Fermer хo’jaliklarida tuproq unumdorligini aniqlash va ball bonitetlarini hisoblash usullari - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Slaydlar

Fermer хo’jaliklarida tuproq unumdorligini aniqlash va ball bonitetlarini hisoblash usullari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

7961 KB

Ko'chirib olish

Taqdimotga xush Taqdimotga xush kelibsiz!!!kelibsiz!!! Marhamat Marhamat tomoshatomosha qiling qiling

Mavzu:Mavzu: fermer fermer хх o’jaliklarida o’jaliklarida tuprotupro qq unumdorligini unumdorligini aniani qq lash va ball lash va ball bonitetlarini hisoblash bonitetlarini hisoblash usullariusullari

Reja:Reja:  Kirish Kirish  Adabiyotlar sharhiAdabiyotlar sharhi  I-bob I-bob  Bugungi kunda fermer xo’jaliklarida Bugungi kunda fermer xo’jaliklarida tuproq unumdorligini oshirish tuproq unumdorligini oshirish muammolari.muammolari.

II-bobII-bob  G’ijduvon tumani “Zarafshon G’ijduvon tumani “Zarafshon massivi”hududining tuproq iqlim massivi”hududining tuproq iqlim sharoitlari va tuproqlarning sharoitlari va tuproqlarning tasnifi. tasnifi.  II-1.Tuproq iqlim sharoitlari.II-1.Tuproq iqlim sharoitlari.  II-2.Tuproqlar klassifikatsiyasi.II-2.Tuproqlar klassifikatsiyasi.  II-3.O’rganilgan tuproqlarning II-3.O’rganilgan tuproqlarning xossa va xususiyatlarixossa va xususiyatlari

III-bob  Fermer xo’jaliklarida tuproqlarning unumdorligini oshirish va baholash.  III-1.Fermer xo’jalik tuproqlarini bonitrovkalash ishlari va etaplari.  III-2.Bonitrovka ballarini hisoblash.  III-3.Tuproq bonitrovka shakllari va bonitrovka koeffisenti.  III-4.Tuproq bonitrovkasi bo’yicha amaliy ishlar.  III-5.Fermer xo’jaliklarida tarqalgan sho’r tuproqlar darajasiga qarab unumdorlikni baholash,pasaytirish koeffisenti.

IV-bobIV-bob • Fermer xo’jalik tuproqlarini iqtisodiy Fermer xo’jalik tuproqlarini iqtisodiy baholash va xaritasini tuzish.baholash va xaritasini tuzish. • IV-1. Fermer xo’jaliklarning tuproqlarini IV-1. Fermer xo’jaliklarning tuproqlarini iqtisodiy baholashiqtisodiy baholash • IV-2.Fermer xo’jaliklardagi er kadastri IV-2.Fermer xo’jaliklardagi er kadastri kitobini yuritish bo’yicha ayrim kitobini yuritish bo’yicha ayrim ko’rsatmalar.ko’rsatmalar. • IV-3.Fermer xo’jaliklarida tuproqlar IV-3.Fermer xo’jaliklarida tuproqlar bonitrovkasi xaritasini tuzish.bonitrovkasi xaritasini tuzish.

V-bobV-bob  Fermer xojalik tuproqlarining unumdorligini oshirish va Fermer xojalik tuproqlarining unumdorligini oshirish va ulardan foydalanish istiqbollari.ulardan foydalanish istiqbollari.  V-1.Tuproq unumdorligini oshirish chora tadbirlari.V-1.Tuproq unumdorligini oshirish chora tadbirlari.  V-2.Tuproq unumdorligini baholashning istiqbollari.V-2.Tuproq unumdorligini baholashning istiqbollari.  XULOSAXULOSA  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATIFOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI  WEB SAYTLAR RO’YXATIWEB SAYTLAR RO’YXATI  GLOSARIYGLOSARIY

 …… Oldimizda turgan muhim Oldimizda turgan muhim vazifalardan biri-bu yerimiz, vazifalardan biri-bu yerimiz, tuprog’imiz unumdorligini doimiy tuprog’imiz unumdorligini doimiy ravishda oshirish bilan bog’liq ravishda oshirish bilan bog’liq ekani barchamizga yaxshi ayon. ekani barchamizga yaxshi ayon. Bu maqsadga erishish uchun Bu maqsadga erishish uchun yerning meliorativ holatini yerning meliorativ holatini yaxshilashdek o’ta dolzarb yaxshilashdek o’ta dolzarb masalalarga e’tiborni yanada masalalarga e’tiborni yanada kuchaytirish talab etiladi…kuchaytirish talab etiladi… ISLOM KARIMOVISLOM KARIMOV

O’zbekiston Respublikasi istiqloliga erishishi mustaqil O’zbekiston Respublikasi istiqloliga erishishi mustaqil davlat deb e’lon qilinishi huquqiy jamiyat qurishi,o’z davlat deb e’lon qilinishi huquqiy jamiyat qurishi,o’z hududiga er munosbatlarini tartibga solishda va hududiga er munosbatlarini tartibga solishda va rivojlantirishda to’la mustaqillikga erishgani uchun rivojlantirishda to’la mustaqillikga erishgani uchun yerlardan oqilona foydalanish,meliorativ holatini yerlardan oqilona foydalanish,meliorativ holatini yaxshilash va muxofaza qilishning huquqiy asosini yaxshilash va muxofaza qilishning huquqiy asosini yaratish va takomillashtirishning imkonini berdi.yaratish va takomillashtirishning imkonini berdi.

Mamlakatimiz agrar sohasi islohotlarni huquqiy jihatdan ta’minlash maqsadida bir qancha qonunlar qabul qilindi. Shu jumladan, yer munosabatlarini huquq asosida rivojlantirish va tartibga solish, yerlardan oqilona foydalanish, tuproqning meliorativ holatini yaxshilash, unumdorligini oshirish, yer tuzish ishlari olib boorish, yerning sifat baholasini aniqlash, fermer xo’jaliklarini shakllantirish, ularning faoliyatiga baho berishga va hokazolarga qaratilgan.

