Daromad va xarajatlar auditi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Daromad va xarajatlar auditi

Yuklangan vaqt:

18.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

278.2587890625 KB

Ko'chirib olish

DAROMAD VA XARAJATLAR AUDITI

REJA: 1. Daromad va xarajatlar auditining maqsadi va vazifalari 2. Ishlab chiqarish xarajatlari auditi 3. Asosiy faoliyatdan olingan daromad va xarajatlar auditi 4. Davr xarajatlari auditi 5. Moliyaviy faoliyat bo’yicha daromad va xarajatlar auditi 6. Soliqqa tortiladigan foydaning auditi 7. Yakuniy moliyaviy natijalar auditi

Daromad hisobot davrida aktivlarning ko’payishi yoxud majburiyatlarning kamayishidir Xarajat hisobot davrida aktivlarning kamayishi yoxud majburiyatlarning ko’payishidir

Moliyaviy natijalar – bu xo’jalik yurituvchi sub’ektning ma’lum hisobot davrida tadbirkorlik faoliyati jarayonida o’ziga qarashli mablag’ning oshishi yoki kamayishidir.

MOLIYAVIY NATIJALAR TO’G’RISIDAGI HISOBOT KO’RSATKICHLARINING SHAKLLANISHI Mahsulot (tovar, ish va xizmat) larni sotishdan sof tushum Sotilgan mahsulot (tovar, ish va xizmat) larning tannarxi- Mahsulot (tovar, ish va xizmat) larni sotishning yalpi foydasi (zarari)= Davr xarajatlari- Asosiy faoliyatning boshqa daromadlari+ Asosiy faoliyatning foydasi (zarari)= Moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlar- Moliyaviy faoliyatning daromadlari+ Umumxo’jalik faoliyatining foydasi (zarari)= Favqulodda zarar- Favqulodda foyda+ Foyda solig’ini to’lagunga qadar foyda (zarar)= Foyda solig’i- Foydadan boshqa soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar- Hisobot davrining sof foydasi (zarari)=21 24 19 21 1A 04 19 1D 1B 1D 1A 21 19 21 1B 2E 1A 2F050A 19 2F050A 1B 2F 1A 2F07 19 2F07 0D 19 30 1A

• ishlab chiqarish xarajatlari tasnifini nizom talablariga mosligini aniqlash • egri xarajatlarni taksimlanish usullarni maksadga muvofiqligini tasdiqlash • tayyor mahsulotni baholash bo’yicha usul asosli tanlab olinganligi va to’g’ri qo’llanilayotganini tasdiqlash • tayyor mahsulot to’liq kirim qilinayotganligini aniqlash • jo’natilgan va sotilgan mahsulotlar hajmlarini tasdiqlash • jo’natilgan va sotilgan mahsulotlar tannarxini tasdiqlash ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI AUDITINING ASOSIY YO’NALISHLARI

Auditor korxonada xarajatlar guruhi iqtisodiy mazmuniga ko‘ra mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxining tarkibini tashkil etuvchi quyidagi elementlarga bo‘linishini aniqlashi kerak: • Ishlab chiqarish moddiy xarajatlari (qaytariladigan chiqindilar qiymati chegirilib tashlangan holda) • Ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo‘lgan mehnat haqi xarajatlari • Ishlab chiqarishga taalluqli ijtimoiy sug‘urta ajratmalari • Ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo‘lgan asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar eskirishi • Ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo‘lgan boshqa xarajatlar

• hisobot davridagi haqiqiy xarajatlarning ishlab chiqarish xarajatlari schyotlarida o’z vaqtida, to’liq va ishonarli aks ettirilishi • ishlab chiqarishga xarajat qilingan xom ashyolar, materiallar, yoqilg’ilar, ehtiyot qismlar va yoqilg’i-moylash materiallarini baholashning to’g’riligi • belgilangan xarajat smetalari, lavozim maoshlari, tarif stavkalari, ishlab chiqarish xodimlarining mehnatiga haq to’lash va mukofotlash ustidan nazoratning ta’minlanganligi • noishlab chiqarish sarflari va yo’qotishlarning paydo bo’lish sabablari hamda hisobdan chiqarilishning asoslanganligi ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI HISOBINING TO’G’RILIGINI TEKSHIRISHDA BAJARILADIGAN AMALLAR

• mahsulot ishlab chiqarish (ish, xizmat) uchun qilinadigan xarajatlarning turkumlanishini tekshirish • xarajatlarni kalkulyatsiya moddalari bo’yicha hisobga olish va hisobdan chiqarish (taqsimlash) • yaroqsizlik (brak) dan va bekor turib qolishdan ko’rilgan yo’qotishlar • tugallanmagan ishlab chiqarishni aniqlash • bilvosita sarflarni taqsimlash TANNARXNI HISOBLASHNING TEKSHIRISH ASOSIY YO’NALISHLARI

