Корпоратив молиялар. Корпоратив қимматли қоғозлар

Корпоратив молиялар. Корпоратив қимматли қоғозлар

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

338.5 KB

Ko'chirib olish

Корпоратив молиялар . Корпоратив қимматли қоғозлар РЕЖА: 1. Корпорация молиялари тушунчаси ва турлари 2. Корпорация молиялар и ни бошқариш 3. Корпорация даромад ларини та қ симлаш 4. Қимматли қоғозларнинг ҳуқуқий табиати ва турлари 5. Қимматли қоғозлар эмиссияси ва уларни ҳуқуқий тартибга солишнинг ўзига хос хусусиятлари 6. Қимматли қоғозлар бозори ва унинг иштирокчилари www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯ МОЛИЯЛАРИ ТУШУНЧАСИ Молиялар – фондлар ( жамғармалар ) , шу жумладан корпорацияларнинг марказлашган ва марказлашмаган пул маблағларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш жараёнидаги иқтисодий муносабатлар тизимидир. Марказлаштирилган молиялар давлат органлари томонидан тўпланса, марказлаштирилмаган молиялар эса корхонанинг ҳисоб рақамида мавжуд бўлган пул маблағлари ( корпоратив тартибга солишнинг объекти ) ҳисобланади. «Молиялар» атамаси французча «finances» (лотинча financia – нақд пул, даромад) сўзидан олинган бўлиб, «пул мабла ғ лари» деган маънони билдиради. www.arxiv.uz

ўзига тегишли маблағлар банк ссудалари хусусий инвесторлармаҳсулот етказиб берувчилар кредитлари ва уларнинг за х ирадаги маҳсулотлари МОЛИЯ МАНБАЛАРИ СИФАТИДА ҚУЙИДАГИЛАР БЎЛИШИ МУМКИН: венчур («таваккалчи») капиталистлар акцияларни очиқ бозорда сотиш давлат органлари дастурлари кичик корхоналарга кириб борадиган йирик корпорацияларинвестиция компаниялари www.arxiv.uz

устав капиталини тартибга солувчи ҳужжатлар солиқ режалаштир уви ни амалга оширишга йўналтирилган ҳужжатларфонд ва захираларни тузувчи , шунингдек даромадни тақсимлаш тартибини белгиловчи ҳужжатларМОЛИЯЛАРНИ ТАРТИБГА СОЛУВЧИ КОРПОРАТИВ МЕЪЁРИЙ ҲУЖЖАТЛАР ҳисобдорликни ташкил этишни тартибга солувчи ҳужжатлар www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯЛАРНИНГ УСТАВ ФОНДИ (УСТАВ КАПИТАЛИ ) ТУШУНЧАСИ ВА ТУЗИЛИШИ пул маблағлари (сўм ва чет эл вал ю таси) ер, сув ва бошқа табиий ресурслардан, шунингдек бино, иншоот, асбоб-ускунадан фойдаланиш ҳуқуқларитурли кўринишдаги мол-мулк (бино, иншоот, асбоб- ускуна ва бошқалар)Устав фонди ушбу жамиятнинг таъсисчилари томонидан улуш (пул, қимматли қоғоз, пул қийматига эга бўлган бошқа ашёвий ва мулкий ҳуқуқлар кўринишида) киритиш орқали корпорациянинг хўжалик ва бошқа фаолиятини таъминлаш мақсадида ташкил этилади. Иштирокчилар (акциядорлар) ўз ҳиссаларини қуйидаги кўринишларда киритишлари мумкин: бошқа мулкий ҳуқуқлар ( ноу-хау, санъат асарига бўлган муаллифлик ҳуқуқи ) www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯ УСТАВ ФОНДИНИНГ ФУНКЦИЯЛАРИ Устав фонди корпорация ташкил этилган вақтда унинг ўз фаолиятини бошлаши ва кейинчалик давом эттириши учун моддий база бўлиб ҳисобланади. Устав фонди корпорация даромадларини тақсимлашда ҳар бир иштирокчининг улушини устав фондида мустаҳкамлаш орқали унинг иштирок этиш улушини белгилайди. Устав фонди корпорация хўжалик фаолияти самарадорлигининг ўзига хос индикатори ҳисобланади .I II III www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯ УСТАВ ФОНДИ ВА УНИНГ МИҚДОРИ МЧЖ/ҚМЖ АЖ ЭКИ Ҳ нинг 4 0 баравари дан кам бўлмаслиги лозим Марказий банк курси бўйича 400 минг АҚШ доллари дан кам бўлмаслиги лозимАкцияларнинг номинал қиймати дан иборат (тенг қийматли, оддий ва имтиёзли) Давлат рўйхатидан ўтказилган пайтдан бошлаб 1 йилдан ошмайдиган муддатда устав фондига кирити лиши керак Имтиёзли акциялар устав фондининг 20 фоизидан ошмаслиги керакУлушнинг ми қ дори фоизларда ( % ) ёки каср (масалан, 1/3, 1/4 ) кўринишида бўлади Улуш ларнинг номинал қиймати дан иборат Хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар, суғурта ва аудиторлик ташкилотлари , банкларнинг устав капитали миқдори алоҳида қонун ҳужжатларида белгиланган. www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯ УСТАВ ФОНДИНИ ЎЗГАРТИРИШ (КЎПАЙТИРИШ/КАМАЙТИРИШ) МЧЖ/ҚМЖ АЖ Улушларининг номинал қ ийматини камайтириш ва жамиятга тегишли улушларнинг ҳ а қ ини тўлаш ор қ али камайтириш Акциялар номинал қ ийматини ёки уларнинг умумий сонини қ ис қ артириш орқали камайтиришАкциялар номинал қ ийматини ошириш ёки қ ўшимча акцияларни жойлаштириш орқали кўпайтири шУмумий йи ғ илиш (кўпчилик овози билан) ёки кузатув кенгаши (бир овоздан) қарор қабул қилади Жамият мол-мулки ҳ исобига , иштирокчилар нинг қ ўшимча ҳ иссалари ҳ исобига , жамиятга қ абул қ илинадиган 3- шахслар ҳ иссалари ҳ исобига кўпайтириш (устав фонди тўлиқ тўланганидан кейингина йўл қўйилади)Умумий йи ғ илиш қарор қабул қилади (бир овоздан) Корпорация устав фонди ни камайтири ш тўғрисида қарор қабул қилинган санадан эътиборан 30 кун ичида корпорация барча кредиторларини ёзма равишда хабардор қилиши шарт (МЧЖ/ҚМЖ қ абул қ илинган қ арор ҳ а қ ида ОАВда эълон қ илиши шарт ) . www.arxiv.uz

