Сайлов тизимининг конституциявий асослари - Huquqshunoslik - Slaydlar

Сайлов тизимининг конституциявий асослари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2773.5 KB

Ko'chirib olish

 Сайлов тизимининг Сайлов тизимининг конституциявий асослариконституциявий асослари  Режа:Режа:  1. 1. Сайлов ҳуқуқиСайлов ҳуқуқи – – фуқароларнинг сиёсий ҳғуқуқи фуқароларнинг сиёсий ҳғуқуқи сифатидасифатида ..  2. 2. Сайлов ҳуқуқининг Сайлов ҳуқуқининг конституциявий асослариконституциявий асослари ..  3. 3. Ўзбекистонда сайлов тизими.Ўзбекистонда сайлов тизими.

Адабиётлар:Адабиётлар:  АдабиётларАдабиётлар ::  1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. Тошкент, 2010 й.Тошкент, 2010 й.  2. И.А. Каримов Конституция тўғрисида. Тошкент., 2. И.А. Каримов Конституция тўғрисида. Тошкент., 2001 й.2001 й.  3. А.Каримовнинг “Ўзбекистон Республикаси 3. А.Каримовнинг “Ўзбекистон Республикаси Конституциясини ташкил этиш тўғрисида”ги 2001 Конституциясини ташкил этиш тўғрисида”ги 2001 йил 4 январ Ф- 1322 сонли қарори.йил 4 январ Ф- 1322 сонли қарори.  4. Ўзбекистон Республикаси Конституциясини 4. Ўзбекистон Республикаси Конституциясини ўрганиш. Тошкент., 2001 ўрганиш. Тошкент., 2001  5.Ўзбекистон Республикаси Конституциявий ҳуқуки. 5.Ўзбекистон Республикаси Конституциявий ҳуқуки. Наманган., 2002.й.Наманган., 2002.й.  6.Ўзбекистон Республикаси Конституциясига 6.Ўзбекистон Республикаси Конституциясига шарҳлар. Тошкент.,2001йшарҳлар. Тошкент.,2001й  7. Ўзбекистон Республикасининг Конституциявий 7. Ўзбекистон Республикасининг Конституциявий ҳуқуқи. Тошкент.2002 ҳуқуқи. Тошкент.2002

СайловСайлов  Сайлов Сайлов – овоз бериш орқали давлат – овоз бериш орқали давлат органлари, органлари,  маҳаллий ўзини ўзи бошқариш маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органлариорганлари  бошқа тузилмаларни ташкил этиш бошқа тузилмаларни ташкил этиш воситаси.воситаси.  Фуқароларнинг ўз сайлов ҳуқуқини Фуқароларнинг ўз сайлов ҳуқуқини амалга ошириши – амалга ошириши –  уларнинг давлатни бошқаришда уларнинг давлатни бошқаришда иштирок этишининг энг муҳим иштирок этишининг энг муҳим шаклларидан бири. шаклларидан бири.

117-модда117-модда ..  Ўз.Р-нинг фуқаролари Ўз.Р-нинг фуқаролари  давлат ҳокимияти вакиллик давлат ҳокимияти вакиллик органларига сайлаш ва сайланиш органларига сайлаш ва сайланиш ҳуқуқига эгадирлар. ҳуқуқига эгадирлар.  Ҳар бир сайловчи бир овозга эга. Ҳар бир сайловчи бир овозга эга.  Овоз бериш ҳуқуқи, ўз хоҳиш Овоз бериш ҳуқуқи, ўз хоҳиш иродасини билдириш тенглиги ва иродасини билдириш тенглиги ва эркинлиги қонун билан эркинлиги қонун билан кафолатланади.кафолатланади.

 Ўз.Р-си Президенти сайлови, Ўз.Р-си Президенти сайлови,  Ўз.Р-си Олий Мажлисининг Қонунчилик Ўз.Р-си Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига ҳамда Қорақалпоғистон Р-си палатасига ҳамда Қорақалпоғистон Р-си Жўқорғи Кенгесига, вилоятлар, туманлар, Жўқорғи Кенгесига, вилоятлар, туманлар, шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик органларига сайлов тегишинча уларнинг органларига сайлов тегишинча уларнинг конституциявий ваколат муддати конституциявий ваколат муддати тугайдиган йилда – тугайдиган йилда –  декабрь ойи учинчи 10 кунлигининг биринчи декабрь ойи учинчи 10 кунлигининг биринчи якшанбасида ўтказилади. якшанбасида ўтказилади.  Сайловлар умумий, тенг ва тўғридан-тўғри Сайловлар умумий, тенг ва тўғридан-тўғри сайлов ҳуқуқи асосида яширин овоз бериш сайлов ҳуқуқи асосида яширин овоз бериш йўли билан ўтказилади. йўли билан ўтказилади.  Ўз.Р-нинг 18 ёшга тўлган фуқаролари Ўз.Р-нинг 18 ёшга тўлган фуқаролари сайлаш ҳуқуқига эгадирлар.сайлаш ҳуқуқига эгадирлар.

