Braziliya Federativ Respublikasi - Geografiya - Slaydlar

Braziliya Federativ Respublikasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

692.2587890625 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Braziliya Federativ Respublikasi Vaqti 2-soat Talabalar soni 60-70 ta O’quv iashg’ulotining shakli Kirish vizual ma’ruza Ma’ruza va mashg’ulotlarning rejasi Iqtisodiy geografik o’rni Tabiiy sharoiti va resurslari Aholisi va mehnat resurslari Davlat tuzumi va siyosiy partiyalari Ho’jaligi tarixiy rivojlanish xususiyatlari. O’quv mashg’ulotining maqsadi: Manbalarning asosiy yo’nalishlari to’g’risida to’liq ma’lumotga ega bo’lish. O’quv faoliyatining natijalari. Talaba: Xo’jaligiga umumiy ta’rif Sanoati Qishloq xo’jaligi Iqtisodiy rayonlashtirish Transport va tashqi iqtisodiy aloqalari O’qitish uslubi va texnikasi: Vizual ma’ruza bilis so’rov bayon qilish “ha, yo’q” texnikasi. O’qitish vositalari: Ma’ruza matni, proektor, tarqatma materiallar, grafik organizaynerlar O’qitish shakli: Jamoa guruh va juftlikda ishlash O’qitish shart sharoiti Proektor kompyuter bilan jixozlangan auditoriya1.1. Ma’ruza mashg’alotining o’qitish texnologiyasi

Ma’ruza mashg’ulotining texnologik kartasi Mavzu Braziliya Federativ Respublikasi Bosqichla r vaqti Faoliyat mazmuni O’qituvchi Talaba 1-bosqich Kirish (10 minut) 1.1. Mavzu, uning maqsadi, o’quv mashg’ulotlaridan kutilayotgan natijalar e’lon qilinadi 1.1. Eshitadilar 2-bosqich. Asosiy (60 minut) 2.1. Тalabalar e’tiborini jalb qilish va bilim darajalarini aniqlash uchun tezkor savol javob o’tkaziladi. 2.2. O’qituvchi vizual materiallardan foydalangan holda ma’ruzani bayon etishda davom etadi. 2.3. Taqdmotni namoyish qiladi. 2.4. Talabalarga mavzuning asosiy tushunchalariga e’tibor berishini va yozib olishlarini ta’kidlaydi. 2.1. Eshitadi navbat bilan bir birini takrorlamay atamalarni aytadi. 2.2. O’ylaydi javob beradi. 2.3. Javob beradi va to’g’ri javobni eshitadi. 2.4. Asosiy tushunchalarga e’tibor berib yozib boradi. 3-bosqich. Yаkuniy (10 minut) 3.1. Ma’ruzaga yakun yasaydi va talabalar e’tiborini asosiy masalaga qaratadi. 3.2. Faol ishtirok etgan talabalarni rag’batlantiradi. Mustaqil ish uchun vazifa yozma manbalarga misollar keltirib baxolaydi. 3.1. Eshitadi, aniqlashtiradi. 3.2. Topshiriqni yozib oladi.

Braziliya Federativ Respublikasi Braziliya nafaqat Janubiy Amerikadagi balki yer sharidagi eng ulkan tropik mamlakat. U maydonining kattaligiga (8557 ming km2 ) ko’ra ham, aholisining soniga (187 mln 2006 y) ko’ra ham dunyoda 5- o’rinda turadi.

Braziliya Janubiy Amerika materigining sharqiy va markaziy qismini egallagan. Braziliya Janubiy Amerika materigi maydonining 47 % ini o’z ichiga olgan bo’lib, quruqlik orqali materikning 10 davlati bilan chegaradosh. Iqtisodiy geografik o’rnining qulayligi: Dengiz bo’yida joylashganligi; AQSH ga yaqinligi, Venesuella va Argentina bilan chegaradoshligi. Janubiy Amerikaning barcha davlatlari bilan chegaradoshligi (Ekvador, Chilidan tashqari.)

