Quyoshning ichki tuzilishi va undagi termoyadro protsesslar asoslari

Quyoshning ichki tuzilishi va undagi termoyadro protsesslar asoslari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2283.3896484375 KB

Ko'chirib olish

“ Quyoshning ichki tuzilishi va undagi termoyadro protsesslar asoslari” mavzusida tayyorlagan BITIRUV MALAKAVIY ISHI TAQDIMOTI

Mundarija Krish I Bob Quyoshning ichki tuzilishi 1.1 Quyoshni ichki tuzilishi va undagi jarayonlar 1.2 Quyosh moddasining va bosimining o`zgarishi. 1.3 Quyoshning ichki tuzilishi modeli II Bob Quyoshda termoyadro prosseslar asoslari. 2.1 Yulduzlarda paydo bo`ladigan birlamchi moddalar 2.2 Vadorod yonish sikli bosh ketma – ketlikda yulduzlarning paydo bo`lishi 2.3 Termoyadro reaksiyasi va quyosh nitronisi muommosi. III Xulosalar IV Foydalanilgan adabiyotlar. V Internet ma`lumotlari.

 Krish  Mustaqil o`zbekistonda jaxon hamjamiyatini teng huquqli severen davlat sifatida yutuqlari qittalar osha dunyoning turli muxutlariga yetib bormoqda. O`zbekiston respublikasi prizdenti I. A. Karimov O`zbekistonning iqtisodiy rivojlanishi ustuvor yo`nalishlarini Respublikamizning har bir fuqorosi qalbiga jo qilib umumbaxsht tuyg`ular sari bormoqdalar. Xalqimiz oldida turgan eng muxim vazifa, mustaqilligimizni iqtisodiy poydevori mustaxkamlab,jaxonning eng ilg’or rivojlangan demakratik davlarlari qatoridan joy olishdi. 

 Bunday vazifani bajarishda ta’lim sistemasining oliy talim bosqichi ta’limining axamyatini keskin ortishi shubxasisdir. Talim kishiningbutun xayot davomida zarur bo’gan ko’nikma va madaniy saviyasini yuksaltirib boradi,bilimga intilish dunyoqarashni shakillantrishga olib eladi.  Malumki movaranaxirda astronomiya fani ancha rvoj topgan fanlardan edi.Bu yerdayetilib chiqqan o’nlab vatandoshlarimiz o’z kashfiyotlaribilan jaxonastronomiya fani tarixida o’chmas iz qoldirganliklaridan fikirlasak arziydi.

 Bular ichida ix- asrda fan va madanyat markazi sanalgan, Bog’dot shaxrida shakillangan “Donishmanlar uyi”Mamun akademiyasida faol ishtirok etgan Al Xorazimiy, Alxmad Al Farg`oniy, Abu Rayxon Beruniy, Umar Xayyom kabi buyuk yurtdoshlarimiz ilmiy meroslari astranomiya fani erishgan dastlabki dirdonalardan hisoblanadi. Shuningdek azim shaxar Samarqand etagida Ulug`bek va uning maktabi tomonidan ishga tushirilgan rasatxona va undan koinot qariga tashlangan nazar ham faqat sharqdagi emas, balki jaxon fani madaniyatini ochilmagan qirg`og`ini ochish – koinotni o`rganishga qo`yilgan buyuk qadamlardan sanaladi. 

• Ta`lim jarayonini samarali tashkil etish va uni yuqori darajalarga ko`tarish shu asosida yosh avlidni komil inson hamda malakali mutahasis qilib tarbiyalash biz yosh pedagoglar oldidagi asosiy vazifadir.Bunday vazifani bajarish uchun Pedagog yuqori bilm va saviyaga ega bo`lishi hamda zamonaviy ta`lim texnalogiyalarning mazmun mohiyatidan habardor bo`lish zarur.

• Quyosh xaqida umumiy ma`lumot • Massasi M=332958 m = 1,99*10 33 g • O’rtacha zichligi ρ = 0,255ρ yer =1,41g/sm 3 • Quyosh sirtida parabolic tezlik υ par =617,7 km/sek • Quyosh ekvatoridagi nuqtaning sinodik aylanish tezligi • T sin =27 d ,275 • Quyosh doimiysining o’rtacha iymati W=1,388*10 6 erg/sek sm 2 • Vaqt birligi ichida ajraladigan umumiy nurlanish energiyasi • 3,88 *10 33 erg/sek • Quyosh harakatining apeksi A=18 h 00 m , b+30 0 • Quyoshning galaktika markazidan uzoqligi S=10000ps • Galaktika markazi atrofida quyoshning tezligi 240km/s • Galaktika markazi atrofida Quyoshning aylanish davri T=200 mln. yil