 Ўз-Р-си Олий Мажлисининг Сенати Ўз-Р-си Олий Мажлисининг Сенати аъзолари аъзолари  Қорақалпоғистон Р-си Жўқорғи Қорақалпоғистон Р-си Жўқорғи Кенгеси, вилоятлар, туманлар ва Кенгеси, вилоятлар, туманлар ва шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик шаҳарлар давлат ҳокимияти вакиллик органлари депутатларининг тегишли органлари депутатларининг тегишли қўшма мажлисларида мазкур қўшма мажлисларида мазкур депутатлар сайланганидан сўнг депутатлар сайланганидан сўнг  1 ой ичида улар орасидан яширин овоз 1 ой ичида улар орасидан яширин овоз бериш йўли билан сайланадилар.бериш йўли билан сайланадилар.

 Суд томонидан муомалага Суд томонидан муомалага лаёқатсиз деб топилган фуқароларлаёқатсиз деб топилган фуқаролар  суд ҳукми билан озодликдан суд ҳукми билан озодликдан маҳрум этиш жойларида маҳрум этиш жойларида сақланаётган шахсларсақланаётган шахслар  сайланиши мумкин эмас ва сайланиши мумкин эмас ва сайловда қатнашмайдилар. сайловда қатнашмайдилар.  Бошқа ҳар қандай ҳолларда Бошқа ҳар қандай ҳолларда фуқароларнинг сайлов ҳуқуқларини фуқароларнинг сайлов ҳуқуқларини тўғридан-тўғри ёки билвосита тўғридан-тўғри ёки билвосита чеклашга йўл қўйилмайди.чеклашга йўл қўйилмайди.

 Ўз.Р-си фуқароси бир Ўз.Р-си фуқароси бир вақтнинг ўзида иккидан вақтнинг ўзида иккидан ортиқ давлат ҳокимияти ортиқ давлат ҳокимияти вакиллик органининг вакиллик органининг депутати бўлиши мумкин депутати бўлиши мумкин эмас.эмас.  Сайлов ўтказиш тартиби Сайлов ўтказиш тартиби қонун билан белгиланади. қонун билан белгиланади.

122-модда122-модда ..  Ўз.Р-си ўз молия ва пул-кредит Ўз.Р-си ўз молия ва пул-кредит тизимига эга.тизимига эга.  Ўз.нинг давлат бюджетиЎз.нинг давлат бюджети  Р-ка бюджетидан, Р-ка бюджетидан,  Қорақалпоғистон Р-си бюджетиданҚорақалпоғистон Р-си бюджетидан  маҳаллий бюджетлардан иборат. маҳаллий бюджетлардан иборат.

123-модда123-модда ..  Ўз.Р-си ҳудудида ягона солиқ тизими Ўз.Р-си ҳудудида ягона солиқ тизими амал қилади.амал қилади.  Солиқлар жорий қилишгаСолиқлар жорий қилишга  фақат Ўзбекистон Республикасининг фақат Ўзбекистон Республикасининг Олий Мажлиси ҳақли.Олий Мажлиси ҳақли.

124-модда124-модда ..  Ўзбекистон Республикасининг Ўзбекистон Республикасининг банк тизиминибанк тизимини  Республика Марказий банки Республика Марказий банки бошқаради.бошқаради.

125-модда125-модда ..  Ўз.Р-си Қуролли КучлариЎз.Р-си Қуролли Кучлари  Ўз.Р-нинг давлат суверенитетини ва Ўз.Р-нинг давлат суверенитетини ва ҳудудий яхлитлигини,ҳудудий яхлитлигини,  аҳолининг тинч ҳаётиаҳолининг тинч ҳаёти  хавфсизлигини ҳимоя қилиш учун хавфсизлигини ҳимоя қилиш учун тузилади.тузилади.  Қуролли Кучларнинг тузилиши ва Қуролли Кучларнинг тузилиши ва уларни ташкил этиш қонун билан уларни ташкил этиш қонун билан белгиланади.белгиланади.

126-модда126-модда ..  Ўзбекистон Республикаси ўз Ўзбекистон Республикаси ўз хавфсизлигини таъминлаш учун хавфсизлигини таъминлаш учун етарли даражада қуролли етарли даражада қуролли кучларига эга.кучларига эга.

