Yog’sizlantirish. Neftni dearomatizatsiyalash va deparafinlash

Yog’sizlantirish. Neftni dearomatizatsiyalash va deparafinlash

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

439 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: Yog’sizlantirish. Neftni dearomatizatsiyalash va MAVZU: Yog’sizlantirish. Neftni dearomatizatsiyalash va deparafinlashdeparafinlash

• YogYog ‘‘ sizlantirishsizlantirish . . Neftni dearomatizatsiyalash va Neftni dearomatizatsiyalash va deparafinlashdeparafinlash .. • Neftlarni atmosfera bosimida ishlovchi trubkali pechlarda 330-3500 gacha Neftlarni atmosfera bosimida ishlovchi trubkali pechlarda 330-3500 gacha qizdirilib, rektifikatsiya kolonnalariga yuboriladi. Kolonnaning tepa qismidan qizdirilib, rektifikatsiya kolonnalariga yuboriladi. Kolonnaning tepa qismidan benzin bug‘lari va gazlar aralashmasi, yon tomonidan kerosin va dizel yoqilg‘isi benzin bug‘lari va gazlar aralashmasi, yon tomonidan kerosin va dizel yoqilg‘isi fraksiyalari olinadi. Kolonnaning pastki qismidan mazut olinadi.fraksiyalari olinadi. Kolonnaning pastki qismidan mazut olinadi. • Yoqilg‘i-surkov moylari sxemasi bilan ishlaydigan zavodlarda mazutni vakuum Yoqilg‘i-surkov moylari sxemasi bilan ishlaydigan zavodlarda mazutni vakuum yordamida ishlovchi pechlarda qizdirib, undan har xil fraksiyalarni olinadi. yordamida ishlovchi pechlarda qizdirib, undan har xil fraksiyalarni olinadi. Olingan fraksiyalardan maxsus uskunalarda fenol yordamida aromatik Olingan fraksiyalardan maxsus uskunalarda fenol yordamida aromatik uglevodorodlarni ajratib olinadi. Neft fraksiyasini qolgan qismini “rafinat”,- deb uglevodorodlarni ajratib olinadi. Neft fraksiyasini qolgan qismini “rafinat”,- deb ataladi. Navbatdagi vazifa, rafinatdan yuqori molekulali parafin ataladi. Navbatdagi vazifa, rafinatdan yuqori molekulali parafin uglevodorodlarini ajratib olishdan iborat. Parafinlar ajratib olingandan keyingi uglevodorodlarini ajratib olishdan iborat. Parafinlar ajratib olingandan keyingi qolgan fraksiyalar yumshoq rejimda gidrotozalash jarayoniga yuboriladi, qolgan fraksiyalar yumshoq rejimda gidrotozalash jarayoniga yuboriladi, sо‘ngra ularni har xil surkov moylari tayyorlash uchun ishlatiladi. sо‘ngra ularni har xil surkov moylari tayyorlash uchun ishlatiladi. • Rafinatlardan parafin uglevodorodlarni ajratib olish (deparafinlash) uchun Rafinatlardan parafin uglevodorodlarni ajratib olish (deparafinlash) uchun rafinatlarni oldin maxsus erituvchilarda – metil-etilketon yoki atsetonli toluol rafinatlarni oldin maxsus erituvchilarda – metil-etilketon yoki atsetonli toluol bilan aralashmasida eritib, sо‘ngra sovutiladi. Olingan eritma sovutilganda, bilan aralashmasida eritib, sо‘ngra sovutiladi. Olingan eritma sovutilganda, yuqori molekulali qattiq parafin uglevodorodlari kristallga tushadi va ularni yuqori molekulali qattiq parafin uglevodorodlari kristallga tushadi va ularni filtrlarda ajratib olinadi.filtrlarda ajratib olinadi. • Deparafinlash jarayoni quyidagi bosqichlardan iborat: deparafinlanadigan xom-Deparafinlash jarayoni quyidagi bosqichlardan iborat: deparafinlanadigan xom- ashyoni erituvchida eritish; eritmani parafinlarni asosiy qismi kristallga ashyoni erituvchida eritish; eritmani parafinlarni asosiy qismi kristallga tushguncha sovutish; filtrlash; ajratib olingan parafinlardan va eritmadan tushguncha sovutish; filtrlash; ajratib olingan parafinlardan va eritmadan erituvchini haydab olish.erituvchini haydab olish.

