Milliy daromad - Iqtisodiyot - Slaydlar

Milliy daromad

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

293.458984375 KB

Ko'chirib olish

Kirish. Milliy iqtisodiyotda mamlakat rivojini tavsiflovchi asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar toifasiga Yalpi Milliy Mahsulot(YaMM), Sof Milliy Mahsulot(SMM), Milliy Daromad(MD), Shaxsiy Daromad (SHD) kiradi. Ushbu ko’rsatkichlardan biri Milliy daromad: uning mohiyati, taqsimlanishini mamlakatimiz hamda umumiy miqyosda tahlil qilishga harakat qilganman.

Milliy daromad (MD)- bu milliy ishlab chiqarishdan olingan daromad yoki ijtimoiy ishlab chiqarishdagi barcha daromad turlarining yig’indisidir.

MD ning tarkibi : ish haqi,renta, foyda, foiz to’g’risida daromadlarning mamlakatimizdagi holati ahamiyati xususida to’xtalib Yurtboshimizning quyidagi so’zlarini keltirish lozim:

O’zbe kiston Resp ublika si Pre ziden ti I.A. Ka rimov ning O’Z.R Konst itutsi yasi qabul qiling anligi ning 18 yill igi tan tana li mar osimid agi ma’ru zasida n Mamlakatimizda aholi samarali muhofaza qilishga yo’naltirilgan maqsadli chora- tadbirlar hamda yuqori iqtisodiy o’sish bevosita uy xo’jaliklari daromadlari bilan bog’liqligini unutmasligimiz lozim. Zero,Milliy daromadning muttasil ko’payishi, o’sishi ishlab chiqarish sohasida va boshqa sohalarda band kishilar, korxonalar va tashkilotlar moddiy ta’minlanishini yanada oshiradi.

I bob. Milliy daromadning nazariy asoslari 1.1. Milliy daromadning mohiyati va ahamiyati.

Milliy daromad – g’arb mamlakatlari iqtisodchilari talqinida mamlakatdagi mehnat, kapital va yer egalarining bir yilda olgan ish haqi, foyda, foiz va renta kabi daromadlar yig’indisi.

Milliy daromad- uy xo’jaliklari daromadlarini ko’rsatuvchi ko’rsatkich hisoblanadi.

1.2. Milliy daromadning tarkibi.

Milliy daromadning formulasini quyidagicha yozish mumkin: Ni= W+RENT+P+S Bunda Ni(national income)- milliy daromadlar. W(wages)- ish haqi; aholining uy xo’jaliklari o’rtasida taqsimlanadigan mehnat daromadlari. RENT(renta)- yerdan keladigan daromad (yerdan foylananilganligi uchun to’lanadigan haq) P(payment-foyda), S(foiz)- kapitaldan va tadbirkorlikdan keladigan daromadlar

 W(wages)- ish haqi mehnatga pul shaklida to’lanadigan haq; qiymatning o’zgargan shakli, ish kuchi (taqdim etilgan mehnat xizmati) ning bahosi. Rivojlangan mamlakatlarda ish haqini tashkil qilish va tartibga solishda davlat muhim rol o’ynaydi.

Davlat soliqlari, to’lov,jarimalarni hisoblashda, jismoniy shaxslardan undiriladigan daromad solig’i darajalarini belgilashda ish haqi minimumi baza tarzida foydalaniladi. O’zbekistonda 1992-yildan boshlab joriy qilingan. Hozirda ushbu ko’rsatkich 62920 so’mni tashkil qiladi.

Renta(nem.renta, lot. Reddita- qaytarib berilgan)- -- Mulk egalarining tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanmasdan yer, mol- mulk, kapitaldan muntazam oladigan daromadi; ssudaga berilgan kapitaldan foiz, yer egalarining ijaraga berilgan yer uchastkasidan, uy joy egalarining ijaraga berilgan binolardan mumtazam oladigan daromadi.

1.3. Milliy daromadning taqsimlanishi.

Uy xo’jaliklari . Biznes subyektlari . Pul daromadlari (ish haqi, renta, foiz , foyda) Tayyor mahsulotlar va xizmatlar. tayyor mahsulotlar uchun to’lovlar

Uy xo’jaliklari o’zlariga tegishli bo’lgan tabiiy resurslar, inson resurslari va kapitalni biznes subyektlariga pul to’lovlari-maosh,oylik,ish haqi, ijara,foiz to’lovlari va foyda evaziga sotadilar. Ushbu daromad to’lovlari biznes subyektlari tomonidan ishlab chiqilgan tayyor mahsulot va xizmatlarni sotib olishga sarflanadi. Ishlab chiqarish korxonalari ushbu savdodan tushgan daromad hisobiga , yana tovar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun, uy xo’jaliklari egalaridan ko’proq ishlab chiqarish xarid qiladilar. Bu esa milliy daromadning taqsimlanishiga misol bo’ladi

Davlat soliqlardan va transfert to’lovlaridan foydalanish yo’li bilan jamiyat milliy daromadini kambag’allar foydasiga qayta taqsimlaydi. Daromadlardan olinadigan soliq stavkalarini eng yuqori chegarasini sezilarli darajada pasaytirish ishchi taklifi bilan bog’liq salbiy oqibatlarni oldini olishi mumkin.

