logo

Ўзбекистон Республикасида фуқаролик жамиятини шакллантиришда сайлов тизими ва сайлов жараёнининг ҳуқуқий асослари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1534.5 KB
Ўзбекистон Республикасида фуқаролик жамиятини шакллантиришда сайлов тизими ва сайлов жараёнининг ҳуқуқий асослари Сайлов ўтказишнинг асосий принциплари Умумий сайлов ҳуқуқиУмумий сайлов ҳуқуқи Тенг сайлов ҳуқуқиТенг сайлов ҳуқуқи Тўғридан-тўғри сайлов ҳуқуқиТўғридан-тўғри сайлов ҳуқуқи Яширин овоз беришЯширин овоз бериш Сайловга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказишдаги ошкоралик Сайловга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказишдаги ошкоралик Эркин, адолатли сайлов ва қонунийлик принципи Эркин, адолатли сайлов ва қонунийлик принципи САЙЛОВ ЖАРАЁНИ БОСҚИЧЛАРИСАЙЛОВ ЖАРАЁНИ БОСҚИЧЛАРИ Сайлов компанияси бошланганлигини эълон қилиш МСК томонидан сайловдан 3 ой олдин Сайлов округлари тузиш Сайловдан 75 кун олдин Сайлов участкаларини тузиш Сайловдан 60 кун олдин Такрорий овоз бериш (2 ҳафта ичида) Вилоят, туман, шаҳар сайлов комиссияси Сайловга камида 80 кун қолганида Участка сайлов комиссиясини тузиш Сайловга камида 40 кун қолганида Депутатликка номзодлар кўрсатиш Сайловга камида 70 кун қолганида Депутатликка номзодларни рўйхатга олиш Сайловга 35 кун қолгунга қадар Сайловолди ташвиқоти Номзодлар рўйхатга олинган кундан бошланади Сайловчилар рўйхатларини тузиш Сайловга 7-15 кун қолгунча эълон қилинади Овоз бериш вақти ва жойи Сайлов куни соат 6.00 дан соат 20.00 гача Сайлов натижаларини аниқлаш Овоз берган сайловчиларнинг ярмидан кўпининг овозини олган номзод сайланган деб ҳисобланади Такрорий сайлов (1 ой ичида) ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ САЙЛОВ ТИЗИМИНИНГ КОНСТИТУЦИЯВИЙ АСОСЛАРИ 117-модда. Ўзбекистон Республикасининг фуқаролари давлат ҳокимияти вакиллик органларига сайлаш ва сайланиш ҳуқуқига эгадирлар. Ҳар бир сайловчи бир овозга эга. Овоз бериш ҳуқуқи, ўз хоҳиш иродасини билдириш тенглиги ва эркинлиги қонун билан кафолатланади. Ўзбекистон Республикаси Президенти сайлови, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгесига, вилоятлар, туманлар, шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик органларига сайлов тегишинча уларнинг конституциявий ваколат муддати тугайдиган йилда - декабрь ойи учинчи ўн кунлигининг биринчи якшанбасида ўтказилади. Сайловлар умумий, тенг ва тўғридан-тўғри сайлов ҳуқуқи асосида яширин овоз бериш йўли билан ўтказилади. Ўзбекистон Республикасининг ўн саккиз ёшга тўлган фуқаролари сайлаш ҳуқуқига эгадирлар. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенати аъзолари Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, вилоятлар, туманлар ва шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик органлари депутатларининг тегишли қўшма мажлисларида мазкур депутатлар сайланганидан сўнг бир ой ичида улар орасидан яширин овоз бериш йўли билан сайланадилар. Суд томонидан муомалага лаёқатсиз деб топилган фуқаролар шунингдек суд ҳукми билан озодликдан маҳрум этиш жойларида сақланаётган шахслар сайланиши мумкин эмас ва сайловда қатнашмайдилар. Бошқа ҳар қандай ҳолларда фуқароларнинг сайлов ҳуқуқларини тўғридан- тўғри ёки билвосита чеклашга йўл қўйилмайди. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ САЙЛОВ ТИЗИМИНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ Ўзбекистон Республикаси Президенти сайлови тўғрисидаги қонунЎзбекистон Республикаси Олий Мажлисига сайловлар тўғрисидаги қонун Ўзбекистон Республикаси Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашларига сайлов тўғрисидаги қонун Ўзбекистон Республикаси Президенти сайловиЎзбекистон Республикаси Олий Мажлисига сайловлар Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашларига сайловлар Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси: сайловлар тегишли органларнинг конституциявий ваколат муддати тугайдиган йилда – декабрь ойи учинчи ўн кунлигининг биринчи якшанбасида ўтказилади Ўзбекистон Республикаси Марказий сайлов комиссияси тўғрисидаги қонунФуқаролар сайлов ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисидаги қонун Фуқаролар йиғини раиси (оқсоқоли) ва унинг маслаҳатчилари сайлови тўғрисидаги қонун Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашларига депутатлар сайлови умумийдирХалқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашларига депутатлар сайлови умумийдир Умумий сайлов ҳуқуқиУмумий сайлов ҳуқуқи Сайлов куни ўн саккиз ёшга тўлган Ўзбекистон Республикаси фуқаролари сайлаш ҳуқуқига эгадирларСайлов куни ўн саккиз ёшга тўлган Ўзбекистон Республикаси фуқаролари сайлаш ҳуқуқига эгадирлар Сайлов куни йигирма бир ёшга тўлган ҳамда камида беш йил Ўзбекистон Республикаси ҳудудида муқим яшаётган Ўзбекистон фуқаролари сайланиш ҳуқуқига эгадирлар Сайлов куни йигирма бир ёшга тўлган ҳамда камида беш йил Ўзбекистон Республикаси ҳудудида муқим яшаётган Ўзбекистон фуқаролари сайланиш ҳуқуқига эгадирлар Суд томонидан муомалага лаёқатсиз деб топилган фуқаролар, шунингдек суд ҳукми билан озодликдан маҳрум этиш жойларида сақланаётган шахслар сайланиши мумкин эмас ва сайловда қатнашмайдилар Суд томонидан муомалага лаёқатсиз деб топилган фуқаролар, шунингдек суд ҳукми билан озодликдан маҳрум этиш жойларида сақланаётган шахслар сайланиши мумкин эмас ва сайловда қатнашмайдилар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бир вақтнинг ўзида ҳокимиятнинг иккитадан ортиқ вакиллик органининг депутати бўлиши мумкин эмас Ўзбекистон Республикаси фуқароси бир вақтнинг ўзида ҳокимиятнинг иккитадан ортиқ вакиллик органининг депутати бўлиши мумкин эмас Ҳар бир фуқаро - сайловчи бир овозга эгаҲар бир фуқаро - сайловчи бир овозга эгаСайлов ҳуқуқининг асосий жиҳатлариСайлов ҳуқуқининг асосий жиҳатлари Депутатлар фуқаролар томонидан бевосита сайланадилар Депутатлар фуқаролар томонидан бевосита сайланадилар Сайловда эркин ва яширин овоз берилади Сайловда эркин ва яширин овоз берилади Сайловчиларнинг хоҳиши-иродаси назорат қилинишига йўл қўйилмайдиСайловчиларнинг хоҳиши-иродаси назорат қилинишига йўл қўйилмайди Ўзбекистон Республикаси фуқаролари тенг сайлов ҳуқуқига эгадирлар Ўзбекистон Республикаси фуқаролари тенг сайлов ҳуқуқига эгадирлар Сайловни сайлов комиссиялари очиқ ва ошкора амалга оширадилар Сайловни сайлов комиссиялари очиқ ва ошкора амалга оширадилар Сайловда кузатувчилар қатнашиш ҳуқуқига эгадирлар Сайловда кузатувчилар қатнашиш ҳуқуқига эгадирлар Кузатув-Кузатув- чиларчиларКузатув-Кузатув- чиларчилар Сайлов жараёнида очиқлик ва ошкораликни таъминлашСайлов жараёнида очиқлик ва ошкораликни таъминлаш Номзод