Braziliya hududida 50 dan ortiq mineral resurslar uchraydi. Ulardan masalan; temir rudasi qazib olish bo’yicha dunyoda 1-o’rinda (yiliga 160 mln t.). Marganes qazib olishda 5-o’rinda. Xrom qazib olishda 8- o’rinda. Boksit qazib olishda 5- o’rinda turadi. Ulardan tashqari uran, qalayi, nikel, olmos kabilarni qazib olishda unyoda yuqori o’rinlarda turadi. Mamlakat xududi ekvatorial, subekvatorial va tropik iqlim mintaqalarida joylashgan. Iqlimi sernam bo’lganligi uchun mamlakatda o’rmonlar (selva, kampos, kaatinga) katta maydonlarni egallagan. Amazoniya o’rmonlarida 25 000 dan ortiq o’simlik turi uchraydi, shundan 4000 turi daraxtlardir. Bu o’rmonlar hayvonot dunyosiga ham boy. Braziliya hududining 2/3 qismini o’rmonlar egallagan. Mamlakat jahonda suv resurslari, agroiqlim resurslari bilan ta’minlanganlik darajasiga ko’ra dunyoda oldingi o’rinlarda turadi. Bularning hammasi Braziliyani ulkan iqtisodiy salohiyatga ega ekanligini ko’rsatib turadi.Braziliya hududida 50 dan ortiq mineral resurslar uchraydi. Ulardan masalan; temir rudasi qazib olish bo’yicha dunyoda 1-o’rinda (yiliga 160 mln t.). Marganes qazib olishda 5-o’rinda. Xrom qazib olishda 8- o’rinda. Boksit qazib olishda 5- o’rinda turadi. Ulardan tashqari uran, qalayi, nikel, olmos kabilarni qazib olishda unyoda yuqori o’rinlarda turadi. Mamlakat xududi ekvatorial, subekvatorial va tropik iqlim mintaqalarida joylashgan. Iqlimi sernam bo’lganligi uchun mamlakatda o’rmonlar (selva, kampos, kaatinga) katta maydonlarni egallagan. Amazoniya o’rmonlarida 25 000 dan ortiq o’simlik turi uchraydi, shundan 4000 turi daraxtlardir. Bu o’rmonlar hayvonot dunyosiga ham boy. Braziliya hududining 2/3 qismini o’rmonlar egallagan. Mamlakat jahonda suv resurslari, agroiqlim resurslari bilan ta’minlanganlik darajasiga ko’ra dunyoda oldingi o’rinlarda turadi. Bularning hammasi Braziliyani ulkan iqtisodiy salohiyatga ega ekanligini ko’rsatib turadi.

Aholisi. Mamlakat aholisi demografik portlashda. Aholisi 176,5 mln (2003y), 187 mln (2006 y) kishi. Tug’ilish koeffisienti 20 ‰, o’lim 7 ‰ . 15 yoshgacha bo’lganlar jami aholining 30 % ini, 64 yoshdan o’tganlar 6 % ini tashkil etadi. O’rtacha umr 65-73 yosh. 1 ayolga 2,2 bola to’g’ri keladi. YAMD 7070 $ (2001y). Aholisining o’rtacha zichligi 1 km2 ga 21 kishi. Aholisining 90% i mamlakat hududining 2/5 qismida yashaydi, ya’ni mamlakatning janubi-sharqida okean sohillarida yashaydi. Mamlakatning ichki, g’arbiy rayonlarida (Amazoniyada) butun aholining 5 % i yashaydi. Aholining bunday notekis joylashganligiga avvalo tarixiy va iqtisodiy sabablar ta’sir etgan. Aholi Braziliyada yiliga 1,7 % ga o’smoqda. Aholisining etnik tarkibi (80 dan ortiq millat va elat) juda murakkab. Yevropaliklarning ajdodlari (portugal, ispan, italyan, nemis) mamlakat aholisining 55 % ini, oraliq emigrant guruhlar (metis, mulat, sambo) 38 % ini, negrlar esa 6 % ini tashkil etadi. Tub joy aholisi Amazoniyada, negrlar esa mamlakatning shimoli-sharqiy rayonlarida ko’p tarqalgan.