АКЦИЯДОРЛИК ЖАМИЯТИ ФОНДЛАРИ Ишлаб чиқаришни ривожлантириш фонди Ходимлар ни ривожлантириш фонди Ходимларнинг фойдада иштирок этиш фонди Облигация фондиИжтимоий-суғурта таъминоти фонди Тақсимланадиган фойда фонди За х ира фонди www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯНИНГ ЗА Х ИРА ФОНДИ МЧЖ/ҚМЖ АЖ Захира фонди қуйидагилар учун мўлжалланган: - жамият зарарларини қоплаш ; - жамият томонидан устав фондидаги улушнинг олиниши. Захира фонди қуйидагилар учун мўлжалланган: - кўрилган зарарни қоплаш; - АЖ облигацияларини муомаладан чиқариш; - имтиёзли акциялар бўйича дивидендлар тўлаш; - акцияларни сотиб олишни талаб қилиш ҳуқуқига эга бўлган акциядорларнинг талабига биноан акцияларни сотиб олиш.Жамият уставида назарда тутилган, аммо устав фондининг 15 фоизидан кам бўлмаган миқдорда захира фонди тузилади . Захира фонди устав фондида белгиланган миқдорга етгунига қадар ҳар йили соф фойданинг камида 5 фоизи миқдорида мажбурий ажратмалар ўтказиш орқали ташкил этилади. Жамият уставида назарда тутилган, аммо устав фондининг 15 фоиз идан кам бўлмаган миқдорда захира фонди тузилиши мумкин . Захира фонди устав фондида белгиланган миқдорга етгунига қадар ҳар йили соф фойданинг камида 5 фоизи миқдорида мажбурий ажратмалар ўтказиш орқали ташкил этилади. www.arxiv.uz

КОРПОРАЦИЯНИНГ СОФ АКТИВЛАРИ Корпорация соф активларининг қиймати бухгалтерия ҳисоб-китоб маълумотлари бўйича белгиланган тартибда баҳоланади. Агар 2- молия йили ва ундан кейинги ҳар бир молия йили тугаганидан кейин соф активларнинг қиймати унинг устав фондидан оз бўлиб чиқса , корпорация ўз устав фондини соф активлари қийматидан ошиб кетмайдиган миқдоргача камайтиришини эълон қилиши шарт. Агар соф активларнинг қиймати устав фондининг энг кам миқдоридан оз бўлиб чиқса , корпорация ўзини тугатиш ҳақида қарор қабул қилиши шарт. www.arxiv.uz

