Давлат қимматли қоғозлар бозори - Iqtisodiyot - Slaydlar

Давлат қимматли қоғозлар бозори

Yuklangan vaqt:

07.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

85.7431640625 KB

Ko'chirib olish

Давлат қимматли қоғозлар бозори

Режа: 1. Молия бозорининг назарий асослари 2. Давлат қимматли қоғозлар бозорининг назарий ва ҳуқуқий асослари 3. Давлат қимматли қоғозлар савдосини амалдаги ҳолати

Адабиётлар рўйхати  Шоҳаъзамий Ш.Ш. Молия бозори ва қимматли қоғозлар. Дaрслик. –Т.: Fan va texnologiya, 2012 й.- 440 б.  S.Elmirzayev ва бошқалар. Молия бозори. Дарслик. – Т.: “Иқтисод- молия”, 2019. – 324 б.  Е.Г.Князева, М.И.Львова, Н.Н.Мокеева, Е.А.Разумовская, О.В.Толмачева. Финансовые рынки и институты. Учебное пособие. – Экатеринбург.: «Издательство Уральского университета», 2020. – 96 с.  Рубцов Борис Борисович , Адамова Каринэ Рубеновна , Брюховецкая Светлана Владимировна «Финансовые рынки (для бакалавров)» Издательство: Кнорус , 2021 г. Подробнее: https://www.labirint.ru/books/648596/  Bloomberg  The Wall Street Journal  Investing  finlit-uz

Молия бозори – молиявий инструментлардан фойдаланиш асосида молиявий воситачилар орқали вақтинча бўш пул маблағларини қайта тақсимлаш юз берадиган бозордир.

Молия бозорида муомалада бўладиган махсус товарлар:  Пул  Кредит  Қимматли қоғозлар  Валюталар  Суғурта полислари  Пенсия жамғармалари  Қимматбаҳо металлар  Ҳосилавий молиявий инструментлар

Молия бозори иштирокчилари Капитал жалб қилувчилар (қарз олувчилар) Инвесторлар (Капитал жалб қилади) Воситачилар Молиявий ресурс жалб қиладилар Капитал жойлаштирад илар Молиявий хизматлар тақдим қилади

Молия бозорида воситачи турлари Депозит туридаги воситачилар Инвестиция туридаги воситачилар Шартнома-жамғарма туридаги воситачилар • Тижорат банклари • Махсус жамғарма муассасалари • Инвестиция фондлари • Пай фондлари • Инвестиция компаниялари • Суғурта компаниялари • Хусусий пенсия фондлари

Молия бозори таркиби Кредит бозори Пул- кредит бозори Қимматл и қоғозлар бозори Қимматбаҳо металлар бозори Суғурта ва хусусий пенсия бозори

Инструментлари муомалада бўлиш муддатига кўра:  Пул бозори  Капитал бозори Пул бозорида нақд пул, қисқа муддатли тўлов воситалари, бир йилгача бўлган қисқа муддатли жамғармалар муомаласи ташкил этилади. Капитал бозорида “узун пуллар” муомаласи ташкил этилиб, унда асосан акциялар ва облигациялар амал қилади. Муомала муддати эса бир йилдан ортиқ бўлади.

Қимматли қоғозлар бозори молиявий актив хусусиятига кўра улуш муносабатини англатувчи ва қарз муносабатини англатувчи қимматли қоғозлар бозорига бўлинади.  акциялар бозори  облигациялар бозори

Давлат қимматли қоғозлар бозори Давлат қимматли қоғозлари — Ўзбекистон Республикасининг ғазна мажбуриятлари ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ваколат берган орган томонидан чиқарилган облигациялар, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг облигациялари; ДҚҚ - бюджет камомадини қоплаш мақсадларида ҳукумат ёки маҳаллий ҳокимият идоралари номидан чиқарилади ва албатта хукумат томонидан кафолатланади.

Ўзбекистон Республикасининг давлат қимматли қоғозлари юқори ликвидли қарз мажбуриятлари ҳисобланади. Молия Вазирлиги ёки Марказий банк томонидан чиқарилади ва ким ошди савдолари орқали Ўзбекистон Республика валюта биржасига жойлаштирилади.

Давлат қимматли қоғозлар бозорини тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар 1. Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджети кодексининг 156 моддаси; 2. 2015 йил 3 июнь ЎРҚ-387-сон «Қимматли қоғозлар» бозори тўғрисидаги қонунининг 13, 19 моддалари; 3. Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 14 декабрдаги 1016- сон қарорига ИЛОВА “ Ўзбекистон Республикасининг давлат қимматли қоғозларини чиқарилишларининг жойлаштирилиши, муомалада бўлиши ва сўндирилиши тартиби тўғрисида” НИЗОМ.

