Prezident I.A.Karimov asarlarida ta’lim tizimini isloh qilish masalalari - Pedagogika - Slaydlar

Prezident I.A.Karimov asarlarida ta’lim tizimini isloh qilish masalalari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

781.390625 KB

Ko'chirib olish

Prezident I.A.Karimov asarlarida ta’lim tizimini isloh qilish masalalari

Reja: 1. Uzluksiz ta’limni isloh qilish yo’nalishlari. 2. Maktabgacha va umumiy o’rta ta’lim. 3. O’rta maxsus, oliy ta’lim va maktabdan tashqari ta’lim.

23. Prezident I.A.Karimov asarlarida ta’lim tizimini isloh qilish masalalari. O`zbekistonda uzluksiz ta'lim quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi: - maktabgacha ta'lim; - o`rta maxsus va kasb-hunar ta'limi; - oliy o`quv yurtidan keyingi ta'lim; - maktabdan tashqari ta'lim. - kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash; - oliy ta'lim; - umumiy o`rta ta'lim;

Uzluksiz ta'limni isloh qilish yo’nalishlari Uzluksiz ta'lim sohasidagi islohotlar quyidagilarni nazarda tutadi: • ta'lim tizimining kadrlar salohiyatini tubdan yaxshilash, tarbiyachi, o’qituvchi, muallim va ilmiy xodimning kasbiy nufuzini oshirish; • davlat va nodavlat ta'lim muassasalarining har xil turlarini rivojlantirish; • ta'lim tizimini tarkibiy jihatdan qayta qurish, ta'lim, fan, texnika va texnologiyaning, iqtisodiyot va madaniyatning jahon miqyosidagi zamonaviy yutuqlarini hisobga olgan holda ta'lim va kasb-hunar ta'limi dasturlarini tubdan o’zgartirish;

• majburiy umumiy o’rta ta'limdan o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limiga o’tilishini ta'minlash; • maxsus, kasb-hunar ta'limining markazlari sifatida fan va ishlab chiqarish integratsiyalashgan yangi tipdagi o’quv muassasalarini vujudga keltirish; • ilg'or texnologiyalarni keng o’zlashtirish, iqtisodiyotdagi tarkibiy o’zgarishlar, chet el investisiyalari ko’lamlarining kengayishi, tadbirkorlik, kichik va xususiy biznesni rivojlantirish bilan bog'liq yangi kasb-hunar va tayyorlash va ularning malakasini oshirish; • milliy mustaqillik prinsiplari va xalqning boy intellektual merosi hamda umumbashariy qadriyatlarning ustuvorligi asosida ta'limning barcha darajalari va bo’g'inlarida ta'lim oluvchilarning ma'naviy va ahloqiy fazilatlarini rivojlantirish;

• ta'limni boshqarish tizimini takomillashtirish, ta'lim muassasalarini mintaqalashtirish; • ta'lim olishda, shuningdek bolalar va yoshlarni ma'naviy- ahloqiy, intellektual va jismoniy jihatdan tarbiyalashda oila, ota-onalar, jamoat tashkilotlari, mahallalar, xayriya va xalqaro fondlarning rolini kuchaytirish yuzasidan chora-tadbirlar ishlab chiqish hamda ularni amalga oshirish; • ta'lim jarayoni va kadrlar tayyorlash sifatiga xolis baho berish tizimini yaratish va joriy etish; • ta'lim tizimini moliyaviy, moddiy-texnika va boshqa tarzdagi resurslar bilan ta'minlash mexanizmlarini shakllantirish; • uzluksiz ta'limni fan va ishlab chiqarish bilan integratsiyalashtirishning puxta mexanizmlarini ishlab chiqish va joriy etish;

• ta'lim va ilm-fan bilan bog'liq chet el hamda xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni kengaytirish va rivojlantirish; • tub yerli millatga mansub bo’lmagan shaxslar zich yashaydigan joylarda ular o’z ona tillarida ta'lim olishlari uchun tashkiliy va pedagogik shart-sharoitlar yaratish; • ta'limning barcha darajalarida ta'lim oluvchilarning huquqiy, iqtisodiy, ekologik va sanitariya-gigiena ta'limi hamda tarbiyasini takomillashtirish.

