Karib Andi Tog’lari - Geografiya - Slaydlar

Karib Andi Tog’lari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1318.6943359375 KB

Ko'chirib olish

Karib Andi Tog’lari Reja: 1. Shimoliy and tog’lari 2. Peru and tog’laridagi ichki yassitog’lik (puna) (avtor fotosi). 3. Janubiy (patagoniya) and tog’lari

And tog’larining Trinidad orolidan Marakaybo past tekisligigacha kenglik bo’ylab cho’zilgan shimoliy qismi orografik xususiyatlari va tuzilishiga, shuningdek iqlimiy sharoiti hamda o’simliklariga ko’ra asl And tog’lari sistemasidan farq qiladi va alohida tabiiy geografik ulkank hosil qiladi. Karib And tog’lari tektonik jihatdan Kordilyera burmalanishi mintaqasining Antilkarib oblastiga kiradi va tuzilishi hamda rivojlanishi xususiyatlariga ko’ra Shimoliy Amerikaning Kordilyera tog’laridan ham, And tog’larining o’zidan ham farq qiladi.

Karib And tog’lari materikda ikkita antiklinal zonadan iborat bo’lib, bu zonalarga Kordilyerada-Kosta va Syerra-del Interior tizmalari to’g’ri keladi. Bu tizmalarni keng sinklinal zonaning enli vodiysi bir-biridan ajratib turadi. Barselonz qo’ltig’i yaqinida tog’lar uzilib, ikki qismga-g’arbiy va sharqiy qismlarga bo’lingan. Syerra-del-Interior platforma tomondan yer po’stidagi chuqur yoriq orqali neftli And yoni bukilmasidan ajralgan. Bu bukilma relyefda Orinoko pasttekisligi bilan qo’shilib ketgan. Chuqur yer yorig’i Karib Andi tog’lari sestemasini Kordilyera da merida tizmalaridan ham ajratib turadi. Shimolda dengiz bosgan sinklinal bukilma materikdan Margarita tobago orollari antiklynoriysini ham ajratib turadi.

Karib Andi tog’larining barcha qismi paleozoy va mezozoyning burmalangan jinslaridan tuzilgan hamda ularni turli yoshdagi intruziv jinslar yorib kirgan. Ularning hozirgi zamon relyefi bir necha marta ro’y bergan ko’tarilishlar ta’sirida tarkib topgan, eng keyingi ko’tarilishlar neogenda ro’y berib, sinklinal zonaning bukilishi va yorilishlar bilan birga ro’y bergan.

Shimoliy and tog’lari Karib dengizi sohilida Kolumbiya bilan Venesuela territoriyasida yelpig’ich shaklida joylashgan tog’ tizmalari tog’oldi botiqlari hamda keng tog’ oralig’i vodiylari bilan birin ketin joylashgan, tog’larning kengligi 450 km ga yetadi. Janubda, ekvatorda butun tog’ sistemasi 100 km gacha torayadi. Shimoliy And tog’lari asosiy qismining tuzilishida (taxminan 2 va 8° shim. kengliklar oralig’ida) And tog’lari sistemasining hamma asosiy orografik elementlari aniq ifodalangan.

Tinch okean sohili bo’ylab kambar, past va juda parchalanib ketgan Qirg’oq bo’yi tizmasi cho’zilgan. U And tog’larining boshqa qismidan Atrato daryosining bo’ylama tektonik botig’i orqali ajralgan. Undan sharqroqda G’arbiy va Markaziy Kordilyera tog’larining Kauki daryosining tor vodiysi orqali ajralgan hamda bir-biriga parallel joylashgan baland va kattaroq tizmalari ko’tarilib turadi, Markaziy Kordilyera Kolumbiyaning eng baland tog’ tizmasidir, Uning kristall jinslardan tuzilgan asosi ustidan yakka-yakka vulkan tog’lari ko’tarilib turadi. Bu vulkanlar orasida Tolima vulkani 5215 m ga ko’tarilgan.

