Fiskal siyosat, uning mohiyati va tashkiliy vositalari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Fiskal siyosat, uning mohiyati va tashkiliy vositalari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1168 KB

Ko'chirib olish

Fiskal siyosat, uning Fiskal siyosat, uning mohiyati va tashkiliy mohiyati va tashkiliy vositalarivositalari

 REJA:REJA:  Fiskal siyosatFiskal siyosat  Fiskal funksiyaFiskal funksiya  To'g'ri va egri soliqlarTo'g'ri va egri soliqlar

ISHLAB CHIQARISH DARAJASIISHLAB CHIQARISH DARAJASI  Bozor iqtisodiyotida ishlab chiqarish darajasi, Bozor iqtisodiyotida ishlab chiqarish darajasi, daromad, xarajat va narh kabilar tarixan daromad, xarajat va narh kabilar tarixan Qo‘shma Shtatlar biznes sikli deb Qo‘shma Shtatlar biznes sikli deb nomlanuvchi namunada yuqoriga va pastga nomlanuvchi namunada yuqoriga va pastga tebranib turgan. Ba’zi vaqtlarda ishlab tebranib turgan. Ba’zi vaqtlarda ishlab chiqarish, daromad va xaraja pasayganda chiqarish, daromad va xaraja pasayganda ishsizlik o‘sgan. Boshqa vaqtlarda ishlab ishsizlik o‘sgan. Boshqa vaqtlarda ishlab chiqarishning, daromadning va xarajatlarning chiqarishning, daromadning va xarajatlarning ortiqcha o‘sib ketishi natijasida inflatsiya narh ortiqcha o‘sib ketishi natijasida inflatsiya narh darajasining tezlik bilan o‘sishi yuzaga darajasining tezlik bilan o‘sishi yuzaga kelgan.kelgan.

 Iqtisodiy faoliyatning ushbu o‘sish va pasayishlarini yuzaga Iqtisodiy faoliyatning ushbu o‘sish va pasayishlarini yuzaga kelishi xarajatlarda boshlanyich o‘zgarishlar iqtisodiyotda kelishi xarajatlarda boshlanyich o‘zgarishlar iqtisodiyotda zanjirsimon reksiya boshlab yuboradi. Buning natijasida zanjirsimon reksiya boshlab yuboradi. Buning natijasida ko‘payish samarasi yuzaga keladi. Bir iqtisodiy birlik ko‘payish samarasi yuzaga keladi. Bir iqtisodiy birlik (biznes, isteomolchi, xukumat) xarajatlarining (pastga yoki (biznes, isteomolchi, xukumat) xarajatlarining (pastga yoki yuqoriga) o‘zgarishi boshqa birlikning daromadiga yuqoriga) o‘zgarishi boshqa birlikning daromadiga ta’sir qiladi. Bu o‘z o‘rnida o‘sha birlikning xarajatlaridagi ta’sir qiladi. Bu o‘z o‘rnida o‘sha birlikning xarajatlaridagi o‘zgarishiga sabab bo‘ladi. Bu o‘z o‘rnida keyingisiningg o‘zgarishiga sabab bo‘ladi. Bu o‘z o‘rnida keyingisiningg daromadiga ta’sir qiladi va bu jarayon butun iqtisodiyotda daromadiga ta’sir qiladi va bu jarayon butun iqtisodiyotda davom etadi. Yalpi o‘zgarish natijasi boshlanyich davom etadi. Yalpi o‘zgarish natijasi boshlanyich o‘zgarishga nisbatan bir necha marotaba kattaroqdir. o‘zgarishga nisbatan bir necha marotaba kattaroqdir. Iqtisodiy faoliyatning ushbu nobarqaror o‘sishi va Iqtisodiy faoliyatning ushbu nobarqaror o‘sishi va pasayishlari og‘ir ehtiyojga va turmush darajasining o‘sishi pasayishlari og‘ir ehtiyojga va turmush darajasining o‘sishi va pasayishiga olib keladi. 1936 yilda Britaniyalik iqtisodchi va pasayishiga olib keladi. 1936 yilda Britaniyalik iqtisodchi Djan Maynard Keyns «Umumiy nazariya»sini nashr qildi.Djan Maynard Keyns «Umumiy nazariya»sini nashr qildi.