• xarajatlarni hisobga olish va mahsulot (ish, xizmat) lar tannarxini hisoblash usullarini qo’llash • ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olishga doir schyotlarning o’zaro bog’lanishini tuzish • ishlab chiqarish xarajatlarining yig’ma, analitik va sintetik hisobini yuritishni tekshirish • xarajat schyotlari bo’yicha analitik va sintetik hisob yozuvlarining bosh daftar hamda balansdagi yozuvlarga mos kelishini tekshirish TANNARXNI HISOBLASHNING TEKSHIRISH ASOSIY YO’NALISHLARI

TAYYOR MAHSULOTNI ISHLAB CHIQARISH VA SOTISH TASHKIL BO‘YICHA AUDITORLIK TEKSHIRUVINING DASTURI t. r- Muolajalar ro‘yxati Ma’lumotlar manbalari 1 2 3 1 Tayyor mahsulotni ishlab chiqarish va sotish bo‘yicha hisob registrlari ma’lumotlarini tekshirish va ularni Bosh kitob schetlari ma’lumotlari bilan solishtirish Qaydnomalar, jurnal-orderlar, mashinogrammalar, Bosh kitob 2 Tayyor mahsulotning ombordagi harakatini tanlab olib tekshirish Tayyor mahsulotni omborda hisobga olish bo‘yicha varaqalar 3 Jo‘natish hujjatlari to‘g‘ri rasmiy-lashtirilganligi va hisobga olinganligini tanlab olib tekshirish Schet-fakturalar, yuk xatlari, sotish bo‘yicha daftarlar, mashinogrammalar 4 Jo‘natish hujjatlarida qayd etilgan narxlar preyskurantdagi narxlarga muvofiq ekanligini tanlab olib tekshirish Schet-fakturalar, yuk xatlari, preyskurant 5 Xaridorlar qarzlari hisob registrlarida va Bosh kitobda to‘g‘ri aks etilganligini tanlab olib tekshirish Hisob-kitoblar bo‘yicha solishtirish dalolatnomalari, mashinogrammalar, Bosh kitob 6 Sotilgan mahsulotning tannarxi o‘z vaqtida va to‘liq hisobdan chiqarilganligini tekshirish Jo‘natilgan (sotilgan) mahsulotning amaldagi tannarxini hisoblash 7 Mahsulotni ishlab chiqarish va sotish hisobi, sotishdan va tannarxni hisobdan chiqarishdan tushum bo‘yicha schetlar to‘g‘ri korrespondentsiyalanganligini tekshirish Hisob siyosati, qaydnomalar, jurnal-orderlar, mashinogrammalar, Bosh kitob

TUGALLANMAGAN ISHLAB CHIQARISHNI AUDITORLIK TEKSHIRUVIDAN O‘TKAZISH JARAYONIDA QUYIDAGI MASALALARNI O‘RGANISH ZARUR: xarajatlar hisobini ahvoli inventarizatsiya o‘tkazishning o‘z vaqtidaligi va to‘g‘riligi inventarizatsiya natijalarini aks ettirishning ishonchliligi tugallanmagan ishlab chiqarishning texnologiyasi va belgilangan me’yorlariga (agar ular korxonda tasdiqlangan bo‘lsa) rioya qilinishi va uni baholashning to‘g‘riligi

ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI HISOBIDA UCHRAYDIGAN KAMCHILIKLAR • Kapital qo’yilmalarga taalluqli xarajatlarning mahsulot tannarxiga kiritilishi • Kelgusi davr xarajatlarining mahsulot tannarxiga kiritilishi • Mahsulot tannarxini asossiz ravishda ko’tarish • Hisob siyosatida ko’rsatilmagan kalkulyatsiya usulining qo’llanilishi • Boshqa turdagi xarajatlarni mahsulot tannarxiga kiritish

DAVR XARAJATLARI AUDITIDA QUYIDAGI SCHYOTLAR MA’LUMOTLARI TEKSHIRILADI: 9410-"Sotish xarajatlari" 9420-"Ma’muriy xarajatlar" 9430-"Boshqa operatsion xarajatlar"