кўрсатишга бағишланган йиғилишларда, округ ва участка сайлов комиссияларининг мажлисларида ҳозир бўлиш Сайлов участкасида ҳозир бўлиш, сайлов қутиларининг жойлаштирилиши ва муҳрланишини, фуқароларга сайлов бюллетенларининг берилишини кузатиш Овозларни санаб чиқишда ва участка сайлов комиссиясининг баёнларини тузишда ҳозир бўлиш Сайлов натижалари тўғрисидаги ҳужжатларнинг нусхаларини сўраш ва уларни олиш Сайловга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказишга доир барча тадбирларда, шунингдек сайлов куни овоз бериш хоналарида ва овозларни санаб чиқишда депутатликка номзодлар кўрсат- ган сиёсий партия лардан, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари дан биттадан куза- тувчи, оммавий ахборот воситалари нинг вакиллари, бошқа давлатлар, халқаро ташкилотлар ва ҳаракатлар дан кузатувчилар қатнашиш ҳуқуқига эга Қонуннинг бузилган ҳолларда ўз кузатувлари тўғрисида юқори сайлов комиссиясига маълум қилишВаколатлари САЙЛОВ ТИЗИМИ МАЖОРИТАР ПРОПОРЦИОНАЛСайлов тизими – сайловлар ўтказиш билан боғлиқ бўлган ижтимоий муносабатлар ва уларни тартибга солувчи‚ мустаҳкамловчи ҳуқуқий норма (меъёр)лар йиғиндисиндир Сайлов тизимлари овоз бериш натижаларини аниқлаш усули бўйича қуйидаги кўринишлари мавжуд: Аралаш тизимда сайловчилар депутатларнинг айрим миқдорини мажоритар, айримларини эса пропорционал сайлов тизими асосида сайлайдиларБир сайлов округида кўпчилик овоз олган номзод сайланган ҳисобланади. Бунда овоз аниқ бир номзодга берилади. Ўзбекистонда мажоритар тизим қўлланилади Бу тизимда сайловчи амалда алоҳида номзод учун эмас, балки бутун сиёсий партия учун овоз беради. Ҳар бир сиёсий партияга тўпланган овозларига мутаносиб депутатлик ўрни ажратилади АР АЛАШ ДЕПУТАТЛАР ВА СЕНАТОРЛАРНИНГ МИҚДОР ТАРКИБИ Ж А М И : Қорақалпоғистон Жуқорғи Кенгеси депутатлари сони – 86 нафар Маҳаллий Кенгашлар депутатларининг умумий сони – 6034 нафар улардан: 734 нафари вилоят ва Тошкент шаҳар Кенгашлари депутати; 806 нафари Халқ депутатлари шаҳарлар (вилоят бўйсунувидаги) Кенгашлари; 4494 нафари Халқ депутатлари туманлар Кенгашлари депутатиҚорақалпоғистон Жуқорғи Кенгеси: Депутатлар сони – 86 нафар Халқ депутатлари Тошкент шаҳар Кенгаши: Депутатлар сони – 60 нафар Халқ депутатлари вилоятлар Кенгашлари: Мамлакат бўйича – 12 та Депутатлар сони – 674 нафар Халқ депутатлари шаҳарлар (вилоят бўйсунувидаги) Кенгашлари: Мамлакат бўйича – 29 та Депутатлар сони – 806 нафар Халқ депутатлари туманлар Кенгашлари: Мамлакат бўйича – 159 та Депутатлар сони – 4494 нафар Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси: Қонунчилик палатаси – 120 (150) та Сенат – 100 нафар сенатор Ҳаракатлантирувчи куч Моддий манфаат Замон Номзод шахси Ахборот Ғоялар муштараклиги МОҲИЯТ Овоз бериш мотивлари Макон Кишилар уюшмаси Шахсий мотивлар Жамоавий мотивлар Мажоритар Мажоритар сайловларсайловлар Пропорционал Пропорционал сайловларсайловларМажоритар ва пропорционал тизим сайловларида овоз беришдан кўзланган мақсадлар ва хусусиятларининг тизимли таҳлили Сайловларни ташкил этишдаги ўзаро ҳамкорлик м одел и МарказийМарказий сайловсайлов комиссиясикомиссияси Самарали ҳамкорлик Фуқаролик жамияти институтлари www.e lections .uz Туман КенгашлариВилоят Кенгашлари Шаҳар Кенгашлари ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ !