Rostlovchi inshootlar - Melioratsiya - Slaydlar

Rostlovchi inshootlar

Yuklangan vaqt:

03.06.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

335.5 KB

Ko'chirib olish

Rostlovchi inshootlar Reja: 1. Rostlovchi inshootlarning vazifasi, tasnifi va ularning kanallarda joylashuvi. 2. Ochiq rostlovchi inshootlar. 3. Quvurli rostlagichlar. 4. Diafragmali rostlagichlar.

• Adabiyotlar: • 1. Bakiev M.R., Majidov J., Nosirov B., Xo’jaqulov R., Raxmatov M. Gidrotexnika inshootlari. 1-jild. Toshkent, “Yangi asr avlodi”, 2008. • 2. Bakiev M.R., Majidov J., Nosirov B., Xo’jaqulov R., Raxmatov M. Gidrotexnika inshootlari. 2-jild. Toshkent, IKTISOD-MOLIYA, 2009. • 3. Розанов Н.П., Бочкарёв Я.В., Лапшенков В.С., Журавлёв Г.И., Каганов Г.М., Румянцев И.С. «Гидротехнические сооружения», под ред. Н.П. Розанова - М.Агропромиздат, 1985. • 4. Хусанхужаев З.Х. “ Гидротехника иншоотлари ” . Ўқитувчи- наширёти, Т.1968 • 5. Хусанхужаев З.Х. “Сув омборидаги гидротехника иншоотлари”. Ўқитувчи, Тошкент. 1986. • 6. Бакиев М.Р., Янгиев А.А., Кодиров О, “ Гидротехника иншоотлари ” . Фан. Тошкент. 2002. • 7. Волков И.М., Кононенко П.Ф., Федичкин И.К. “ Гидротехнические сооружения ” М: Колос, 1968 • 8. Бакиев М.Р., М-Г.А.Кодирова, Ибраймов А. “Гидротехника иншоотлари” фанидан курс лойихалари ва амалий машғулотларни бажариш бўйича методик кўрсатма. 1,2 қисмлар. Т.,2009. • 9. Бакиев М.Р., Кириллова Е.И., Коххоров Ў. “Гидротехника иншоотлари” фанидан лабаратория ишларини бажариш бўйича методик кўрсатма. Т.,2007.

1. Rostlovchi inshootlarning vazifasi, tasnifi va ularning kanallarda joylashuvi • Rostlovchi inshootlarning vazifasi suv manbayidan bosh kanalga suvni olish, kanalga suvni taqsimlash, suv sathini rostlash, kanalni to‘liq yoki qisman bo‘shatish, kanallarda to‘plangan loyqalarni gidravlik usul bilan yuvish, iste’molchilarga beriladigan suvni o‘lchash hamda avariya holatlarida suvni tashlab yuborishdan iborat.

• Rostlovchi inshootlar quyidagi belgilar: vazifasi bo‘yicha va konstruksiyasiga ko‘ra tasniflanadi. • Vazifasi bo‘yicha ularni uch guruhga bo‘lish mumkin: suv sarfini rostlovchi (suv oluvchi va suv tashlovchi qurilmalar); suv sathini rostlovchi (dimlash yoki to‘suvchi va avtomatik suv tashlagichlar); loyqa yuvuvchi qurilmalar (tezlikni rostlagichlar). Konstruksiyasiga ko‘ra ular ochiq, yopiq (quvurli) ko‘rinishda bo‘ladi. • Agar rostlovchi inshoot bosh, xo‘jaliklararo va xo‘jalik kanalining boshida joylashgan bo‘lsa, u bosh inshoot deb ataladi. • Ba’zi bir hollarda, kanallarda turli xil vazifani bajaruvchi bir nechta inshootlarni bir joyga joylashtirishga to‘g‘ri keladi. Inshootlarning bu holatda joylashuviga inshootlar tuguni deb ataladi.

Inshootlarning joylashuv sxemasi: a–to‘g‘ri burchakli kanalda; b–trapetsiadal kanalda; 1–kanal; 2–dimlovchi inshoot; 3–yon tomondagi suv oluvchi inshoot; 4–avtomatik suv tashlagich.

2. Ochiq rostlovchi inshootlar • Bunday inshootlar juda ko‘p guruhdagi rostlovchi inshootlarni birlashtiradi va ular har xil maqsadlar uchun foydalaniladi – sug‘orish va zax qochirish, suv ombori to‘g‘onlarining suv tashlovchi traktlarida, baliqchilik xo‘jaligida va hokazo. Ular katta va mayda kanallarda hamda katta miqdordagi suv o‘tkazuvchi kanallarda keng tarqalgan.

• Konstruktiv jihatdan rostlagichlarni shartli ravishda bir-biridan deformatsiya choklari bilan ajratilgan uchta asosiy qismga bo‘lish mumkin: Ochiq rostlovchi inshoot : 1–ponur oldidagi shpunt; 2–ponur; 3–markaziy shpunt; 4–suv urilma; 5–pastki shpunt; 6–risberma; 7–pastki byef qiyaliklarini plitalar bilan mustahkamlash; 8–yon devorlar; 9–xizmat ko‘prigi; 10–zatvor; 11– yuqori byef qiyaliklarini plitalar bilan mustahkamlash; 12–teskari filtr.