127-модда127-модда ..  Ўз.Р-нинг Конституциясига Ўз.Р-нинг Конституциясига ўзгартиришлар ўзгартиришлар  тегишинча Ўз.Р-си Олий Мажлисининг тегишинча Ўз.Р-си Олий Мажлисининг Қонунчилик палатаси депутатлари ва Қонунчилик палатаси депутатлари ва Сенати аъзолари умумий сонининг Сенати аъзолари умумий сонининг камидакамида  3 дан 2 қисмидан иборат кўпчилиги 3 дан 2 қисмидан иборат кўпчилиги томонидан қабул қилинган қонунтомонидан қабул қилинган қонун  ёки Ўз.Р-нинг референдуми билан ёки Ўз.Р-нинг референдуми билан киритилади. киритилади.

128-модда128-модда ..  Ўз.Р-си Олий Мажлиси тегишли таклиф Ўз.Р-си Олий Мажлиси тегишли таклиф киритилгандан кейин киритилгандан кейин  6 ой мобайнида Конституцияга 6 ой мобайнида Конституцияга ўзгартиришлар ҳамда тузатишлар ўзгартиришлар ҳамда тузатишлар киритиш тўғрисида кенг ва ҳар киритиш тўғрисида кенг ва ҳар тарафлама муҳокамани ҳисобга олган тарафлама муҳокамани ҳисобга олган ҳолда қонун қабул қилиши мумкин. ҳолда қонун қабул қилиши мумкин.  Агар Олий Мажлис Конституцияга Агар Олий Мажлис Конституцияга ўзгартириш киритиш тўғрисидаги ўзгартириш киритиш тўғрисидаги таклифни рад этса, таклиф 1 йил таклифни рад этса, таклиф 1 йил ўтгандан кейингина қайта киритилиши ўтгандан кейингина қайта киритилиши мумкин.мумкин.

САЙЛОВЛАРНИНГ САЙЛОВЛАРНИНГ ОЧИҚЛИГИ, ОЧИҚЛИГИ, ОШКОРАЛИГИ ВА ОШКОРАЛИГИ ВА АДОЛАТЛИГИ АДОЛАТЛИГИ БИЗНИНГ ҚЎЛИМИЗДА!БИЗНИНГ ҚЎЛИМИЗДА! САЙЛОВ САЙЛОВ ЖАРАЁНИДА ЖАРАЁНИДА КУЗАТУВЧИНИНГ КУЗАТУВЧИНИНГ ЎРНИ ВА МАВҚЕИЎРНИ ВА МАВҚЕИ

Ҳуқуқий асослари:Ҳуқуқий асослари: Ўзбекистон Республикаси Конституцияси;Ўзбекистон Республикаси Конституцияси; ““ ЎЎ збекистон збекистон РР еспубликаси еспубликаси ОО лий лий ММ ажлисига ажлисига сайлов тўғрисидасайлов тўғрисида ”ги”ги қонун; қонун; ““ ХХ алқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар алқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар КК енгашларига сайлов тўғрисидаенгашларига сайлов тўғрисида ”ги”ги қонун;қонун; Марказий сайлов комиссиясининг Низом ва Марказий сайлов комиссиясининг Низом ва ЙўриқномалариЙўриқномалари

Кузатувчининг Кузатувчининг мақоми:мақоми: 18 ёшга тўлган Узбекистон Республикаси 18 ёшга тўлган Узбекистон Республикаси фуқароси партиядан кузатувчи бўлиши фуқароси партиядан кузатувчи бўлиши мумкин.мумкин.  Рўйхатга олинган номзодларни кўрсатган Рўйхатга олинган номзодларни кўрсатган сиёсий партиялар, сайловчилар ташаббускор сиёсий партиялар, сайловчилар ташаббускор гурухларидан ҳар бири кузатувчиларни гурухларидан ҳар бири кузатувчиларни тайинлаш ҳуқуқига эга.тайинлаш ҳуқуқига эга.  Сиёсий партиялар ўз марказий органи Сиёсий партиялар ўз марказий органи тимсолида, сайловчилар ташаббускор тимсолида, сайловчилар ташаббускор гурухлари, оммавий ахборот воситалари гурухлари, оммавий ахборот воситалари раҳбарлари ўз кузатувчилари ҳақида сайловга раҳбарлари ўз кузатувчилари ҳақида сайловга қадар камида ўн беш кун қолганида округ қадар камида ўн беш кун қолганида округ сайлов комиссияларига маълум қиладилар. сайлов комиссияларига маълум қиладилар. Округ сайлов комиссияси манфаатдор Округ сайлов комиссияси манфаатдор ташкилотлар, сайловчилар ташаббускор ташкилотлар, сайловчилар ташаббускор гурухларидан ариза олганидан кейин беш кун гурухларидан ариза олганидан кейин беш кун мобайнида кузатувчи учун Марказий сайлов мобайнида кузатувчи учун Марказий сайлов комиссияси томонидан белгиланган комиссияси томонидан белгиланган намунадаги мандатни беради (1-илова).намунадаги мандатни беради (1-илова).  Кузатувчининг мандати кузатувчининг Кузатувчининг мандати кузатувчининг шахсини тасдиқловчи ҳужжат тақдим шахсини тасдиқловчи ҳужжат тақдим қилинганида ҳақиқийдир. қилинганида ҳақиқийдир.