 Respublikamizda haydaladigan Respublikamizda haydaladigan yerlarning 60%ga yaqini sho’rlangan yerlarning 60%ga yaqini sho’rlangan bo’lib, bu erlar o’zining ekologik bo’lib, bu erlar o’zining ekologik qiymatini muayyan darajada qiymatini muayyan darajada yo’qotgandir. Bu yo’qotishlarning yo’qotgandir. Bu yo’qotishlarning asosiy sababchisi jamiat bo’lib, demak asosiy sababchisi jamiat bo’lib, demak shu jamiatning o’zi ekokomponentini shu jamiatning o’zi ekokomponentini oldingi sifatini qayta tiklashi zarurdir. oldingi sifatini qayta tiklashi zarurdir. Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek, ”Yerni Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek, ”Yerni ko’paytirib bo’lmaydi,ammo uning asl ko’paytirib bo’lmaydi,ammo uning asl tabiiy sifatini yo’qotmasligimiz shart”. tabiiy sifatini yo’qotmasligimiz shart”. Sho’rlangan erdan olingan hosil Sho’rlangan erdan olingan hosil unumdor erdan olingan hosilga unumdor erdan olingan hosilga qaraganda,uchdan ikki hissa kam qaraganda,uchdan ikki hissa kam bo’ladi.bo’ladi.  Kanadada har bir gektar ekiladigan Kanadada har bir gektar ekiladigan yerdan o’rtacha 3ming, Angliyada 5,5, yerdan o’rtacha 3ming, Angliyada 5,5, Fransiyada 6,5,AQSHda 7 ming, Fransiyada 6,5,AQSHda 7 ming, Yaponiyada 19,5ming dollorlik foyda Yaponiyada 19,5ming dollorlik foyda olinar ekan.olinar ekan. 11 Bu misollardan yaqqol Bu misollardan yaqqol ko’rinib turibdiki, yerning sifati, tabiiy, ko’rinib turibdiki, yerning sifati, tabiiy, asl holati saqlansagina, hosil yuqori asl holati saqlansagina, hosil yuqori bo’lgan ekan.bo’lgan ekan. ______________________________________________________________  1. A.Ergashev. ”Sen mening onamsan, singlimsan 1. A.Ergashev. ”Sen mening onamsan, singlimsan yurtim”//“Turkiston”,1994 4-iyun. Bu ma’lumotlar BMT ning yurtim”//“Turkiston”,1994 4-iyun. Bu ma’lumotlar BMT ning oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi (FAO) bo’limi oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi (FAO) bo’limi ma’lumotlaridan olingan.ma’lumotlaridan olingan.

Yerning unumdorligi eroziya tufayli atigi 2,5 sm ga bo’lsa, uni tiklash uchun Yerning unumdorligi eroziya tufayli atigi 2,5 sm ga bo’lsa, uni tiklash uchun dexqonchilik to’g’ri yuritilganda 300 yil vaqt kerak,erdagi eroziya tabiat tomonidan dexqonchilik to’g’ri yuritilganda 300 yil vaqt kerak,erdagi eroziya tabiat tomonidan sodir bo’lsa, u tez “tiklanadi”. 10 santimetrli hosildor er (gumusqobiq) paydo bo’lishisodir bo’lsa, u tez “tiklanadi”. 10 santimetrli hosildor er (gumusqobiq) paydo bo’lishi uchun tabiat ekokomponentlari 2000 yildan 7000 yilgacha ”mehnat qilib” vaqt sarflaydi. uchun tabiat ekokomponentlari 2000 yildan 7000 yilgacha ”mehnat qilib” vaqt sarflaydi. Demak, absolyut ko’rsatkichlarda ifodalanmaydigan,o’lchabDemak, absolyut ko’rsatkichlarda ifodalanmaydigan,o’lchab bo’lmaydigan,ammo bo’lmaydigan,ammo bebaho hisoblangan ekologik iymatning minglab yillar tabiat samarasi sifatida yuzaga bebaho hisoblangan ekologik iymatning minglab yillar tabiat samarasi sifatida yuzaga keladi. Insoniyat tugunini yani ekokomponentning hosil bo’lish muddati bilan o’z ehtiyoji keladi. Insoniyat tugunini yani ekokomponentning hosil bo’lish muddati bilan o’z ehtiyoji o’rtasidagi uyg’unligikning mezonini, ko’rsatkichini bilib o’shani amaliyotda qo’llay o’rtasidagi uyg’unligikning mezonini, ko’rsatkichini bilib o’shani amaliyotda qo’llay olsagina, ekokomponentlarningolsagina, ekokomponentlarning strukturasi (tuzilish) ko’rsatkichlariga zarar strukturasi (tuzilish) ko’rsatkichlariga zarar etkazmagan bo’ladi yoki Yaponyaliklar o’z tabiatining ekologik qiymatini avaylab etkazmagan bo’ladi yoki Yaponyaliklar o’z tabiatining ekologik qiymatini avaylab saqlaganidek saqlay oladi.saqlaganidek saqlay oladi.

Jamiat bugungi kunga kelib toza suv va havoning tanqisligi, tuproq tarkibining buzilishi,tabiat zaxiralarining kamayib ketishi muammolariga duch kelib qoldi. Prezidentimiz I.A.Karimov bunday yozadilar: ”Hammamizga ma’lumki, bizning yerlarimizning biomahsuldorligi boshqa davlatlardagiga qaraganda bir necha barobar past. Masalan,qayerda sug’oriladigan yerlar 2 mln gektarni tashkil etadi, yani bizlardagi sug’oriladigan yerlardan 2 barobar kam,ammo bu erlar nafaqat 42 mln aholisini boqayapti, balki qishloq xo’jalik mahsulotlarini eksport qilyapti. Qishloq xo’jaligi sohasidagi mehnatga layoqatli aholining atigi 5-7% mashg’ul. 2 Xo’sh,nega bizdagi tuproqlarning unumdorligi pasayib ketgan, tuproqlarning asl, tabiiy sifatini saqlash uchun qanday tadbirlarga rioya qilish kerak? 2 I.A.Karimov.”Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir”.Toshkent, O’zbekiston, 1997,116-129-betlar.