• 1) yuqori tutashtiruvchi qism – bo‘ylama birlashtiruvchi devorlar va ponurdan tashkil topadi va bu qism inshootni kanal bilan birlashtirish uchun xizmat qiladi. • 2) o‘rta qism – inshootning asosiy qismi bo‘lib, uning chegarasida beton plita joylashtiriladi. Unda flyutbet, oraliq devorlar, yon devorlar, ta’mirlash zatvorlari uchun pazlar (o‘yiqlar), zatvor, xizmat ko‘prigi, transport qatnovi uchun ko‘prik va inshoot ostida harakat qiluvchi filtratsiya oqimi yo‘lini uzaytiruvchi qurilma (shpunt) lar joylashtiriladi. • 3) quyi tutashtiruvchi qismi–flyutbet o‘rta qismining davomi bo‘lib, suv urilma va risbermadan iborat. Suv urilmada quyi tutashtiruvchi devorlar, energiya so‘ndirgichlar, filtratsiya chiqish joylarida esa tishlar yoki shpuntlar o‘rnatiladi.

Kanal bilan inshoot kirish qismini birlashtiruvchi devor turlari: a–kengayib boruvchi teskari devor; b–sho‘ng‘uvchi devor; d–egri devor; f–konusli teskari devor. Kanalni inshootning kirish qismi bilan konus va teskari devor, so‘nguvchi devor, egri devor va kengayib boruvchi devorlar bilan birlashtiriladi

Yon va oraliq devorlar joylashuv sxemasi: a–past joylashgan xizmat ko‘prigi bilan; b–yuqori ko‘tarilgan paz va transport o‘tish ko‘prigi bilan; d–ikkita xizmat ko‘prigi bilan; e–uch qatorli paz, ikkita xizmat ko‘prigi va bitta transport o‘tish ko‘priklari bilan.

Massiv betonli yon devor turlari: a–tashqi tik va ichki qiya qirralar bilan; b–tashqi qiya va ichki tik qirralar bilan; d–qiya devor; 1–yon devor; 2–konstruktiv chok; 3–massiv plita (flyutbet).

Temir-betonli yon devorlar turlari: a–burchakli yoki konsolli; b–qovurg‘ali; d–qutisimon; e–yotiq qovurg‘ali.

O‘rta qism bilan ketuvchi kanalni birlashtiruvchi devor turlari: a– teskari devor; b–kengayuvchi teskari devor; d–sho‘ng‘uvchi devor; e– teskari devor; f–egri devor.

Risbermaning sxemalari.

Kanallardagi inshootlar flyutbeti uch qismdan: ponur, suv urilma va deformatsiyalanmaydigan risbermadan tashkil topadi.

3. Quvurli rostlagichlar. Quvurli rostlagichlar gidromeliorativ tizimlarda keng tarqalgan. Ularni ko‘proq xo‘jalik va xo‘jalik ichidagi kanallarga suv oluvchi hamda dimlovchi, loyqa yuvuvchi va boshqa turdagi inshootlar sifatida ham qo‘llash mumkin. Quvurli rostlagichlar quyidagi hollarda qo‘llaniladi: 1) kanallardagi suv chuqurligi uncha katta bo‘lmasa, unda zavodda ishlab chiqilgan – quvurlarni ishlatish mumkin bo‘lsa; 2) kanallar ustidan yo‘l o‘tganda; 3) kanallar chuqur qazilib o‘tkaziladigan joylardan o‘tganda; 4) inshoot suv taqsimlovchi tugunlarida rostlovchi inshootlar soni uchtadan ortiq bo‘lsa, bu holda ochiq rostlagichlarni joylashtirish imkoniyati qiyinlashganda.

Quvurli inshoot: 1–kirish kallagi; 2–quvur; 3–filtratsiyaga qarshi diafragma; 4–loyli grunt; 5–chiqish kallagi; 6–suv qudug‘i.

Quvur ko‘ndalang kesim yuzlari

4. Diafragmali rostlagichlar Diafragmali rostlagichlar, odatda, yuqori byef bilan pastki byef suv sathlarining ayirmasi katta bo‘lgan vaqtlarda qo‘llaniladi. Diafragmali rostlagichlardan inshoot oldida cho‘kib qolgan loyqalarni yuvib turishda foydalaniladi. Uning konstruksiyasi rasmda keltirilgan. Diafragmali rostlagich: 1–ta’mirlash zatvori (shandor); 2–asosiy zatvor; 3–diafragma; 4–shandorlar taxlab quyiladigan paz; 5–risberma; 6– risberma plitalari tagidagi teskari filtr; 7–betonli plita.

O'xshashlar

Suv chiqaruvchi inshootlar

Ustunqoziqlarni gruntga qoqish mexanizmlari, ularni inshootlar bilan tutashtirish

Suv tashlovchi inshootlar turlari va ularni qo’llanish shartlari

Kanaldagi suv dimlash inshootlari

Suv oqimini to’sish maqsadida to’siqlarni qurish texnologiyasi 2