Кузатувчининг мақоми:Кузатувчининг мақоми: Ваколат муддати: Кузатувчи сифатида руйхатдан ўтган кундан то сайлов натижалари эълон қилингунга қадарРўйхатдан ўтиш тартиби: - Халқаро кузатувчилар га ЎзР. Марказий сайлов комиссияси томонидан Ташқи ишлар вазирлиги орқали берилган аризага мувофиқ тегишли мандат берилади ; - Қолган манфаатдор ташкилотлар (сиёсий партиялар, ОАВ вакиллари) ўз кузатувчилари тўғрисида округ сайлов комиссияларига сайловга кечи билан ўн беш кун қолганида маълум қиладилар

Сайловларни кузатишСайловларни кузатиш  Ўзбекистон Республикаси сайлов қонунчилиги Ўзбекистон Ўзбекистон Республикаси сайлов қонунчилиги Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва халқ Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва халқ депутатлари маҳаллий Кенгашларга бўлиб ўтадиган депутатлари маҳаллий Кенгашларга бўлиб ўтадиган сайловларга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш устидан сайловларга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш устидан жамоатчилик кузатувини амалга ошириш учун имконият жамоатчилик кузатувини амалга ошириш учун имконият беради, бу сайлов жараёни очиқлиги ва ошкоралигининг энг беради, бу сайлов жараёни очиқлиги ва ошкоралигининг энг муҳим шартларидан биридир. Бу ҳуқуқ Ўзбекистон муҳим шартларидан биридир. Бу ҳуқуқ Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва халқ Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва халқ депутатлари маҳаллий Кенгашларидаги депутатлик ўринлари депутатлари маҳаллий Кенгашларидаги депутатлик ўринлари номзод этиб рўйхатга олинганларга, уларнинг ишончли номзод этиб рўйхатга олинганларга, уларнинг ишончли вакилларига, сиёсий партиялар, сайловчилар ташаббускор вакилларига, сиёсий партиялар, сайловчилар ташаббускор гурухларидан кузатувчиларга, оммавий ахборот воситалари гурухларидан кузатувчиларга, оммавий ахборот воситалари вакилларига, бошқа давлатлар, халқаро ташкилотлар ва вакилларига, бошқа давлатлар, халқаро ташкилотлар ва харакатларнинг кузатувчиларига берилган.харакатларнинг кузатувчиларига берилган.  Кузатувнинг вазифаси сайлов таомилларини, сайловчилар Кузатувнинг вазифаси сайлов таомилларини, сайловчилар овозларини санаб чиқиш тартибини, овоз бериш натижалари овозларини санаб чиқиш тартибини, овоз бериш натижалари тўғрисидаги сайлов комиссиялари баённомаларини тўлдириш тўғрисидаги сайлов комиссиялари баённомаларини тўлдириш тартибини бузмаган ҳолда овоз беришни ҳалол ва адолатли тартибини бузмаган ҳолда овоз беришни ҳалол ва адолатли ўтказишни таъминлашга кўмаклашишдир.ўтказишни таъминлашга кўмаклашишдир.

Кузатув давриКузатув даври  Кузатув овоз бериш кунида Кузатув овоз бериш кунида участка сайлов комиссияси иш участка сайлов комиссияси иш бошлаган пайтдан бошланади ва бошлаган пайтдан бошланади ва округ сайлов комиссияси овоз округ сайлов комиссияси овоз бериш натижалари ҳақидаги бериш натижалари ҳақидаги баённомани қабул қилинганлиги баённомани қабул қилинганлиги тўғрисидаги хабардан кейин тўғрисидаги хабардан кейин тугалланади.тугалланади.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари: Округ ва Округ ва участка участка сайлов сайлов комиссияларикомиссиялари нинг нинг мажлисларида мажлисларида ҳозир бўлиш;ҳозир бўлиш;

