Filosofiyanıń ilim hám dúnyaǵa kóz-qarasqa tiyisli mazmunı - Falsafa - Slaydlar

Filosofiyanıń ilim hám dúnyaǵa kóz-qarasqa tiyisli mazmunı

Yuklangan vaqt:

28.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1307.7451171875 KB

Ko'chirib olish

Filosofiyanıń ilim hám dúnyaǵa kóz- qarasqa tiyisli mazmunı 02/28/2024 11. Filosofiyanıń predmeti hám filosofiyalıq bilimniń tábiyatı máselesi. 2. Filosofiyanıń tiykarǵı máselesi hám tiykarǵı filosofiyalıq baǵdarlar 3. Filosofiyanıń jámiyettegi roli.

02/28/2024 2GREK FILOSOF PIFAGOR- BIRINSHI MÁRTE ÓZIN FILOSOF DEP ATAǴAN Filosofiya sózi greksheden awdarǵanda «danıshpanlıqtı jaqsi kóriw» degendi ańlatadı. «Filosofiya» termininiń ózi filosofiyadan hám filosoflardan sońlaw payda boladı.

• Diogen-Filosoflar kimler degen sorawǵa ol bilay dep juwap beredi • Ómir misli oyın ushın jıyınǵa megzes: birewler oǵan jarısıwǵa, taǵı birewler sawda islewge, al eń baxıtlıları qarawǵa keledi, ómirde taǵı birewler qullarǵa uqsap, dańqqa, tegin payda túsiriwge ashkóz bolıp tuwılsa, filosoflar tek shınlıq izlewge keledi. 02/28/2024 3

02/28/2024 4T. Gobbs «Filosofiya durıs pikirlewdiń járdeminde biliwge erisiw» Gegel , «Predme tlerdi oysha qaraw» , Feyerbax «Bar nárseni tanıp biliw» dep keń mánisti názerde tutsa Abu Ali Ibn Sino - Filosofiya bul absalyut bolmis tuwrisindaǵı joqarǵı pán

02/28/2024 5Dúnyaǵa kóz-qaras Mifologiyaliq kóz-qaras Diniy kóz- qaras Filosofiyaliq kóz-qaras

6Du`n`yag`a ko`zqaras degen ne? Barlıq da`wirlerde insan aldında onın` a`tirap-territoriryag`a, basqadamlarg`a o`z-ara qarım qatnastı belgilewshi sorawlar ku`ndelen` turadı: ha`r birimiz onday yamasa bunday ta`rizde olarg`a dus kelemiz. Bizdi qorshap turg`an du`n`ya neden turadı? Onı bilip bolama? Eger biliw mu`mkin bolsa qay da`redede? İnsan degende nenii tu`sinesen`? Ol qanday bolıwı kerek? Du`n`yanı ne basqaradı? İnsan du`n`yanı o`zgerte alama?

7Du`n`yag`a ko`zqarastın` funktsiyaları: Biliw funktsiyası Qádriyatlarǵa qatnas Minez- qulıqtı belgilew insanda qzıg`ıwshılıqtı oyatıwshı- barlıq sorawlardı ha`m belgili jol menen ta- bılıwshı juwaplardı o`z ishine aladı, biliw- adamlar du`n`yag`a ko`zqarasın bayıtadı İnsannın` en` da`slep- o`zin joqarı qadriyat ekenligin- an`lawg`a, keyin a`tirapındag`ı- lardı qa`dirlewge bag`darlaydı insandı o`zin-o`zi ta`rbiyalaw protsessi