Kadrlar tayyorlash milliy modelining o’ziga xos xususiyati mustaqil ravishdagi to’qqiz yillik umumiy o’rta hamda uch yillik o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limini joriy etishdan iboratdir. Bu esa, umumiy ta'lim dasturlaridan o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limi dasturlariga izchil o’tilishini ta'minlaydi. Umumiy ta'lim dasturlari: maktabgacha ta'lim, boshlang'ich ta'lim (I-IV sinflar), umumiy o’rta ta'lim (I-IX sinflar), o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limini qamrab oladi.

Maktabgacha ta'lim Maktabgacha ta'lim bola sog'lom, har tomonlama kamol topib shakllanishini ta'minlaydi, unda o'qishga intilish hissini uyg'otadi, uni muntazam ta'lim olishga tayyorlaydi. Maktabgacha ta'lim bola olti-etti yoshga yetgunicha davlat va nodavlat maktabgacha tarbiya bolalar muassasalarida hamda oilalarda amalga oshiriladi. Maktabgacha ta'lim maqsadi va vazifalarini ro'yobga chiqarishda mahallalar, jamoat va xayriya tashkilotlari, xalqaro fondlar faol ishtirok etadi.

Umumiy o'rta ta'lim To’qqiz yillik (I-IX sinflar) o’qishdan iborat umumiy o’rta ta'lim majburiydir. Ta'limning bu turi boshlang'ich ta'limni (I- IV sinflar) qamrab oladi hamda o’quvchilarning fanlar asoslari bo’yicha muntazam bilim olishlarini, ularda bilim o’zlashtirish ehtiyojini, asosiy o’quv-ilmiy va umummadaniy bilimlarni, milliy va umumbashariy qadriyatlarga asoslangan ma'naviy- ahloqiy fazilatlarni, mehnat ko’nikmalarini, ijodiy fikrlash va atrof-muhitga ongli munosabatda bo’lishni va kasb tanlashni shakllantiradi. Umumiy o’rta ta'lim tugallanganidan keyin ta'lim fanlari va ular bo’yicha olingan baholar ko’rsatilgan holda davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi attestat beriladi.

O’rta-maxsus, kasb-hunar ta'limi Umumiy o’rta ta'lim negizida o’qish muddati uch yil bo’lgan majburiy o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limi uzluksiz ta'lim tizimidagi mustaqil turdir. o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limi yo’nalishi akademik litsey yoki kasb-hunar kolleji o’quvchilar tomonidan ixtiyoriy tanlanadi. Akademik litsey davlat ta'lim standartlariga muvofiqo’rta maxsus ta'lim beradi. o’quvchilarning imkoniyatlari va qiziqishlarini hisobga olgan holda ularning jadal intellektual rivojlanishi chuqur, sohalashtirilgan, tabaqalashtirilgan, kasbga yo’naltirilgan ta'lim olishini ta'minlaydi.

Akademik litseylarda o’quvchilar o’zlari tanlab olgan ta'lim yo’nalishi bo’yicha (gumanitar, texnika, agrar va boshqa sohalar) bilim saviyalarini oshirish hamda fanni chuqur o’rganishga qaratilgan maxsus kasb-hunar ko’nikmalarini o’zlarida shakllantirish imkoniyatiga ega bo’ladilar. Bu ko’nikmalarni o’qishni muayyan oliy ta'lim muassasalarida davom ettirish yoki mehnat faoliyatida ro’yobga chiqarishlari mumkin. Kasb-xunar kolleji tegishli davlat ta'lim standartlari doirasida o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limi beradi; o’quvchilarning kasb-hunarga moyilligi, bilim va ko’nikmalarini chuqur rivojlantirish, tanlab olingan kasb- hunar bo’yicha bir yoki bir necha ixtisosni egallash imkonini beradi.