КузатувчиниКузатувчини нг нг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари:  Кузатувчи ўзи Кузатувчи ўзи ишлаши керак ишлаши керак бўлган округ ва бўлган округ ва участка сайлов участка сайлов комиссиясининг комиссиясининг манзили ва манзили ва телефонларини, улар телефонларини, улар раҳбарларининг раҳбарларининг фамилияларини фамилияларини олдиндан аниқлаболдиндан аниқлаб олиши зарур.олиши зарур.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари:  Овоз бериш куни Овоз бериш куни кузатувчи участка сайлов кузатувчи участка сайлов комиссияси биносига комиссияси биносига барвақт келиши лозим.барвақт келиши лозим.  Участка сайлов Участка сайлов комиссияси раиси, бошқа комиссияси раиси, бошқа аъзолари билан танишиши аъзолари билан танишиши ва уларга ўз ва уларга ўз ҳужжатларини кўрсатиши ҳужжатларини кўрсатиши керак. Участка комиссияси керак. Участка комиссияси раиси овоз бериш биноси раиси овоз бериш биноси очилгунига қадар ҳозир очилгунига қадар ҳозир бўлган комиссия аъзолари, бўлган комиссия аъзолари, кузатувчиларнинг кузатувчиларнинг рўйхатини аниқлайдилар.рўйхатини аниқлайдилар.

КузатувчиниКузатувчини нг нг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари:  Кузатувчи овоз Кузатувчи овоз бериш бериш биносидабиносида бўлаётган бўлаётган воқеаларни воқеаларни кузатиш қулай кузатиш қулай бўлган жойни бўлган жойни эгаллаши эгаллаши керак.керак.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари:  Кузатувчи шуни билиши керакки, участкаКузатувчи шуни билиши керакки, участка сайлов комиссиясининг раиси овоз сайлов комиссиясининг раиси овоз беришни ташкил этиш, овозларни санаб беришни ташкил этиш, овозларни санаб чиқиш, овоз бериш якунлари тўғрисидаги чиқиш, овоз бериш якунлари тўғрисидаги баённомани тузиш билан боғлиқ барча баённомани тузиш билан боғлиқ барча масалаларга жавоб беради. масалаларга жавоб беради.  Комиссия раисининг ўз ваколатлари Комиссия раисининг ўз ваколатлари доирасида берган фармойишлари овоз доирасида берган фармойишлари овоз бериш биносида барча ҳозир бўлганлар бериш биносида барча ҳозир бўлганлар учунучун мажбурийдир.мажбурийдир.

Кузатувчининг ҳуқуқлари:Кузатувчининг ҳуқуқлари: Овоз бериш куни эрталаб соат 6.00 да участка Овоз бериш куни эрталаб соат 6.00 да участка сайлов комиссияси раиси овоз бериш биносини сайлов комиссияси раиси овоз бериш биносини очиқ деб эълон қилади ҳамда комиссия очиқ деб эълон қилади ҳамда комиссия аъзолари, кузатувчилар ва бошқа шахсларга аъзолари, кузатувчилар ва бошқа шахсларга кўчма ва стационар сайлов қутиларини тақдим кўчма ва стационар сайлов қутиларини тақдим этади, шундан сўнг қутилар участкаэтади, шундан сўнг қутилар участка сайлов сайлов комиссиясининг металл мухри билан комиссиясининг металл мухри билан муҳрланади.муҳрланади.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари:  Кузатувчи ҳар бир сайловчинингКузатувчи ҳар бир сайловчининг шахсан овоз беришини, шахсан овоз беришини, бюллетеннинг кабинада ёки бюллетеннинг кабинада ёки яширин овоз бериш учун махсус яширин овоз бериш учун махсус жиҳозланган жойда жиҳозланган жойда тўлдирилишини, бу ерда бошқа тўлдирилишини, бу ерда бошқа шахсларнинг иштирок этишига шахсларнинг иштирок этишига йўл қўйиб бўлмаслигини билиши йўл қўйиб бўлмаслигини билиши лозим.лозим.  Агар сайловчи бюллетенни Агар сайловчи бюллетенни олганлиги учун мустақил олганлиги учун мустақил равишда имзо чека олмаса, равишда имзо чека олмаса, истиснога йўл қўйиш мумкин. истиснога йўл қўйиш мумкин. Бундай ҳолда у комиссия аъзоси, Бундай ҳолда у комиссия аъзоси, рўйхатга олинган номзод, рўйхатга олинган номзод, ишончли вакил ёки кузатувчи ишончли вакил ёки кузатувчи бўлмаган сайловчи ёрдамидан бўлмаган сайловчи ёрдамидан фойдаланиши мумкин.фойдаланиши мумкин.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари: Сайлов қонунчилиги бузиш ҳоллари аниқланган Сайлов қонунчилиги бузиш ҳоллари аниқланган тақдирда кузатувчи қонунга асосланиб комиссия тақдирда кузатувчи қонунга асосланиб комиссия раисининг эътиборини бу ҳолатга қаратиши ва раисининг эътиборини бу ҳолатга қаратиши ва қонун бузилишларининг олдини олишни талаб қонун бузилишларининг олдини олишни талаб қилиши лозим, агар бунга жавоб бўлмаса, йўл қилиши лозим, агар бунга жавоб бўлмаса, йўл қўйилган қонун бузилишлари ҳақида зудлик қўйилган қонун бузилишлари ҳақида зудлик билан далолатнома тузиши зарур ва сайлов билан далолатнома тузиши зарур ва сайлов участкаси раисинига топшириши керак.участкаси раисинига топшириши керак.   Агар тегишли сайлов участка раиси томонидан Агар тегишли сайлов участка раиси томонидан далолатномада кўрсатилган бузилишларни далолатномада кўрсатилган бузилишларни олдини олиш юзасидан чоралар кўрилмаган олдини олиш юзасидан чоралар кўрилмаган ҳолда шикоят ёзиш ва тегишли ташкилотларга ҳолда шикоят ёзиш ва тегишли ташкилотларга юбориши зарур. (Марказий сайлов комиссия, юбориши зарур. (Марказий сайлов комиссия, округ сайлов комиссия, худудий партия округ сайлов комиссия, худудий партия ташкилоти). ташкилоти).

