“Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini o‘qitishda pedagogik texnologiyalarning o‘rni - Kimyo - Slaydlar

“Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini o‘qitishda pedagogik texnologiyalarning o‘rni

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3601.1083984375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini o‘qitishda pedagogik texnologiyalarning o‘rni01020304 0213 1B0B1A02120F12100C070D0B1C110F0A0F121015020A

Bilimga chanqoq, iste’dodli yoshlarni topib, ularni Vatanga fidoiy insonlar qilib tarbiyalash muqaddas vazifadir. Islom Karimov O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tashabbusi bilan MDH davlatlarida birinchi bo‘lib O‘zbekiston Respublikasida, ta’lim sohasida qat’iy islohotlar amalga oshirila boshlandi. Ayniqsa “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”ning amalga kiritilishi yangi bosqichni boshlab berdi. Natijada ta’lim tizimi va mazmun-mohiyati, bozor munosabatlari sharoitidan kelib chiqib takomillashtirildi.01 1703 04 1D0E03 01 17 0D 0A08 23 2011 1E 1B

Mavzuning dolzarbligi: Kelajakda kimyogar talabalarimiz “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini yaxshi o‘zlashtirgan holda, qazilma boyliklarning tarkibidagi rudalardan kamyob va nodir metallarni ajratib olish, olinayotgan metallarni sifat va miqdoriy jihatidan tahlilini, qoplamalar va shakllar tayyorlash jarayonlarini yaxshi bilishlari va bu metallarni ajratib olish texnologiyasi bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borishi hozirgi kunning eng dolzarb masalalaridan biridir. Bitiruv loyiha ishining maqsadi – kimyo (umumiy va noorganik) fanidan “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini o‘qitishning nazariy va amaliy masalalarini tadqiq etish, mavzu yuzasidan elektron o‘quv moduli ishlanmasini shakllantirish hamda o‘qitishni takomillashtirish bo‘yicha xulosalar va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Bitiruv loyiha ishi maqsadidan kelib chiqib quyidagi vazifalar belgilab olindi: - o‘rganilayotgan umumiy va noorganik kimyo fanida “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini nazariy va amaliy tahlil qilish; - “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini o‘qitishda yangi pedagogik ta’lim texnologiyalari va ilg‘or xorijiy tajribalardan foydalanish; - “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusi orqali umumiy va noorganik kimyo fani o‘quv dasturi mazmun mohiyatini ochib berish; - “ Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusi orqali umumiy va noorganik kimyo fanidan elektron o‘quv moduli ishlanmasini tayyorlash; - oliy talim muassasalarida Kimyo (umumiy va noorganik) fanini o‘qitishni yanada takomillashtirish bo‘yicha xulosalar va tavsiyalar ishlab chiqish.01020304 26051011 111611 130F141110 1E07 040710 040A13070816070C 1E100D10 06071E200A0C 1A110C 1E11 091106 2F0709 1905 290C 1E11 290C 09052B 290C 0A021F0F1A0C 01 23 2A 0510 290C 091106

Mavzu: “Elektroliz va uning ahamiyati” Reja:  1. Elektroliz jarayonining borishi, eritmalarda va suyuqlanmalarda sodir bo‘ladigan elektroliz jarayonlari.  2. Eruvchan anod elektrolizi.  3. Faradeyning 1 va 2 – qonunlari.  4. Elektroliz jarayonining sanoatdagi amaliy ahamiyati.07 01 21 02 31210C2A 08 02 32210C2A 02 33210C34 02 36210C2A

MAVZUNI O`ZLASHTIRISH UCHUN ADABIYOTLAR:1722 22

Agar elektr tokining manbaiga ulangan elektrodlarni elektrolit eritmasi yoki suyuqlanmasiga tushirilsa, nima bo`ladi? Muammoli vaziyat

Elektroliz jarayoni Elektrolit eritmasi yoki suyuqlanmasi orqali o'zgarmas elektr toki o'tkazilganda elektrodlarda boradigan oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari elektroliz deb ataladi. 2A100506 2A 0A 13 01 1405

