ва қисқартиришни, катта бойларнинг ер ва мол-мулкини тортиб олиб, камбағалларга бўлиб бериш фикрини тарғиб қилди. Улар одамларни худо тенг яратган, шунинг учун улар неъматларни тенг тақсимлаши керак, деган фикрга таяниб баъзиларда кўп тўпланган бойликларни тортиб олиш қонуний, зеро улар ортиқча нарсалардир ва ноқонуний йўл билан тўпланган, деб ҳисоблаганлар www.arxiv.uz

Фаннинг мақсади – саховатли ва муруватпеша табиатнинг сир-асрорларини билишдир Абу Наср Форобий Машҳур файласуф, қомусий олим. Шарқ мамлакатларида “Иккинчи муаллим” “Шарқ Арастуси” деб юритилган. Унинг қаламига 160 дан зиёд асар мансуб. Улар асосан қадимги юнон олимлари асарларидаги табиий-илмий ва фалсафий муаммоларни шархлаш ҳамда бу соҳаларнинг долзарб масалаларини тахлил қилишга бағишланган. “Метафизика”, “Этика”, “Риторика” шулар жумласидандир. Энг асосий фалсафий асари “Фозил шаҳар аҳолисининг маслаги” рисоласидир. У фалсафа, тилшунослик, мусиқа, риёзиёт, фалакиёт, физика, минералогия, география, тиббиётга оид асарлар яратган  Объектив борлиқни исботлаб берди  Сон хақидаги эҳтимоллик назарияси тўғрисидаги ғояларни бойитди  илм олиш-инсон моҳиятини тушунтириб беришнинг таркибий қисми сифатида қаради  Фанларни классификациялади Абу Наср Форобий 873 – 950 й.й. www.arxiv.uz01 06 0F02 18

Абу Наср Форобий 873 – 950 й.й.Форобийнинг инсон ва жамият ҳақидаги фикрлари унинг "Фозил шаҳар аҳолиси" асарида кенг баён қилиб берилган. Унинг фикрича "Ақл ва нафс инсоннинг бошланғичидир... аммо бу бошланғичлар одамзотнинг шу табиий бошланғичлар (яъни моддий борлиқ) таъсири остида камол топиб, инсонга айланиши учун кифоя қилмайди, чунки инсон инсоний камолотга эришуви учун сўзлаш, ишлаш (касб-ҳунар)га муҳтождир" www.arxiv.uz

Абу Райхон Беруний Беруний замонасининг қатор фанлари: Астрономия, физика, математика, геодезия, геология, минерология, тарих Каби фанларни ўрганди. Унинг қаламига 150 дан ортиқ асарлар мансуб 973 – 1048 й.й.Асосий асарлари: “ Қадимги халқлардан қолган ёдгорликлар”, “ Хоразмнинг машғур кишилари”, “Минерология”, “ Геодезия”, “Ҳиндистон” ва бошқалар Хоразмшоҳ “Маъмун” академиясини 1010 йилда бошқарган www.arxiv.uz65 41 31 66 5F67610638 23 41 2C 2D10 2C 31 2C 33 31

Абу Райхон Беруний 973 – 1048 й.й.Беруний фикрича инсон табиат тараққиётининг гултожидир, чунки "инсон тури барча ҳайвонлардан етукроқдир... унга ерни яхшилаш ва унда бошқаришни амалга ошириш учун... тафаккурдек куч ато этилган" Хоразмшоҳ “Маъмун” академиясини 1010 йилда бошқарган www.arxiv.uz23 0C 4B 2A 35 51 06 3D 36 06 2A 31

Абу Али ибн Сино 980 – 1037 й.й. Ибн Сино асарларининг умумий сони 450 дан ошади, лекин бизгача фақат 160га яқин асари етиб келган. Унинг асарлари табобат сохаси, фалсафа, мантиқ, этика, математика, астрономия, ботаника, геология, минералогия, кимё каби фанларга кўп маълумотлар келтирди. Ўзининг кўп тармоқли маҳсулдор ижоди, бой мероси билан жаҳон маданияти тараққиётида катта роль ўйнади. У ўз даврида Шарқ ва Оврўпада “Шайх ур- раис”, “Олимлар бошлиғи”, “Табиблар подшоҳи” каби энг буюк номларга сазовор бўлди  10 ёшидаёқ Қуръони Каримни бошдан-оёқ ёд ўқир эди  16-17 ёшидаёқ ибн Сино машҳур табиб-ҳаким бўлиб танилди  Бизга маълум бўлган катта асари “Китоб уш-шифо”  Ўз дунёқарашида пантеистик принципга асосланади  1002-1017 йилларда хоразмшоҳ Маъмун академиясида фаолият юритган www.arxiv.uz