• Eritmani qancha temperaturagacha (tf ) sovutib deparafinlash, ya’ni Eritmani qancha temperaturagacha (tf ) sovutib deparafinlash, ya’ni filtrlash olinadigan moy fraksiyasini qotish temperaturasiga (T3 ) filtrlash olinadigan moy fraksiyasini qotish temperaturasiga (T3 ) deparafinlashning temperatura effektiga (TED) bog‘liqdir. Bunda, deparafinlashning temperatura effektiga (TED) bog‘liqdir. Bunda, • tf = TED + T3tf = TED + T3 • Odatda, kо‘proq ishlatiladigan erituvchilar uchun deparafinlashning Odatda, kо‘proq ishlatiladigan erituvchilar uchun deparafinlashning temperatura effekti (TED) quyidagichadir:temperatura effekti (TED) quyidagichadir: • Propan …………….25 dan 290 C gacha Propan …………….25 dan 290 C gacha • Atseton+benzol + toluol (30% +35%+35%)……..7 dan 120 C gacha Atseton+benzol + toluol (30% +35%+35%)……..7 dan 120 C gacha • Atseton +toluol (35%+65%)…..10 dan 120 C gachaAtseton +toluol (35%+65%)…..10 dan 120 C gacha • Metiletilketon+toluol (60% + 40% ) ….. 8 dan 100 C gachaMetiletilketon+toluol (60% + 40% ) ….. 8 dan 100 C gacha • Erituvchining xom-ashyoga nisbatini miqdori xom-ashyoning qovushqoqligiga Erituvchining xom-ashyoga nisbatini miqdori xom-ashyoning qovushqoqligiga va qaysi temperaturagacha sovutilishiga bog‘liq. Distillyat fraksiyalaridan va qaysi temperaturagacha sovutilishiga bog‘liq. Distillyat fraksiyalaridan olingan quyi qovushqoqli rafinatlar eritmasini - 600 C gacha sovutib, filtrlash olingan quyi qovushqoqli rafinatlar eritmasini - 600 C gacha sovutib, filtrlash uchun erituvchi miqdorini rafinatga nisbatan 4-5: I ; deparafinlashni - 30 uchun erituvchi miqdorini rafinatga nisbatan 4-5: I ; deparafinlashni - 30 dan – 400 C gacha olib borilsa, erituvchi miqdori rafinatga nisbatan 2,5-3,5: I dan – 400 C gacha olib borilsa, erituvchi miqdori rafinatga nisbatan 2,5-3,5: I deb olinadi.deb olinadi. • Qoldiq fraksiyalardan olingan rafinatlarni deparafinlashda erituvchini Qoldiq fraksiyalardan olingan rafinatlarni deparafinlashda erituvchini miqdori 4-5: I nisbatida olinadi.miqdori 4-5: I nisbatida olinadi.

Ishlatiladigan qurilma , uskuna va foyd alaniladigan tajriba ashyolari Atmosfera bosimida ishlovchi trubkali pech. Rektifikatsiya kalonnasi. Benzin, kerosin, dizel yoqilg‘isi, fenol. Ishdan maqsad Neft mahsuloti bо‘lgan rafinatni erituvchida eritib uning tarkibidagi qattiq uglevodorodlarni ajratib olish. Tarkibida qattiq uglevodorodlari kо‘p bо‘lgan rafinat va boshqa mahsulotlarni deparafinlash uchun laboratoriya tajriba qurilmasi. Deparafinlash qurilma si quyidagi qismlardan iborat: bir yoki ikki litr hajmdagi tagi tekis yoki dumaloq shisha kolba; qaytaruvchi sovutgich (obratniy xolodilnik); kolba ichidagi mahsulotni aralashtiruvchi aralashtirgich (meshalka); mahsulotni sovutuvchi moslama; metalldan tayyorlangan voronka; filtrdan о‘tgan mahsulotni yig‘uvchi; manometr (vakuumetr); tomchilarni ushlab qoluvchi.