МОЛИЯЛАРНИ БОШҚАРИШ СОҲАСИДА ЧИҚАРИЛАДИГАН ҚАРОРЛАРНИНГ ТУРЛАРИ Инвеситициявий қарорлар Молиявий қарорлар Дивидендлар бўйича қарорлар www.arxiv.uz

1. Устав капиталини шакллантириш, акциялар чиқариш, инвестициялар билан бўладиган операциялар, солиқ режалаштирилиши, даромадни олдиндан ҳисоблаб чиқиш ва уни тақсимлаш юзасидан таклифлар ишлаб чиқиш 2. Ҳисобдорликни таҳлил этиш 3. Фирманинг бирлашиши ва қўшиб олиниши операцияларини баҳолаш 1. Корхона воситаларининг тўлов қобилияти ва ликвидлигини таъминлаш 2. Молиявий фаолият натижалари тўғрисида мулк эгаси олдида у билан келишилган муддатларда мунтазам равишда ҳисобот топшириш 3. Тижорат сирига риоя қилиш, ахборотнинг сирлигини таъминлаш 4. Солиқлар ва бошқа йиғимларни тўлашни инобатга олган ҳолда тўлов ва ҳисоб-китоб операцияларини амалга ошириш 5. Солиқ органлари, банклар, статистика органлари, давлат ҳокимияти органларига бухгалтерлик ва молиявий ҳисоботларни ўз вақтида тақдим этиш 6. Рекламада ёрдам беришМОЛИЯВИЙ БОШҚАРУВЧИНИНГ ВАКОЛАТЛАРИ МОЛИЯВИЙ БОШҚАРУВЧИНИНГ МАЖБУРИЯТЛАРИМОЛИЯВИЙ БОШҚАРУВЧИНИНГ ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ www.arxiv.uz

Режалилик ва тизимлилик (моддий, меҳнат ва молиявий ресурслар режалаштирилишини уларнинг мувозанатини таъминлаган ҳолда бирлаштиради) Мақсадли йўналтирилганлик (турли мақсадлар устунлик қилиши мумкин, масалан, рентабеллик, ишлаб чиқариш қуввати, жамият олдидаги жавобгарлик, янгилик киритиш, бозордаги ҳолат, муайян моддий ва молиявий ресурслар, раҳбариятнинг кўрсатмаларини бажариш ва тегишли натижаларга эришиш) Диверси фикация лашганлик ( пулни турли қимматли қоғозлар, объектлар ва тадбиркорлик фаолиятининг бир қанча турлари билан шуғулланувчи кўп тармоқли корхонага инвестиция қилиш )I II III МОЛИЯВИЙ БОШҚАРУВЧИЛАР ФАОЛИЯТИНИНГ ТАМОЙИЛЛАРИ www.arxiv.uz

Даромад корхона ҳамда солиқ ва йиғимлар ставкасини ўрнатадиган давлат ўртасида тақсимланади . Корхонада қоладиган даромаднинг юқорилиги унинг ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш ва ишлаб чиқариш, хўжалик ҳамда молиявий фаолият натижаларини яхшилаш борасидаги манфаатларини пасайтирмаслиги керак.Даромаднинг бир қисми кредитлар ва уларнинг фоизларини тўлашга ажратилади .ДАРОМАДЛАРНИ ТАҚСИМЛАШ ТАМОЙИЛЛАРИ Корхона тасарруфида қолган даромад биринчи навбатда келгусидаги ривожланишни таъминлаш учун захира, суғурта жамғармаларида йиғилиши ва ундан қолган қисмигина истеъмолга қолдирилиши керак. www.arxiv.uz

ДАРОМАДНИ ТАҚСИМЛАШ ЙЎНАЛИШЛАРИ Ишлаб чиқаришни ривожлантириш фонди Дивидендлар тўлашга мўлжалланган фонд www.arxiv.uz

Дивиденд фойданинг солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тўланганидан, қайта инвестиция амалга оширилганидан сўнг акциядорлик жамияти ихтиёрида қоладиган, акциядорлар ўртасида тақсимлан адиган қисми ҳисобланади. ДИВИДЕНДЛАР ТУШУНЧАСИ « Дивиденд » сўзи лотинча « dividendus » сўзидан олинган бўлиб, « бўлиниш » маъносини билдиради . www.arxiv.uz