Ибн Сино фикрича жамият ҳаётида никоҳ муносабатлари бирламчи аҳамиятга эга. Давлат бошлиғи энг аввало никоҳ ҳақидаги қонунга аҳамият бериши керак, чунки никоҳ авлоднинг давом этишига, жамият фуқароларининг келажагига бевосита дахлдордир www.arxiv.uz

Захириддин Мухаммад Бобур ( 1483-1530 ) • Захириддин Бабур, саркарда, бобурийлар салтанатига асос солган буюк давлат арбоби • «Бабурнома», «Мубайин» ва бошқа асарларнинг муаллифи Андижон шахридаги Бобур хайкалиwww.arxiv.uz

Имом Ал-Бухори (810-870 )  Имом ал-Бухорий авлодларга бой ва қимматли илмий мерос қолдирган бўлиб, у ёзган асарларнинг сони йигирмадан ортиқдир. Улардан «ал-Жомиъ ас-саҳиҳ», «ал-Адаб ал-Муфрад», «ат-Тарих ас- сағир», «ат-Тарих ал-авсот», «ат-Тарих ал- Кабир», «Китоб ал-Илал», «Барр-ул волидайн», «Асоми ус-саҳоба» ва бошқаларни кўрсатиш мумкин «Ал-Жомиъ ас- саҳиҳ» - китоби ислом динида Қуръони каримдан кейинги иккинчи муқаддас манба бўлиб, аҳли ислом эътиқодига кўра, у башарият томонидан битилган китобларнинг энг улуғи хисобланади. Бу асариа киритилган ишончли ҳадисларнинг сони такрорланадиганлари билан бирга 7275 та бўлиб, такрорланмайдиган ҳолда эса 4000 ҳадисдан иборат. 1998 йилда Имом ал Бухорий таваллудининг 1225 йиллиги бизнинг юртда ва бутун ислом дунёсида кенг нишонланган www.arxiv.uz

Бахоуддин Нақшбандий (1318 - 1389) Бахоуддин Нақшбандий мақбараси Нақшбанд таълимоти бировлар ҳисобидан яшашни қатъий рад этган, фақат пешона тери, ўз қўл меҳнати билан топилган ризқ- рўзни ҳалол деб ҳисоблаган. Унинг асосий шиори "Дил ба ёру, даст ба кор" ("Дил Оллоҳда, қўл ишда"). www.arxiv.uz

Алишер Навоий (1441-1501 йй.)Навоий фалсафий дунёқараши авҳдати вужуд, яъни борлиқнинг бирлиги таълимотига асосланади. Унинг фикрича, олам-Худодир,чунки илоҳиёт атрофдаги борлиқда намоён бўлади ва ўз ҳуснини табиатда зуҳур этади “ Муншоат”, “Садди Искандарий”, “Маҳбуб ул- қулуб” номли асарларида инсоний муносабатлар ҳақида фикр юритган www.arxiv.uz

“ Нима учун?” органайзерини тўлдиринг Нима учун инсоннинг моҳияти ҳақидаги буюк мутафаккирлар- нинг қарашларида умумийлик кўп? Нима учун? Нима учун? Нима учун?Нима учун? www.arxiv.uz

O'xshashlar

Jamiyat haqidagi ilk ta`limotlar

Klassik sotsiologiya maktabi vakillari hayoti va ijodi

Sotsiologiyaning paydo bo‘lishi va rivojlanishida O.Kont va Abu Nasr Forobiylarning tutgan o\\'rni

Shaxs va jamiyat kursining o`qitish mеtodikasi fanining maqsadi va vazifalari Davlat ta'lim standartlari

Jamiyat yaxlit tizim sifatida