• Laboratoriya ishini bajarish tartibi, ishni borishiLaboratoriya ishini bajarish tartibi, ishni borishi • Tagi tekis yoki dumaloq bо‘lgan shisha kolbani tarozida tortib olinadi, Tagi tekis yoki dumaloq bо‘lgan shisha kolbani tarozida tortib olinadi, ma’lum miqdorda deparafinlovchi modda solinadi va yana og‘irligi tortiladi ma’lum miqdorda deparafinlovchi modda solinadi va yana og‘irligi tortiladi (deparafinlanuvchi modda va erituvchining hajmi kolbaning umumiy hajmini (deparafinlanuvchi modda va erituvchining hajmi kolbaning umumiy hajmini yarmini tashkil etishi lozim). Kolbaning og‘ziga probka yordamida yarmini tashkil etishi lozim). Kolbaning og‘ziga probka yordamida qaytaruvchi sovutgich о‘rnatiladi.qaytaruvchi sovutgich о‘rnatiladi. • • Olingan modda erituvchida tо‘la erishi uchun kolbani suv xammomida 50-Olingan modda erituvchida tо‘la erishi uchun kolbani suv xammomida 50- 600 S gacha isitiladi, vaqti-vaqti bilan chayqatib turiladi. Modda tо‘la 600 S gacha isitiladi, vaqti-vaqti bilan chayqatib turiladi. Modda tо‘la erigandan sо‘ng, kolbaga о‘rnatilgan qaytaruvchi sovutgichni olib, о‘rniga erigandan sо‘ng, kolbaga о‘rnatilgan qaytaruvchi sovutgichni olib, о‘rniga aralashtiruvchi moslamani (meshalkani) о‘rnatamiz. Kolbada mahsulotni aralashtiruvchi moslamani (meshalkani) о‘rnatamiz. Kolbada mahsulotni aralashtirib turib, kolba suv xammomida turgan holda mahsulotni sovutishni aralashtirib turib, kolba suv xammomida turgan holda mahsulotni sovutishni boshlaymiz. Dastlab, suv bilan sovutamiz, suvga muz qо‘shib 00 boshlaymiz. Dastlab, suv bilan sovutamiz, suvga muz qо‘shib 00 CC gacha gacha sovutish mumkin. Sovutishni tezligi bir minutda 2 gradusga teng bо‘lishi sovutish mumkin. Sovutishni tezligi bir minutda 2 gradusga teng bо‘lishi kerak. Agarda yanada pastroq temperaturagacha sovutish lozim bо‘lsa, u kerak. Agarda yanada pastroq temperaturagacha sovutish lozim bо‘lsa, u vaqtda suv xammomidagi suvni о‘rniga etil spirti yoki izooktan quyib, unga vaqtda suv xammomidagi suvni о‘rniga etil spirti yoki izooktan quyib, unga quruq muz tashlaymiz. Shu usulda kolbadagi eritmani kerakli quruq muz tashlaymiz. Shu usulda kolbadagi eritmani kerakli temperaturagacha sovutiladi. Natijada, deparafinlanuvchi modda tarkibidagi temperaturagacha sovutiladi. Natijada, deparafinlanuvchi modda tarkibidagi qattiq parafinlar kristall holiga kelib qoladilar. Navbatdagi vazifa, qattiq qattiq parafinlar kristall holiga kelib qoladilar. Navbatdagi vazifa, qattiq parafinlarni eritmadan filtrlab ajratib olishdan iborat.parafinlarni eritmadan filtrlab ajratib olishdan iborat.