 Bu xukumatlarni xarajatlari va soliq Bu xukumatlarni xarajatlari va soliq kuchlaridan foydalanishga chorlaydi. Birja sikli kuchlaridan foydalanishga chorlaydi. Birja sikli va iqtisodiy o‘sishga rabatlantirishi yo‘lga va iqtisodiy o‘sishga rabatlantirishi yo‘lga qo‘yish uchun biznes va isteomolchilarning qo‘yish uchun biznes va isteomolchilarning xarajatlari o‘zgarishiga qarshi chiqadi. Keyins xarajatlari o‘zgarishiga qarshi chiqadi. Keyins iqtisodiyotini qabul qilish bilan, II jahon iqtisodiyotini qabul qilish bilan, II jahon Urushining oxirida Kongress 1946 yilda Urushining oxirida Kongress 1946 yilda Ishsizlik xarakatini guvohi bo‘ldi, ya’ni bu Ishsizlik xarakatini guvohi bo‘ldi, ya’ni bu Federal xukumatning barcha amaliy Federal xukumatning barcha amaliy tushunchalaridan foydalanish uchun davom tushunchalaridan foydalanish uchun davom etuvchi siyosati va javobgarligidir. Bu ishchilar, etuvchi siyosati va javobgarligidir. Bu ishchilar, ishlab chiqarishdan va xarid qilish qobiliyatidan ishlab chiqarishdan va xarid qilish qobiliyatidan maksimal foydalanish uchun amalga oshiriladi. maksimal foydalanish uchun amalga oshiriladi. Bu yangi barqarorlashtirish Federal hukumat Bu yangi barqarorlashtirish Federal hukumat budjetini maqsadli nobalanslashtirishni o‘ziga budjetini maqsadli nobalanslashtirishni o‘ziga jalb etadi, ya’ni ishsizlikni olib keluvchi jalb etadi, ya’ni ishsizlikni olib keluvchi defitsitning yuqori bo‘lishini (xarajatlarning defitsitning yuqori bo‘lishini (xarajatlarning daromadlardan ortib ketishi) yoki inflatsiyani daromadlardan ortib ketishi) yoki inflatsiyani kamaytirishda ortiqchalikni kelib chiqishini kamaytirishda ortiqchalikni kelib chiqishini (daromaddan kam sarflash). (daromaddan kam sarflash). Bu Bu harakatlarni harakatlarni fiskal siyosati deb nomlanadi.fiskal siyosati deb nomlanadi.

 Fiskal siyosat qarama-qarshiliklarni va kutulmagan Fiskal siyosat qarama-qarshiliklarni va kutulmagan natijalarni natijalarni keltirib chiqarishi keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, xukumatga mumkin. Masalan, xukumatga sarf-xarajatlarni oshirib, soliqlarni kamaytirish orqali defitsitni sarf-xarajatlarni oshirib, soliqlarni kamaytirish orqali defitsitni olib kelishiga hamda xarajatlarni ushlab turish va budjet olib kelishiga hamda xarajatlarni ushlab turish va budjet qarorini qabul qiluvchilardan siyosiy masouliyatni qarorini qabul qiluvchilardan siyosiy masouliyatni ko‘chirishga yo‘l qo‘yishi mumkin (Bu Federal Hukumat ko‘chirishga yo‘l qo‘yishi mumkin (Bu Federal Hukumat defitsitining shiddatli oshishiga hamda katta defitsitining shiddatli oshishiga hamda katta miqdordagi miqdordagi daromad daromad defitsitiga olib keladi).defitsitiga olib keladi).  Shuningdek, bu davlat soliqdan ortiq sarflangan xarajatlarni Shuningdek, bu davlat soliqdan ortiq sarflangan xarajatlarni qoplash uchun pul qarz olishi keraklini ham anglatadi. Bu qoplash uchun pul qarz olishi keraklini ham anglatadi. Bu olingan qarz millatda jamyarish stavkalarini yuqoriroq olingan qarz millatda jamyarish stavkalarini yuqoriroq bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Shu sababli tadbirkorlar bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Shu sababli tadbirkorlar hamda isteomolchilarning qarz olishi va saflashi, ko‘zda hamda isteomolchilarning qarz olishi va saflashi, ko‘zda tutilganidek, kamroq bo‘laditutilganidek, kamroq bo‘ladi