ДИВИДЕНДЛАРНИНГ ТУРЛАРИ пул шаклида тўланадиган мулк шаклида тўланадиган акция шаклида тўланадиган Агар дивидендлар АЖнинг ўз акциялари билан тўланадиган бўлса, бундай амалиёт « даромадларни капиталлаштириш » ёки « қайта инвестициялаш » деб номланади. www.arxiv.uz

ДИВИДЕНДЛАРНИ ТЎЛАШ МУДДАТЛАРИ йилнинг ҳар чорагида ҳар ярим йилда йилига бир марта www.arxiv.uz

ДИВИДЕНДЛАР ТЎЛАШ ТЎҒРИСИДАГИ ҚАРОР Акцияларнинг ҳар бир тури бўйича дивидендлар тўлаш, дивиденднинг миқдори ҳамда уни тўлаш шакли тўғрисидаги қарор АЖ кузатув кенгашининг тавсияси асосида акциядорлар умумий йиғилиши томонидан ( уставда қарор қабул қилиш учун овоз лар нинг кўпроқ миқдори белгилаб қўйилмаган бўлса, йиғилишда иштирок этаётган акциядорларнинг кўпчилик овози билан ) қабул қилинади. Дивидендлар тўлаш тўғрисидаги қарорда дивидендлар тўлаш бошланадиган ва тугайдиган саналар кўрсатилган бўлиши лозим. Йилнинг ҳар бир чораги, ярим йиллиги бўйича дивидендлар тўлаш тўғрисидаги қарор тегишли давр тугаганидан сўнг 2 ой ичида қабул қилиниши мумкин. Агар дивидендлар тўлаш оқибатида акциядорлик жамиятининг молия-хўжалик аҳволи жиддий тарзда ёмонлашадиган бўлса, дивидендлар тўлаш тақиқланади. www.arxiv.uz

ДИВИДЕНДЛАРНИ ТЎЛАШ ТАРТИБИ Дивидендлар АЖ тасарруфида қоладиган соф фойдадан ва (ёки) ўтган йилларнинг тақсимланмаган фойдасидан тўланади. Дивидендлар тўлаш муддати ва тартиби уставда ёки акциядорларнинг умумий йиғилиши қарори билан белгиланади. Дивидендлар тўлаш муддати шундай қарор қабул қилинган кундан эътиборан 60 кундан кеч бўлмаслиги лозим. Дивидендлар тўлаш вақтида биринчи навбатда имтиёзли акциялар бўйича , сўнгра оддий акциялар бўйича дивидендлар тўланади. Эгаси ёки унинг қонуний ҳуқуқий вориси ёхуд меросхўри даъво қилиш учун белгиланган муддатда талаб қилиб олмаган дивиденд акциядорларнинг умумий йиғилиши қарорига биноан жамият ихтиёрида қолади. АЖ етарли миқдорда фойдага эга бўлмаса ёки зарар кўриб ишлаган бўлса, имтиёзли акциялар бўйича дивидендлар ана шу мақсад учун ташкил этилган захира фонди ҳисобидан ва ана шу фонд доирасидагина тўланиши мумкин. www.arxiv.uz

ДИВИДЕНДЛАР ТЎЛАШ ҚУЙИДАГИ ҲОЛЛАРДА ЧЕКЛА НАДИ: АЖ устав фондининг ҳаммаси тўлаб бўлингунча агар дивидендлар тўланадиган пайтда АЖ да тўловга қобилиятсизлик (банкротлик) белгилари бўлса ёки дивидендлар тўлаш натижасида шундай белгилар пайдо бўлса АЖ соф активларининг қиймати унинг устав ва захира фондлари суммасидан кам бўлса www.arxiv.uz

Қимматли қоғоз - белгиланган шакл ва мажбурий реквизитларга амал қилган ҳолда тақдим этилгандагина мулкий ҳуқуқларни тасдиқловчи ҳужжат. Қимматли қоғоз топширилиши билан у тасдиқлайдиган барча ҳуқуқлар мажмуа сифатида ўтади. Қимматли қоғознинг йўқотилиши одатда унда назарда тутилган ҳуқуқларни амалга ошириш имкониятидан маҳрум этади. Қимматли қоғозлар қуйидаги белгиларга эга: Қимматли қоғоз белгиланган шакл ва мажбурий реквизитларга эга бўлади. Қимматли қоғоз мулкий ҳуқуқларни тасдиқлайди.Қимматли қоғоз ҳужжат ҳисобланади. Мулкий ҳуқуқларни амалга ошириш ёки беришга фақат қимматли қоғозлар тақдим этилган ҳолдагина йўл қўйилади.Қ ИММАТЛИ Қ О Ғ ОЗ ТУШУНЧАСИ ВА БЕЛГИЛАРИ www.arxiv.uz