I-BOBI-BOB BUGUNGI KUNDA FERMER XO’JALIKLARIDA BUGUNGI KUNDA FERMER XO’JALIKLARIDA TUPROQ UNUMDORLIGINI OSHIRISH TUPROQ UNUMDORLIGINI OSHIRISH MUAMMOLARIMUAMMOLARI  Tuproqning samarali unumdorligini oshirish Tuproqning samarali unumdorligini oshirish usullari xilma-xildir. Tuproqqa maqbul usullari xilma-xildir. Tuproqqa maqbul darajada ishlov berish, o’g’itlash va turli darajada ishlov berish, o’g’itlash va turli meliorativ tadbirlardan foydalanish, almashlab meliorativ tadbirlardan foydalanish, almashlab ekish, yerdan foydalanishni ilmiy asosda ekish, yerdan foydalanishni ilmiy asosda tashkil etish, tuproqning geologik holatini tashkil etish, tuproqning geologik holatini yaxshilash singari tadbirlar tuproq yaxshilash singari tadbirlar tuproq unumdorligining samaradorligini keskin unumdorligining samaradorligini keskin oshirish imkonini beradi.oshirish imkonini beradi.  Tuproq unumdorligini saqlash va uni Tuproq unumdorligini saqlash va uni muxofaza qilishda muhim tadbirlardan biri muxofaza qilishda muhim tadbirlardan biri tuproqlarni pasportizatsiya va sertifikatsiya tuproqlarni pasportizatsiya va sertifikatsiya qilishni tashkil etishdir.qilishni tashkil etishdir.  Bu qishloq xo’jalik ekinlari hosildorligini Bu qishloq xo’jalik ekinlari hosildorligini oshirish tuproq unumdorligini saqlab qolishga oshirish tuproq unumdorligini saqlab qolishga va o’simliklardan ekologik toza mahsulot va o’simliklardan ekologik toza mahsulot olishga, tuproqlarda kechayotgan salbiy yoki olishga, tuproqlarda kechayotgan salbiy yoki ijobiy jarayonlarni nazorat qilishga xizmat ijobiy jarayonlarni nazorat qilishga xizmat qiladi va yerdan foydalanuvchilar faoliyatini qiladi va yerdan foydalanuvchilar faoliyatini nazorat qilish, zarur chora-tadbirlarni amalga nazorat qilish, zarur chora-tadbirlarni amalga oshirish imkonini yaratadi.oshirish imkonini yaratadi.

Quruq va o’rta qurur o’lkalarda jumladan, respublikamizda ham tuproq unumdorligini belgilovchi omillardan biri sug’orish muammosidir. Suvning umumiy yetishmasligiga qaramasdan,ko’p joylarda sug’orish megerlari juda yuqori. Bundan tashqari katta miqdordagi suv tuproq tarkibidagi gumus va oziq elementlarining yuvilib ketishiga sabab bo’ladi. Shuning uchun sug’orish me’yorlari, davrlari har bir tuproq-iqlim mintaqasida qatiy ravishda tuproqlarning xossa va xususiyatlarini hisobga olgan holda amalga oshirilishi lozim. Hosildor tuproq qayta tiklanadigan resurs hisoblanadi. Gumus miqdori tuproqning hosildorligini belgilab beradi. Insoniyatning ekologik bilimsiz faoliyati tufayli tuproq bir necha xildagi eroziyalarga: shamol va suv eroziyalariga uchraydi. Yerning eroziyasi tezligi tuproqning tabiiy paydo bo’lishi va tiklanish tezligiga nisbatan bir necha barobar ortiqdir. Masalan, har yili Rossiyada 165 mlrd tonna tuproq eroziyaning turli shakllariga uchrab o’zining tuproqlik sifatini yo’qotmoqda. AQSHda ham tuproq gumus qobig’ining yo’qotilishi bu ko’rsatgichga yaqin kelmoqda. Agar birgina “Belarus” traktorining har gektar yerdan 13-14 tonnadan hosil qilishni hisobga olsak,bir yilda milliard tonnalab hosildan yer qatlamining yo’qolib borishini anglash oson bo’ladi.Masalan,O’zbekistonda 1985-yildan 1995-yilgacha yer tarkibidagi gumus 30-40% kamayib ketdi 3 Har bir tonna gumus 2,09*10 8 DJ. potensial quyosh energiyasi saqlashini nazarga olsak,qanchalik katta miqdordagi quyosh energiyasining behuda yo’qolayotganligi, uni tuproq unumdorligidagi ahamiyati benihoya kattaligini anglash qiyinmasligini bilamiz. 3 M.Sharifxo’jayev.Ekologik mutanosiblikni taminlash//Iqtisod va hisobot.1996.N-5,16-bet

 Jahondagi ko’plab ilmiy Jahondagi ko’plab ilmiy markazlarning kuzatishlariga ko’ra markazlarning kuzatishlariga ko’ra erning tabiiiy muhiti keyingi yuz erning tabiiiy muhiti keyingi yuz yilliklarda salbiy tomonga yilliklarda salbiy tomonga o’zgargan bu esa insoniyat hayotini o’zgargan bu esa insoniyat hayotini xavf ostiga qo’ymoqda.xavf ostiga qo’ymoqda.  Har bir davlat o’zining siyosiy, Har bir davlat o’zining siyosiy, iqtisodiy tuzumidan qatiy nazar iqtisodiy tuzumidan qatiy nazar ekokomponentlariga ega. Ular esa ekokomponentlariga ega. Ular esa cheklangan miqdorda bo’ladi. cheklangan miqdorda bo’ladi. O’zbekistonda 4 mln 200ming O’zbekistonda 4 mln 200ming gektar sug’oriladigan erlar bor, gektar sug’oriladigan erlar bor, bugun uning taxminan 650 ming bugun uning taxminan 650 ming gektari, yani 15%i aholiga xususiy gektari, yani 15%i aholiga xususiy tomorqa sifatida berilgan. Agarki, tomorqa sifatida berilgan. Agarki, fermer va dehqon ajratilgan er fermer va dehqon ajratilgan er maydonini ham hisobga olganda, maydonini ham hisobga olganda, bu raqam bugungi 1million bu raqam bugungi 1million gektardan oshadi. Mavjud 28,4 gektardan oshadi. Mavjud 28,4 million qishloq xo’jalik yerlarining million qishloq xo’jalik yerlarining faqat 4mln 200 ming gektari faqat 4mln 200 ming gektari sug’oriladigan erlar xolos.sug’oriladigan erlar xolos.