• Buning uchun, metall voronkani mahsulotni sovutuvchi moslamasiga Buning uchun, metall voronkani mahsulotni sovutuvchi moslamasiga о‘rnatiladi. Voronkaning naychasi probka yordamida suyuq mahsulotni о‘rnatiladi. Voronkaning naychasi probka yordamida suyuq mahsulotni yig‘uvchiga biriktiriladi (rasmga qarang). Mahsulotni yig‘uvchi esa vakuum yig‘uvchiga biriktiriladi (rasmga qarang). Mahsulotni yig‘uvchi esa vakuum nasosga ulanadi. Sistemadagi vakuumni manometr yordamida kuzatib turiladi.nasosga ulanadi. Sistemadagi vakuumni manometr yordamida kuzatib turiladi. • Metall voronkani ichiga kulsiz filtr qog‘oz qо‘yiladi, qog‘ozni erituvchi bilan Metall voronkani ichiga kulsiz filtr qog‘oz qо‘yiladi, qog‘ozni erituvchi bilan hо‘llanadi, sо‘ngra vakuum nasos ishga tushiriladi. Mahsulotni sovutuvchi hо‘llanadi, sо‘ngra vakuum nasos ishga tushiriladi. Mahsulotni sovutuvchi moslamani deparafinlanuvchi moddani eritmasi bilan bir vaqtda sovutib moslamani deparafinlanuvchi moddani eritmasi bilan bir vaqtda sovutib boriladi. Moslama (xamom) dagi temperatura moddani (eritmani) boriladi. Moslama (xamom) dagi temperatura moddani (eritmani) deparafinlash yoki filtrlash temperaturasiga nisbatan 3-50deparafinlash yoki filtrlash temperaturasiga nisbatan 3-50 CC past bо‘lishi kerak. past bо‘lishi kerak. Vakuum nasos ishga tushirilganda voronkadagi filtr qog‘oz voronkaning Vakuum nasos ishga tushirilganda voronkadagi filtr qog‘oz voronkaning ichki devoriga yopishib qoladi. Sistemadagi vakuum 600-560 mm simob ichki devoriga yopishib qoladi. Sistemadagi vakuum 600-560 mm simob ustuniga teng bо‘lishi kerak.ustuniga teng bо‘lishi kerak. • Kerakli temperaturagacha sovutilgan modda eritmasini voronkaga sekin-Kerakli temperaturagacha sovutilgan modda eritmasini voronkaga sekin- sekin quyamiz. Eritmani temperaturasi kо‘tarilib ketmasligi uchun eritmali sekin quyamiz. Eritmani temperaturasi kо‘tarilib ketmasligi uchun eritmali kolbani sovutgichda ushlab turiladi. Eritmadagi qattiq kristall holidagi parafin kolbani sovutgichda ushlab turiladi. Eritmadagi qattiq kristall holidagi parafin uglevodorodlar voronkadagi filtr qog‘ozni ustida qoladi. Suyuq uglevodorodlar uglevodorodlar voronkadagi filtr qog‘ozni ustida qoladi. Suyuq uglevodorodlar eritmasi suyuq maxsulotni yig‘uvchiga tushadi. Filtrda qolgan parafinlarni eritmasi suyuq maxsulotni yig‘uvchiga tushadi. Filtrda qolgan parafinlarni filtrlash (deparafinlash) temperaturasigacha sovutilgan erituvchi bilan yuviladi filtrlash (deparafinlash) temperaturasigacha sovutilgan erituvchi bilan yuviladi (ikki marta). Bu erituvchi alohida yig‘iladi. Yuvish uchun foydalanilgan (ikki marta). Bu erituvchi alohida yig‘iladi. Yuvish uchun foydalanilgan erituvchining miqdori depafinlanuvchi moddani miqdoriga teng bо‘lishi kerak. erituvchining miqdori depafinlanuvchi moddani miqdoriga teng bо‘lishi kerak. Vakuum nasosni yana 10-15 minut ishlatib turiladi. Keyin sistema atmosferaga Vakuum nasosni yana 10-15 minut ishlatib turiladi. Keyin sistema atmosferaga ochib yuboriladi. Nasos tо‘xtatiladi. Stakan yoki chinni idishni tarozida tortib ochib yuboriladi. Nasos tо‘xtatiladi. Stakan yoki chinni idishni tarozida tortib olib, unga voronkadagi qattiq parafinlarni olinadi.olib, unga voronkadagi qattiq parafinlarni olinadi.