02/28/2024 8• Dúnyaǵa kóz-qaras - bul adamnıń ózin qorshap turǵan dúnyaǵa hám bul dúnyadaǵı adamnıń ornına baylanıslı kóz- qaraslarınıń jıyındısı. Dúnyaǵa kóz-qarastıń tiykarǵı máselesi - bul «Men» menen (ya) «Men emestiń» (ne-ya) arasındaǵı baylanıs, demek subekt penen subektke baylanıslı sırtqı dúnyanıń qatnası. • Qálegen dúnyaǵa kóz qarastıń strukturasına bilimler, bahalaw, isenimler, diniy isenimler kiredi. Dúnyaǵa kóz-qaras hár túrli formada kúndelikli mifologiyalıq, diniy, kórkemlik hám ilimiy pikirlerde ómir súredi. Dúnyaǵa kóz-qaras individuallıq sananıń hám jámiyetlik sananıń hám faktı bola aladı. Máselen, mifologiyalıq dúnyaǵa kóz-qaras tuwralı aytqanda, dúnya tuwralı konkret individtiń kóz-qarasları emes, áyyemgi dáwirdiń kollektivlik kóz- qarasların názerde tutamız. Usı sebepli dúnyaǵa kóz-qaras individtiń, sociallıq topardıń (diniy, milliy, jasqa baylanıslı, jınısına, professionallıq ózgesheliklerine h.t.b. baylanıslı), mámlekettiń, jámiyettiń dúnyaǵa kóz-qarası boladı.

02/28/2024 9Máselen, Áyyemgi Greciya hám Rimniń iskusstvosı antiklik dúnyaǵa kóz-qarastıń ayrıqshalıqları

02/28/2024 10Áyyemgi grek oyshıllarının` pikirinshe, danalıqtı su`yiwshi, danalıqqa, shınlıqqa umtılıwshı adamdı an`lattı.

02/28/2024 11Filosofiyanı ózgeshe ilim sıpatında birinshi ret bolip kórsetken Platon b i sh 427-347

02/28/2024 12Sokrat (b. e. sh. 470-399 jıllar). Ol : « Men hesh nárseni bilmeytu»ınımdı bilemen» degen edi. Sokrat adamlar menen básekige túse otırıp, soraw-juwap jolı menen gúrrińlesleriniń pikirleriniń sayızlıǵın ashadı hám olardı absolyut shınlıq dep qabıllamastan tek olardıń ózleriniń pikirleri ekenligi ekenligin moyınlatadı.

13Filosofiyalıq bilimnin` Tiykarg`ı bag`darları gnoseologiya ( basqa bir terminologiyag`a ko`re – epistemologiya) – biliw teoriyası ontologiya – bolmıs haqqındag`ı ta`liymat aksiologiya - qadriyatlar haqqındag`ı ta`liymat. Proksiologiya-insannın` o`zgeriwshen`, a`meliy xızmeti haqqındag`ı filosofiyalıq ta`liymat. Filosofiyalıq antropologiya – insаn haqqındag`ı ta`liymat. Dialektika ulıwma baylanıs rawajlanıw haqqındag`ı ta`liymat.

14Tiykarg`ı filosofiyalıq pa`nler Logika insonnın` biliwin a`melge asırıw formaları, nızamları ha`m usılların u`yrenetug`ın pa`n Etika a`dep-ikramlıq haqqındag`ı pa`n Estetika o`mirdegi ha`m ko`rkem o`nerdegi go`zzallıq haqqındag`ı pa`n

15Filosofiyanın` jan`a tarawları Ta`biyat filosofiyası tanatologiya ma`deniyat filosofiyası, ideologiya,ilim, ko`kem-o`nersiyasiy, huqıq, din,texnika gerontologiya

16 1. Dúńya degen ne?  2. Adam degen ne?  3. Dúnya menen adam ortasındaǵı kóz-qaras qanday?

 Baslamanıń tábiyatı (priroda nachala) boyınsha filosofiyalıq baǵdarlar tiykarı bir substanciya ( monizm )  Eki teń substanciya (materiallıq hám ruwxıy) substanciyalar ( dualizm )  Substanciyalardıń kópligi ( plyuralizm ) boladı 17

18(Ок 640 – 552)  Faleste - suw, Anaksimen - hawa, Geraklite - ot, Platonnın` ideyaları, Demokrittin` atomları - usınday baslamalardın` variantları. Anaksimen (ok. 588 - ok. 525Faleste Platon (428/427-348/347)

 Tábiyattanıw filosofiyası, din filosofiyası, huqıq filosofiyası, ilim filosofiyası, texnika filosofiyası, tariyx filosofiyası, minez filosofiyası, ǵalabalıq problemalar filosofiyası dep hám bólinedi, olar házir tutas filosofiyalıq baǵdarları sıpatında ózinshe statusqa iye. Qáliplesken problematika, kategoriallıq apparat hám problemalardı sheshiw metodları bar  Eger jasligiminda jetim qalmaganimda men usi darejege jetbes edim  Ómir boyi bir nárseni izleymen  Biraq ne nárrse ekenin bilmiymen  Ibrayim Yusupov 19

