logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Adabiyot
  4. Avaz O’tar

Avaz O’tar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2225.5 KB
Ko'chirib olish
Avaz O’tar O’zbek mumtoz adabiyotining taniqli vakili Avaz O‘tar – Avaz Polvonniyoz (O‘tar) o‘g‘li o’zining ma’rifatparvarlik ruhidagi asarlari bilan adabiyotimiz tarixida alohida o’rin tutadi. Avaz O’tar o’g’li 1884-yil 25-avgustda Xiva shahridahunarmand oilasida tug’ilgan. Shoirning otasi Polvonniyoz O’tar Gadoyni- yoz o’g’li sartarosh edi. Xalq o’rtasida usta O’tar nomi bilan mashhur bo’lgan bu kishi san’at va adabiyotga juda qiziqar, o’z zamonasining yetuk adiblari Ogahiy, Komil Xorazmiy, Mujrib Xonaxarobiy, Bayoniy kabi shoirlar bilan do’stona mu- Nosabatda bo’lib, tez-tez suhbatlashar, doimiy muloqot qilar edi. Usta O’tar o’z uyida yuqorida tilga olingan shoir-u san’at- korlar, madaniyat ahli bilan suhbatlar uyushtirar, tabiiyki, Avaz ham ularda ishtirok etardi. Yosh Avazning she’riyatda erta havas qo’yishining sababi ham shunda bo’lsa, ajab emas. Avaz O‘tar ijodida erkparvarlik, ozodlik, Avaz O‘tar ijodida erkparvarlik, ozodlik, ma’rifatparvarlik g‘oyalari, turmush ma’rifatparvarlik g‘oyalari, turmush Illatlariga qarshi qaratilgan hajvlar paydoIllatlariga qarshi qaratilgan hajvlar paydo bo‘la boshlaydi, bu davrda shoir yuksakbo‘la boshlaydi, bu davrda shoir yuksak insoniy fazilatlarni, chinakam insoniy insoniy fazilatlarni, chinakam insoniy muhabbatni tarannum etuvchi lirik muhabbatni tarannum etuvchi lirik she’rlar, qitalar, ruboiylar yozdi. Shoirshe’rlar, qitalar, ruboiylar yozdi. Shoir o’z she’rlarini to’plab kattagina devon o’z she’rlarini to’plab kattagina devon tuzgan va uni “Saodatul – iqbol” deb tuzgan va uni “Saodatul – iqbol” deb nomlagan. Asarlar to’plami bir necha nomlagan. Asarlar to’plami bir necha marta nashr etilgan. Avaz O’tar turli marta nashr etilgan. Avaz O’tar turli mavzularda qalam tebratdi. Uning mu- mavzularda qalam tebratdi. Uning mu- habbat haqidagi nozik hislarini uy-habbat haqidagi nozik hislarini uy- g’otuvchi she’rlari hozirgacha kuyga g’otuvchi she’rlari hozirgacha kuyga solinib ijro etilayotgan bo’lsa, ma’ri-solinib ijro etilayotgan bo’lsa, ma’ri- fatvarlik ruhidagi asarlari ilm olishga, fatvarlik ruhidagi asarlari ilm olishga, ma’rifatli bo’lishga da’vat bo’lib ma’rifatli bo’lishga da’vat bo’lib yangramoqda.yangramoqda. Avaz O‘tar ijodida alohida o‘rin tutgan Avaz O‘tar ijodida alohida o‘rin tutgan hajviy she’rlar turkumi — «Faloniy» hajviy she’rlar turkumi — «Faloniy» ham shu davr mahsuli. Avaz O‘tar ham shu davr mahsuli. Avaz O‘tar «Millat», «Hurriyat», «Topar erkan, «Millat», «Hurriyat», «Topar erkan, qachon», «Xalq», «Zamon» va boshqa qachon», «Xalq», «Zamon» va boshqa