 1.1 Bizga faqat quyoshning atmosfera qatlamlari ko`rinadi. Bu qatlamlarda fizik sharoit astranamik kuzatishlar va o`lchashlar orqali o`rganiladi. Bunday tekshirishga asoslanib atmosferada balandlik bo`yicha temperatura (T), zichlik (p) va bosim (P) o`zgarish qonuniyatlari chiqariladi, atmosferaning kimyoviy tarkibi aniqlanadi va unda moddaning yutish kafisenti notiniqlik darajasi hisoblab topiladi. Olingan bu ko`rsatkichlarni bir biri bilan bog`liqligini idyal gaz qonuni orqali qo`llash yo`li bilan tekshirib ko`riladi. Barcha ko`rsatkichlarni gaz qonunlariga mos keladigan sferik- simmetrik atmosfera modeli hisoblanadi.Bunday model atmosfera modeli bo`lib, unda T, p, P ni balantlik radyus bo`yicha o`zgarishi jadval ko`rinishda beriladi.Bu modelga ko`ra fotosferada Т, р, Р ichki qatlamlar tamon tez suratlar bilan o`zgarishini ko`rish mumkin.

 Quyoshning bizgа ko’rinаyotgаn nurlаnishi, uning fоtоsfеrа dеb аtаluvchi yupqа qаtlаmidа hоsil bo’lаdi. Ushbu qаtlаmning qаlinligi 0.001R  =700km.  Tutаsh spеktrdаn ibоrаt bo’lgаn, Quyoshinng ko’rinmа nurlаnishi fоtоsfеrаdа hоsil bo’lаdi. Fоtоsfеrаning quyi chеgаrаsidа mоddа zichligi 5·10 -7 g/sm 3 bo’lib, uning yuqоri chеgаrаsidаgi zichlik esа ming mаrtа kаm (Yer аtmоsfеrаsining yuqоri qаtlаmi nisbаtаn zichrоq). Fоtоsfеrаning intеnsivligi (I) gаrdish mаrkаzidа eng yuqоri (mаsаlаn, λ=0,5 mkm dа I 0 =4.6·10 11 erg/s sm 2 sr) vа undаn uzоqlаshgаn sаri аvvаl аstа-sеkin, kеyin gаrdish chеti yaqinidа tеz vа kеskin surаtlаr bilаn kаmаyib bоrаdi. Yorug’lik nurlаridа intеnsivlikni mаrkаzdаn chеtgа tоmоn pаsаyishi ul’trаbinаfshа nurlаrdаgigа qаrаgаndа kuchli.

 Bizgа ko’rinаyotgаn yorug’lik vоdоrоdning mаnfiy iоnlаridа nurlаnаdi. Ulаrning o’zi uni yutаdi, Shuning uchun chuqurlik оrtgаni sаri fоtоsfеrа o’zining rаvshаnligini tеz yo’qоtаdi. Shuning uchun hаm Quyosh gаrdishining ko’rinаdigаn qismi bizgа kеskin chеgаrаdа ko’rinаdi.  Оq nurdа gаrdish chеtidа intеnsivlik 0,5 yoy minutigа tеng burchаkiy mаsоfа ichidа nоlgаchа pаsаyadi. Dеmаk, fоtоsfеrаning qаlinligi 360 km dаn оshmаydi.  Fоtоsfеrаdа hаmmа vаqt stаtsiоnаr hоlаt хukm surаdi. Undаn fаzоgа qаnchа enеrgiya sоchilsа, ichki qаtlаmlаridаn ungа Shunchа enеrgiya kеlаdi. Fоtоsfеrаdа enеrgiya nurlаnishning yutilishi vа qаytа sоchilishi (nuriy uzаtish) yo’li bilаn uzаtilаdi.  YUqоri хаrоrаtdаgi gаz yuqоri bоsimgа egа bo’lаdi. Fоtоsfеrа mоddаsining bоsim kuchi, uning оg’irlik kuchigа tеng vа ungа qаrаmа-qаrshi yo’nаlgаn, ya’ni fоtоsfеrа gidrоsаtik muvоzаnаtdаdir.

1.3.Quyoshning ichki tuzilish modeli

 2.3. Quyoshda termoyadro protsseslar asosslari va netrino muommosi.  Xozirgi zamon tasavuriga ko`ra quyosh energiyasi vadarod atomi yadrolaridan geliy atom yadrosi hosil bo`lish jarayonda ajralib chiqadi. Bu jarayon 15mil gradus temperaturada ro`y berish mumkin, shuning uchun bu termoyadro reaksiya deb ataladi. U ikki hil yo`l bilan ketishi mumkin. Praton praton (p-p) sikli va uglerod azod (C=N) sikla. Ikkala riyaksada ham pratonlardan geliy atom yadrosi hosil bo`ladi.  X – massa bo`yicha vodorodning nisbiy miqdori agar energiyaning quyosh markazidagidek va T=14*10 6 K, p=10 5 kg/ m 3 va X=0,8 deb olsak ε pp =2*10 -3 vt/kg kelib chiqadi.  kg vt T x pp / ) 10 ( 10 4 6 2 6    

Geliy hosil bo`lish reaksiyasi

O'xshashlar

Quyoshning global tebranishlarini o’rganish

Koinot

Koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi

Yulduzlar 2

Quyosh. Fotosfera. Granulyatsiya. Quyosh spektri va temperaturasi, dog’lari va uning davriyligi