 Dunyo aholisining geografik taqsimlanishi va dunyo boylikgininig aholiga nisbatan mamlakatlar o’rtasida teskari taqsimoti. Dunyodagi eng boy 359 ta odamning 1yillik daromadi 2,4 mlrd. O’rta hol (yer yuzi ning 40%) aholisining daromadiga teng.

II bob O’zbekistonda milliy daromad tasnifi. 2.1. Mamlakatimizda milliy daromadning tarkibi.

O’zbekistonda Milliy daromadni ishlab chiqarish sohasida yaratilgan sof mahsulot sifatida hisoblash bo’yicha katta tajribalar to’plangan. Chunki o’tmishda O’zbekistonda ishlab chiqarilgan va foydalanilgan Milliy daromad sof mahsulot sifatida hisoblangan.Bu usul ishlab chiqariladigan mahsulotni hisoblash, iste’molni jamg’arishni optimallashtirish siyosatini o’tkazishga imkon beradi.

Mamlakatimizda milliy daromad tarkibi:  Tadbirkorlikdan keladigan daromad 47%  Agrar sektordan olinadigag daromad

Daromadlardan olinadigan soliq stavkalarini eng yuqori chegarasini sezilarli darajada pasaytirish ishchi taklifi bilan bog’liq salbiy oqibatlarni oldini olishi mumkin. O’zbekistonda bu borada sezilarli harakatni kuzatish mumkin:

Soliq siyosatini yengillashtirilishi. Yagona soliq to’lovining miqdori pasayish dinamikasi38%da n – 6 %gа. Foyda solig’i 10% - 9%gacha kamaytirildi.

2.2. Bozor iqtisodiyoti sharoitida yer rentasini hisoblash usullari va taqsimlash xususiyatlari.

Yer rentasini qisman yoki to’liq hisoblab chiqish davlatning moliyaviy resurslarga ehtiyoji yoki yerga egalik munosabatlarining turlariga emas,balki yer uchun to’lovlarning har xil ko’rinishlaridan maqsadli foydalanuvchilarning xo’jalik faoliyatiga o’z ta’sirini ko’rsatadi.

Differensial renta II, agrar bozorda talabda taklif oshsa ya’ni qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishida kengayish ro’y bersa funksional vazifani bajaradi.Agarda yerdan foydalanuvchi differensial renta II ni olsa, demak ishlab chiqarishda qo’shimcha kapital kiritilgan bo’ladi.

Jamiyat qishloq xo’jaligk mahsulotiga bo’lgan umumiy iste’molni qondirish uchun agrar sohada qo’shimcha daromad hosil bo’lishiga qiziqadi. Shu bilan differensial renta II funksional jihatdan qo’shimcha sarflar ajratish va ulardan foydalanish munosabatiga ishtirok etadi.

Xulosa

Milliy daromad : uning mohiyati, ishlab chiqarilishi, taqsimlanishi mavzusini xulosalaydigan bo’lsak, milliy daromad-bu jamiyat miqyosidagi barcha daromadlar yig’indisidir, u sof milliy mahsulotning jamiyat a’zolariga tekkan qismidir.

MD quyidagilardan iborat:  Aholining uy xo’jaliklari o’rtasida taqsimlanadigan yalpi mehnat daromadlari (ish haqi-wages)  Xususiy va tadbirkorlar o’z faoliyatlari tufayli ko’radigan daromad (foyda, renta, foiz)

Milliy daromadlar mavzusini ko’rib chiqib, bir qator muammo va kamchiliklar hamda ularning oqibatlariga duch kelishimiz mumkin; Bularning dastlabkisi ko’rsatkichlarning yashirin bo’lishi, uning oqibatida esa korupsiyaning kuchayib ketishidir. Afsuski qoloq mamlakatlarda daromadlar miqdori aksariyat hollarda sir tutiladi.

Mamlakatda daromad miqdori aniq ko’rsatilsa (yoki oshkor qilinsa) bu muammoning mavjudligi tezda yuzaga chiqib, oldini olish mumkin.

Keyingi yillarda daromadni qayta taqsimlash dasturlarini ilg’or davlatlarda qattiq tanqid qilmoqdalar:

 Soliq pressi ko’proq daromad topishga bo’lgan stimulni pasaytiradi (demak iqtisodiy o’sishga va jamiyat taraqqiyotiga salbiy ta’sir etadi)  Har xil davlat tomonidan berilgan yordam boqimandalik kayfiyatini kuchaytiradi.

E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Daromad va xarajatlar auditi

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'ini prognozlash uslubiyati

Yuridik shaxslardan undiriladigan daromad (foyda) solig’ining mohiyati soliqqa tortish obyekti

Milliy boylik statistikasi