Акциялар Корпорацияларнинг облигациялари, давлат қимматли қоғозлари, депозит ва омонат сертификатлари Маҳсулотларнинг ҳаракати билан боғлиқМулкка нисбатан ҳуқуқлар Қарз муносабатлари билан боғлиқ Коносамент, вексель, чеклар эса маҳсулотларнинг ҳаракати билан боғлиқҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИНГ ТЕГИШЛИ РЕСУРСЛАРГА БЎЛГАН ҲУҚУҚЛАРНИ АКС ЭТТИРИШИ www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР ТАСНИФИ Ҳуқуқларнинг тегишлилиги га кўра Қимматли қоғозлар вазифаси ёки чиқариш мақсадига кўра ўрта (1-5 йил) ва узоқ муддатли (5 ва ундан ортиқ йил), муддатсиз бозор капиталли қимматли қоғозлари Қайси битимлар учун чиқарилишига қараб эгаси ёзилган ( муайян шахснинг номига ёзилади , у ни берувчи шахс тегишли талабнинг ижро этилмаганлиги учун эмас, балки ҳақиқий эмаслиги учун жавоб беради ) фонд қимматли қоғозлари (акция, облигациялар) савдо қимматли қоғозлари (тижорат векселлари, чеклар, коносаментлар, гаров гувоҳномалари) қисқа муддатли (1 кундан 1 йилгача) қарз муносабатларига асосланган бозор қимматли қоғозларитақдим этувчига тегишли ( эгасининг шахсини аниқлашни, уни рўйхатдан ўтказишни талаб этмайди )ордерли (биринчи сотиб олган шахснинг номига ёзиладиган қимматли қоғоз) www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР ТАСНИФИ (2) Қимматли қоғоз чиқарувчининг ҳуқуқий ҳолатига кўра Бозорда муомалада бўлиш характерига кўра бозордан ташқари қимматли қоғозлар (муомалада бўлмайдиган қимматли қоғозлар)давлат (хазина векселлари, хазина мажбуриятлари, давлат облигациялари ва омонат қарзлари) бозор қимматли қоғозлари (муомалада бўладиган қимматли қоғозлар)муниципал (маҳаллий ҳокимият органларининг қарз мажбуриятлари) нодавлат ( корхона, ташкилот ва банкларнинг мажбуриятлари ) Ўз аҳамиятига кўра асосий (акция ва облигациялар) ёрдамчи (чеклар, векселлар, сертификатлар) ҳосила қимматли қоғозлар (варрантлар, опционлар, молиявий фючерслар, имтиёзли сотиб олиш ҳуқуқлари)www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР ТАСНИФИ (3) Эмиссия қилиниши ёки қилинмаслигига кўра Бошқа белгиларга кўра чақириб олинадиган ва чақириб олинмайдиган эмиссиявий (акция, облигация, опцион, фьючерс , хазина мажбуриятлари,) ҳужжатли ва ҳужжатсиз ноэмиссиявий (вексель, депозит сертификати) қатъий белгиланган ва ўзгарувчан даромадли www.arxiv.uz

АКЦИЯЛАР ТУШУНЧАСИ ВА ҚИЙМАТИ Акция - ўз эгасининг акциядорлик жамияти фойдасининг бир қисмини дивидендлар тарзида олишга, акциядорлик жамиятини бошқаришда иштирок этишга ва у тугатилганидан кейин қоладиган мол-мулкнинг бир қисмига бўлган ҳуқуқини тасдиқловчи, амал қилиш муддати белгиланмаган эгасининг номи ёзилган эмиссиявий қимматли қоғоз бўлиб, қуйидаги қийматларга эга бўлиши мумкин: «Олтин акция» - айрим АЖл арини бошқаришда давлат иштирокининг махсус ҳуқуқи бўлиб, у стратегик аҳамиятга эга бўлган давлат корхоналари хусусийлаштирилаётганда ёки АЖ ларининг давлат акция пакетлари хусусий мулк этиб реализация қилинаётганда Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг қарорига асосан жорий қилинади. «Олтин акция» қийматга эга эмас, бошқа шахсга берилмайди ҳамда гаровга қўйилмайди, устав фонди миқдорини белгилашда ва дивидендларни ҳисоблашда инобатга олинмайди. Номинал қиймат ( 100 сўмдан кам бўлиши мумкин эмас ) Эмиссиявий қиймат Баланс қиймат иБозор (курс) қиймат и www.arxiv.uz