Oliy ta'lim Oliy ta'lim o’rta maxsus, kasb-hunar ta'limi negiziga asoslanadi hamda ikki (bakalavriat va magistratura) bosqichga ega. Oliy ta'lim muassasalariga talabalar qabul qilish davlat grantlari negizida va pullik-shartnomaviy asosda amalga oshiriladi. Bakalavriat mutaxassisliklar yo’nalishi bo’yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, ta'lim muddati kamida to’rt yil davom etadigan tayanch oliy ta'limdir.

Bakalavrlik dasturi tugallanganidan so’ng bitiruvchilarga davlat attestatsiyasi yakunlariga binoan kasb bo’yicha "bakalavr" darajasi beriladi va davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi, kasb- hunar faoliyati bilan shug'ullanish huquqini beradigan diplom topshiriladi. Magistratura aniqmutaxassislik bo’yicha fundamental va amaliy bilim beradigan, bakalavriat negizida ta'lim muddati kamida ikki yil davom etadigan oliy ta'limdir. "Magistr" darajasini beradigan davlat malaka attestatsiyasi magistrlik dasturining intihosidir. Magistrlarga davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi, kasb-hunar faoliyati bilan shug'ullanish huquqini beradigan diplom topshiriladi.

Oliy o’quv yurtidan keyingi ta'lim Oliy o’quv yurtidan keyingi ta'lim jamiyatning oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarga bo’lgan ehtiyojlarini qondirishga, shaxsning ijodiy ta'lim-kasb-hunar manfaatlarini qanoatlantirishga qaratilgan.Oliy o’quv yurtidan keyingi ta'limni oliy o’quv yurtlarida va ilmiy-tadqiqot muassasalarida (aspirantura, ad'yunktura, doktorantura, mustaqil tadqiqotchilik) olish mumkin. Oliy o’quv yurtidan keyingi ta'lim bosqichlari (aspirantura, doktorantura) dissertasiya himoyasi bilan yakunlanadi.Yakuniy davlat attestatsiya natijalariga ko’ra tegishli ravishda fan nomzodi va fan doktori ilmiy darajasi berilib, davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi diplomlar topshiriladi.

Ta'lim jarayonini mazmunan islox qilish Kadrlarni o'qitish va tarbiyalash milliy tiklanish prinsiplari va mustaqillik yutuqlari, xalqning boy milliy, ma'naviy va intellektual salohiyati hamda umumbashariy qadriyatlarga tayangan, insonparvarlikka yo'naltirilgan ta'limning mazmuni davlat ta'lim standartlari asosida isloh qilinadi. Ta'lim oluvchining shaxsiga, unda ta'lim va bilimlarga bo'lgan ishtiyoqni kuchaytirishga, mustaqil ish tutishni, iftixor va insoniy qadr-qimmat tuyg'usini shakllantirishga alohida e'tibor beriladi. Pedagog kadrlarning obro'-e'tibori, mas'uliyati va kasb ko'nikmasini oshirish yuzasidan sobit qadam davlat siyosati olib boriladi. Ilg'or pedagogik texnologiyalar, ta'limning yangi shakl va uslublari, o'quv, shu jumladan differensiyalashgan dasturlar amaliyotga joriy etiladi.

O'xshashlar

Prezident I.A.Karimov asarlarida barkamol avlod tarbiyasi

O’zbekistonda shakllangan ta’lim tizimini isloh etish

Prezident I.A.Karimov ma’naviyat va ma’rifatni yuksaltirish haqida

Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda ta’lim tizimining isloh qilinishi

Ta'lim tizimidagi muammolar va uni isloh qilish omillari