Agrar munosabatlar va uning bozor tizimidagi o’rni. Yerning resurs sifatida o’ziga xosligi - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Slaydlar

Agrar munosabatlar va uning bozor tizimidagi o’rni. Yerning resurs sifatida o’ziga xosligi

Yuklangan vaqt:

25.04.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

14251.166992188 KB

Ko'chirib olish

Agrar munosabatlar va uning bozor tizimidagi o’rni. Yerning resurs sifatida o’ziga xosligi010203 15

Reja: 1. Agrar munosabatlar nima? 2. Agrar munosabatlarning bozor tizimidagi o’rni 3. Yerning resurs sifatida o’ziga xosligi

Agrar munosabatlar nima? . Yer egaligi munosabatlari: Yerga egalik qilishning huquqiy va iqtisodiy shakllari (xususiy, davlat, kooperativ, jamoa mulki va boshqalar). . Yerga egalik qilish va foydalanish: Yerning ijarasi, uni boshqarish va undan samarali foydalanishning iqtisodiy shartlari.

3. Ishchi kuchining ishtiroki: Qishloq xo‘jaligi faoliyatida ishchi kuchi va texnologiyalarning taqsimlanishi. 4. Hosil va daromadlarni taqsimlash: Ishlab chiqarilgan qishloq xo‘jalik mahsulotlarining mulkdorlar, dehqonlar va boshqa ishtirokchilar o‘rtasida taqsimlanishi. 5. Qishloq xo‘jaligi infratuzilmasi: Suv ta’minoti, texnika va moddiy resurslarning taqsimlanishi, agrar sektorda innovatsiyalarni joriy qilish.

Agrar munosabatlarning bozor ti zimi dagi o’rni • Bozor tizimida agrar munosabatlarning ahamiyati: • 1. Yer resurslarini samarali boshqarish: • Yer bozori orqali yerga egalik qilish va uni ijaraga berish jarayonlari shakllanadi. Yer egalari va dehqonlar o‘z manfaatlarini himoya qilib, yerning samaradorligini oshirishga harakat qiladi. • 2. Raqobatni shakllantirish: • Agrar sohada raqobatning bo‘lishi qishloq xo‘jalik mahsulotlari sifatini yaxshilash va narxlarni bozor talabiga moslashtirishga xizmat qiladi.

3. Resurslarni taqsimlash: Bozor mexanizmlari orqali yer, suv, texnika va boshqa resurslar taqsimlanadi. Bu esa resurslardan eng samarali foydalanuvchilarni tanlashga imkon beradi. 4. Mahsulotlarni sotish va marketing: Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bozor talabiga mos ravishda yetishtiriladi va bozorga yetkazib beriladi. Marketing vositalaridan foydalanib, mahsulotlar ichki va tashqi bozorlarga yo‘naltiriladi. 5. Ishlab chiqarish samaradorligi: Bozor sharoitida dehqon va fermer xo‘jaliklari daromad olish maqsadida innovatsiyalarni joriy qiladi va ishlab chiqarishni optimallashtiradi.

6. Investitsiyalarni jalb qilish: Yerga egalik qilishning huquqiy kafolatlari va agrar sohada barqarorlik xorijiy va mahalliy investorlarni jalb qiladi. Bu esa qishloq xo‘jalik infratuzilmasini rivojlantirishga xizmat qiladi. 7. Eksport salohiyatini oshirish: Agrar munosabatlar bozor tizimida rivojlanib, xalqaro talabga mos mahsulotlar ishlab chiqarish orqali mamlakat eksport salohiyati oshadi. O‘zbekiston misolida: O‘zbekistonda agrar munosabatlar bozor iqtisodiyotiga o‘tish jarayonida muhim o‘rin tutadi. Yerga egalik shakllari takomillashtirilmoqda, fermer va dehqon xo‘jaliklariga keng imkoniyatlar yaratilmoqda. Paxta va g‘alla monopollari kamaytirilmoqda, qishloq xo‘jalik mahsulotlarini erkin eksport qilish uchun shart-sharoitlar yaratilmoqda. Bu jarayonlar qishloq xo‘jaligini bozor talablariga mos ravishda modernizatsiya qilishga qaratilgan.

Yerning res urs s ifati da o’ziga xos ligi – Yerning resurs sifatida o‘ziga xosligi shundaki, u iqtisodiyotning barcha sohalarida, ayniqsa, agrar sektor va ishlab chiqarishda asosiy tabiiy resurs hisoblanadi. Yer boshqa iqtisodiy resurslardan farq qiluvchi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. – Yer resursining o‘ziga xos xususiyatlari: – 1. Cheklanganligi: – Yer maydoni tabiiy jihatdan cheklangan bo‘lib, uni sun’iy ravishda ko‘paytirish yoki o‘rnini bosuvchi resurslar yaratish mumkin emas. • 2. Harakatsizligi: • Yer joylashgan hududga bog‘liq bo‘lib, uni boshqa joyga ko‘chirish imkoni yo‘q. Bu yerning narxi va ahamiyatini uning geografik joylashuviga bog‘laydi. • 3. Qayta tiklanmasligi: • Yerning tabiiy unumdorligi noto‘g‘ri foydalanish oqibatida yo‘qotilishi yoki kamayishi mumkin. Uni tiklash ko‘p vaqt va xarajat talab qiladi.

4. Unumdorligi: Yerning iqtisodiy qiymati asosan uning unumdorligiga bog‘liq. Qishloq xo‘jaligi uchun yerning sifatli va unumdor bo‘lishi katta ahamiyatga ega. 5. Ko‘p funksiyaliligi: Yer faqat qishloq xo‘jaligi uchun emas, balki sanoat, qurilish, turizm va boshqa sohalar uchun ham muhim resurs hisoblanadi. 6. Tabiiy sharoitga bog‘liqligi: Yerning qiymati va iqtisodiy samaradorligi iqlim, suv ta’minoti, geografik joylashuv kabi tabiiy omillarga bog‘liq. 7. Yerga bo‘lgan huquqiy munosabatlar: Yer mulkiy huquq subyekti bo‘lib, u bozor iqtisodiyotida ko‘pincha ijaraga beriladi yoki sotiladi. Yerning qiymati huquqiy holatiga bog‘liq bo‘ladi. 8. Kapital sifatida ishlatilishi: Yer ishlab chiqarish jarayonida kapital sifatida qaraladi. Masalan, qishloq xo‘jaligida hosil olish uchun yer asosiy resursdir.

E’ti bor uchun raxmat

O'xshashlar

Dehqonchilikda resurs innovatsion texnologiyalar

Tuproqqa ishlov berishdagi resurs tejamkor innovatsion texnologiyalar

Sug’orishda resurs tejamkor innovatsion texnalogiyalar (tomchilab, yomg’irlatib sug’orish)

Fermer хo’jaliklarida tuproq unumdorligini aniqlash va ball bonitetlarini hisoblash usullari

Qishloq xo’jaligining ishlab chiqarish infratuzilmasi va undan foydalanish samaradorligi