АКЦИЯЛАРНИНГ ТУРЛАРИ Қимматли қоғоз лар бозорида амал қилиш характерига кўра Ҳуқуқларнинг ҳажмига кўра имтиёзлиэгаси ёзилган оддийтақдим этувчига тегишли Фонд бозорида муомалада бўлиш характерига кўра муомалада бўлган портфелли рўйхатдан ўтказилган рўйхатдан ўтказилмаган www.arxiv.uz

ИМТИЁЗЛИ АКЦИЯЛАРНИНГ ТУРЛАРИ кечиктириладиган дивидендли кумулятив ва кумулятив бўлмаган эркин айирбошланадиган ва эркин айирбошланмайдиган даромад келтирадиган ва АЖ оладиган даромадида иштирок этмайдиган (қатъий белгиланган дивендлардан ташқари) чақириб олинадиган (қайтариладиган) ва чақириб олинмайдиган ( қайтарилмайдиган) ўзгарувчан курсли www.arxiv.uz

ОБЛИГАЦИЯЛАР ТУШУНЧАСИ Облигация - облигацияни сақловчининг облигациянинг номинал қийматини ёки бошқа мулкий эквивалентини облигацияни чиқарган шахсдан облигацияда назарда тутилган муддатда олишга, облигациянинг номинал қийматидан қайд этилган фоизни олишга бўлган ҳуқуқини ёхуд бошқа мулкий ҳуқуқларини тасдиқловчи эмиссиявий қимматли қоғоз . Облигациялар ўз эгаларига корхона бошқарувида қатнашиш ҳуқуқини бермайди . Ё АЖ ва МЧЖ/ҚМЖ облигацияларни жойлаштиришга ҳақли эмас . www.arxiv.uz

ОБЛИГАЦИЯЛАРНИНГ ТУРЛАРИ Қимматли қоғоз лар бозорида амал қилиш характерига кўра Даромад тўлаш усулига кўра ўзгарувчан ставкалиэгаси ёзилган қатъий белгиланган даромадли тақдим этувчига тегишли Қарзни таъминлаш усулига кўра барқарор ўсиб борувчи купон ставкали нол ь ва мини- купонли келгусидаги хўжалик фаолиятидан киримлар шаклидаги гаров билан таъминланган маълум кафолат мажбуриятлари билан таъминланганмол-мулк гарови билан таъминланган келгусидаги гаров киримлари шаклидаги гаров билан таъминланган www.arxiv.uz

ОБЛИГАЦИЯЛАРНИНГ ТУРЛАРИ (2) Муомалада бўлишига кўра амал қилиш муддати узайтирилганқайтариладиган амал қилиш муддати қисқартирилган мақсадли Муомаладан чиқариш усулига кўра фойда билан боғлиқ айирбошланадиган кечиктирилган фондли сотиб олинадиган фондли www.arxiv.uz

эълон қилинган акцияларнинг энг кўп миқдорини белгилаш акцияларни ва акцияларга айирбошланадиган қимматли қоғозларни сотиб олишда акциядорнинг имтиёзли ҳуқуқини қўлламаслик тўғрисида қарор қабул қилиш ўз акцияларини қайтариб сотиб олиш АКЦИЯДОРЛАР УМУМИЙ ЙИҒИЛИШИНИНГ АКЦИЯ ВА ОБЛИГАЦИЯЛАР Б Ў ЙИЧА ВАКОЛАТЛАРИ акцияларни майдалаш ва йириклаштириш www.arxiv.uz