II-BOBII-BOB G’IJDUVON TUMANI “ZARAFSHON G’IJDUVON TUMANI “ZARAFSHON MASSIVI”HUDUDINING TUPROQ-IQLIM MASSIVI”HUDUDINING TUPROQ-IQLIM SHAROITLARI VA TUPROQLARNING TASNIFI.SHAROITLARI VA TUPROQLARNING TASNIFI. II-1.Tuproq-iqlim sharoitlari.II-1.Tuproq-iqlim sharoitlari.  O’rta Osiyo iqlim xaritasiga ko’ra tanlangan Buxoro O’rta Osiyo iqlim xaritasiga ko’ra tanlangan Buxoro vohasi jumladan,G’ijduvon tumani issiq cho’l mintaqasiga vohasi jumladan,G’ijduvon tumani issiq cho’l mintaqasiga kiradi.Yoz oylariga issiq, qishi ancha sovuq,kun bilan kiradi.Yoz oylariga issiq, qishi ancha sovuq,kun bilan tunning harorati o’zgarib turadi. Havo quruq, tunning harorati o’zgarib turadi. Havo quruq, yog’ingarchilik kam, yoz faslida harorat issiq bo’lishi yog’ingarchilik kam, yoz faslida harorat issiq bo’lishi ekinlarning normal o’sishiga ta’sir qiladi va bu tuproq ekinlarning normal o’sishiga ta’sir qiladi va bu tuproq qoplamiga ham o’z ta’sirini ko’rsatadi.qoplamiga ham o’z ta’sirini ko’rsatadi.  O’rtacha yillik harorat 150C issiq davrlari ya’ni o’rta O’rtacha yillik harorat 150C issiq davrlari ya’ni o’rta yillik harorat 150C bo’ladi.Eng issiq oylar yillik harorat 150C bo’ladi.Eng issiq oylar iyun,iyul,avgust oylari hisoblanadi.Ya’ni o’rtacha harorat iyun,iyul,avgust oylari hisoblanadi.Ya’ni o’rtacha harorat 27.6-29,60C eng sovuq oylar yanvar oyi 27.6-29,60C eng sovuq oylar yanvar oyi hisoblanadi,o’rtacha harorat 0,60C ni tashkil etadi.hisoblanadi,o’rtacha harorat 0,60C ni tashkil etadi.

Paxta o’sish davridagi musbat haroratning yig’indisi 47- 50,49-500C.Iqlim quruqligi yog’in-sochinning kamligi bilan ifodalanadi.Yer sathidan parlanish yiliga 2500mm atrofidadir.Asosiy yog’ingarchilik qish va bahor oylariga to’g’ri keladi.Kuz qurg’oqchilik, yoz esa quruq yog’ingarchiliksiz bo’ladi. Yog’ingarchilik qisqa muddatli bo’ladi.Yoz oylarining nisbiy namligi 20% dan pasayib,tushib turadi,o’simlik va tuproq qatlamiga ta’sir qiluvchi yog’in turiga shamolni ko’rsatish mumkin. Shamol bilan olib kelingan qum, qumoqli zarrachalarning yotqizilishi tuproq qatlamining har xil mexanik tarkibli bo’lishiga olib keladi.Yer osti suvlarining mineralizatsiyasi sug’oriladigan yerlardan +122/2 ni tashkil etadi. Tuman xo’jaliklari hududining chekkalariga pastlik joylarida yer osti suvlariningdeyarli ochib chiqib ketmaydigan joylarda sizot suvlarining mineralizatsiyasi yuqori bo’lib, +122/1 ga to’g’ri keladi.

Gijduvon tumani hududi Zarafshon daryosining 11-Gijduvon tumani hududi Zarafshon daryosining 11- terassasida joylashgan. Bu yerlarning umumiy relyefi tekis keng terassasida joylashgan. Bu yerlarning umumiy relyefi tekis keng to’lqinsimon tekislik bo’lib, ayrim yerlarda quruqlik mavjud. to’lqinsimon tekislik bo’lib, ayrim yerlarda quruqlik mavjud. Umumiy qiyalik juda kam deyarli sezilmasada, janubga ya’ni Umumiy qiyalik juda kam deyarli sezilmasada, janubga ya’ni Zarafshon daryosi tomonga yo’naltirilgan.Juda ko’plab sug’orish Zarafshon daryosi tomonga yo’naltirilgan.Juda ko’plab sug’orish tarmoqlari va kollektor zovurlar bilan bo’lingan o’rganilayotgan tarmoqlari va kollektor zovurlar bilan bo’lingan o’rganilayotgan xo’jalik hududlari allyubial yotqiziqlar bilan to’ldirilgan.Bu xo’jalik hududlari allyubial yotqiziqlar bilan to’ldirilgan.Bu yotqiziqlar umumiy qalinligiga nisbatan baland uchastkalarda 3-yotqiziqlar umumiy qalinligiga nisbatan baland uchastkalarda 3- 7m past namliklarga esa 10-17mgacha yetadi.Bu yotqiziqlar 7m past namliklarga esa 10-17mgacha yetadi.Bu yotqiziqlar og’ir-yengil loy va qumlardan iborat.Ularning asosiy xususiyati og’ir-yengil loy va qumlardan iborat.Ularning asosiy xususiyati qatlam-qatlam bo’lib yotishdir. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, bu qatlam-qatlam bo’lib yotishdir. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, bu yotqiziqlar mexanik tarkibiga ko’ra ko’p joylarda bir xildir, ular yotqiziqlar mexanik tarkibiga ko’ra ko’p joylarda bir xildir, ular ko’p hollarda har darajada sho’rlangan, shu bilan bir qatorda ko’p hollarda har darajada sho’rlangan, shu bilan bir qatorda har guruhlikda ona jinslarda botqoqlanish belgilari uchraydi. har guruhlikda ona jinslarda botqoqlanish belgilari uchraydi. G’ijduvon tumani xo’jalikladidagi yer osti suvlarining asosan G’ijduvon tumani xo’jalikladidagi yer osti suvlarining asosan yog’in-sochin Zarafshon daryosi hisobida ta’minlanadi.Ammo yog’in-sochin Zarafshon daryosi hisobida ta’minlanadi.Ammo kollektor va zovurlar, zaxkashlar orasidagi masoa uzoq, kollektor va zovurlar, zaxkashlar orasidagi masoa uzoq, zaxkashlar ba’zi birlari ifloslangan,ularning yer osti suvlarining zaxkashlar ba’zi birlari ifloslangan,ularning yer osti suvlarining ikkkinchi ko’tarilishi,paxta va boshqa qishloq xo’jalik ekinlarining ikkkinchi ko’tarilishi,paxta va boshqa qishloq xo’jalik ekinlarining intensiv sug’orish davrlarining iyul, avgust oylariga to’g’ri keladi.intensiv sug’orish davrlarining iyul, avgust oylariga to’g’ri keladi.