MOLIYAVIY NATIJALAR AUDITI Asosiy faoliyatdan moliyaviy natijalar auditi Moliyaviy operatsiyalardan moliyaviy natijalar auditiAsosiy faoliyatning boshqa jarayonlaridan moliyaviy natijalar auditi Mahsulot sotishdan olingan daromadlar auditi Sotilgan mahsulot tannarxi auditi Sotish xarajatlari auditi Ma’muriy xarajatlar auditi Boshqa operatsion xarajatlar auditi Dividendlar shaklidagi daromadlar va xarajatlar auditi Foizlar shaklidagi daromadlar va xarajatlar auditi Uzoq muddatli ijara (lizing) dan olingan daromadlar va xarajatlar auditi Valyuta kursi farqidan daromadlar va xarajatlar auditiAsosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar auditi Moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari va xarajatlari auditi Foyda solig’i bo’yicha xarajatlar auditi Foyda solig’i auditi Foydadan boshqa soliqlar va yig’imlar auditi

• Moliyaviy natijalarning shakllanishi bir qancha ko’rsatkichlarga bog’liq • Moliyaviy natija hisobot davridagi korxona faoliyatining yakuni hisoblanadi • Korxonaning foyda bilan ishlashi yoki hisobot davrini zarar bilan yakunlanishi moliyaviy natijalarni shakllantiruvchi ko’rsatkichlarga bevosita bog’liq bo’ladi • Moliyaviy natijalarga oldindan aniq bo’lmagan xavf-xatarlar, tasodifiy hodisalar o’z ta’sirini ko’rsatadi MOLIYAVIY NATIJALAR AUDITINING XUSUSIYATLARI

MOLIYAVIY NATIJALAR AUDITI DASTURI № Audit bo’limlari bo’yicha auditorlik amallar ro’yxati O’tkazish davri Ijrochi Auditorning ishchi hujjatlari Izoh 1. Mahsulot sotishdan olingan sof tushumning to’g’riligini tekshirish 26.03.2020 Xalilov Sh. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 2. Yalpi moliyaviy natija shakllanishini tekshirish 26.03.2020 Xalilov Sh. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 3. Davr xarajatlarini tekshirish 26.03.2020 Kamolov S. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 4. Asosiy faoliyatning boshqa jarayonlaridan olingan daromadlarni tekshirish 27.03.2020 Xalilov Sh. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 5. Moliyaviy faoliyat bo’yicha daromad va xarajatlarni tekshirish 27.03.2020 Kamolov S. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 6. Favqulodda foyda yoki zarar mavjudligini tekshirish 27.03.2020 Xalilov Sh. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 7. Foydadan hisoblangan va to’langan soliqlarni tekshirish 28.03.2020 Kamolov S. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order 8. Sof foyda hajmini tekshirish 28.03.2020 Xalilov Sh. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot, 11-jurnal-order

MOLIYAVIY NATIJALAR BO’YICHA ICHKI NAZORAT DASTURI № Ichki nazorat ob’ektlari Ichki nazorat bo’yicha axborot manbalari 1. Moliyaviy hisobot va buxgalteriya hisobi registrlari o’rtasidagi aloqadorlik nazorati Moliyaviy hisobot, buxgalteriya hisobi registrlari - 1, 2, 10,11,13,16-jurnal-orderlar, 12-16-qaydnomalar, Bosh kitob 2. Birlamchi hujjatlar rasmiylashtirilishi nazorati Buxgalteriya hisobi birlamchi hujjatlari 3. Daromadlarning buxgalteriya hisobida aks ettirilishi nazorati Buxgalteriya hisobi registrlari - 1, 2, 10,11,13-jurnal- orderlar, 16-qaydnoma, Bosh kitob 4. Xarajatlarning buxgalteriya hisobida aks ettirilishi nazorati Buxgalteriya hisobi registrlari - 10,11-jurnal-orderlar, 12,13,14,15-qaydnomalar, Bosh kitob 5. Operatsion faoliyat bo’yicha foyda (zarar) aniqlanishi to’g’riligi nazorati Moliyaviy hisobot, buxgalteriya hisobi registrlari - 1, 2, 10,11,13,16-jurnal-orderlar, 12-16-qaydnomalar 6. Asosiy faoliyatning foydasi (zarari) shakllanishi to’g’riligi nazorati Moliyaviy hisobot, buxgalteriya hisobi registrlari - 1, 2, 10,11,13,15-jurnal-orderlar, 12-16-qaydnomalar 7. Soliq to’langunga qadar foyda (zarar)aniqlanishi to’g’riligi nazorati Moliyaviy hisobot, buxgalteriya hisobi registrlari - 1, 10,11,13,15-jurnal-orderlar, 12-16-qaydnomalar 8. Hisobot davri sof foydasi (sof zarari) aniqlanishi to’g’riligi nazorati Moliyaviy hisobot, buxgalteriya hisobi registrlari - 1, 10,11,13,15-jurnal-orderlar, 12-16-qaydnomalar 9. Shubhali qarzlar bo’yicha rezervlar shakllanishi asoslanganligi va uning to’g’ri aks ettirilganligi nazorati Shubhali qarlar bo’yicha rezervlarni shakllantirish bo’yicha hisob siyosati bo’limi, buxgalteriya hisobi registrlari, Bosh kitob 10. Kelgusi davr daromadlari aks ettirilishi to’g’riligi nazorati Bosh kitob, buxgalteriya hisobi registrlari 11. Hisob siyosati va ta’sis hujjatlariga binoan rezerv fondiga va boshqalarga ajratmalar to’g’riligi nazorati Hisob siyosati, ta’sis hujjatlari