акцияларнинг номинал қийматини кўпайтириш орқали ёки эълон қилинган акцияларнинг сони ва турлари доирасида АЖ томонидан қўшимча акцияларни жойлаштириш орқали устав фондини кўпайтириш (аг ар уставга мувофиқ ёки акциядорлар умумий йиғилишининг қарорига биноан кузатув кенгашига шундай ҳуқуқ берилган бўлса ) АЖ томонидан жойлаштирилган акциялар, облигациялар ва бошқа қимматли қоғозларни олиш тўғрисида қарорлар қабул қилиш ( агар уставга мувофиқ ёки акциядорлар умумий йиғилишининг қарорига биноан кузатув кенгашига шундай ҳуқуқ берилган бўлса ) эмиссиявий қимматли қоғозларни жойлаштириш тўғрисида қарорлар қабул қилиш ( агар уставда бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса ) АЖ КУЗАТУВ КЕНГАШИНИНГ АКЦИЯ ВА ОБЛИГАЦИЯЛАР Б Ў ЙИЧА ВАКОЛАТЛАРИ акциялар бўйича дивидендлар миқдори ва уларни тўлаш тартиби юзасидан тавсиялар бериш www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР ЭМИССИЯСИ ВА МУОМАЛАСИ ТУШУНЧАСИ Қимматли қоғозларни чиқариш - юридик шахснинг фуқаролик ҳуқуқларининг объекти сифатида қимматли қоғозлар пайдо бўлишига қаратилган ҳаракатлари . Қимматли қоғозларнинг муомаласи - қимматли қоғозларни сотиб олиш ва сотиш, шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган, қимматли қоғозларнинг эгаси алмашувига олиб келадиган бошқа ҳаракатлар; Қимматли қоғозлар муомаласи қимматли қоғозлар бозорида юридик ва жисмоний шахслар томонидан битимлар тузиш орқали амалга оширилади. Қимматли қоғозларга доир битимлар ёзма шаклда амалга оширилади ва қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилиши керак. www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИНГ ЧИҚАРИЛИШ ШАКЛИ Ҳужжатли ( бланкалар тарзида ) Ҳужжатсиз (д епозитарийнинг ҳисобга олиш регистрларидаги ёзувлар тарзида ) www.arxiv.uz

эмитент томонидан қимматли қоғозларни чиқариш тўғрисида қарор чиқариш қимматли қоғозлар чиқарилишини рўйхатдан ўтказиш қимматли қоғозларни жойлаштиришқимматли қоғозлар сертификатларини тайёрлаш (ҳужжатли шаклдаги қимматли қоғозлар учун) қимматли қоғозлар чиқариш якунлари ҳақидаги ҳисоботни рўйхатдан ўтказишI II III IV VҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИ ЧИҚАРИШ БОСҚИЧЛАРИ www.arxiv.uz

ЭМИССИЯВИЙ ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИ ЧИҚАРИШ ТЎҒРИСИДАГИ ҚАРОРДА ҚУЙИДАГИЛАР КЎРСАТИЛИШИ КЕРАК: эмитентнинг тўлиқ номи, жойлашган ери (почта манзили) эмиссиявий қимматли қоғозларни чиқариш тўғрисидаги қарор тасдиқланган сана эмиссиявий қимматли қоғозларнинг номинал қиймати илгари жойлаштирилган эмиссиявий қимматли қоғозларнинг сониэмиссиявий қимматли қоғозларнинг номи ва уларнинг чиқарилиш шакли эмиссиявий қимматли қоғозларни жойлаштириш шартлари эмиссиявий қимматли қоғозларни чиқариш тўғрисидаги қарорни тасдиқлаган эмитент бошқарув органининг номи чиқарилишдаги эмиссиявий қимматли қоғозларнинг сони эмиссиявий қимматли қоғозлар эгасининг ҳуқуқлари www.arxiv.uz

ЭМИССИЯВИЙ ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИНГ ЧИҚАРИЛИШИ ДАВЛАТ РЎЙХАТИДАН ЎТКАЗИЛГАНИДАН КЕЙИН ЭМИССИЯВИЙ ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИ ЧИҚАРИШ ТЎҒРИСИДАГИ ҚАРОРНИНГ: 1 нусхаси - қимматли қоғозлар бозорини тартибга солиш бўйича ваколатли давлат органида қолади. 1 нусхаси - эмиссиявий қимматли қоғозлар чиқарилишини тасдиқловчи ҳужжатлар илова қилинган ҳолда Қимматли қоғозлар марказий депозитарийсига топширилади. 1 нусхаси - эмитентга берилади. www.arxiv.uz

Эмиссиявий қимматли қоғозларнинг чиқарилишини давлат рўйхатидан ўтказиш қимматли қоғозлар бозорини тартибга солиш бўйича ваколатли давлат органи томонидан эмитентнинг аризаси асосида амалга оширилади. Эмитентнинг аризасига қуйидагилар илова қилинади: эмиссиявий қимматли қоғозларни чиқариш тўғрисидаги қарор қимматли қоғозлар эмиссия рисоласи рўйхати қонун ҳужжатларида белгиланадиган бошқа ҳужжатларбланка намунаси (ҳужжатли шаклдаги эмиссиявий қимматли қоғозлар чиқарилган тақдирда) Эмиссиявий қимматли қоғозларнинг чиқарилишини давлат рўйхатидан ўтказишда эмитент мазкур чиқарилишдаги эмиссиявий қимматли қоғозлар номинал қийматининг 0,01 фоизи миқдорида республика бюджетига йиғим тўлайди. www.arxiv.uz

