Kanallardagi tutashtiruvchi inshootlari - Melioratsiya - Slaydlar

Kanallardagi tutashtiruvchi inshootlari

Yuklangan vaqt:

06.06.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

726 KB

Ko'chirib olish

Kanallardagi tutashtiruvchi inshootlari Reja: 1 .Tutashtiruvchi inshootlar to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar va ularning qo‘llanilish shartlari 2.Tezoqarlar 3.Tezoqarning gidravlik hisoblari

• Adabiyotlar: • 1. Bakiev M.R., Majidov J., Nosirov B., Xo’jaqulov R., Raxmatov M. Gidrotexnika inshootlari. 1-jild. Toshkent, “Yangi asr avlodi”, 2008. • 2. Bakiev M.R., Majidov J., Nosirov B., Xo’jaqulov R., Raxmatov M. Gidrotexnika inshootlari. 2-jild. Toshkent, IKTISOD-MOLIYA, 2009. • 3. Розанов Н.П., Бочкарёв Я.В., Лапшенков В.С., Журавлёв Г.И., Каганов Г.М., Румянцев И.С. «Гидротехнические сооружения», под ред. Н.П. Розанова - М.Агропромиздат, 1985. • 4. Хусанхужаев З.Х. “ Гидротехника иншоотлари ” . Ўқитувчи-наширёти, Т.1968 • 5. Хусанхужаев З.Х. “Сув омборидаги гидротехника иншоотлари”. Ўқитувчи, Тошкент. 1986. • 6. Бакиев М.Р., Янгиев А.А., Кодиров О, “ Гидротехника иншоотлари ” . Фан. Тошкент. 2002. • 7. Волков И.М., Кононенко П.Ф., Федичкин И.К. “ Гидротехнические сооружения ” М: Колос, 1968 • 8. Бакиев М.Р., М-Г.А.Кодирова, Ибраймов А. “Гидротехника иншоотлари” фанидан курс лойихалари ва амалий машғулотларни бажариш бўйича методик кўрсатма. 1,2 қисмлар. Т.,2009. • 9. Бакиев М.Р., Кириллова Е.И., Коххоров Ў. “Гидротехника иншоотлари” фанидан лабаратория ишларини бажариш бўйича методик кўрсатма. Т.,2007.

1. Tutashtiruvchi inshootlar to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar va ularning qo‘llanilish shartlari • Tutashtiruvchi inshootlar kanallar trassasi uchastkasida joyning kes kin tushishi uchraganda barpo etiladi. Shuningdek, ular derivatsiya GESlarining turbinalari to‘xtatilganda bosimli basseyndan suvni tashlab yuborish va kanalni suvdan bo‘shatish uchun ham qo‘llaniladi. Tutashtiruvchi inshootlar mahalliy materiallardan barpo etilgan to‘g‘onlar suv tashlovchi traktning asosiy qismlaridan biridir. Ulardan suv transporti tizimlarida, baliq urchitish xo‘jaligida, jarliklarni yemirilishdan himoyalashda foydalaniladi. • Suvning harakat qilish sharoitiga ko‘ra, tutashtiruvchi inshootlar ikki guruhga bo‘linadi. Birinchi guruhdagi inshootlarda suv avval inshootning o‘zida harakat qilib, so‘ngra erkin, ya’ni havoda harakat qiladi. Bularga sharshara va konsol sharsharalar kiradi. Ikkinchi guruhdagi inshootlarda esa suv faqat inshoot umumiy uzunligi bo‘yicha, uning o‘zanidan ajralmagan holda harakat qiladi. Bularga tez oqarlar va quvurlar kiradi. Ikkala guruhdagi elementlarni o‘z ichiga olgan tutashtiruvchi inshootlar kam uchraydi. Shaxta - sharshara, tezoqar - sharshara, quvur- sharsharalar shular jumlasidandir.

• Tutashtiruvchi inshootlarga quyidagi asosiy talablar qo‘yiladi: • 1) inshoot va kanalning unga tutashgan yerlarida suv oqimi haroratining xavfsiz gidravlik sharoitlarini yaratish, ya’ni hisobiy gidravlik rejimga keluvchi kanalda dimlanish va suv sathi pasayishi bo‘lmasligi, suv oqimi tezligi esa inshoot hamda inshoot materiallarini yuvib ketmasligi ni ta’minlash; • 2) qurilishda ilg‘or texnologiya va arzon qurilish materiallaridan foydalanish mumkin; • 3) konstruksiyasi oddiy (sodda), ta’sir qiluvchi kuchlarga ustivor va mustahkam bo‘lishini; • 4) pastki byefga suzgichlar, muz va muz parchalarini to‘siqlarga urilmay o‘tkazib yuborishini ta’minlash; • 5) texnik estetik me’yorlarga mos kelishi lozim.