II-2.Tuproqlar II-2.Tuproqlar klassifikatsiyasi.klassifikatsiyasi.  Tuproqlar klassifikatsiyasini tuzish obyekti haqida yig’ilgan hamma Tuproqlar klassifikatsiyasini tuzish obyekti haqida yig’ilgan hamma ma’lumotlar hisobga olingan holda bajariladi. Shuning uchun ham ma’lumotlar hisobga olingan holda bajariladi. Shuning uchun ham tuproqshunoslik har xil rivojlanish bosqichlariga klassifikatsiyaga tuproqshunoslik har xil rivojlanish bosqichlariga klassifikatsiyaga yondashish uni tuzish tamoillari bir bo’lmagan.Hozirgi zamon yondashish uni tuzish tamoillari bir bo’lmagan.Hozirgi zamon tuproqshunosligida keng tarqalgan klassifikatsiyasi,bu ekologik ginetik tuproqshunosligida keng tarqalgan klassifikatsiyasi,bu ekologik ginetik klassifikatsiya asosida tuproqlarning ginetik tiplari haqidagi ta’limot klassifikatsiya asosida tuproqlarning ginetik tiplari haqidagi ta’limot yotadi.Bu klassifikatsiyalar tuzilmalarida tuproqning ginetik tiplari yotadi.Bu klassifikatsiyalar tuzilmalarida tuproqning ginetik tiplari orasidagi bog’liqlik,faqatgina ularning xossalari bo’yicha emas,balki orasidagi bog’liqlik,faqatgina ularning xossalari bo’yicha emas,balki ularning tarqalishi va vujudga kelgan joylar sharoiti xususiyatlari bilan ularning tarqalishi va vujudga kelgan joylar sharoiti xususiyatlari bilan belgilangan. Quyida biz hozirgi tuproqshunoslik fanida qabul qilingan belgilangan. Quyida biz hozirgi tuproqshunoslik fanida qabul qilingan taksonomik birliklar haqida so’z yuritamiz. Taksonomik birliklar bu taksonomik birliklar haqida so’z yuritamiz. Taksonomik birliklar bu klassifikatsiya yoki sistematik birliklar bo’lib, bu obektlarning sinfini, klassifikatsiya yoki sistematik birliklar bo’lib, bu obektlarning sinfini, turkumini va o’rnini ko’rsatadi. Taksonomik birliklar asosida turkumini va o’rnini ko’rsatadi. Taksonomik birliklar asosida tuproqshunoslik haqidagi birliklar yotadi.tuproqshunoslik haqidagi birliklar yotadi.

 Ko’pchilik tuproq iqlimiy Ko’pchilik tuproq iqlimiy tumanlardagi sizot suvlari tumanlardagi sizot suvlari murakkab kimyaviy tarkibga ega murakkab kimyaviy tarkibga ega bo’ladi. Sizot suvlar sathi, bo’ladi. Sizot suvlar sathi, mineralizatsiyasi, kimyoviy tarkibi mineralizatsiyasi, kimyoviy tarkibi bevosita tuproq unumdorligiga bevosita tuproq unumdorligiga ta’sir e’tibgina qolmasdan har xil ta’sir e’tibgina qolmasdan har xil chuqurlikda xilma-xil qatlamlarni chuqurlikda xilma-xil qatlamlarni ham hosil qiladi. Ana shunday ham hosil qiladi. Ana shunday qatlamlardan biri arzik shoxli qatlamlardan biri arzik shoxli qatlam bo’lib ,gidro karbonatli, qatlam bo’lib ,gidro karbonatli, sulfatli, magniy va kaliyli azot sulfatli, magniy va kaliyli azot suvlari bilan bog’liq. Arzik shoxli suvlari bilan bog’liq. Arzik shoxli qatlamlari ko’pincha 0,5-1,5 m qatlamlari ko’pincha 0,5-1,5 m chuqurlikda uchraydi chuqurlikda uchraydi

 Yerning eroziyasi tezligi tuproqning tabiiy Yerning eroziyasi tezligi tuproqning tabiiy paydo bo’lishi va tiklanish tezligiga paydo bo’lishi va tiklanish tezligiga nisbatan bir necha barobar ortiqdir. nisbatan bir necha barobar ortiqdir. Masalan, har yili Rossiyada 165mlrd tonna Masalan, har yili Rossiyada 165mlrd tonna tuproq eroziyaning turli shakllariga uchrab tuproq eroziyaning turli shakllariga uchrab o’zining tuproqlik sifatini yo’qotmoqda. o’zining tuproqlik sifatini yo’qotmoqda. AQSHda ham tuproq gumus qobig’ining AQSHda ham tuproq gumus qobig’ining yo’qotilishi bu ko’rsatgichga yaqin yo’qotilishi bu ko’rsatgichga yaqin kelmoqda. Agar birgina “Belarus” kelmoqda. Agar birgina “Belarus” traktorining har gektar yerdan 13-14 traktorining har gektar yerdan 13-14 tonnadan hosil qilishni hisobga olsak, bir tonnadan hosil qilishni hisobga olsak, bir yilda milliard tonnalab hosildan yer yilda milliard tonnalab hosildan yer qatlamining yo’qolib borishini anglash qatlamining yo’qolib borishini anglash oson bo’ladi. Masalan, O’zbekistonda oson bo’ladi. Masalan, O’zbekistonda 1985-yildan 1995-yilgacha yer tarkibidagi 1985-yildan 1995-yilgacha yer tarkibidagi gumus 30-40% kamayib ketdigumus 30-40% kamayib ketdi 33

Buxorodagi hosildor yerlar sho’langan yerlarga nisbatan uch barovar ko’p hosil beradi. Demak,tuproqning ekologik qiymati saqlansa, u iqtisodiy foyda ko’proq beradi. Shu sababli ham o’rtaga bir gektar Kanada yerlaridan 3000 dollor, Angliya 5,500; Fransiya 6,500; Yaponiyada yerlaridan 19,500 dollorli daromad olinadi.

ФЕРМЕР ХФЕРМЕР Х ЎЎ ЖАЛИКЛАРИ ЖАЛИКЛАРИ ЕРЛАРИНИНГ ЕРЛАРИНИНГ 1:5000 МИҚЁСЛИ 1:5000 МИҚЁСЛИ ХАРИТАЛАРИНИ ТУЗИШ ВА ХАРИТАЛАРИНИ ТУЗИШ ВА БАҲОЛАШБАҲОЛАШ Ўзбекистон Республикасида Давлат ер кадастрини Ўзбекистон Республикасида Давлат ер кадастрини юритиш мақсадларида турли масштабдаги тупроқ юритиш мақсадларида турли масштабдаги тупроқ хариталарини тузиш ва тупроқ тадқиқотлари хариталарини тузиш ва тупроқ тадқиқотлари ўтказиш, йўриқнома асосида олиб борилади. Тупроқ ўтказиш, йўриқнома асосида олиб борилади. Тупроқ тадқиқотлари фермерлар, ижарачилар ва бошқа тадқиқотлари фермерлар, ижарачилар ва бошқа ердан фойдаланувчиларни ер майдонларида ердан фойдаланувчиларни ер майдонларида ўтказилади.ўтказилади. Тупроқ хариталари ва тупроқ бонитировкаси Тупроқ хариталари ва тупроқ бонитировкаси тт ехнологияехнология сини яратиш қуйидагиларни ўз ичига сини яратиш қуйидагиларни ўз ичига оладиолади : :