Ўзбекистон Республикаси давлат қимматли қоғозларининг инвесторлар учун афзалликлари:  катта танлов асосида юқори рентабеллик – давлат қимматли қоғозлари ҳозирда 17 дан 22 фоизгача бўлган даромадликда жойлаштирилган, инвесторларга муддати 6 ойдан 5 йилгача бўлган давлат қимматли қоғозларининг кенг танлови таклиф этилади. Шунингдек, ҳар олти ойда фоиз тўлайдиган купон облигациялари ва номиналдан паст бўлган дисконт облигациялари ўртасида танлов мавжуд;

 кафолатланган инвестициялар. Амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ давлат қимматли қоғозлари республиканинг барча мулки томонидан кафолатланади;  давлат қимматли қоғозларидан олинадиган даромад солиққа тортилмайди. Юридик шахслар учун депозитдан олинган фоизлар, шунингдек, корпоратив облигациялар бўйича купонлар бўйича даромадлар солиқ солинадиган базага киритилади, давлат қимматли қоғозлари эса солиқдан озод қилинади;

 нархлар кўтарилишидан даромад, фоиз даромадини олиш имкониятидан ташқари, инвесторлар ставкалар тушганда давлат қимматли қоғозларини қимматроқ нархда сотишлари мумкин. 2022-йил бошида Ўзбекистон Республикаси Марказий банки асосий ставкани 3 фоизга оширди, бу эса давлат қимматли қоғозлари ставкаларининг ошишига ва уларнинг нархининг пасайишига олиб келди. Яқинда Марказий банк ставкани 1 фоизга пасайтирди, ставкаларни янада пасайтириш, давлат қимматли қоғозлари нархининг ошишига олиб келади.

 қарз олиш учун. Гаров сифатида давлат қимматли қоғозларидан фойдаланиш мумкин, бунда репо операциясидан фойдаланган ҳолда чегирмасиз пул маблағлари олинади;  арбитражда пул ишлаш. Ўзбекистон сўмига индексланган Ўзбекистон еврооблигациялари бўйича ставкалар ва давлат қимматли қоғозлар ставкалари ўртасида сезиларли спредлар мавжуд бўлиб, инвесторлар улардан фойдаланишлари ва репо операциялари орқали қўшимча даромад олишлари мумкин.

2015 йил 3 июнь ЎРҚ-387-сон «Қимматли қоғозлар» бозори тўғрисидаги қонунига кўра:  Ўзбекистон Республикасининг ғазна мажбуриятлари ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ваколат берган орган томонидан чиқарилган облигациялар, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг облигациялари давлат қимматли қоғозлари ҳисобланади;  давлат қимматли қоғозларини чиқариш эмиссия рисоласисиз ва давлат қимматли қоғозларининг чиқарилиши давлат рўйхатидан ўтказилмаган ҳолда қонунчиликда белгиланган тартибда амалга оширилади;

 давлат қимматли қоғозлари қисқа муддатли (бир йилгача муддатга), ўртача муддатли (бир йилдан беш йилгача муддатга) ва узоқ муддатли (беш йил ва ундан ортиқ муддатга) этиб чиқарилиши мумкин;  давлат қимматли қоғозлари купон ставкали (қатъий белгиланган фоиз даромадли), ноль купон ставкали (дисконт облигациялар), инфляцияга боғланган ва бошқа турларда чиқарилади.

Ўзбекистон Республикасининг Бюджет кодексининг 156 моддасига кўра:  Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Ўзбекистон Республикаси номидан давлат қимматли қоғозларини чиқаради. Давлат қимматли қоғозларини чиқариш ва уларнинг чекланган ҳажми тўғрисидаги қарор белгиланган тартибда қабул қилинади. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки:  Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан эмиссия қилинган давлат қимматли қоғозларини жойлаштиришда;  давлат қимматли қоғозлари бўйича қийматни, фоизларни ва бошқа тўловларни тўлашда;

 давлат қимматли қоғозлари бўйича бошқа операцияларни амалга оширишда фискал агент сифатида иштирок этиши мумкин. Давлат қимматли қоғозларини чиқаришдан олинган тушумлар:  давлат бюджети тақчиллигини қоплаш учун;  мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиши бўйича чора-тадбирлар, Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорлари билан белгиланадиган йирик инвестиция лойиҳалари ва бошқа чора- тадбирларни амалга ошириш учун йўналтирилади.

Муомала даври 730 кун бўлган инфляцияга боғланган давлат қимматли қоғозларини жойлаштириш бўйича 2022 йил 19 июль куни ўтказилган аукцион натижалари ҳақида МАЪЛУМОТ  жорий йилнинг 19 июль куни Марказий банк томонидан Молия вазирлиги билан биргаликда Ўзбекистон Республика валюта биржасида муомала даври 730 кун бўлган (купонли) 1 млн.сўм номинал қийматга эга, умумий ҳажми 200 млрд. сўмлик 200 минг дона инфляцияга боғланган давлат қимматли қоғозларини жойлаштириш бўйича аукцион савдолари ўтказилди.

 аукционда 4 та дилер иштирок этиб, аукцион давомида 111 000 дона қимматли қоғозлар 106,31 млрд.сўм қийматида жойлаштирилди (чиқарилиш умумий ҳажмининг 55,5 фоизи);  қимматли қоғозларнинг ўртача тортилган даромадлилиги йиллик ИНИ+8,6436 фоизни ташкил этди, бунда минимал даромадлилик даражаси - ИНИ+7,3798 фоизни ва чегириш нарх бўйича максимал даромадлилик даражаси - ИНИ+9,4000 фоизни ташкил этди.

Эътиборингиз учун рахмат!

O'xshashlar

Ислом қимматли қоғозлар бозори

Қимматли қоғозлар

Қимматли қоғозлар бозорини давлат томонидан ҳуқуқий тартибга солиниши

Корпоратив молиялар. Корпоратив қимматли қоғозлар

Акция ва қимматли қогозлар бозори