METALLARNING ELEKTROKIMYOVIY KUCHLANISHLAR QATORI Faqat 2H 2 O+2e=H 2 ↑+2OH- Neytral va ishqoriy muhitda 2H + +2e=H 2 ↑ Kislotali muhitda Me n+ - eritmada Bir vaqtning o`zida Me n+ +ne=Me 2H 2 O+2e=H 2 ↑+2OH- ZnSO 4 : К(-): Zn 2+ + 2e  Zn 0 2H 2 O +2e  H 2 + 2OH - А(+): 2H 2 O – 4e  O 2 + 4H + ZnSO 4 +H 2 O  Zn+H 2 +O 2 +H 2 SO 4 Me n+ +ne=Me CuCl 2 : К(-): Cu 2+ +2e  Cu 0 А (+): 2Сl - -2e  Cl 2 0 CuCl 2  Cu + Cl 2 NaCl 1. K(-): Na + + 1e → Na 0 2. A(+): 2Cl - - 2e → Cl 2 2NaCl → 2Na + Cl 2Faqat 2H 2 O+2e=H 2 ↑+2OH- Neytral va ishqoriy muhitda 2H + +2e=H 2 ↑ Kislotali muhitda Me n+ - eritmada NaCl 1. K(-): Na + + 1e → Na 0 2. A(+): 2Cl - - 2e → Cl 2 2NaCl → 2Na + Cl 217 26

“ Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusini nazariy va amaliy o‘qitishda qo‘llaniladigan interfaol metodlar  Mavzuni nazariy o‘qitishda o‘tilgan mavzuni takrorlash va yangi mavzu bilan bog‘lash uchun “Davra suhbati” metodi, “Tushunchalarning tahlili” metodi, “Blits so‘rov” metodi, SWOT taxlil va “FSMU” metodlaridan foydalanish mumkin.  YAngi mavzuni mustahkamlash va talabalarning yangi mavzuni o‘zlashtirganlik darajasini aniqlash uchun “Assesment” usulidan foydalanish mumkin. 23 2A10 0A02 04 17 09 083C 0C 08 0D 1E 07 1E 2F3F26 0C 1A110C 0823 1E 04 3F 20110B 0F1B16 083B 0F08

“ TUSHUNCHALAR TAHLILI” METODI • Metodning maqsadi: Talabalarini mavzu bo`yicha tayanch tushunchalarni o‘zlashtirish darajasini aniqlash, o‘z bilimlarini mustaqil ravishda tekshirish, baholash, shuningdek, yangi mavzu bo`yicha dastlabki bilimlar darajasini diagnostika qilish maqsadida qo‘llaniladi.01 01 0C 04 14 13 1E 14

O‘tilgan mavzular “Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, oksidlanish potensiali, elektroliz” mavzulariga taalluqli bo‘lgan tayanch tushunchalarning tahlili • TUSHUNCHALAR: • 1.Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari • 2.Oksidlanish potensiali • 3.Galvanik elementlar • 4.Elektroliz • 5.Galvanoplastika • 6.Galvanostegiya Sizningcha bu tushuncha qanday ma’noni anglatadi? 1.Elementlarning oksidlanish darajasi o‘zgarishi bilan boradigan reaksiyalar; 2.Eritma bilan metall plastinka chegarasida zaryadning bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga ko‘chishi tufayli bajarilgan ish; 3.Kimyoviy energiyani elektr energiyaga aylantirib beradigan elektrokimyoviy sistemalar; 4.Elektrolit eritmasi yoki suyuqlanmasi orqali elektr toki o‘tkazilganda elektrodlarda sodir bo‘ladigan oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari; 5.Murakkab shakldagi metall detallarning qoliplarini olish; 6.Buyumlarni metallarning yupqa qatlami bilan qoplash.0102 01 3D 01 3121 13 01 3221 01 3321 01 3621 01 4521 01 4621 2F 31 0A 32 031113 06 33 112010 08 36 0510 04 1305 45 1F 46 04

“ Blits – so‘rov” usuli  Nazariy mashg‘ulotda yangi mavzuni o‘tilgan mavzuga bog‘lash maqsadida yoki yangi mavzuni mustahkamlash bosqichida qo‘llanilishi maqsadga muvofiq.  Blits - pedagogikada tezkor, bir zumlik ma’nosida ishlatiladi.  Bu texnologiyada talaba-o‘quvchilarga o‘rganilgan butun mavzu yoki uning ma’lum qismining asosiy tushunchalari va tayanch iboralari bo‘yicha tuzilgan savollarga javob (og‘zaki, yozma, biror jadval yoki diagramma ko‘rinishida) berishlari taklif etiladi. Masalan, umumiy va noorganik kimyo fanidan o‘tilgan «Elektroliz va uning ahamiyati» mavzusining oxirida quyidagi savollar bo‘yicha blits-so‘rov o‘tkazish mumkin:23 2F 05 27 040A 040A 05 2F10 07 05 2F0F0C 1E 1A11 2D 060A 0B0A 11 040A