Тайёргарлик ишлариТайёргарлик ишлари  Тупроқ тадқиқотларининг ер кадастр Тупроқ тадқиқотларининг ер кадастр материалларини йиғиш кадастр карталари ва материалларини йиғиш кадастр карталари ва планларини планларини ўў рганиш ва тарганиш ва та ҳҳ лил қилиш;лил қилиш;  Тупроқ тадқиқотларини бажариш ва тупроқ Тупроқ тадқиқотларини бажариш ва тупроқ карталарини тузиш ишларини амалга ошириш карталарини тузиш ишларини амалга ошириш мақсадида техник топшириқни буюртмачи билан мақсадида техник топшириқни буюртмачи билан келишиш ва тасдиқлаш;келишиш ва тасдиқлаш;  ММ авжуд тупроқ карталарини авжуд тупроқ карталарини баба хх олол аш ишлари олиаш ишлари оли б б борилади. Бунда борилади. Бунда тупроқ контур чегараларини тупроқ контур чегараларини аниқлаш ўтказилаётган тадбирларни илмий асосда аниқлаш ўтказилаётган тадбирларни илмий асосда давом эттириш ва якунлаш, барча ерларни хисобга давом эттириш ва якунлаш, барча ерларни хисобга олиш ва умумий масштабдаги тадқиқотларни ўтган олиш ва умумий масштабдаги тадқиқотларни ўтган йилги маълумотларни билган холда текшириш йилги маълумотларни билган холда текшириш лозимлозим ;;  Худуднинг мураккаблик тоифасини аниХудуднинг мураккаблик тоифасини ани қлаш. қлаш.

ДАЛА ДАЛА ТАДҚИҚОТЛАРИТАДҚИҚОТЛАРИ Ер участкаларининг тупроқларни картага тушириш ва дала Ер участкаларининг тупроқларни картага тушириш ва дала тадқиқотларини ўтказишда қуйидагилар амалга оширилади:тадқиқотларини ўтказишда қуйидагилар амалга оширилади:  Худуд бўйича тадқиқотлар йўналишини белгилаш;Худуд бўйича тадқиқотлар йўналишини белгилаш;  Тупроқни далада ўрганиш, морфологик белгиларини ёзиб олиш (тупроқ қопламиниТупроқни далада ўрганиш, морфологик белгиларини ёзиб олиш (тупроқ қопламини далада олдиндан аниқлаш, кейинги тадқиқотлар учун тупроқ намуналарини олиш)далада олдиндан аниқлаш, кейинги тадқиқотлар учун тупроқ намуналарини олиш) ;;  Тупроқ намуналарини лаборатория тажТупроқ намуналарини лаборатория таж рибалари учун танлашрибалари учун танлаш ;;  Дала тупроқ картасини расмийлаштириш;Дала тупроқ картасини расмийлаштириш;  Дала ишларини топшириш ва қабул қилиш;Дала ишларини топшириш ва қабул қилиш;  Тупроқ физик хоссаларини ўрганиш (агар дастурга киритилган бўлса);Тупроқ физик хоссаларини ўрганиш (агар дастурга киритилган бўлса);  Асосий кеАсосий ке смсм аа лар энг тилар энг ти пп ии кк жойлардан қазилиб, у она жинснинг юқори қисмини очиши керак. жойлардан қазилиб, у она жинснинг юқори қисмини очиши керак. Улар чуқурлиги 1,5-2,0 м бўлади. Агар қаттиқ она жинс 2 м дан чиқса ёки ер ости суви чиқса Улар чуқурлиги 1,5-2,0 м бўлади. Агар қаттиқ она жинс 2 м дан чиқса ёки ер ости суви чиқса қазиш тўхтатилади. Ер ости сувлари чуқурлигини билиш учун одатдаги қудуқлардан қазиш тўхтатилади. Ер ости сувлари чуқурлигини билиш учун одатдаги қудуқлардан фойдаланса бўлади. фойдаланса бўлади. Асосий кеАсосий ке смсм аа ларда тупроқларни генетик мансублиги (номенклатураси) ларда тупроқларни генетик мансублиги (номенклатураси) аниқланади (аниқланади ( тип, типча, тур, турчалартип, типча, тур, турчалар ). ).  Асосий кесмалар сингари характерли жойларда оралиқ қисмлар ҳам ковланади ва улар Асосий кесмалар сингари характерли жойларда оралиқ қисмлар ҳам ковланади ва улар тупроқлар айирмаларини, чегараларини ҳамда асосий тупроқни керакли хусусиятларини тупроқлар айирмаларини, чегараларини ҳамда асосий тупроқни керакли хусусиятларини билиш учун қўйилади. Улар оналик жинсигача очилиб, тупроқ қатламлари белгиланади. Ярим билиш учун қўйилади. Улар оналик жинсигача очилиб, тупроқ қатламлари белгиланади. Ярим чуқурларни чуқурлиги 1,0 м дан 1,5 м гача атрофида бўлади.чуқурларни чуқурлиги 1,0 м дан 1,5 м гача атрофида бўлади.  Тупроқ кесмалари сони, картадаги тупроқ айирмаларини асослаш учун жойнинг мураккаблик Тупроқ кесмалари сони, картадаги тупроқ айирмаларини асослаш учун жойнинг мураккаблик даражаси ва тадқиқот даражаси ва тадқиқот масштабмасштаб билан асосланади. 1-жадвал тахминий гектарлар миқдори, билан асосланади. 1-жадвал тахминий гектарлар миқдори, тузилаётган тупроқ картаси масштабидан келиб чиқиб, битта тупроқ кесмаси қанча гектарга тузилаётган тупроқ картаси масштабидан келиб чиқиб, битта тупроқ кесмаси қанча гектарга тўғри келиши кўрсатилган. тўғри келиши кўрсатилган.  Тупроқ ташқи тузилишини ўрганиш.Тупроқ ташқи тузилишини ўрганиш. Тупроқ Тупроқ кесмаларининг морфологик белгилари махсус кесмаларининг морфологик белгилари махсус варвар оо ққа (ққа ( бланкбланк ) ёки дала журналига ёзиб борилади. Қўлланилаётган тизимли рўйҳат бўйича ) ёки дала журналига ёзиб борилади. Қўлланилаётган тизимли рўйҳат бўйича тупроқни тўла номи берилади, унинг генетик мансублигига кўра тупроқ ажратиладитупроқни тўла номи берилади, унинг генетик мансублигига кўра тупроқ ажратилади ;;  Тупроқ кесмасини морфологик белгилари ёзиб бўлингандан сўнг, ажратилган генетик Тупроқ кесмасини морфологик белгилари ёзиб бўлингандан сўнг, ажратилган генетик қатламлардан 0,5 кг дан тупроқ намуналари таҳлил қилиш учун олинади. Тупроқ намуналари қатламлардан 0,5 кг дан тупроқ намуналари таҳлил қилиш учун олинади. Тупроқ намуналари тозаланган кесма деворидан, қуйидан бошлаб, генетик қатламнинг ўртасидан ёки қатлам 30 см тозаланган кесма деворидан, қуйидан бошлаб, генетик қатламнинг ўртасидан ёки қатлам 30 см дан қалин бўлса бир неча ердан олинади.дан қалин бўлса бир неча ердан олинади.

