Toshkent botanika bog'i

Toshkent botanika bog'i

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1878.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz

• Fanlar akademiyasining botanika bog‘i – О‘ zbekistonning eng qadimgi botanika bog‘laridan biri b о‘ lib, uning tarixi 1920 yilga borib taqaladi. О‘ zr FA Botanika bog‘i qurilishi uning hozirgi hududida 1950 yilda akademik F.N Rusanov rahbarligida boshlandi. Hozirgi kunda Botanika bog‘i Botanika instituti bilan bitta tashkilot sifatida faoliyat olib boradi. Botanika bog‘ining umumiy maydoni 66 ga b о‘ lib, Toshkent shahrining shimoli- sharqida joylashgan. www.arxiv.uz

• Bog‘ dendrariysi 40 ga maydonni egallagan b о‘ lib, Sharqiy Osiyo, Shimoliy Amerika, Markaziy Osiyo, Uzoq Sharq, Yevropa, Qrim, Kavkaz dendroflora ekspozitsiyalaridan iborat. Undan tashqari, dorivor о‘ simliklar uchastkasi, biologik, sistematik, karantinli, tajriba-ishlab chiqarish uchastkalari, oranjereya- issiqxona majmui ham mavjud. Botanika bog‘i kolleksiyasini daraxt, buta, yarim buta, liana, о‘ t va suv о‘ tlari о‘ simliklarining 4500 turi, shakli, turkumi va navlari tashkil etadi. Botanika bog‘i shaharni k о‘ kalamzorlashtirish uchun ochiq grunt, shuningdek qishki bog‘lar va ichki interyerlar uchun о‘ simliklarning yangi yuqori manzarali turi va shakllarini taqdim etadi. www.arxiv.uz

• Botanika bog‘i bilan tanishish bosh kirish joyidan, turli qit’alarda tabiiy ravishda о‘ suvchi noyob va qimmatli daraxt о‘ simliklaridan iborat tabiat dendroflorasiga boshlovchi alleyadan boshlanadi. Bu yerda xitoy archasi, xitoy qarag‘ayi, metosekvoyya, ikki yoqli ginkgo, spiralli majnuntol, qog‘oz daraxti, q о‘ rqinchi gledichiya kabi daraxtlar, daraxtlar tagida butalarning har xil turli - tavolga, deysiya, na’matakning turli k о‘ rinishlari, lianalardan – xitoy glitsiniyasi о‘ sadi.Uzoq Sharq ekspozitsiyasi dengiz b о‘ yi, Saxalin oroli, Manchjuriya о‘ simliklaridan iborat. www.arxiv.uz

• Daraxtlardan ayniqsa yurakli grab, daryo zarangi, manchjuriya yong‘og‘i, kalopanaks chiroyli manzara kasb etgan. Daraxtlar panasida buta va о‘ tlar – Maaka uchqati, beresklet turlari, akantopanaks, gortenziya va boshqalar yaxshi joylashib olgan. K о‘ plab lianalar ham uchraydi. Markaziy Osiyo dendroflorasi ekspozitsiyasi О‘ zbekistonda о‘ sadigan daraxtlar bilan boyitilgan. Bu yerda Xarafshon qora archasi, oddiy xurmo, Pontiya d о‘ lanasi, yunon yong‘og‘i, Magolep gilosi, zirk, Ty а n-shan qayini, kalofakning turli k о‘ rinishlari uchraydi. Kavkaz dendroflorasi ekspozitsiyasi tashrif buyuruvchilarda katta qiziqish uyg‘otadi. Bu yerda Qrim qarag‘ayi, Kavkaz emani, Kazak qarag‘ayi, lapina, kashtan yaproqli eman, ayiq yong‘og‘i о‘ sadi. www.arxiv.uz