FOYDA VA ZARARLAR TO’G’RISIDAGI HISOBOT SHAKLLARINING XUSUSIYATLARI Asosiy omillar Britan-amerika modeli Kontinental model O’zbekiston amaliyoti 1. Tuzilish asosi Sotilgan mahsulot kontseptsiyasi Yalpi ishlab chiqarilgan mahsulot Mahsulot sotishdan tushgan tushum 2. Xarajatlarni ng tasniflanish i Funktsiyalari bo’yicha: - Tannarx; - Ma’muriy xarajatlar; - Ta’minot xarajatlari; - Ilmiy-tadqiqot xarajatlari. Yuzaga kelish joyi bo’yicha; - Xom-ashyoni sotib olish xarajatlari; - Ishchi va xizmatchilar bo’yicha xarajatlar; - Amortizatsiya xarajatlari. Funktsiyasi bo’yicha: - Ishlab chiqarish xarajatlari; - Davr xarajatlari; - Moliyaviy xarajatlar; - Favqulodda zararlar. 3. Tahlil qilish imkoniyatla ri Xarajatlarni boshqacha yondashuv asosida tahlil qilish mumkin (funktsiyalari va yuzaga kelish joyi bo’yicha) Faqat yuzaga kelish joyi bo’yicha tahlil qilish mumkin Xarajatlarni boshqacha yondashuv asosida tahlil qilish mumkin (funktsiyalari va yuzaga kelish joyi bo’yicha)

MOLIYAVIY NATIJALAR AUDITIDA QO’LLANILADIGAN AMALLARNING ASOSIY YO’NALISHLARI QUYIDAGILARDIR • moliyaviy natijalar shakllanish tartibiga rioya qilish • moliyaviy natijalarni shakllantiruvchi daromad va xarajatlarni hisoblashning to’liqligi va aniqligini tekshirish • daromad va xarajatlarni to’g’ri tasniflash • moliyaviy natijalar bo’yicha moliyaviy hisob va boshqaruv hisobi ma’lumotlarini o’zaro taqqoslash

MOLIYAVIY NATIJALAR HISOBIDA UCHRAYDIGAN KAMCHILIKLAR • Daromad va xarajatlar noto’g’ri tasniflangan • Daromad deb tan olingan operatsiyalar bo’yicha hujjatlarning mavjud emasligi • Xarajatlarni haqiqatda amalga oshirilganligini tasdiqlovchi hujjatlarning mavjud emasligi • Moliyaviy hisobotda boshqa korxonada ishtirok etishdan olingan daromadlarning aks etmasligi • Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarni sotishdan olingan daromadlarning noto’g’ri aks ettirilishi

MOLIYAVIY NATIJALAR HISOBIDA UCHRAYDIGAN KAMCHILIKLAR • Tekinga olingan asosiy vositalarning moliyaviy natijalar qatorida aks ettirilishi • Boshqa operatsion xarajatlar tarkibiga mulk solig’i summasining kiritilmasligi • Jarima va penyalarning to’liq aks ettirilmasligi • Debitorlik va kreditorlik qarzlarini hisobdan chiqarish bo’yicha rahbar buyrug’ining mavjud emasligi • Foyda solig’i bo’yicha bazaning noto’g’ri hisoblanishi

MOLIYAVIY NATIJALAR HISOBIDA UCHRAYDIGAN KAMCHILIKLAR • Mulkdorning qarorisiz foydaning ishlatilishi • Kurs farqlarining noto’g’ri aks ettirilishi • Oldingi hisobot davrlaridagi foydaning mazkur hisobot davrida aks ettirilishi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Milliy daromad

Ishlab chiqarish va xarajatlar hisobi

Asosiy vositalar auditi

Pul mablag’lari auditi

Ijara muomalalari auditi