КАМЕРАЛКАМЕРАЛ ИШЛАР ИШЛАР Дала тадқиқотларида камерал ишлаш ва Дала тадқиқотларида камерал ишлаш ва тупроқларни карталаш қуйидаги иш тупроқларни карталаш қуйидаги иш турларидан иборат:турларидан иборат:  Лаборатория тахлилларини Лаборатория тахлилларини ўў тказиш;тказиш;  Тупроқ картасининг муаллиф асл нусхасини (корректировкаси) тузиш;Тупроқ картасининг муаллиф асл нусхасини (корректировкаси) тузиш;  ҚўшҚўш ии мчамча карталаш материаллари (корректировка) ни тузиш; карталаш материаллари (корректировка) ни тузиш;  ЭЭ кин ерлар бкин ерлар б ўў йича тупроқ картасида ажратиб кйича тупроқ картасида ажратиб к ўў рсатилган тупроқ рсатилган тупроқ хилларининг майдонини хилларининг майдонини ҳҳ исоблаб чиқариш;исоблаб чиқариш;  ТТ упроқларни сифатупроқларни сифат нини ба ба ҳҳ оо лашлаш (бонитировка (бонитировка лашлаш ) ва ) ва тупроқ тупроқ айирмаларини айирмаларини бонитет класслари (бонитет класслари ( ўў н классли шкала) бн классли шкала) б ўў йича гуруйича гуру ҳҳ лаш;лаш;  ТТ ушунтириш хати (техник ушунтириш хати (техник хх исобот) ёзиш ёки асосий агрохимфизик ва исобот) ёзиш ёки асосий агрохимфизик ва морфологик кморфологик к ўў рсаткичларга эга брсаткичларга эга б ўў лган тупроқ картасига лган тупроқ картасига кенгайтирилган изокенгайтирилган изо ҳҳ (шар (шар ҳҳ ) лар тузиш;) лар тузиш;  ММ атериалларни тузиш ва катериалларни тузиш ва к ўў пайтиришпайтириш (( Оформление и размножение Оформление и размножение материаловматериалов )) . .

ТУПРОТУПРО ҚҚ ЛАРНИНГ ЛАРНИНГ ЛАБОРАТОРИЯЛАБОРАТОРИЯ ТА ТА ҲҲ ЛИЛИНИ ЛИЛИНИ ЎЎ ТКАЗИШТКАЗИШ  Тупроқ намуналарини лаборатория Тупроқ намуналарини лаборатория таҳлиллари учун тайёрлаштаҳлиллари учун тайёрлаш ;;  Тадқиқотлар мақсадига кўра тупроқ Тадқиқотлар мақсадига кўра тупроқ ва ўсимлик намуналарида қуйидаги ва ўсимлик намуналарида қуйидаги таҳлил турлари ўтказиладитаҳлил турлари ўтказилади ::

• ТупроТупро ққ бонитировкаси- бонитировкаси- бу унинг бу унинг унумдорлик даражасини миунумдорлик даражасини ми ққ дорий (солиштирма) бадорий (солиштирма) ба ҳҳ олашдир. олашдир. ТупроТупро ққ лар бонитировкаси клар бонитировкаси к ўў п жип жи ҳҳ атдан экинларнинг атдан экинларнинг ҳҳ осилдорлиги боосилдорлиги бо ғғ лили ққ б б ўў лган тупролган тупро ққ хосса ва хусусиятларини хосса ва хусусиятларини ҳҳ исобга олган исобга олган ҳҳ олда бажарилади ва унинг натижаси балларда олда бажарилади ва унинг натижаси балларда ифодаланади. ифодаланади. - - Республикада суРеспубликада су ғғ ориладиган тупроориладиган тупро ққ лар бонитировкаси-лар бонитировкаси- ЎЎ збекистоннинг етакчи экини бзбекистоннинг етакчи экини б ўў лган лган ғўғў зага нисбатан зага нисбатан ўў тказилади.тказилади. - - ТупроТупро ққ лар бонитировкаси “Техник топширилар бонитировкаси “Техник топшири ққ ” ” ққ а асосан а асосан қабул қабул ққ илинган тартибга биноан тасдиилинган тартибга биноан тасди ққ ланган Мазкур «ланган Мазкур « ҚҚ оида» ва оида» ва «Тупро«Тупро ққ лар бонитировкасини лар бонитировкасини ўў тказиш услубий ктказиш услубий к ўў рсатмалари» рсатмалари» бб ўў йича иш бажариш амалга оширилади.йича иш бажариш амалга оширилади. - - ТупроТупро ққ лар бонитировкасида тупролар бонитировкасида тупро ққ ларнинг асосий хоссалари ва ларнинг асосий хоссалари ва табиий шароитлари: тупротабиий шароитлари: тупро ққ ларнинг генетик таллуларнинг генетик таллу ққ лиги, механик лиги, механик таркиби, штаркиби, ш ўў рланиш даражаси, эрозияланганлиги, тошлилиги, рланиш даражаси, эрозияланганлиги, тошлилиги, гипслилигигипслилиги ва бошва бош ққ а табиий омиллари а табиий омиллари ҳҳ исобга олинади.исобга олинади. - - БаБа ҳҳ олаш табаолаш таба ққ алаштирилган камайтириш коэффициентларини алаштирилган камайтириш коэффициентларини қўқў ллаб 100 балли шкала бллаб 100 балли шкала б ўў йичайича олиб бориладиолиб борилади ..