Bundan ham sharqroqda Magdalena daryosining chuqur vodiysidan narigi tomonda Sharqiy Kordilyeraning pastroq tizmasi joylashgan, u kuchli burmalangan cho’kindi jinslardan tuzilgan va markaziy qismida keng havzasimon botiqlar orqali bo’lingan. Ana shunday havzalardan birida 2600 m balandlikda Kolumbiyaning poytaxti Bogota joylashgan. Sharqiy Kordilyera 8° shim. kenglik yaqinida ikkinchi tarmoqqa meridian yo’nalishdagi Syerra-Perixa va shimoli-sharqqa yo’nalgan, balandligi 5000 m ga yetadigan Kordilyeramerida tarmoqlariga bo’linadi. Bular oralig’ida joylashgan o’rtalikdagi massivda keng Marakaybo tog’ oralig’i botig’i tarkib topgan, uning markaziy qismini Marakaybo laguna-ko’li egallagan. Syerra- Perixa tizmasidan g’arbroqda yosh tog’ oralig’i bukilmasiga mos keluvchi, botqoq bosgan quyi Magdalenakauki past tekisligi joylashgan.

Markaziy And Tog’lari Markaziy And tog‘lari shimolda Ekvador va Peru oralig‘idagi davlat chegarasidan janubda 27° janubiy kenglikkacha juda katta masofaga cho‘zilgan. Markaziy And tog‘lari butun tog‘ sistemasining eng kengangan qismi bo‘lib, kengligi Boliviyada 700- 800 km ga yetadi. Janubiy kenglikning 11° dan janubda And tog’larining o’rta qismini yassi tog’lik egallagan bo’lib, ikki tomondan Sharqiy va G’arbiy Kordilyera tog’lari o’ragan. G’arbiy Kordilyera tog’lari so’ngan va so’nmagan vulkanlardan tashkil topgan baland tog’ zanjiridan iborat. Bular Oxos-del-Salado (6880 m), Koropuna (6425 m), Ualyagiri (6060 m), Mnsti (5821 m) va boshqa vulkanlardir. Boliviya G’arbiy Kordil-yera tog‘lari And tog‘larining bosh suv ayirg’ichini hosil qiladi.

Janubiy (Patagoniya) And Tog‘lari Tinch va qisman Atlantika okeaniga quyiladigan ko’p daryolar muzlik hamda ko’llardan suv oladi. Daryo vodiylari yer yuzasini chuqur o’yib kirgan. Ba’zi hollarda vodiylar And tog’larini kesib o’tgan va sharqiy yonbag’irdan boshlanadigan daryolar Tinch okeanga borib quyiladi. Daryolar sersuv va jo’shqin bo’lib, burilib-burnlib oqadi, ularning vodiylari ba’zan kengayadi, ba’zan torayib, serostona tor daralar hosil qiladi. Shu sababli daryolardan kema qatnovi uchun foydalanilmaydi. Patagoniya And tog’lari yonbag’irlarini namsevar subarktika o’rmonlari qoplagan. Bu o’rmonlar baland bo’yli daraxt va butalardan iborat bo’lib, ular orasida doimiy yashil turlar ko’pchilikni tashkil etadi: 42° janubiy kenglik yaqinida araukariya o’rmonlari bor. And tog’lari chekka janubda, mo’tadil mintaqada pasayadi va parchalanib ketadi.

Adabiyotlar: 3. Vissmen U., Xarbaf T.I., Knepp D.U. Vvedeniye v gidrologiyu. L.: Gidrometeoizdat, 1979. 470 s. 4. Vodniye resursi, problemi Arala i okrujayushaya sreda. Tashkent: Universitet, 2000. 398 s.1. Akramov Z.M., Rafikov A.A. Proshloye, nastoyasheye i budusheye Aralskogo morya. Tashkent: Mexnat, 1990. 144 s. 2. Bogoslovskiy B.B. Osnovi gidrologii sushi. Minsk: Izd vo BGU, 1974. 214 s.

O'xshashlar

Atlas tog’lari

Janubiy amerikaning asosiy xususiyatlari materikning xosil bo’lishida asosiy bosqichlar

Janubiy Amerikaning asosiy xususiyatlari - materikning xosil bo’lishida asosiy bosqichlar

Andijon viloyati toponimlari

Markaziy Osiyo tabiiy resurslari