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари: Овозларни санаб чиқиш Овозларни санаб чиқиш комиссиякомиссия томонидан очиқ ва томонидан очиқ ва ошкора амалга оширилади, ошкора амалга оширилади, бунда комиссия аъзолари бунда комиссия аъзолари ҳаракатларининг овоз бериш ҳаракатларининг овоз бериш биносида ҳозир бўлиш ҳуқуқига биносида ҳозир бўлиш ҳуқуқига эга бўлганэга бўлган кузатувчилар, кузатувчилар, оммавий ахборот воситалари оммавий ахборот воситалари вакиллари, хорижий (халқаро) вакиллари, хорижий (халқаро) кузатувчилар иштирокида кузатувчилар иштирокида тўлиқ кузатиб борилиши тўлиқ кузатиб борилиши таъминланмоғи лозим. таъминланмоғи лозим. Овозларни санаб чиқиш Овозларни санаб чиқиш натижалари эълон қилиниши ва натижалари эълон қилиниши ва овоз бериш якунлари овоз бериш якунлари тўғрисидаги баённомага тўғрисидаги баённомага киритилиши керак.киритилиши керак.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари: Кузатувчининг талабига биноан участка сайлов комиссияси овоз бериш якунлари тўғрисидаги баённома имзоланганидан кейин баённома нусхасини унга бериши ёки баённома нусхасини тайёрлаш имкониятини яратиши ва уни тасдиқлаб бериши шарт. Участка сайлов комиссияси баённома нусхаси берилганлиги фактини тегишли реестрда қайд этади. Нусхани олган кузатувчи бу ҳақдаги реестрга имзо қўяди.

Кузатувчининг Кузатувчининг ҳуқуқлари:ҳуқуқлари:  Кузатувчи ўз ишини тугатганидан Кузатувчи ўз ишини тугатганидан кейин бўлиб ўттан сайлов сайлов кейин бўлиб ўттан сайлов сайлов қонунчилигига қанчалик мувофиқ қонунчилигига қанчалик мувофиқ бўлганлиги тўғрисидаги ўз бўлганлиги тўғрисидаги ўз таассуротлари ва хулосалари баён таассуротлари ва хулосалари баён этилган қисқача ҳисобот тайёрлаши этилган қисқача ҳисобот тайёрлаши керак ва ўзининг партия керак ва ўзининг партия ташкилотига топшириши зарур. ташкилотига топшириши зарур. Бунда кузатувчининг баҳолари аниқ Бунда кузатувчининг баҳолари аниқ далилларга асосланмоғи лозим.далилларга асосланмоғи лозим.

КУЗАТУВЧИГА МАН КУЗАТУВЧИГА МАН ЭТИЛАДИ:ЭТИЛАДИ:  Сайловчига овоз беришда халақит Сайловчига овоз беришда халақит бериш;бериш;  Овоз берган сайловчилардан Овоз берган сайловчилардан суриштириш, бюллитенга белги суриштириш, бюллитенга белги қўйишда сайловчига ёрдам бериш;қўйишда сайловчига ёрдам бериш;  участка сайлов комиссияси участка сайлов комиссияси фаолиятига аралашиш.фаолиятига аралашиш.