Qattiq parafinlarni filtrlab ajratib olish qurilmasi . 1-metall voronka; 2-sovutuvchi moslama; 3–suyuq mahsulotni yig‘uvchi

Stakandagi parafin, filtrdan о‘tgan eritma tortib olinadi, ularni tarkibidagi erituvchini haydab olinadi. Buning uchun maxsus moslamadan (2-rasm) foydalaniladi. Erituvchini haydab olganidan sо‘ng, qattiq parafinni va deparafinlangan moy fraksiyasini tarozida tortib olib material balansini tuziladi. Deparafinlangan moy fraksiyasini quyidagi kо‘rsatkichlarini aniqlanadi: qotish temperaturasi, qovushqoqligi 50 va 1000 C da. Qovushqoqlik indeksi va qovushqoqliklar nisbati: Bajarilgan ishlarni natijasini yozib olinadi: Deparafinlanadigan xomashyo ……. Xom ashyoning fizik-kimyoviy kо‘rsatkichlari …….. Qotish temperaturasi t 0 C …… Qovushqoqligi 100 yoki 50 0 C da Deparafinlash sharoitlari……… Erituvchi…………… Erituvchining moddaga nisbati - Yuvish uchun qancha erituvchi olingan ….. Deparafinlash boshlangan temperatura.….. Vakuum (mm simob ustuni): Qancha vaqt sovutilgan ….

Olingan natijalar Filtrlash vaqti, sek 50 ml 150 ml 100 ml 200 ml Olingan maxsulot (xom-ashyoga nisbatan), % mass. Deparafinlangan moy … Qattiq parafin ….. Deparafinlash jarayonini material balansi

Nomlari Xom-ashyoga nisbatan % Eritmalar tarkibi, % mass Berilgan Rafinat yoki deparafinlanuvchi boshqa xom ashyo erituvchi 100 - Hammasi Olingan Deparafinlangan moyni eritmasi Shu jumladan: moy erituvchi Qattiq parafinni eritmasi Shu jumladan: Qattiq parafin Erituvchi 100 100 Hammasi Olingan maxsulot xossalari Deparafinlangan moy Qotish temperaturasi, 0 C Qovushqoqligi, mm 2 /sek/ sSt 50 0 C da 100 0 C da Qattiq parafin yog‘ning miqdori, % mass erish temperaturasi 0 C

• Joriy nazorat savollariJoriy nazorat savollari • 1. 1. Neft maxsuloti fraksiyasini deparafinlash jarayonining asosiy Neft maxsuloti fraksiyasini deparafinlash jarayonining asosiy moxiyati.moxiyati. • 2. 2. Deparafinlash jarayonining qanday usullarini bilasiz?Deparafinlash jarayonining qanday usullarini bilasiz? • 3. 3. Deparafinlash jarayoniga qanday xom-ashyo beriladi?Deparafinlash jarayoniga qanday xom-ashyo beriladi? • 4. Deparafinlash jarayonida qanday erituvchilar ishlatiladi4. Deparafinlash jarayonida qanday erituvchilar ishlatiladi ?? • 5. Neft mahsulotlari past haroratda nima sababdan qotib qoladi5. Neft mahsulotlari past haroratda nima sababdan qotib qoladi ?? • 6. Neft fraksiyalaridan sifatli moylar olish uchun ularni tarkibida 6. Neft fraksiyalaridan sifatli moylar olish uchun ularni tarkibida qanday uglevodorodlar miqdori kamaytiriladiqanday uglevodorodlar miqdori kamaytiriladi ?? • 7. Neftning qoldiq uglevodorodlar tarkibiga qanday 7. Neftning qoldiq uglevodorodlar tarkibiga qanday uglevodorodlar kiradilaruglevodorodlar kiradilar ?? • 8. Qanday uglevodorodlar yoqilg8. Qanday uglevodorodlar yoqilg ‘‘ ini setan sonini oshiradiini setan sonini oshiradi ?? • 9.Neft maxsuloti adsorbentdan 9.Neft maxsuloti adsorbentdan о‘о‘ tkazilsatkazilsa , , uning tarkibidagi uning tarkibidagi qanday uglevodlar kamayadiqanday uglevodlar kamayadi ?? • 10. 10. Sanoat tarkibida qaysi fraksiyasi deparafinlanadi? Sanoat tarkibida qaysi fraksiyasi deparafinlanadi?

E’tiboringiz uchun E’tiboringiz uchun rahmat!rahmat!

O'xshashlar

Neft kimyosi va neftni qayta ishlash

Neft mahsulotlarini sifatini yaxshilash

Neft mahsulotlarini adsorbsion tozalash

Neft va tabiiy gazning element tarkibi

O’zbekistonda neft va gaz sanoati istiqbollari