 Давлат ер кадастрининг асосий Давлат ер кадастрининг асосий ққ исми исми бб ўў лган тупролган тупро ққ лар бонитировкаси лар бонитировкаси маълумотлари маълумотлари ққ уйидаги мауйидаги ма ққ садлар учун садлар учун фойдаланилади:фойдаланилади:  -- ер солиер соли ғғ и мии ми ққ дорини белгилаш; дорини белгилаш;  - - ҳҳ осилдорликни режалаштириш ;осилдорликни режалаштириш ;  - ерларни но- ерларни но ққ ишлоишло ққ х х ўў жалик мажалик ма ққ садлари учун садлари учун ажратишни асослашажратишни асослаш ;;  - - фермер ва ижарачиларнинг ер участкалари фермер ва ижарачиларнинг ер участкалари ққ ийматларини аниийматларини ани ққ лаш;лаш;  - - ққ ишлоишло ққ х х ўў жалик корхоналарининг хжалик корхоналарининг х ўў жалик жалик фаолиятини тафаолиятини та ҳҳ лил лил ққ илиш;илиш;  -- ердан самарали ва оердан самарали ва о ққ илона фойдаланишни илона фойдаланишни рара ғғ батлантириш;батлантириш;  - ер участкаларидан белгилангандан бош- ер участкаларидан белгилангандан бош ққ а а мама ққ садларда фойдаланилганда, бир йил мобайнида садларда фойдаланилганда, бир йил мобайнида фойдаланилмаганда ва самарасиз фойдаланганда ерга фойдаланилмаганда ва самарасиз фойдаланганда ерга бб ўў лган лган ҳҳ уу ққ уу ққ ни бекор ни бекор ққ илиниши ва жарима илиниши ва жарима санкцияларини санкцияларини қўқў ллашллаш ;;  - тупро- тупро ққ ресурсларини ифлосланиш ва танназулдан ресурсларини ифлосланиш ва танназулдан саса ққ лаш, тупролаш, тупро ққ унумдорлигини унумдорлигини ққ айта тиклаш ва айта тиклаш ва оширишошириш ..

Бухоро вилояти туманларида сугориладиган ерларининг тупрок Бухоро вилояти туманларида сугориладиган ерларининг тупрок сифатини бахолаш (бонитировкаси) тугрисидасифатини бахолаш (бонитировкаси) тугрисида МАЪЛУМОТМАЪЛУМОТ т-рт-р Туманлар Туманлар номиноми I I класскласс II II класскласс III III класскласс IV IV класскласс V V класскласс VI VI класскласс VII VII класскласс VIII VIII класскласс IX IX класскласс X X класскласс Жами Жами майдон майдон гага УртачУртач а балл а балл 20112011 УртачУртач а балл а балл 20042004Бонитет балиБонитет бали 0-100-10 11-2011-20 21-3021-30 31-4031-40 41-5041-50 51-6051-60 61-7061-70 71-8071-80 81-9081-90 91-10091-100 11 БухороБухоро 737,49737,49 3291,813291,81 5586,65586,6 55 3031,083031,08 9140,869140,86 12021202 22989,822989,8 99 5454 5454 22 ВобкентВобкент 179,5179,5 2959,52959,5 46734673 57675767 61276127 433433 8181 2022020220 5454 5252 33 ЖондорЖондор 244,1244,1 6728,76728,7 7427,17427,1 5223,55223,5 5121,85121,8 3360,43360,4 28105,628105,6 5252 4949 44 КогонКогон 945,8945,8 3181,63181,6 4331,84331,8 5920,85920,8 2605,22605,2 117,5117,5 17102,717102,7 4949 4747 55 КоракулКоракул 14121412 4317,24317,2 4049,94049,9 4905,94905,9 1846,51846,5 3068,13068,1 19599,619599,6 5151 5050 66 КоровулКоровул бозорбозор 1301,11301,1 4373,64373,6 6765,66765,6 28112811 143143 15394,315394,3 4242 4141 77 ОлотОлот 789,7789,7 4116,94116,9 37193719 3716,43716,4 1440,51440,5 3386,63386,6 17169,117169,1 5151 5151 88 ПешкуПешку 18,618,6 304,1304,1 5920,75920,7 5132,95132,9 3223,33223,3 5113,15113,1 298,2298,2 20010,920010,9 4949 4848 99 РомитанРомитан 1300,61300,6 51305130 5082,15082,1 64146414 4126,84126,8 894,5894,5 2294822948 4949 4848 1010 ШофирконШофиркон 1448,541448,54 5503,635503,63 5719,05719,0 55 5024,595024,59 4636,614636,61 817,65817,65 23150,023150,0 77 4949 4747 1111 ГиждувонГиждувон 181,2181,2 1916,31916,3 2911,82911,8 5016,95016,9 7997,57997,5 2496,72496,7 20520,420520,4 5858 5757 1212 Бухоро ш.Бухоро ш. 6363 680680 585585 356356 214214 18981898 4646 4646 Вилоят буйичаВилоят буйича 18,618,6 8907,138907,13 48119,948119,9 44 55983,55983, 99 51410,451410,4 77 48512,8748512,87 16074,6516074,65 8181 229108,229108, 66 5151 5050

____ Tuproqni sho ’ rsizlantirish,sho ’ r yuvish bilan amalga oshiriladi.Bunda yer osti suzot suvlari eng chuqur joylashgan vaqtda sho ’ r yuvish jarayonlari olib borilsa,tuproq sho ’ ri sifatli yuviladi.O ’ Zpiti Buxoro filyali tajriba xo ’ jaligida olingan ma ’ lumotlarga muvofiq, sho ’ rlangan dalalarni samarali yuvish yer osti sizot suvlari c huqur joylashgan maydonlarda kuzatiladi. ____Beda tuproq unumdorligini oshiribgina qolmay,uni sho ’ rsizlantiradi. Qo ’ shni dala maydonlaridagi yer osti sizotsuvlari rejimlariga ijobiy tasir ko ’ rsatadi. ____Ko ’ proq kollektor-zovurlarni tashkil qilish, mavjudlarini esa tozalash ishlari ham tuproq uchun foydali hisoblanadi. ____Eng asosiysi tuproqni tilini biladigan, u bilan gaplasha oladigan, bir qaraganda tuproq uchun nima kerakligini his etib turadigan, yetuk va bilimli fermerlarni ko ’ paytirishni tavsiya etaman.

E’tiboringiz uchun kattakon rahmat!!!

O'xshashlar

Almashlab ekishning tuproq unumdorligini oshirishdagi ahamiyati

Ozuqa sifatini aniqlash usullari

Tuproq bonirovkasi va mazmuni

Sug’oriladigan yerlarni meliorativ holatini yaxshilash chora-tadbirlari

Tuproq va ekinlarning holatini monitoringlash tizimini o'rganish