Narxning mohiyati va uning shakllanish xususiyatlari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Narxning mohiyati va uning shakllanish xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

19.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3876.263671875 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Narxning mohiyati va uning shakllanish xususiyatlari

REJA: I. Kirish II. Asosiy qism 1.Narxning mazmuni va uning vazifalari 2.Narx turlari va ularning mazmuni 3.Raqobatning turli ko’rinishlari sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari 4.Narx siyosati va uning O’zbekistonda amalga oshirilish xususiyatlari III.Xulosa

I. KIRISH Narx bevosita tovarning qiymati va nafliligi bilan bog‘liq bo‘lsada, o‘zi mustaqil amal qiladigan iqtisodiy kategoriya hisoblanib, bozor mexanizmining muhim tarkibiy unsurlaridan biridir.

Narx o‘zining vazifalari orqali barqaror iqtisodiyotning shakllanishi hamda samarali amal qilishiga, bozor muvozanatining ta’minlanishiga, milliy daromadning iqtisodiyot turli tarmoq va sohalari, xo‘jalik yurituvchi subyektlari bo‘yicha taqsimlanishiga, aholining ijtimoiy jihatdan himoya qilinishiga sharoit yaratadi.

Shuningdek, u ishlab chiqaruvchilarni rag‘batlantirib, sog‘lom raqobat muhitining yaratilishiga katta ta’sir ko‘rsatadi.

II. ASOSIY QISM 1.Narxning mazmuni va uning vazifalari Narx - real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar va xizmatlarning ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasidir.

Narx o‘zida faqatgina qiymat yoki naflilikning birini emas, balki har ikkalasining bir vaqtda mavjudligini va ularning ma’lum miq- dorini pul ko‘rinishida ifoda etadi.

• Raqobat kurashlari• Davlatnin g iqtisodiy siyosati• Turli xil soliqlar Tovar ishlab chiqarish- ning ijtimoiy sarflari Talab va taklif nisbatlari Tovar yoki xizmatning nafliligiPulning qadr- qimmatiN a r x g a ta ’s ir q ilu v c h i o m illa r

NARXNING VAZIFALARI Muvozanatlik ni ta’minlash Ijtimoiy himoya Raqobat vositasiTartibga solishQiymat va naflilikni o’lchash

2.Narx turlari va ularning mazmuni Iqtisodiyotda amal qilib turgan barcha narx turlari narx tizimini tashkil qiladi

Jahon bozori narxi - muayyan tovarni ishlab chiqarishga sarflangan baynalminal xarajatlarni, tovarning jahon standarti talabiga mos kelish darajasini va xalqaro bozordagi talab va taklif nisbatini hisobga oladi. Hududiy narx - faqat ma’lum hududiy bozorga xos bo‘lib, u shu hudud doirasidagi omillar ta’sirida hosil bo‘ladi. Milliy bozor narxi bir mamlakat doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi narxdir. Chegaralangan narx - davlat tomonidan yuqori va quyi chegaralari belgilanib, shu doirada o‘zgarishi mumkin bolgan narx. Demping narx - bozorda o‘z mavqeini mustahkamlash va raqiblarini bozordan siqib chiqarish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan maxsus narx .Narx turlari

Chakana narx - tovarlar bevosita iste’molchilarga sotiladigan narx. Dotatsiyalangan narx - davlat byudjeti hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narx . Nufuzli narx - sotish hajmini o‘zgartirmasdan, yuqori foyda olishga erishish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan narx.

Erkin bozor narxi - bu talab va taklif asosida vujudga keladigan bozor narxidir. Shartnoma narx - sotuvchi va xaridorning roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan shartnomada qayd qilingan narx. Ulgurji narx - ishlab chiqaruvchilar tomonidan katta miqdordagi tovarlar bir yo’la ko‘tarasiga sotilganda qo’llaniladigan narx.

