logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Qishloq va o'rmon xo'jaligi
  4. Suptropik ekin mahsulotlarini eksportga tayyorlash

Suptropik ekin mahsulotlarini eksportga tayyorlash

Yuklangan vaqt:

26.01.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

28550.755859375 KB
Ko'chirib olish
MAVZU: SUPTROPIK EKIN MAHSULOTLARI NI EKSPORTGA TAYYORLASH REJA:1. EKSPORT TARAQQIYOT TAYANCHI 2. SUPTROPIK MEVALAR QIROLI 3. SUPTROPIK MEVALAR TURLARI HAQIDA XULOSA Bugun jahon tajribasi mamlakatlar iqtisodiy barqarorligini taʼminlashning asosiy omillaridan biri eksport salohiyatini oshirish ekanini yaqqol koʻrsatmoqda. Yurtimizda soʻnggi yillarda ushbu yoʻnalishda bajarilayotgan keng koʻlamli ishlar, uzoq yillar davomida eskicha tizimda ishlab kelgan qishloq xoʻjaligi sohasini tubdan isloh qilish, unga ilgʻor va zamonaviy texnologiyalarni joriy etishga qaratilgan chora-tadbirlar oziq-ovqat sanoatini butunlay yangi bosqichga olib chiqdi, desak mubolagʻa boʻlmaydi. Bu, ayniqsa, mamlakatimizda oziq-ovqat mahsulotlari, xususan, meva-sabzavot yetishtirish, ishlab chiqarish va eksport qilishdagi yuqori koʻrsatkichlarda yaqqol aks etmoqda. Bugun eksport qilingan meva-sabzavotlarimiz dunyoning turli burchaklarigacha yetib boryapti. Oxirgi yillarda mahsulotlarni MDH mamlakatlaridan tashqari yirik tashqi bozorlar — Xitoy, Germaniya, Turkiya, Janubiy Koreya, Yaponiya, Hindiston, Boltiqboʻyi davlatlariga eksport qilish yoʻlga qoʻyildi. Mamlakatimizda meva-sabzavot yetishtirish va qayta ishlashda sifatning yaxshilanishi, qadoq- lash jarayonlarida zamonaviy texnologiyalarning qoʻllanilishi hisobiga dunyoda oʻzbek mahsulotlari, ayniqsa, gilos, anor, qovun, quritilgan mevalar, yongʻoq va uzumga talab ortib bormoqda. Statistik maʼlumotlarga koʻra, joriy yilning yanvar-iyun oylarida umumiy qiymati 416,6 million dollarga teng 720,4 ming tonnadan ziyod meva-sabzavot eksport qilindi. Meva-sabzavot mahsulotlarining asosiy eksport bozorlari Qozogʻiston (31,3 foiz), Rossiya Federatsiyasi (25,6 foiz), Qirgʻizis ton (17,1 foiz), Afgʻonis ton (5,8 foiz), Xitoy (3,2 foiz), Pokiston (3,1 foiz) va Ukraina (2,0 foiz) hissasiga toʻgʻri kelgan. SUBTROPI K MEVALAR QIROLI Anor yurtimizda kamida 2000 yildan buyon etishtirib kelinadi. Tarixiy manbalarning guvohlik berishicha, sohibqi ron Amir Temurning dasturxonidan doimo anor mevasi o'rin olgan. Mirzo Bobur asarlarida ham Marg'ilonda “Dono kalon” va “Sammon” navli anorlarini ta'riflab ketilgan.O'zbekis- tonda, xususan, Farg'ona vodiysida yetish tiriladigan subtropik meva ekinlari orasida anor yetakchi o'rinni egallaydi. Xurmo subtropik daraxt yoki butalar turkurmi, ekiladigan meva daraxti. Tropik va suptropik mintaqalarda 500 ga yaqin turi uchraydi. Xitoy, Yaponiya, O’rta Osiyo, Boltiq boʻyi mamlakatlar, Avstraliya, AQSH, Kavkaz davlatlarida ekiladi. Mevasi uchun, asosan, sharq X., sovuqqa chidamli virginiya X.si ( D. virginiana ), shuningdek, Kavkaz X.si ( D. lotus ) oʻstiriladi. Oʻzbekistonda ekiladigan sharq X.si ( D. kaki  Tpip.)ning vatani — Xitoy. Daraxti 8–12 m, chiroyli, shoxshabbasi dumaloq yoki piramidasimon. 100 —400 yil, baʼzan undan ham koʻproq yashaydi, lekin 50— 60 yilgacha yaxshi meva beradi. X. —15, —20° gacha sovuqqa chidaydi, yorugʻsevar oʻsimlik. Bargi yirik tuxumsimon, usti toʻq yashil, orqasi tukli, ketmaket joylashgan, toʻkilish oldidan qizgʻish rangga kiradi. Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotiga ko‘ra, O‘zbekiston 2022-yilning yanvar- sentyabr oylarida 7 ta xorijiy davlatlarga limon eksport qilgan. Uning qiymati 3,2 mln AQSH dollariga teng bo‘lib 2,9 ming tonnani tashkil etadi APELSINLARNI EKSPORT QILISH Gilafruit -  kollektsiyasida apelsinni yig’ishning eng yangi usullari va texnologiyalari qo’llaniladi, shuningdek, to’liq gigiyenik muhitda va Butunjahon kuni talablariga muvofiq, apelsin mevalarini saralash va qadoqlashda malakali va o’qitilgan ishchilarni jalb qiladi. Kompaniya qishloq xo’jaligi mutaxas- sislaridan eksport qilinadigan apelsin mevasining sifatini nazorat qilish uchun sog’lom meva olish uchun yakuniy iste’molchining barcha ehtiyojlarini qondirish uchun foydalanadi. APELSINNING QANCHA TURI BOR? Apelsin — po’rtaxolning vatani qaer ekanini hech kim bilmaydi. Garchi u ayni paytda dunyoning iqlimi issiq barcha mamla-katlarida o’stirilsa ham, yaqin-yaqinlargacha unchalik keng tar-qalmagan edi.Garchi yunonlar va rimliklar po’rtaxolni bilish- gan bo’lsa ham, u Hindistondan G’arbiy Osiyoga, so’ngra Evropaga olib kelingan bo’lsa ajab emas. Ispan mustamla-kachilari 1565 yilda ilk aholi manzilgohlari paydo bo’lishi bilanoq nordon po’rtaxolni Vest-Indiyaga, undan Floridaga olib kelishdi.Po’rtaxolning uchta eng muhim turi bor. Ular shirin yoki oddiy po’rtaxol, man- darin va nordon po’rtaxollardan iborat. Ammo shirin va mandarin po’rtaxolining 97 tagacha turi bor. O’zbekistonda zaytun yetishtirishning ilmiy asoslari ko’rib chiqilmoqda “ Zaytun moyi va zaytun mevasi toʻgʻrisidagi xalqaro bitimga muvofiq yurtimizda sohada rivojlangan mamlakatlar bilan hamkorlikda yangi zaytun plantatsiyalari tashkil etiladi, qayta ishlash korxonalari ishga tushiriladi hamda eksport hajmlari oshiriladi. Xitoy mandarin yetishtirish bo’yicha dunyoda yetakchi davlat bo’lib qolmoqda Mandarin yetishtirish bo’yicha Xitoy yetakchi bo’lsa, uning eksporti bo’yicha Turkiya yuqori o’rinni egalladi. Xitoy bir yilda 21,69 mln tonna mandarin yetishtiradi. Bu dunyodagi eng katta ko’rsatkich. Xitoy 6 yildan buyon yetakchilikni qo’ldan boy bermay kelmoq da. EastFruit  ning xabar berishicha, Xitoy meva eksporti bo’yi cha yetakchiga aylanmadi, chunki mamlakatda yetishtirilgan deyarli barcha mandarinlar o’z fuqarolariga sotiladi va  hosilning atigi uch foizi eksport qilinadi. Turkiya esa, unchalik boy hosil olmasa ham, (1,45 million tonna) eksport bo’yicha yetakchi davlatga aylandi. Toshkent viloyati hokimligi, O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi, Iqtisodiyot va sanoat vazirligi, O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashining Toshkent viloyati Yuqorichirchiq tumanida “Agriculture Support Eksport” mas'uliyati cheklangan jamiyati tomonidan meva-sabzavot mahsulotlari yetishtirish, saqlash, qayta ishlash va sotishga ixtisoslashtirilgan namunaviy meva-sabzavotchilik klasterini tashkil etish to‘g‘risidagi takliflari ma'qullanishi mumkin. Davlat Statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2022- yilning yanvar — sentabr oylarida O‘zbekiston Respublikasining tashqi savdo aylanmasi $36,02 mlrd. AQSh dollariga teng bo‘ldi. Bunda, eksport $14,05 mlrd. AQSh dollariga (39%), import esa $21,97 mlrd. AQSh dollarini (61%) tashkil etib, hisobot davrida –$7,92 mlrd. AQSh dollari qiymatida passiv tashqi savdo balansi qayd etildi.  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR  “ Ishlab chiqarish texnologiyalari” Yo'ldoshev N.K  H.B.SHAUMAROV “Qishloq xo`jaligi mahsulotlari saqlash va qayta ishlash texnologiyasi” TOSHKENT(2021)  GOOGLE ELEKTRON KUTUBXONASI

O'xshashlar

Respublika agrosanoat majmuasi va uni rivojlantirish imkoniyatlari
Kuzgi javdarning biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi
Mineral o’g’itlar bozori
Tuproqdagi tuzlarning o’rtacha xaqiqiy va umumiy miqdorini aniqlash
Don omborlari va elevatorlarga donni qabul qilish