Mulk shakllarining turlari va uning tarkibi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Mulk shakllarining turlari va uning tarkibi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3297.697265625 KB

Ko'chirib olish

• Mulk shakllarining turlari va uning tarkibi

Reja:  1. Mulkchilik munosabatlari. Mulk obyekti va subyekti.  2. Mulkchilikning turli shakllari.  3. O`zbekistonda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish yo`llari, usullari.

 Bu- mulkga egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish jarayonida vujudga kekadigan iqtisodiy munosabatkardir.Mulkchilik munosabatlari:

Mulkchilik munosabatlarining iqtisodiy mazmuni quyidagilarni tashkil qiladi: • egalik qilish • foydalanish • tasarruf etish

EGALIK QILISH.  Mulkdorlik xuquqini uning egasi qo`lida saqlashni bildiradi.Ayrim xollarda mulkga egalik qilish uning egasi qo`lida saqlanib undan amalda foydalanish esa boshqalar qo`lida bo`ladi.  Masalan ijaraga berilgan mol-mulk.

Foydalanish:  Bu mol-mulkni iqtisodiy faoliyatda ishlatilishi yoki ijtimoiy hayotda qo`llanilishi.  Mol-mulkdan foydalanishda undan daromad olish yoki shaxsiy extiyojni qondirish uchun ishlatiladi.

MULKNI TASARRUF ETISH: • Mol-mulk taqdirini mustaqil xal qilishdir. Ya`ni: mol-mulkni sotish, meros qoldirish, xadya qilish, ijaraga berish.

MULK OBYEKTI. • Mulkga aylangan barcha boylik turlari. Bunga inson yaratgan moddiy va ma`naviy boyliklar,tabiiy boyliklar, aqliy mehnat maxsuli va boshqalar kiradi.

 Jamiatda ma`lum ijtimoiy-iqtisodiy mavqega ega bo`lgan, mulk obyektini o`zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy munosabatlar ishtirokchilari bo`lib ular jamoa, sinf, tabaqa yoki boshqa ijtimoiy guruxlarga birlashgan bo`lishlari mumkin.  Ayrim kishilar oila va hatto davlat ham mulkchilik subyektini tashkil qilishi mumkin.Mulk subyekti.

 Qonunda mulklar quyidagi guruxlarga taqsimlanadi:  1. Davlat mulki  2. Jamoa mulki  3. Xususiy mulk  4. Shaxsiy mulk  5. Aralash mulkO`zbekiston Respublikasi “Mulkchilik” to`g`risidagi qonun

DAVLAT MULKI. • Davlatga tegishli bo`lgan mulkga egalik qilish, foydalanish va uni tasarruf etish davlat ixtiyoroda bo`ladi.

Jamoa mulki.  Muayyan maqsadda jamoaga birlashgan kishilar tomonidan moddiy va ma`naviy boyliklarni xamjixatlik bilan o`zlashtirish.Buning abzallig tomoni shundaki ishlab chiqarish vositalari va mexnat maxsuliga ayrim shaxslar emas, ma`lum gurux kishilari egalik qiladi.  Bunga: Koorperetivlar, ijara va jamoa korxonalari, aksionerlar jamiyati va shirkatlarning jamoa tashkilotlari, daniy tashkilotlarning mulklari kiradi.

Shaxsiy mulk.  Fuqarolar mulki bo`lib, ularning shaxsiy yoki oilaviy extiyojlarini qondirishga xizmat qiladi.

XUSUSIY MULK. • Yollanma mexnatga asoslangan va o`z egasiga foyda keltiradigan mulk. Qonunda xususiy mulki bo`lgan, mol-mulkining miqdori va qiymati cheklanmasligi belgilangan.

O`zbekistonda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish xususiylashtirish yo`llari va usullari.  Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish mulkchilikning rivojlanishiga to`sqinlik qilayotgan davlatning monopol xukmronligiga chek qo`yib jamiyatda faollik ko`rsatayotgan erkin tadbirkorlik tashabbusiga keng yo`l va imkoniyatlar ochib berishidan iborat. Xususiylashtirish davlat mulkini ma`lum darajada xaqiqiy egalariga- fuqarolarga berish demakdir.

O`ZBEKISTONDA MULKNI DAVLAT TASARRUFIDAN CHIQARISH XUSUSIYLASHTIRISH DASTUR ASOSIDA BOSQICHMA-BOSQICH AMALGA OSHIRILADI.  1992-1993-yllar xususiylashtirishning 1-bosqichini o`z ichiga olib, bu bosqichda xususiylashtirish jarayoni umumiy uy-joy fondini, savdo, maxalliy sanoat, xizmat ko`rsatish korxonalari xamdaqishloq xo`jalik maxsulotlarini qayta ishlash tizimini qamrab oladi.

1994-1995-yillar 2-bosqichga to`g`ri keladi. Bu davrda ko`plab yirik va o`rta korxonalar xissadorlik jamiyatlariga aylantirildi va ularning aksiyalari respublika qimmatbaho qog`ozlar bozorining asosini tashkil qildi.

 Bu yakunlovchi bosqich bo`lib, bu davrda xususiylashtirilmaydigan obyektlar ro`yxatiga kirmagan barcha obyekt va korxonalar davlat tasarrufidan chiqarildi. 1996- yil 3-bosqich.

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.

O'xshashlar

Ishlab chiqarish xarajatlarining tushunchasi va uning tarkibi, turlari

Mulk va mulk munosabatlari

Aholi daromadlari va uning tarkibi

Ishsizlik va uning turlari

Ishsizlik va uning turlari