 Xar qanday iqtisodiy kategoriyaning bajaradigan funksiyasi bo'ladi. Xar qanday iqtisodiy kategoriyaning bajaradigan funksiyasi bo'ladi. Funksiya - bu soliq kategoriyasining amaliyotdagi xarakatidir va Funksiya - bu soliq kategoriyasining amaliyotdagi xarakatidir va soliqlarning moxiyatini ochib beradi. Funksiya deganda soliqlarning moxiyatini ochib beradi. Funksiya deganda kategoriyaning xaetda ko'p tarkaladigan va takrorlanadigan doimiy kategoriyaning xaetda ko'p tarkaladigan va takrorlanadigan doimiy xarakatlarini tushunamiz. Bizni fikrimizga kura soliq quyidagi xarakatlarini tushunamiz. Bizni fikrimizga kura soliq quyidagi funksiyalarni bajaradi: - xazina (fiskal) funksiyasi:funksiyalarni bajaradi: - xazina (fiskal) funksiyasi:  "" Fiskal funksiyasiFiskal funksiyasi  "" Rag'batlantirish funksiyasiRag'batlantirish funksiyasi  "" Nazorat funksiyalari mavjuddir. Ayrim iqtisodchilar fikrlari Nazorat funksiyalari mavjuddir. Ayrim iqtisodchilar fikrlari bo'yicha taqsimlash va iqtisodiyotni tartibga solishlarni xam bo'yicha taqsimlash va iqtisodiyotni tartibga solishlarni xam ko'shadilar. Lyokin bizni fikrimizga kura soliqlar asosan 3 - ta ko'shadilar. Lyokin bizni fikrimizga kura soliqlar asosan 3 - ta funksiyani bajaradi, taqsimlash va iqtisodiyotni tartibga solish funksiyani bajaradi, taqsimlash va iqtisodiyotni tartibga solish asosan uchta funksiyani ichiga kirib ketadi. Xazina (fiskal) funksiyasi. asosan uchta funksiyani ichiga kirib ketadi. Xazina (fiskal) funksiyasi. Fiskal (lotincha Fiscus so'zidan olingan bo'lib, gazna degan mahnoni Fiskal (lotincha Fiscus so'zidan olingan bo'lib, gazna degan mahnoni anglatadi) xusuiyatiga ega ekanligidir.anglatadi) xusuiyatiga ega ekanligidir.

 Fiskal funksiya davlatning iqtisodiyotga Fiskal funksiya davlatning iqtisodiyotga aralashuvi uchun obyektiv shart-sharoit aralashuvi uchun obyektiv shart-sharoit vujudga keltiradi. Byudjet daromadlarini vujudga keltiradi. Byudjet daromadlarini ta’minlash soliq tizimi vazifalaridan bittasi ta’minlash soliq tizimi vazifalaridan bittasi xolos. Soliq tizimi ana shu vazifani xal etar xolos. Soliq tizimi ana shu vazifani xal etar ekan, jamgarma va ishlab chiqarishning usish ekan, jamgarma va ishlab chiqarishning usish jarayonlariga tuskinlik kilmasligi, ijtimoiy jarayonlariga tuskinlik kilmasligi, ijtimoiy adolatni bo'zmasligi, xalq xo'jaligi to'zilishida adolatni bo'zmasligi, xalq xo'jaligi to'zilishida buzilishlar va chetga chikishlar sodir bo'lishiga buzilishlar va chetga chikishlar sodir bo'lishiga yo'l kuymasligi, bozor jarayoniga putur yo'l kuymasligi, bozor jarayoniga putur etkazmasligi zarur.etkazmasligi zarur.  Bozor munosabatlarning shakllanishi va Bozor munosabatlarning shakllanishi va riaojlanishi sharoitida aynan soliqlar riaojlanishi sharoitida aynan soliqlar davlatning iqtisodiyotiga ta’sir o'tkazishdan davlatning iqtisodiyotiga ta’sir o'tkazishdan asosiy vositalardan biri bo'lib kolmokda. asosiy vositalardan biri bo'lib kolmokda. Davlatning iqtisodiy funksiyasi orqali xalq Davlatning iqtisodiy funksiyasi orqali xalq xo'jaligining rivojlantirishni rag'batlantiriladi, xo'jaligining rivojlantirishni rag'batlantiriladi, shuning barobarida uning xazina (fiskal) shuning barobarida uning xazina (fiskal) funksiyasi uchun bazani kengaytiriladi. Oqilona funksiyasi uchun bazani kengaytiriladi. Oqilona tashkil etilgan davlat soliq siyosati soliqlarining tashkil etilgan davlat soliq siyosati soliqlarining rag'batlantirish funksiyasi orqali ishlab rag'batlantirish funksiyasi orqali ishlab chiqarishni rag'batlantirish, rivojlantirishlar olib chiqarishni rag'batlantirish, rivojlantirishlar olib boriladi.boriladi.