ЭМИССИЯВИЙ ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАРНИНГ ЧИҚАРИЛИШИНИ ДАВЛАТ РЎЙХАТИДАН ЎТКАЗИШНИ РАД ЭТИШ УЧУН ҚУЙИДАГИЛАР АСОС БЎЛАДИ: эмиссиявий қимматли қоғозларнинг чиқарилишини давлат рўйхатидан ўтказиш учун тақдим этилган ҳужжатларнинг ҳамда улардаги маълумотларнинг қимматли қоғозлар бозори тўғрисидаги қонун ҳужжатлари талабларига номувофиқлиги; эмиссиявий қимматли қоғозлар чиқаришни амалга ошираётган юридик шахсда уларни чиқариш ҳуқуқининг йўқлиги. қимматли қоғозлар бозори тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилган йиғимларнинг тўланмаганлиги;эмиссиявий қимматли қоғозларни чиқариш тўғрисида қарор қабул қилиш тартибига эмитент томонидан риоя этилмаганлиги; www.arxiv.uz

МОЛИЯВИЙ БОЗОР ТУРЛАРИ (ТУЗИЛИШИГА К Ў РА) нақд пул муомалалари амалга ошириладиган ва қисқа муддатли тўлов воситалари (векселлар, чеклар каби) функциялари амалга ошириладиган бозор ссуда капитали - банк кредити бозори қимматли қоғозлар бозори www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР БОЗОРИ ИШТИРОКЧИЛАРИ ГУРУҲЛАРИ Б ош иштирокчилар ( давлат, маҳаллий органлар, йирик ва халқаро компаниялар ) Институционал инвесторлар ( қимматли қоғозлар билан опера ц иялар амалга оширувчи турли кўринишдаги молия- кредит институтлари - тижорат ва инвестиция банклари, суғурта жамиятлари, пенсия жамғармалари ) Индивидуал инвесторлар ( турли хусусий шахслар, шу жумладан унча катта бўлмаган венчур бизнес корхоналарининг эгалари ) Профессионал иштирокчилар www.arxiv.uz

ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР БОЗОРИ НИНГ ПРОФЕССИОНАЛ ИШТИРОКЧИЛАРИ инвестиция воситачиси (брокери, дилери) инвестиция маслаҳатчиси инвестиция активларини ишончли бошқарувчи ҳисоб-китоб-клиринг палатаси қимматли қоғозларнинг биржадан ташқари савдоси ташкилотчиси депозитарий инвестиция фонди Профессионал фаолият лицензия асосида амалга оширилади. Қи мматли қоғозлар бозори мутахассисининг малака гувоҳномаси (3 йилга берилади) бўлган камида 2 ходимга эга юридик шахслар (инвестиция фонди дан ташқари ) қимматли қоғозлар бозорининг профессионал иштирокчилари бўлиши мумкин. трансфер-агент www.arxiv.uz

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР Р Ў ЙХАТИ  Рахманкулов Х.Р., Гулямов С.С. Корпоратив ҳуқуқ: Дарслик. –Т.: ТГЮИ, 2007  Рахманкулов Х.Р., Гулямов С.С. Корпоративное право: Учебник. –Т.: ТГЮИ, 2004  Кашанина Т.В. Корпоративное (внутрифирменное) право. –М.: Норма, 2005. Краткие учебные курсы юридических наук  Макарова О.А. Корпоративное право: Учебник. –М.: Волтерс Клувер, 2005  Лаптев В. Акционерное право. –М.: ИНФРА-М, 1998  Долинская В.В. Акционерное право: Учебник. – М.: Юридическая литература, 1997  Цепов Г.В. Акционерные общества: теория и практика: Учебное пособие. – М.: Велби, 2006  Ценные бумаги: Учебник. Изд. второе, перераб. и доп. –М.: Финансы и статистика, 2000  Бердникова Т.Б. Рынок ценных бумаг и биржевое дело: Учебное пособие. –М. : 2000  Килячков А.А., Чалдаева Л.А. Рынок ценных бумаг и биржевое дело: Учебное пособие. –М.: Юристъ, 2000 www.arxiv.uz

O'xshashlar

Қимматли қоғозлар

Корпоратив низолар

Корпоратив бошқарув органлари тизими

Қимматли қоғозлар бозорини давлат томонидан ҳуқуқий тартибга солиниши

Корпоратив ҳуқуқ тушунчаси, предмети, усуллари ва тамойиллари