“ BLITS – SO`ROV” savollari Ta`lim beruvchi  1.Elektroliz jarayonini tushuntiring.  2.Eritma va suyuqlanma elektrolizini boorish mexanizmini tushuntiring.  3.Elektrolizda katodda qanday va anodda qanday jarayonlar sodir bo‘ladi?  4.Eruvchan anod elektrolizi nima?  5.Faradey qonunlarini ayting.  6.Elektrodlarning qanday turlarini bilasiz?  7.Metallarning kuchlanishlar qatori nima asosida tuzilgan?  8.Galvanoplastika va galvanostegiya nima? Ta`lim oluvchi23 2F 3D 04 31212A 04 32212A 040A0A13 09 04 33212A 1F11 28 04 36212A 04 452134 04 46212A 0407 04 492117 11 04 4A2143 0B07 3D

“ Domino” metodi • Bu metodda talabalarga berilgan savollar va ularning javoblari aralashtirilib beriladi. • Talabalar har qaysi savolning to`g`ri javobini topib, ketma-ketligini to`g`ri joylashtirishlari kerak. • Bu metod talabalardan ziyraklikni, bilim, ko`nikma va malakalarini shakllantirishda, o`z fikrini mustaqil himoya qilishga o`rgatadi.08 3C 01 2F0F0C1E 28 01 24 0605 01 2F0F0C1E 1E 1F07

So`zlarning ketma-ketligini to`g`ri joylashtiring  1. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi  2. O`tkazilganda  3. Elektroliz bu –  4. Elektodlarda sodir bo`ladigan  5. Elektr toki  6. Eritmasi yoki suyuqlanmasi orqali  7. Elektrolit 3, 7, 6, 5, 2, 4, 1. 2F0F 220F 06 3121 06 3221 06 3321 06 3621 06 4521 06 4621 06 4921 0C 331C 01

B ila sizm i, … .. 01 020304 05020607 0208090A 0B0B

“ SWOT-tahlil” metodi. Metodning maqsadi: mavjud nazariy bilimlar va amaliy tajribalarni tahlil qilish, taqqoslash asosida muammoni hal etish yo‘llarini topishga, bilimlarni mustahkamlash, takrorlash, mustaqil, tanqidiy fikrlashni, tafakkurni shakllantirishga mo‘ljallangan. SHu bilan birga talabalarning mavjud holatini taxlil qilish va baholashga o‘rgatadi.08 2F 010B0D0F1A111011120714021917 0C 0911 0911 04

Masalan: “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusining SWOT tahlilini ushbu jadvalga tushiring.S “Elektroliz va uning ahamiyati ” mavzusini tushuntirishning kuchli tomonlari YUrtimiz qazilma boyliklari tarkibidagi kamyob va nodir metallarni sof holda ajratib olishda , qoplamalar va murakkab detallarni tayyorlashda keng qo‘llanilishi W “Elektroliz va uning ahamiyati ” mavzusini tushuntirish ning kuchsiz tomonlari Elektrokimyoviy jarayonlarda elektr tokining katta miqdorda sarflanishi va mavzuni tushuntirishda pedagogik texnologiyalarga ehtiyojning yuqori ekanligi O “Elektroliz va uning ahamiyati ” mavzusini o‘qitishning imkoniyatlari Mavzuni tushuntirishda jarayonni soddalashtirgan holda talabalarga amalda ko‘rsatish mumkinligi , hamda innovatsion texnologiyalarni qo‘llashning samaradorligi T “Elektroliz va uning ahamiyati ” mavzusini o‘qitishning to‘siqlari Elektrokimyoviy jarayonlarni tushuntirishda elektr havfsizlik qoidalariga amal qilish va pedagogik faoliyatda innovatsiyalarni qo‘llanish jarayonida tashkiliy , uslubiy va huquqiy muammolarni paydo bo‘lishi 01 1E 2F 0C09

“ ASSESMENT” METODI  Metodning maqsadi: bu metoddan talabalarning bilim darajasini baholash, nazorat qilish, o‘zlashtirish ko‘rsatkichi va amaliy ko‘nikmalarini shakllangan darajasini belgilashda qo‘llash mumkin.  Mazkur metod vositasida ta’lim oluvchilarning bilish faoliyati turli yo‘nalishlar (test, amaliy ko‘nikmalar, muammoli vaziyatlar mashqi, qiyosiy tahlil, simptomlarni aniqlash) bo‘yicha tashxis qilinadi va baholanadi.23 22 02 01 0C 1411 1A11 1F0A0210 02 0C 17 09 1A11 040A0220