 участка сайлов комиссияси кузатувчига участка сайлов комиссияси кузатувчига шароит яратиб бериш шарт; шароит яратиб бериш шарт;  Сайлов куни овоз бериш бошланганидан 15-Сайлов куни овоз бериш бошланганидан 15- 20 дақиқа олдин келиши керак, чунки 20 дақиқа олдин келиши керак, чунки баённомага унинг исми шарифи киритилади;баённомага унинг исми шарифи киритилади;  Участка сайлов комиссияси биносида айни Участка сайлов комиссияси биносида айни бир пайтнинг ўзида ҳар бир сиёсий бир пайтнинг ўзида ҳар бир сиёсий партиядан 2 ва ундан кўп кузатувчи партиядан 2 ва ундан кўп кузатувчи бўлишига йўл қўйилмайди;бўлишига йўл қўйилмайди;  Участка сайлов комиссиясУчастка сайлов комиссияс ии раиси сайловни раиси сайловни ўтказиш бўйича жавобгар бўлганлиги ўтказиш бўйича жавобгар бўлганлиги сабабли унинг берган топширисабабли унинг берган топшири ққ ларига шу ларига шу бинодаги барча шахслар бўйсунушига бинодаги барча шахслар бўйсунушига мажбурдир;мажбурдир; КУЗАТУВЧИНИНГ ОВОЗ БЕРИШКУЗАТУВЧИНИНГ ОВОЗ БЕРИШ КУНИДАГИ ФАОЛИЯТИКУНИДАГИ ФАОЛИЯТИ

 Участка сайлов комиссияси Участка сайлов комиссияси аъзолари аъзолари сайловчилар рўйхати ва бюллитенларни сайловчилар рўйхати ва бюллитенларни олганликлари учун олганликлари учун имзоимзо қўядилар; қўядилар;  Сайловчи фақат кабина орқали ўтиши Сайловчи фақат кабина орқали ўтиши шарт ва заруршарт ва зарур ;;  Бюллитен олинадиган жой, кабина ва Бюллитен олинадиган жой, кабина ва қутилар айни бир вақтнинг ўзида қутилар айни бир вақтнинг ўзида комиссия аъзолари ва кузатувчилар кўз комиссия аъзолари ва кузатувчилар кўз ўнгида бўлиши ўнгида бўлиши шартшарт ;;  Сайловчи фақат битта бюллитен олади;Сайловчи фақат битта бюллитен олади;  Кузатувчи ҳар бир сайловчининг шахсан Кузатувчи ҳар бир сайловчининг шахсан ўзи овоз беришини кузатадиўзи овоз беришини кузатади ..КУЗАТУВЧИНИНГ ОВОЗ БЕРИШКУЗАТУВЧИНИНГ ОВОЗ БЕРИШ КУНИДАГИ ФАОЛИЯТИКУНИДАГИ ФАОЛИЯТИ

КУЗАТУВЧИ ҚУЙИДАГИЛАРГА ЯЪНИ: - Сайловчиларга сайлов бюллитенларини беришга; - Сайловчи учун, шу жумладан унинг илтимосига кўра сайлов бюллитенларини олиш учун имзо қўйишга; - Сайловчи учун, шу жумладан унинг илтимосига кўра сайлов бюллитенларини тўлдиришга; - Овоз беришнинг сир сақланишини бузувчи хатти-харакатлар қилишга;

КУЗАТУВЧИ ҚУЙИДАГИЛАРГА КУЗАТУВЧИ ҚУЙИДАГИЛАРГА ЯЪНИ:ЯЪНИ:  Сайлов комиссияси аъзолари Сайлов комиссияси аъзолари томонидан сайлов бюллитенларини томонидан сайлов бюллитенларини хисоблаб чиқишда бевосита хисоблаб чиқишда бевосита иштирок этишга;иштирок этишга;  Сайлов комиссияси ишига тўсқинлик Сайлов комиссияси ишига тўсқинлик қилувчи бирор бир хатти харакатлар қилувчи бирор бир хатти харакатлар содир этишга;содир этишга;  Сайловчилар ўртасида сайловолди Сайловчилар ўртасида сайловолди ташвиқотини олиб боришга;ташвиқотини олиб боришга;  Тегишли сайлов комиссиясини Тегишли сайлов комиссиясини қарорини қабул қилишда иштирок қарорини қабул қилишда иштирок этишга ҳақли эмас;этишга ҳақли эмас;