Hár qanday filosofiya dúnyaǵa kỏz-qaras, biraq hár qanday dúnyaǵa ko’z-qaras filosofiya bola almaydı Dúnyaǵa kỏz-qaras adamnıń dúnyada tutqan ornı haqqındaǵı, onı qorshaǵan dúnya haqqındaǵı hám adam menen dúnyanıń qatnası haqqındaǵı sezimler, keypiyatlar hám qaraslarınıń bir pútin sisteması

Māsele Māsele Māsele MāseleMāseleMāsele Adam DūnyaDúnyaǵa kózqaras - bul adamnıń dúnyada tutqan ornı, onıń bul dúnyaǵa qatnası, adamnıń dúnya haqqında ulıwmalasqan qaraslarınıń (pikirleriniń), tastıyıqlawlarınıń, keypiyatlarınıń, keshirmeleriniń sisteması. Dúnyaǵa kózqarasĀ dep-ikram lılıq Z atlıq SeziwlikRacionallıq 2E 2E 2E 2E 2E 2E 0C 16

Dúnyaǵa kỏz-qarastıń tariyxıy tipleri Ańızlıq FilosofiyalıqDiniy 1. Antromor fliq 2. Dskreptivl ik 3. Sinkretiz m 4. Magiya 1. Ilahiy ku’shlerge isenim 2. Dunyanin’ o’mr su’riwin ekinshi bir reallqtin’ bar ekenligine isendiriw arqali tu’sindiriw Racionalliq a. Sistemalili q b. Teoriyaliq daliyllewle rge tiykarlana di 20 25 26 2D 0A

Phileo – jaqsi ko’remen Sophiya - danishpanliqПифагор (b.sh.VI a’.) Платон (b.e.sh. 428/427-348/347)Сократ (b.e.sh. 469-399)

Predmeti - eń ulıwmalıq nızamlıqlarFilosofiya adam – dúnya sistemasınıń eń ulıwmalıq nızamların úyreniwshi pán Filosofiyanıń úyreniw obekti - dúnyaTábiyattıń, jámiyettiń hám adam oylawınıń eń ulıwmalıq nızamların úyreniwshi pán

Filosofiyanıń bas máselesi Oylawdıń bolmısqa qatnası máselesi Qaysısı birlemshi? Dúnyanı biliw múmkinbe? Plyuralizm Agnostikler Dualizm Gnostikler Materializm Monizm IdealizmPlyuralizm Materializm Idealizm 260B 29 2A 20 27 25 20 2D 2E06 2E0D 0D 2F08 27 2E06 04 2F08

Filosofiyanıń atqaratuǵın funkciyaları Dúnyaǵa kỏz-qaraslıq funkciya Metodologiyalıq funkciya 260B 20 2E

!ййемги шы2ыста2ы диний-философиялы3 к5з-3араслар. !ййемги Грек философиясы. Orta a`sirler filosofiyası. Oyanıw da`wiri filosofiyası. Jan`a da`wir filosofiyası. Ha`zirgi zaman filosofiyası.Философия тарийхыны4 д17ирлерге б5лини7и.

!ййемги шы2ыста2ы диний-философиялы3 к5з-3араслар. Тийкар2ы 5згешелиги`философиялы3 к5з-3араслар диний, мифологиялы3 ойлар менен бириккен 8алда 5мир с6реди, образлылы3 басым келеди. !ййемги Вавилиония 81м Мысырда2ы д1слепки диний-мифологиялы3 ойлар. !ййемги *индистан философиясы!ййемги №ытай философиясы даосизмконфуцийлик Астика настика Веданта Няя Йога Сан8ия Чарвак, локаята Буддизм Жайнизм 0E 1A 0D 28 0D 1A13 0D 1F

O'xshashlar

Bolmıs filosofiyasi

Biliw teoriyası (Gnoseologiya)

Global hám turaqlı rawajlanıw filosofiyası

Logika biliw teoriyasınıń izertlew obiekti

Tafakkur to’g’risida umumiy tasavvurlar