2.Tezoqarlar • Kanalning yuqori byefdagi suvini nov bo‘yicha uning tubidan ajralmagan holda katta tezlikda quyi byefga o‘tkazuvchi, tubining nishabligi kritik nishablikdan katta bo‘lgan inshootlarga tezoqarlar deb ataladi. O‘zani silliq tezoqar.

• Tezoqarlarning normativ tasnifi yo‘q, lekin ularni quyidagi belgilarga ko‘ra turlarga bo‘lish mumkin: • 1) profil ko‘rinishi bo‘yicha – bir xil va o‘zgaruvchan nishabli; • 2) planda joylashuviga ko‘ra – bir xil va o‘zgaruvchan kenglikda; to‘g‘ri va egri chiziq bo‘yicha; • 3) inshoot o‘zaning xarakteriga ko‘ra – o‘zani silliq va o‘zani g‘adir-budirli. • Tezoqarlar quyidagi konstruktiv elementlardan tashkil topgan: kirish; nov; so‘ndirgich; chiqish

Planda egri chiziqli tezoqarlar:a-butun uzunligi bo‘yicha ; b-egri chiziqli uchastka tezoqar boshlanishida (oxirida); v-egri chiziqli uchastka o‘rta qismida; g-egri chiziqli uchastkadagi ko‘ndalang kesim; d-egri chiziqli uchastkaning keskin burilgan joyidagi ko‘ndalang kesim.

Tezoqardagi buymama to‘lqinlar va to‘lqinga qarsha ko‘ndalang kesimlar: a-bo‘ylama to‘lqilar hosil bo‘lish sxemasi; b-nov ko‘ndalang kesimlari; 1-yon tomonlari qiyalik koeffitsiyentlari o‘zgaruvchan trapetsiya; 2-tubida uchburchak qirqilgan kesimli trapetsiya; 3-tubida ikkita uchburchak qirqilgan kesimli; 4-parabolik; 5-poligonal; 6- uchburchakli.

G‘adir-budirliklar turlari: a-ikki qatorli egri-bugrilik (zigzak); b-bir qatorli egri-bugrilik; v-normal bruslar;g-tarqoq bruslar; d-shashkalar; ye-oqim bo‘yicha pog‘onalar; j-oqimga qarshi pog‘onalar; z-yon devorlarga o‘rnatilgan; i-g‘adir-budurliklar birikmasi.

3. Tezoqarning gidravlik hisoblari • Tutashtiruvchi inshootlar gidravlik hisoblari uchun quyidagi ma’lumotlar beriladi-ularning suv sarflari , tezoqar yoki konsolli sharshar uchun tubining nishabliklari , ularning novlari uzunliklari , keluvchi kanaldan suv tezligi , keluvchi va ketuvchi kanallardagi suv chuqurliklari. Tezoqar gidravlik hisobi sxemasi: a-silliq suv urilma; b-quduqli

Nazorat savollari 1. Tutashtiruvchi inshootlar to‘g‘rsida umumiy ma’lumotlar bering. 2. Tutashtiruvchi inshootlar qo‘llanish shartlari nimalardan iborat? 3. Tutashtiruvchi inshootlar qaysi guruhlarga bo‘lindi? 4. Tutashtiruvchi inshootlarga qanaqa asosiy talablar quyiladi? 5. Tezoqarlar vazifasi nimadan iborat? 6. Tezoqarlar qanday joylarda qurilishi tavsiya etiladi? 7.Tezoqarlarning qanaqa konstruktiv elementlari bor? 8.Tezoqarlar novlari qanday ko‘ndalang kesimga ega bo‘lishi mumkin? 9.Tezoqarlarda qanaqa so‘ndirgichlar qo‘llaniladi? 10. Tezoqarlar gidravlik hisobi qanday bajariladi? 11.To‘g‘ri burchakli kesimli tezoqar hisobida suvning kritik chuqurligi qanday aniqlanadi? 12.Tezoqar novi yon devorlari zaxira balandligi qanday belgilanadi?

O'xshashlar

Rostlovchi inshootlar

Kanallarda quriladigan gidrotexnika inshootlari konstruksiyalari

Gidrotexnika inshootlari xavfsizlik deklaratsiyasi

To‘siqlardan suv o‘tkazish inshootlari

Kanaldagi suv dimlash inshootlari