 Soliqlarning izga solib turuvchi sifatidagi Soliqlarning izga solib turuvchi sifatidagi funksiyasining axamiyati bozor sharoitida o’sib funksiyasining axamiyati bozor sharoitida o’sib boradi, bu davrda tadbirkorlarni ma’muriy boradi, bu davrda tadbirkorlarni ma’muriy qaram qilish usullari yuk bo'lib ketadi yoki juda oz qaram qilish usullari yuk bo'lib ketadi yoki juda oz xolda qoladi, korxonalar faoliyatini farmoyishlar, xolda qoladi, korxonalar faoliyatini farmoyishlar, ko’rsatmalar va buyruklar yerdamida idora qilish ko’rsatmalar va buyruklar yerdamida idora qilish huquqiga ega bo'lgan "yuqori tashkilot" huquqiga ega bo'lgan "yuqori tashkilot" tushunchasining o'zi asta-sekin yo'qola bordi. tushunchasining o'zi asta-sekin yo'qola bordi. Biroq iqtisodiy faollikni izga solib turish, uning Biroq iqtisodiy faollikni izga solib turish, uning rivojlanishini jamiyat uchun makbo'l bo'lgan rivojlanishini jamiyat uchun makbo'l bo'lgan yunalishda rag'batlantirish zaruriyati saklanib yunalishda rag'batlantirish zaruriyati saklanib qoladi.qoladi.  Shunday qilib, soliqlarning rag'batlantirish Shunday qilib, soliqlarning rag'batlantirish funksiyasi orqali ishlab chiqarish korxonalar funksiyasi orqali ishlab chiqarish korxonalar yangi tashkil etilgan paytlarida soliqlardan ozod yangi tashkil etilgan paytlarida soliqlardan ozod etiladi va boshqa imtiyozlar beriladi. Bu etiladi va boshqa imtiyozlar beriladi. Bu funksiyasi orqali ishlab chiqarish va xizmat funksiyasi orqali ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish korxonalarga imtiyozlar berish orqali ko’rsatish korxonalarga imtiyozlar berish orqali ularning moliyaviy-iqtisodiy axvolini yaxshilashga ularning moliyaviy-iqtisodiy axvolini yaxshilashga xizmat qiladixizmat qiladi ..

 Soliqlarning nazorat funksiyasiga kelsak, bu Soliqlarning nazorat funksiyasiga kelsak, bu funksiya orqali soliqlar ijtimioy maxsulot qiymatini funksiya orqali soliqlar ijtimioy maxsulot qiymatini qanchaga tushganligi, milliy daromadning qanchaga tushganligi, milliy daromadning salmogini nazorat qilib bilib olgandan so'ng undan salmogini nazorat qilib bilib olgandan so'ng undan qancha qismini soliqlar orqali byudjetga tuplash qancha qismini soliqlar orqali byudjetga tuplash zarurligi, ularning obyektlarini, soliq zarurligi, ularning obyektlarini, soliq to'lovchilarini, soliq stavkalarini to'g'ri belgalish to'lovchilarini, soliq stavkalarini to'g'ri belgalish hamda soliqlarni o'z vaqtida to'g'ri xisoblab hamda soliqlarni o'z vaqtida to'g'ri xisoblab byudjetga o'tkazish jarayonini nazorat qilib boradi. byudjetga o'tkazish jarayonini nazorat qilib boradi. Bu nazorat doimo taqsimlash funksiyasi bilan Bu nazorat doimo taqsimlash funksiyasi bilan yonma-yon olib boriladi. Soliqlarning nazorat yonma-yon olib boriladi. Soliqlarning nazorat funksiyasi ba’zan taqsimlash funksiyasidan xam funksiyasi ba’zan taqsimlash funksiyasidan xam kengayib ketadi. Chunki taqsimlashda faqat pul kengayib ketadi. Chunki taqsimlashda faqat pul munosabatlari bilan chegaralanib qolinsa, munosabatlari bilan chegaralanib qolinsa, soliqlarning nazorat funksiyasi pul munosabatlari soliqlarning nazorat funksiyasi pul munosabatlari orqali taqsimlashdan tashqari soliq obyektilarini orqali taqsimlashdan tashqari soliq obyektilarini buyum shaklida xam to'liqligi, maxsulotlar buyum shaklida xam to'liqligi, maxsulotlar koldiklari xom ashe va yoqilgilardan boshqa koldiklari xom ashe va yoqilgilardan boshqa manbalardan foydalanish ustidan xam nazoratga manbalardan foydalanish ustidan xam nazoratga aylanadi. Demak, soliqlarning nazorat funksiyasi aylanadi. Demak, soliqlarning nazorat funksiyasi soliq idoralarini xodimlarining kundalik olib soliq idoralarini xodimlarining kundalik olib boradigan umumiqtisodiy nazoratining nazariy boradigan umumiqtisodiy nazoratining nazariy asosini tashkil etadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida asosini tashkil etadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida soliq idoralarining nazorati asosan yagona soliq idoralarining nazorati asosan yagona iqtisodiy qonunlar talabiga javob beradigan iqtisodiy qonunlar talabiga javob beradigan nazoratga aylanadi.nazoratga aylanadi.

O'xshashlar

Fiskal siyosat

Narxning mohiyati va uning shakllanish xususiyatlari

Zamonaviy soliq siyosati va uning dastak vositalari

Davlatning byudjet – soliq (fiskal) siyosati

Iqtisodiy siyosat