Amaliy mashg‘ulotlarda talabalarning bilimini baholash metodidir Test CuCl 2 eritmasi elektrolizga uchratilganda katod va anodda qanday moddalar ajralib chiqadi? A) H 2 va Cu B) Cu va Cl 2 S) Cu va O 2 D) H 2 va O 2 Qiyosiy taxlil Galvanoplastika va galvanostegiya mahsulotlarini solishtiring. Tushunchalar taxlili Elektroliz, galvanik elementlar va korroziya tushunchalarini taxlil qiling va misollar asosida izohlang. Amaliy ko‘nikma Eritmalarning elektrolizini amalga oshirish usulini tushuntirib bering.22 0411160A10

“ Keys-stadi” texnologiyasi • “ Keys-stadi” texnologiyasi (ingl. “case” – chemodan, to`plam, aniq vaziyat, “study” – o`rganish; vaziyatli tahlil yoki muammoli vaziyatlarni tahlil qilish) • - 1) talabalarda aniq, real muammoli vaziyatni tahlil qilish orqali eng maqbul variantlarini topish ko‘nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladigan texnologiya; • - 2) real vaziyatlarni bayon etishda qo‘llaniladigan o‘qitish texnikasi.23 26 01 08 2C 2D 1B 1A11 01 0C 290C 0A13 08 0C 01 29 09

KEYS BAYONI Kimyo fani o‘qituvchisi bir soatlik darsida quyidagi xatti-harakatlarni amalga oshirdi: • 1) Elektroliz haqidagi ma’lumotlarni izchil bayon qildi; • 2) zarur o‘rinlarda tayanch tushunchalarga alohida urg‘u berdi; • 3) tegishli reaksiya tenglamalarini yozib ko‘rsatdi; • 4) vaqti-vaqti bilan talabalarga savollar berib, ulardan javoblar oldi; • 5) o‘quv filmi orqali elektrolizga oid jarayonlarni namoyish etdi. • Keys topshirig‘i. O‘qituvchining xatti-harakatlari qanday metodlar yordamida amalga oshirilganligini aniqlang. • O‘qituvchining yechimi. Kimyo fani o‘qituvchisi qo‘llagan metodlar: 1) hikoya; 2) tushuntirish; 3) qo`llash; 4) suhbat; • 5) namoyish.26 26071E 1F 01 0C 31 01 32 01 33 01 36 0A 01 45 01 2C0B 01 1E05 01 2618 26 1E05 01 0C 45

KEYS TOPSHIRIG‘I: Aktiv metallarning suyuqlanmalari elektroliz qilinganda, ularga qo`shimcha tuzlar nima uchun qo`shiladi? • Talabaning javobi: • Keys javobi: • Aktiv metallarning suyuqlanmalari elektroliz qilinganda, ularga qo`shimcha tuzlar ana shu metallarning suyuqlanish haroratini pasaytirish uchun qo`shiladi. Bu esa energiyani kam sarflanishini oldini oladi va iqtisodiy jihatdan samarali bo`ladi. 26 22 08 09 01 3D 01 2C 01 22 1F 1E 0F 08 08

Xulosa va takliflar • Bitiruv loyixa ishini yakunida quyidagi xulosa va takliflar qilindi: • 1. Umumiy va noorganik kimyo fanining muhim bo‘limlardan biri bo‘lgan “Elektroliz va uning ahamiyati“ mavzusining dolzarbiligi, maqsadi, predmeti va mavzuning metallurglar tayyorlashdagi ahamiyati va talabalarning ilmiy izlanishlaridagi o‘rni asoslandi. • 2. “Elektroliz va uning ahamiyati“ mavzusini o‘qitishda innovatsion ta’lim texnologiyalari, ilg‘or xorijiy adabiyotlar va tajribalardan foydalanish yo‘llari yoritildi. • 3. “Elektroliz va uning ahamiyati” mavzusi bo‘yicha umumiy va noorganik kimyo fanining nazariy va amaliy muammolari, o‘qitishdagi innovatsiyalar, ma’ruza matnlari, keyslar, amaliy topshiriqlar, nazorat savollari, test topshiriqlari yanada takomillashtirildi va yangicha yondashgan holda tuzildi. • 4. Oliy ta’lim muassalarida umumiy va noorganik kimyo fanini o‘qitish jarayonida innovatsion ta’lim texnologiyalarini keng joriy etish uchun ta’lim muassasalarida faoliyat olib borayotgan professor-o‘qituvchilarga innovatsion ta’lim texnologiyalarini qo‘llash bo‘yicha sohani etuk mutaxassislarini jalb etgan holda maxsus seminar treninglar tashkil etilsa ta`lim samaradorligi yanada ortar edi.4B0F 01 1E 01 3121 0F0B07 0911 01 3221 071015 01 3321 07 23 0B11 090A0E 200A0B14 01 3621 070B0B 040A13 08 08

Bitiruv loyiha ishining yakunida shunday umumiy xulosaga keldim: - elektrokimyoviy jarayonlarni o‘rganish keng miqyosda nazariy va amaliy ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda kimyo va metallurgiya sanoati korxonalarida yechimini kutayotgan minglab muammolar va yangidan-yangi izlanishlar zamirida va tub negizida umumiy va noorganik kimyo fanini nazariy va amaliy bilish, ular asosida amaliy malaka va ko‘nikmalarning shakllanishi yotadi. Ertangi kun albatta, bizlar ta’lim va tarbiya berayotgan kelajak avlodlardan shuni talab etadi. Biz pedagoglarning vazifamiz esa, aynan shunday salohiyatli kadrlarni tayyorlashdan iboratdir. E’tiboringiz uchun rahmat!1E10 1C05 290C 0B11 1A11 1E 1A11 1A11 060A020B07 0407 09 08 01 2A

I L O V A3A

“ DAVRA SUHBATI” METODI  Bu metod aylana stol atrofida berilgan muammo yoki savollar yuzasidan talabalar tomonidan o‘z fikr-mulohazalarini bildirish orqali olib boriladigan o‘qitish metodidir. 1. Suhbatni o`tkazish shartlari bilan tanishtirish; 2. Konvertlar va “Javoblar varaqalari”ni tarqatish; 3. Konvertlarga savollar yozish; 4. Konvertni yonidagi talabaga uzatish; 5. Savollarga javob yozish; 6. Baholash va taxlil qilish02 2F0F0C 200F03 0407

«F S M U» METODI • mantiqiy fikrlashga o‘rgatuvchi texnologiya • Ushbu texnologiya munozarali masalalarni xal etishda, baxs- munozaralar o‘tkazishda yoki o‘quv-seminar yakunida (tinglovchilarning o‘quv seminari haqidagi fikrlarini bilish maqsadida), yoki o‘quv rejasi asosida biron bo‘lim o‘rganib bo‘lingach qo‘llanilishi mumkin, chunki bu texnologiya tinglovchilarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda baxslashishga, shu bilan bir qatorda o‘quvchi talabalarni, o‘quv jarayonida egallagan bilimlarini tahlil etishga, bilimlarni qay darajada egallaganliklarini baholashga hamda tinglovchilarni bahslashish madaniyatiga o‘rgatishga xizmat qiladi. 4734 01 140211 01 39 1E 2D 1E 040A0210 09 0A02 08 05 05 0411

FIKR – SABAB – MULOXAZA - ISBOT F S M U  F – Fikringizni bayon eting;  S – Fikringizni bayoniga sabab ko`rsating;  М – Fikringizga misol keltiring;  U – Fikrlaringizni umumlashtiring, xulosalang.34 23 04 07 23 0C350C3407 04 07 2F 07 35 060A 04 07 4D 0C 04 07 40 07 350C3407 2B0F

Topshiriq: «Elektroliz jarayonini o‘rganishdan asosiy maqsad nima?» degan savolni «FSMU» texnologiyasi asosida muhokama qiling. F Fikringizni bayon eting Metallarni rudalardan toza va sifatli holda ajratib olish jarayonini, metallarni korroziyaga uchrashini oldini olishda, metallardan maxsus qoliplar tayyorlash va qoplamalar qilish jarayonini o‘rganishdan iborat. S Qarorning sababi Elektroliz jarayonida sodir bo‘ladigan muammolarni bartaraf etish uchun albatta kimyogar mutaxassis maslahati kerak bo‘ladi. M Misol Metallarni toza va sifatli ajratib olish uchun masalan, mis metalini, mis elektrodni mis sulfat tuzi eritmasida elektroliz qilinadi. U Xulosa Metallarni rudalardan toza va sifatli holda ajratib olish, metallarni korroziyaga uchrashini oldini olish, metallardan maxsus qoliplar tayyorlash va qoplamalar qilish jarayonlarini olib borish, barcha mutaxassislardan kimyo fanini bilishni talab qilar ekan.Bajarilishi:

O'xshashlar

Elektroliz

Elektroliz

Elektroliz metallarning korroziyasi

Elektroliz. Elektrolizning mohiyati

I guruh s elementlari mavzusini o`qitishda innovatsion pedagogik yondoshuv