3.Raqobatning turli ko’rinishlari sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari Narxning shakllanishiga bozorning holati bevosita ta’sir ko‘rsatadi, chunki narxning shakllanishida bozordagi talab va taklif nisbati asosiy omillardan biri hisoblanadi. Talab va taklif miqdoriga ta’sir ko‘rsata olish imkoniyatiga ko‘ra, bozordagi raqobatning turli ko'rinishlari farqlanadi

Mukammal raqobat sharoitida ishlab chiqaruvchi (yoki sotuvchi) hamda iste’molchi (yoki xari dor)larning soni juda ko‘p bo‘lib, ularning ishlab chiqarish hajmini o‘zgartirish orqali narx shakllanishiga ta’siri umuman sezilmaydi. P P1 P2 P3 QQ1 Mukammal raqobatli bozor sharoitida narxning shakllanishi

Nomukammal raqobat sharoitida esa ishlab chiqaruvchilar yoki iste’molchilardan birining soni cheklangan bo‘lishi ularning bozordagi ishlab chiqarish hajmiga va pirovardida, bozordagi narxning shakllanishiga sun’iy ta’sir ko‘rsatish imkonini beradi. Bunday raqobatning turli darajalarida narxlaming shakllanish xususiyatlari bir-biridan farq qiladi

Taklif bo ‘yicha narx egri chizig‘iTalab bo ‘yicha narx egri chizig‘i P1 P2 P1P2 NarxNarxTalab miqdori Taklif miqdori

4.Narx siyosati va uning O’zbekistonda amalga oshirilish xususiyatlari Narxlarni erkinlashtirish - iqtisodiy islohotlarning eng asosiy yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, islohotlarning ijtimoiy-iqtisodiy oqibat- lari ko‘p jihatdan shu muammoning hal etilishiga bog‘liq bo’ladi. Narxlarni erkinlashtirish xomashyo bilan mahsulot ayrim turlarining narxlari, narx bilan aholi va korxonalar daromadlari o‘rtasida mutanosiblikka erishishga qanday yondashilishi bilan farqlanadi.

Y u q o r id a g i y o n d a s h u v la r g a a s o s la n ib , n a r x la r q u y id a g i y o ‘lla r b ila n e r k in la s h tir ila d i: Narxlami birdaniga yoki «esankiratadigan» tarzda qo‘yib yuborish Narxlaming o‘sishini sun’iy ravishda to‘xtatib qo‘yish Narxni davlat tomonidan boshqarish va nazorat qilishni ma’lum darajada saqlab qolish

Hozirda 0 ‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasida ko‘rsatilgan ustuvor yo‘nalishlariga ko‘ra, 2017-yilda makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar, ayniqsa, valyuta bozori holati ustidan tizimli monitoringni amalga oshirish, zaruriyat tug‘ilganda, milliy valyuta va ichki bozordagi narxlarning barqarorligini oshirish, makroiqtisodiy muvozanatni saqlash va yuqori iqtisodiy o‘sish sur’atlarini ta’minlashga yo‘naltirilgan qonunchilikni takomillashtirish ishlarini olib borish ko‘zda tutilmoqda .

Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va iqtisodiy o‘sishning yuqori sur’atlarini saqlab qolish, jumladan, Davlat byudjeti barcha darajada mutanosib, milliy valyuta va ichki bozordagi narx darajasi barqaror bo‘lishini ta’minlash - eng muhim ustuvor vazifamizdir.

III XULOSA Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligi hamda barqarorligini oshirishda narxning ahamiyati oshib bormoqda.

III.XULOSA

E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR

O'xshashlar

Raqobat va monopoliya. Narxlarning mohiyati va shakllanish xususiyatlari

Xususiy tadbirkorlik - mohiyati va xususiyatlari

Tovar va uning xususiyatlari

Tovar va uning xususiyatlari 2

Fiskal siyosat, uning mohiyati va tashkiliy vositalari