• Ularning tagida bereskletning turli k о‘ rinishlari, oddiy siren, qizil, mushmula va chetan butalari о‘ sadi. Ushbu ekspozitsiyaga oq nilfiya va suv liliyalariga t о‘ la k о‘ l alohida chiroy baxsh etib turibdi. Shimoliy Amerika ekspozitsiyasida nihoyatda chiroyli daraxtlar: kariya pekan, qora yong‘oq, balchiq sarvi, lola daraxti, g‘arb tuyadaraxtisi, katalpa, shakar zarangi va boshqalar о‘ sadi. Chekkalarda kalikant, bodrezak, amorfa, kornus о‘ simlik turlari qad rostlagan. Lianalardan – kirkazon turlari, uzum, tekoma turlari majvud. Issiqxona va oranjereyalarda yer kurrasining turli joylaridan keltirilgan tropik va subtropik о‘ simliklarning 800dan ortiq turlari, shakllari va navlari о‘ stiriladi. Sistematika uchastkasi о‘ simlik turlari rang- barangligi haqida tasavvur beradi, biologik uchastkada esa о‘ simliklarning turli xayotiy shakllari bilan tanishish imkoniyati mavjud. www.arxiv.uz

• О‘ zbekistonga introduksiya qilingan daraxt va buta florasining noyob va qimmatli namunalari aynan shu yerda yetishtiriladi. О‘ simliklar nafaqat urug‘lar va qalamchalar orqali, balki privivkalar yordamida ham k о‘ paytiriladi. Botanika bog‘i xodimlari о‘ simliklar dunyosining muhofazasiga, ayniqsa lola, piyozlar, eremurus, krokus va boshqa о‘ simliklarning y о‘ qolib borayotgan turlarini saqlab qolish ishlariga kattta ahamiyat qaratishadi. Yuqori malakali ekskursovodlar Botanika bog‘i b о‘ ylab tinmay sayohat uyushtirishadi. Botanika bog‘i bu – ochiq osmon ostidagi muzey, О‘ zbekiston respublikasi va fani milliy boyligi va iftixoridir. www.arxiv.uz

• O’zbekiston Fanlar akademiyasi O’simlik va hayvonot olami genofondi institutining tarkibiga kiruvchi 68 gektar maydonni o’z ichiga olgan botanika bog’i 1950 yilda tashkil etilgan bo’lib, dunyoning eng yahshi va namunali botanika bog’lari qatoriga kiritilgan. Bog’da Yevropa Qrim Kavkaz floristik vohasi, shuningdek, Shimoliy Amerika, Markaziy Osiyo, uzoq sharq floristik vohalarida mavjud bo’lgan o’simliklar mavjud. Shuningdek, bog’ hududida joylashgan o’simliklar aranjiriyasida yil bo’yi mo’tadil harorat hukm suradi. www.arxiv.uz

• Ayni damda O’zbekiston Botanika bog’ini obodonlashtirish hamda zamonaviy maskanga aylantirish bo’yicha qayta ta'mirlash ishlari boshlandi. Ushbu hududni obodonlashtirish bo'yicha loyiha tayyorlashda poytaxtlik arxitektorlarning bir guruhi Xitoy Xalq Respublikasida bo'lib, chet el tajribasini ham o'rganib chiqishdi. • O’simlik va hayvonot olami genofondi institutining bosh direktori Boboqul To’xtayev “UzReport” AA muxbiriga bergan intervyusida jumladan, shunday dedi: www.arxiv.uz

• – B о tanika bog’ining asosiy vazifasi birinchidan ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirish hamda talabalarni, ya’ni yosh kadrlarni nazariy olgan bilimlarini ushbu hududda amalda qo'llashdan iborat. Shuningdek, bog’da barcha ekspozitsiyalarda 12 km mashrut yo’llari va ekskursiya yollari mavjud bo’lib, 68 gektar maydonni egallagan. Hozirda ushbu maskanni qayta ta'mirlab, yanada ko'rkam qiyofaga keltirish arafasidamiz. www.arxiv.uz

• Xususan, bog'ga kirish darvozalarining ko'rinishi hamda uni ta'mirlash loyihasi tayyorlanmoqda. Bog'ga sayohat byurosi, yo'laklarda esa oziga xos favvoralar o'rnatiladi, bunda tabiiy materiallar: tosh va yog'ochdan keng foydalanish ko'zda tutilgan. Shuningdek, bog’ o’rtasiga suv va botqoqda o’suvchi o’simliklar uchun ham maydon ajratilib, yo'laklarga dekorativ yo'lak plitkalari o'rnatilishi rejalashtirilgan. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Botanika bog’lari va uning ahamiyati

Qarag`aytoifalar bo`limining tasnifoti

О‘simliklarning nafas olishi

Hujayra tuzilmalarining biogenezi va o`z o`zini qurishi

Hashorotxo`r o`simliklarning oziqlanishi