she’rlarida millat taqdiri va kelajagini she’rlarida millat taqdiri va kelajagini yangicha talqin etadi. Ayrim she’rlari yangicha talqin etadi. Ayrim she’rlari o‘sha davr vaqtli matbuoti («Oyina», o‘sha davr vaqtli matbuoti («Oyina», «Vaqt», «Mulla Nasriddin» va «Vaqt», «Mulla Nasriddin» va boshqa)da bosilgan. boshqa)da bosilgan. Avaz O‘tar mumtoz Avaz O‘tar mumtoz she’riyatimizning o‘ndan ortiq janrida she’riyatimizning o‘ndan ortiq janrida ijod qilgan. U o‘z she’rlarini «Saodat ijod qilgan. U o‘z she’rlarini «Saodat ul-iqbol» (Baxtli iqbol) nomli devonga ul-iqbol» (Baxtli iqbol) nomli devonga jamladi. Avaz devonining ko‘chirilgan jamladi. Avaz devonining ko‘chirilgan nusxasi O‘z RFA Abu Rayhon Beruniy nusxasi O‘z RFA Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutining nomidagi Sharqshunoslik institutining qo’lyozmalar fondida saqlanmoqda. qo’lyozmalar fondida saqlanmoqda. Shoir o‘z she’rlarida baxt-saodat, ozodlikni kuylab, ma’rifatparvarlik g‘oyala- rini targ‘ib qil gan. Uning «Til», «Maktab», «Xalq», «Fidoyi xalqim» she’r larida bu g‘oya yuqori darajada aks etgan. Avaz O‘tar g‘azallarida ijtimoiy tengsizlik- ni, zulm-zo‘ravonlikni qoralaydi. Avaz O’tarning she’rlari ”Saodat ul-iqbol” (”Baxtli iqbol”) deb atalgan, 20 ming misradan ortiq she’rlarn o’z ichiga olgan devonda to’plangan. Shoir g’azal, muxammas, masnaviy, mustazod, ruboiy, qit’a kabi janrlarda ijod etgan. Respublikada maktablar , ko ‘ cha va xiyobonlarga Avaz O ‘ tar nomi berilgan . Xivada uy - muzeyi tashkil etilgan , haykali o ‘ rnatilgan . U haqda badiiy asarlar yaratilgan ( E . Samandar « Erk sadosi » dostoni , A . Bobojon « Fazal fojiasi » drama- si , S . Siyoev « Bir chora zamon istab » qissasi va b .) Avaz O’tar ijodining o’rganilishi. Avaz O’tar o’g’lining hayoti va ijodini o’rganishda shoir asarlarini nashr ettirgan va ilmiy tadqiqotlar olib brogan Ahmad Bobojon, Yunus Yusupov va valijon Mirzayevlarning hissalari kattadir. N.M. Malleyev va S. Ismatovlar o’rta maktab darsligi miqyosida, professor G’. Karimov esa oliy maktablar uchun tayyorlagan asarida ham shoir hayoti va ijodini o’rganishgan. Ahmad Bobojon Avaz asarlarining guldastasini 1951-yili keng kitobxonlar omma- siga manzur etdi 1956-yilda Yunus Yusupov Avaz ”Tanlangan asar- lar”ini yirik kitob holida o’quvchilarga taqdim qildi. V.Mirzayev esa shoir hayoti va ijodi yuzasidan kandidatlik disser- tatsiyasini yoqlab, 1961-yilda ”Avaz O’tar o’gli” nomli monogra- fiyasini e’lon qildi. Ahmad Bobojon va Yunus Yusupovlar nashrga tayyorlagan asarlarning adabiy va madaniy hayotimizda muhim rol o’ynashi shubhasiz. Ular Avazni o’zbek adabiyotining yirik klassigi sifatida keng kitobxonlar ommasigamanzur etdilar. Ijodiy merosi “ Xalq ”, “ Til ”, “ Maktab ”, “ Topar erkan qachon …”, “ Ey ko ’ ngul , ishq ichra …”, “ Ko ’ nglum agar g ’ ayr sori …”, “ Jonumg ’ a o ’ t tushsun ..”, “ Bo ’ lma , ey kimsa , hamisha bu sifat mag ’ ruri ganj …”, “ Ey do ’ stlar , dahr ahlig ’ a …”, “ Husn ichra ul nigor parlar yagonasi …”,“ Birodar- lar , jahonning yo ’ q vafosi …”, “ Bo ’ lubdur ”, “ Sipohiylarga ”, “ Ulamolarga ” “ Himmat ”, “ Shayx ”, “ Hurriyat ”, “ Yo ’ q bo ’ ling ”, “ Fidoyi xalqim …” ( g ’ azali ), “ Sipohi pora istar …” debboshlanadigan qit ’ asi ( unda “ Sipohi ( amaldor ) pora so ’ rab tursa , mulla tamagirligini qo ’ ymasa , dodingni kimga aytasan , kishi ?” degan fikrlar aytilgan ), “ Har odamning talab yo ’ lida …”, “ Faloniy ” turkumiga kirgan she ’ rlari va boshqalar . Maktab Ochinglar, millati vayronni obod etgusi maktab, O’qusin yoshlarimiz ko’nglini shod etgusi maktab. Dil-u jon birla el maktab ocharga ijtihod etsin, Nedinkim, bizni g’am qaydidin ozod etgusi maktab. Ko’ngullarning sururi, dog’i ko’zlar nuridur farzand, Alarning umrini, albatta obod etgusi maktab. Ota birla onaga farz o’qitmoq bizni majburiy – Ki bizni yaxshiliq qilmoqqa mu’tod etgusi maktab. Qayu millatga bizdek gar nasimi inqiroz yetsa, Anga, albatta, mustahkamlik ijod etgusi maktab. Bu ne navmidlikdur, maktab ochsak, oqibat bizni, Aro’si kom ila maqsudga domod etgusi makta Avaz, himmatni qil oliy ocharg’a emdi maktabkim, Baloyi jahl- u nodonlikni barbod etgusi maktab. KlassterKlasster AVAZ O’TAR Avaz O’tar va Ogahiy ijodini Avaz O’tar va Ogahiy ijodini qiyoslaymiz.qiyoslaymiz.  Farqi O’xshash Farqi Farqi O’xshash Farqi Savol va topshiriqlar.Savol va topshiriqlar. • 1. Shoir ”Til” she’ri orqali xorijiy tillarni 1. Shoir ”Til” she’ri orqali xorijiy tillarni bilish kishi va jamiyat hayotiga qanday bilish kishi va jamiyat hayotiga qanday ijoniy ta’sirlar ko’rsatishini bashorat qiladi?ijoniy ta’sirlar ko’rsatishini bashorat qiladi? • 2. ”Til” she’ridagi ”Til vositai robitai 2. ”Til” she’ridagi ”Til vositai robitai olamiyondur” degan jumlaning ma’nosini olamiyondur” degan jumlaning ma’nosini tushuntirib beringtushuntirib bering • 3. Avaz O’tar ”Fidoi xalqim...” she’rida 3. Avaz O’tar ”Fidoi xalqim...” she’rida xalqqa o’z muhabbatini qanday badiiy xalqqa o’z muhabbatini qanday badiiy vositalar orqali ifoda etgan?vositalar orqali ifoda etgan? • 4. ”Sipohi pora istar ...”, ”Biling ushbu 4. ”Sipohi pora istar ...”, ”Biling ushbu zamon g’amnokidurman ...” qit’alarida zamon g’amnokidurman ...” qit’alarida shoir kimlarni hajv qilgan? shoir kimlarni hajv qilgan?

O'xshashlar

So`fizoda hayoti va ijodi
Usmon Nosir
Usmon Nosir ijodidan “Nil va Rim” she’ri dars ishlanma
Ma’rifatparvarlik yoki jadid adabiyoti. O’zbek adabiyotida realizm bosqichi
Nosiruddin Rabg‘uziy