Alkinlar - Kimyo - Slaydlar

Alkinlar

Yuklangan vaqt:

28.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3113.5791015625 KB

Ko'chirib olish

Alkinlar

• Izomeriyasi va nomenklaturasi • Olinishi • Kimyoviy xossalari • Fizik xossalari • Sanoatda ishlatilishi Reja:

Alkinlar CnH2n-2 Molekulasida uchbog’ saqlagan to’yinmagan uglevodorodlarga alkinlar deyiladi. Alkinlar atsitelin qatori uglevodorodlari deb ham ataladi. Birinchi vakili atsitelin - C2H2

Ratsiona l Sistemat ik1 2Alkinlarda nomenklatura Avval Radikal nomi keyin atsetilen so’zi qo’shib aytiladi “ in” qo’shimchasi ishlatiladii, raqamlash qo’shbog’ yaqin tarafdan boshlanadi HC≡CH HC≡C—CH₂—CH₃ H₃C—C≡C—CH₃ Atsetilen Etil atsetilen Dimetilatsetile n Pentin-1: HC≡C—CH₂—CH₂— CH₃ Pentin-2: HC≡C—CH₂—CH₂— CH₃ 3-metilbutin-1: HC≡C—CH— CH₃ | CH3

HC≡C—CH₃ (propin) CH₂=C=CH₂ (propadiyen) Izomeriya Alkinlarda uchbog’ ning joylashuvi bilan bog’liq izomeriya mavjud Alkinlar va alkadienlar sinflararo izomer hisoblanadi HC≡C—CH₂—CH₃ (butin-1) CH₃—C≡C—CH₃ (butin-2) CH₃—C≡C—CH₃ (butin-2) CH₂=CH—CH=CH₂ (butadiyen-1,3)

1) Kaltsiy karbidni gidroliz qilib: CaC2+2H20=C2H2+Ca(OH)2 2)Metanni 1500 gradusda qizdirib 2CH4 = C2H2+3H2 3)Alkanlarning galogenli hosilasiga KOH ni spirtdagi eritmasini ta’sir ettirib. CH2Br-CH2Br+ 2KOH=C2H2+3H2 4)Spirtlarni degidrogenlash CH3CH2OH= C2H2+H2O Olinishi

• Gidrogenlanish reaksiyasi: C2H2+H2O=CH3COH (sirka aldegid) • Zelenskiy - C2H2niyuqori haroratda aktivlangan ko’mir ustidan o’tkazib benzol olgan. 3C2H2=C6H6 • Sianid kislotaning birikishi C2H2+ HCN = CH2=CH-CN • Spirtlarning birikishi C2H2+ R-OH = CH2=CH-ORKimyoviy xossalari N.DZelenski y

Alkinlar oson oksidlanadi, kuchli oksidlanuvchilar ta’sirida kislorodli organik birikmalarni hosil qiladi. C2H2+[O] = HOOC- COOH (oksalat kislota) O’rin olish reaksiyalari: C2H2+2Na = C2Na2 + H2 C2H2 + Ag2O= C2Ag2+2H2O Og’ir metallardan hosil bo’lgan asetilinidlar portlovchi xossaga egadir.Oksidlanish i

Fizik xossalari:

Ishlatilish i Asetilen - kimyoviy sintezlarda boshlang’ich xomashyo sifatida ishlatiladi. Undan sirka kislota, sintetik kauchuk, polivenilxlorid smolasi olinadi. Hamda metallarni payvandlashda ham qo’llaniladi. Tetraxlor etan dan esa yog’lar va ko’plab organik moddalar erituvchisi hisoblanadi.

Sanoatda ishlatilishi Atsitilen izopren olishda ishlatiladi. Izoprendan esa sintetik kauchuk, yelim, plastmassa va qadoqlash mahsulotlari ishlab chiqarishda foydalaniladi.

Etilen turli kimyoviy moddalar olishda boshlang’ish mahsulot sifatida ishlatiladi.

A L K N i Krasvord 1 .2 .3 4 . 5 .

Krassvord savollari • 1.Undan sirka kislota, sintetik kauchuk, polivinil xlorid smolasi olinadi. Unima? • 2.C2H2 aktivlashtirilgan ko’mir katalizator ishtirokida qizdirilganda qaysi modda hosil bo’ladi? • 3.Etinni oksidlaganda qaysi kislota hosil bo’ladi? • 4.Etinga qaysi modda ta’sir ettirilganda akrilonitril hosil bo’ladi? • 5.Asitelinga suvni birikish reaksiyasini birinchi marta amalga oshirilgan olim familyasi?

Foydalanilgan adabiyotlar 1. A.Abdusamatov, Ziyayev, Mirzayev “Organik kimyo” 2. H.O’.Xo’janiyozov “Organik kimyo” 3. Ahmedov, U. B. - "Organik birikmalar kimyosi" 4. Mamatov, N. I. - "Kimyoviy texnologiyada organik birikmalar" 5. Musayev -“Umumiy kimyo”

1. pi bog’ni hosil qilish osonmi yoki sigma bog’nimi? 2. Alkinlarda birikish reaksiyasi nechi bosqichda amalga oshadi? 3. Alkinlarni qaysi vakillari suyuq moddalar hisoblanadi? 4. Metanni piroliz qilib qaysi modda olinadi? 5. Metallarni payvandlashda ishlatiladigan alkin? Mavzuga oid SAVOLLAR

E’tiboringiz uchun rahmat!O₂ Mg

O'xshashlar

Asetilen qatoridagi Uglevodordlar-ALKINLAR

Alkinlar. Gomologik qatori, izomeriyasi, nomlanishi va olish usullari

Alkinlarning olinish usullari

To’yinmagan uglevodorodlar

Ацетилен ва ацетилен углеводородларининг ўзига хос кимёвий хоссалари