Urbanizasiya darajasi 80 %. Millioner shaharlari 11 ta: S an -P au lu (9,4 m ln kish i) B e lu -O rizo n ti S a lvad o r R io -d e -J an ey ro (5 ,5 m ln k is h i) F orta leza M a na us B e le n K u ritib a B ra zilia P o rtu -A lg eri R esifi

Braziliya federativ respublika bo’lib, u 26 shtat va 1 ta poytaxt federal okrugidan tashkil topgan. Qonun chiqaruvchi organi – Milliy Kongress. Asosiy siyosiy partiyalari : M illiy tik la n ish p artiy as i D e m o k ratik h ara ka td a g i p a rtiya . S o s ia l – D em o kratlar p artiy a si. L ib e ral fro n t p a rtiya si M e h n atkash lar p artiy asi

Braziliya 1500-yildan XIX asrgacha Portugaliya mustamlakasi bo’lib kelgan. 1888- yil qullik bekor qilingan. 1891-yil Braziliya qo’shma shtatlari tashkil topdi. Braziliya ADT (OAG) BMT, LAIX, LAES va Amazoniya paktiga a’zo. Sanoati . braziliya sanoati ishlab chiqarish xajmiga ko’ra dunyoda 1-o’nlik mamlakatlari qatoriga kiradi. U rivojlanayotgan mamlakatlarning eng etakchisi, peshqadami, nihoyat tayanchidir. Braziliya industrial- agrar mamlakatdir. Eng rivojlangan sanoat tarmoqlari: avtomobilsozlik (yiliga 1 mln avto ishlab chiqaradi); samolyotsozlik (“Embraer”dunyo bo’yicha 17% 3-o’rin); EHM, mikro va mini kompyuterlar (dunyoda AQSH, Yaponiya va Germaniyadan keyin 4- o’rinda); Qora metallurgiya (yiliga 26 mln t. dunyo bo’yicha 7- o’rin); Ximiya sanoati (yiliga 30 mln t. neft qazib oladi, chetdan 100 mln t. keltiradi.); kemasozlik, aerokosmika, o’rmon, engil sanoat tarmoqlari rivojlangan. Oziq-ovqat sanoati tarmoqlaridan: kofe sanoati, qand-shakar sanoati, konditer, sitrus, kakao, soya yog’i olish, tamaki sanoati kabilar. Braziliyada yirik harbiy sanoat barpo etilgan. Hozirda fantalab sanoat tarmoqlari tez rivojlanmoqda. Dunyodagi eng yirik GES lar (Chitayku, Tukurui, Ksinda) shu mamlakatda qurilgan.

Braziliyada qishloq xo’jaligi yuksak rivojlangan bo’lib, qishloq xo’jalik mahsulotlarini eksport qilish xajmi bo’yicha u dunyoda 3- o’rinni egallaydi. Braziliya dunyoda shakarqamish etishtirish bo’yicha (yiliga 250 mln t.), kofe etishtirish bo’yicha, banan etishtirish bo’yicha 1-o’rinda, soya va apelsin etishtirish bo’yicha AQSH dan keyin 2- o’rinda turadi. Paxta tolasi etishtirish bo’yicha Braziliya dunyoda 6- o’rinda (yiliga 800 ming t.) turadi. Sholi etishtirish bo’yicha esa butun Amerika qit’asida 1- o’rinda (yiliga 10 mln t.) turadi. Braziliyada chorvachilik ham yaxshi rivojlangan. Mamlakatda 125 mln qoramol, 32 mln cho’chqa, 28 mln qo’y va echkilar bor. Mamlakatdagi qishloq xo’jaligi erlarining 80% i latifundistlar qo’lida.

Transporti. Asosiy transporti avtotransport bo’lib, mamlakatda avtoyo’llarning umumiy uzunligi 1,3 mln km ga teng. Temir yo’llarining umumiy uzunligi 30 ming km. Dengiz transporti yaxshi rivojlangan. Eng yirik dengie portlari: Rio-de- Janeyro, Santus, Itaki, ular universal portlar. Eng yirik ruda eksport qiluvchi porti – Tubaran. Bulardan tashqari: Forta- Leza, Salvador, Port – Alegri kabilar mavjud.

Asosiy eksporti: po’lat, temir, alyuminiy, qalayi, transport jihozlari, kofe, soya, apelsin, shakar, tamaki, teri, go’sht, to’qimachilik buyumlari. Asosiy importi: mashina va jihozlar, neft, ko’mir, mineral o’g’itlar, bug’doy, oziq-ovqat, ximiya sanoati mahsulotlari. Asosiy savdo sheriklari: AQSH, Lotin Amerikasi davlatlari, EI (ES), Osiyo davlatlari. Pul birligi – real.

O'xshashlar

Nigeriya Federativ Respublikasi

Braziliya

Mali respublikasi

Koreya Respublikasi

Turkmaniston Respublikasi