КУЗАТУВЧИ КУЗАТУВЧИ ҚУЙИДАГИЛАРГА ЯЪНИ:ҚУЙИДАГИЛАРГА ЯЪНИ:  Овоз бериш натижаларини Овоз бериш натижаларини участка участка сайлов комиссиясисайлов комиссияси соат 10, 14, 16, 18 соат 10, 14, 16, 18 ва 20ва 20 .00.00 даги холатларини даги холатларини округ сайлов округ сайлов комиссиясигакомиссиясига узатади, кузатувчи бу узатади, кузатувчи бу маълумотни олишга ҳақли;маълумотни олишга ҳақли;  ҚонунҚонун чилик чилик бузилганда бузилганда участка сайлов участка сайлов комиссиясикомиссияси ва ва округ сайлов округ сайлов комиссиясинингкомиссиясининг эътиборини бу ҳолатга эътиборини бу ҳолатга қаратади ва унинг бузилмаслик қаратади ва унинг бузилмаслик талабларини қўяди. Агар жавоб талабларини қўяди. Агар жавоб бўлмаса шикоят ёзилади (икки бўлмаса шикоят ёзилади (икки нусхада) ва унга иккита гувоҳ имзо нусхада) ва унга иккита гувоҳ имзо чекиши шартчекиши шарт ..

 Участка сайлов комиссияси овоз бериш Участка сайлов комиссияси овоз бериш якунлари тўғрисида қонунда белгиланган якунлари тўғрисида қонунда белгиланган тартибда қарор қабул қилади (2нусхада);тартибда қарор қабул қилади (2нусхада);  Баённома имзолангандан сўнг уни қалам Баённома имзолангандан сўнг уни қалам билан ёзиш ёки ўзгартириш китиришга йўл билан ёзиш ёки ўзгартириш китиришга йўл қўйилмайди;қўйилмайди;  Баённома нусхаси сайлов қонунчилигида Баённома нусхаси сайлов қонунчилигида белгиланган тартибда 48 соат ичида сайлов белгиланган тартибда 48 соат ичида сайлов учаскасида осиб қўйилади; учаскасида осиб қўйилади;  Кузатувчининг талабига асосан участка Кузатувчининг талабига асосан участка сайлов комиссияси имзоланган баённоманинг сайлов комиссияси имзоланган баённоманинг нусхасини тасдиқлаб бериши шарт.нусхасини тасдиқлаб бериши шарт. ОВОЗЛАРНИ ҲИСОБЛАШ

 УУ частка сайлов комиссиясичастка сайлов комиссияси баённома нусҳаси баённома нусҳаси берилганини реестрда қайд этади. Нусханинг ўнг берилганини реестрда қайд этади. Нусханинг ўнг томонига «Нусха» деб, охирги бетига «Аслига томонига «Нусха» деб, охирги бетига «Аслига тўғри» деб тасдиқловчи шахс қўл қўяди ва мухр тўғри» деб тасдиқловчи шахс қўл қўяди ва мухр босади.босади.  Агар бу ҳолат амалга оширилмаса қонун бузилади, Агар бу ҳолат амалга оширилмаса қонун бузилади, бунда кузатувчи қонуннинг бузилишига йўл бунда кузатувчи қонуннинг бузилишига йўл қўймасликни талаб қилиш ҳуқуқига эга. қўймасликни талаб қилиш ҳуқуқига эга. Акс ҳолда Акс ҳолда юқори юқори округ сайлов комиссиясиокруг сайлов комиссияси га мурожаат га мурожаат қилинади;қилинади;  Агар участка сайлов комиссияси далолатномаси Агар участка сайлов комиссияси далолатномаси қайта тўлдирилса, у бу ҳолда кузатувчини қайта тўлдирилса, у бу ҳолда кузатувчини огоҳлантириши шарт ва «такрорий» огоҳлантириши шарт ва «такрорий» далолатноманинг ир нусҳасини кузатувчига беради;далолатноманинг ир нусҳасини кузатувчига беради;  УУ частка сайлов комиссиясичастка сайлов комиссияси баённомаси баённомаси округ округ сайлов комиссиясисайлов комиссияси га топширилганда кузатувчи га топширилганда кузатувчи иштирок этишга хақли. иштирок этишга хақли. ОВОЗЛАРНИ ОВОЗЛАРНИ ҲИСОБЛАШҲИСОБЛАШ

ЭЪТИБОРЛАРИНГИЗЭЪТИБОРЛАРИНГИЗ УЧУНУЧУН РАХМАТ!РАХМАТ!

O'xshashlar

Ўзбекистон Республикасида фуқаролик жамиятини шакллантиришда сайлов тизими ва сайлов жараёнининг ҳуқуқий асослари

Ўзбекистон Республикасида сайловнинг конституциявий-ҳуқуқий асослари

Ўзбекистон Республикаси Конституциявий суди

Ўзбекистонда ҳуқуқий демократик давлат қуриш ва фуқаролик жамиятини барпо этишнинг Конституциявий асослари

Ўзбекистоннинг Мустақилликка қадар конституциявий тарихи