Фавқулодда вазиятларда авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни ташкил этиш - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Фавқулодда вазиятларда авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

79 KB

Ko'chirib olish

Фавқулодда вазиятларда авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни ташкил этиш Режа: 1. Авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларнинг турлари, уларни олиб бориш усуллари. 2. Авария-қутқарув ишларини бажариш учун объект тузилмалари. 3. Зарарсизлантириш ишлари турлари ва уларни ўтказиш.

Авария-қутқарув ишларининг турлари: Ҳаракат маршрутлари ва иш участкалари (объектлари) разведкаси. Ҳаракат маршрутлари ва иш участкалари (объектлари)даги ёнғинларни чеклаш ва бартараф этиш . Жабрланганларни қидириб топиш ва уларни вайрон бўлган, зарарланган, ёнаётган бинолардан, сув, газ, тутун босган бино ҳамда вайрона уюмлари орасидан олиб чиқиш. Жабрланганларга биринчи тиббий ёрдамни кўрсатиш ҳамда уларни шифохоналарга жойлаштириш. Аҳолини хавфсиз жойларга кўчириш. Эпидемия юзага келишига йўл қўймаслик мақсадида зарур санитария- гигиена чоралари ва эпидемияга қарши тадбирларни ташкил этиш. Аҳолини сув, озиқ-овқат ва энг зарур нарсалар билан таъминлаш. Кечиктириб бўлмайдиган бошқа ишларнинг турлари: Вайрона уюмлари орасида ва зарарланган ҳудудларда колонна йўлларни тайёрлаш, яъни пиёдалар ва транспорт воситалари учун йўл очиш. Қутқарув ишларини олиб бориш учун шароит яратиш мақсадида газ, энергетика, водопровод, маиший чиқинди ва технологик тармоқлардаги аварияларни чеклаш. Иморат ва иншоотларнинг босиб тушиш хавфи бўлган ҳаракат хавфсизлигига ҳамда авария-қуткарув ишларини олиб боришга ҳалақит берадиган конструкцияларини мустаҳкамлаш ёки бузиб ташлаш. Қутқарув ишларини ўтказишни таъминлаш мақсадида, зарарланган алоқа йўлларини ва коммунал-энергетика тармоқларини тузатиш ёки қайта тиклаш. Авария-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни муваффақиятли амалга оширишга қуйидагича эришилади: разведка ишларини ўз вақтида ва доимий ташкил этиш; бошқарувни доимий ва қатъият билан ташкил этиш; фуқаро муҳофазаси куч ва воситаларидан гуруҳларни тезкорлик билан ташкил этиш, уларни фавқулодда вазият содир бўлган ҳудудларга олиб келиш;

бошқарув органлари ва тузилмаларнинг маънавий-руҳий тайёрлиги; фавқулодда вазиятлар оқибатларини бартараф этишда ФМ куч ва воситаларининг ишлашини узвий боғлиқ ҳолда олиб бориш; фавқулодда вазиятлар содир бўлган объектда ёки ҳудудларда комендантлик хизматини ташкил этиш; фавқулодда вазиятлар оқибатларини бартараф этишда, авария-қутқарув ишларини амалга оширишда ФВДТ кучларини моддий ҳамда транспорт воситалари билан таъминлаш; фавқулодда вазиятлар оқибатларини бартараф этиш учун авария- қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни амалга оширишда техника хавфсизлиги қоидаларини билиш ва уларга амал қилиш. Зилзиладан сўнг: аввало вайрона уюмлари остида қолган, қулаб тушиши эҳтимоли мавжуд бўлган ҳамда ёнаётган бинолар ва иншоотларда одамларни қутқариш ишлари вайрона остида қолиб кетган одамлар чиқараётган товушларни ушлай оладиган махсус электрон геофон ускуналари ёрдамида амалга оширилади; икки миллионга яқин ҳидни ажрата оладиган махсус ўргатилган итлардан фойдаланилади. Шу сабабли улар қор, ер қатламлари, вайроналар остида қолиб кетган инсонларни қидириш учун мўлжалланган энг замонавий электрон ускуналардан ҳам самаралироқдир. Сув тошқинида одамларни қутқариш, сув босган ҳудудларда қолиб кетган одамларни қидириш, уларни сузиш воситалари ёки вертолётларга жойлаштириш ва хавфсиз жойга эвакуация қилишдан иборат бўлади. Сел оқимлари ёки кўчки ҳодисаси хавфи туғилганида ва вақт етарли бўлганида аҳоли хавфли ҳудудлардан хавфсиз жойларга эвакуация қилинади. Одамлар билан биргаликда моддий бойликлар, қишлоқ хўжалиги ҳайвонлари ҳам кўчирилади. Ишлаб чиқариш ҳалокатлари ва йирик аварияларида зудлик билан хабар бериш, ишчи-хизматчилар, аввало хавф-хатар таҳдид қилаётган яқин атрофда яшовчи аҳоли муҳофазасини ташкил этиш зарур. Биринчи навбатда одамларни қутқариш бўйича ишларни олиб бориш,

уларга 1-тиббий ёрдамни кўрсатиш ва шифохоналарга олиб бориш керак. Объектнинг зарарланган ҳудудларини ўрганиб чиқиб, ёнғинларни чеклаш ва ўчириш, шикастловчи омилларнинг олдини олиш ва чеклаш лозим. Авария ва ҳалокатларнинг оқибатларини тезроқ бартараф этиш учун, одатда, анчагина катта куч ва воситалар талаб этилади. Фавқулодда вазият оқибатларини бартараф этишда тузилмалар, турли мақсадларда тузилган штатдаги бўлинмалар, зарурият туғилса объектнинг ишчи-хизматчилари, шунингдек яқин атрофда яшовчи аҳоли иштирок этади. Қутқарув ишларига жалб этилганларнинг барчаси хавфсизлик қоидалари билан таниш бўлишлари ва ушбу қоидаларга қатъий амал қилишлари зарур. Авария-қутқарув ишларини ўтказиш ҳақида тезда қарор қабул қилиш билан бирга вазифаларни ижрочиларга ўз вақтида етказилишининг ҳам, улар бажарилишини аниқ ташкил этишнинг ҳам аҳамияти катта. Тасарруфдаги фуқаро муҳофазаси органларига, тузилмалар командирларига, бириктирилган қисмлар (бўлинмалар)га вазифалар фуқаро муҳофазаси бошлиғининг шахсан ўзи томонидан ёки фуқаро муҳофазаси органлари орқали буйруқлар ёки фармойишлар шаклида берилади. Фуқаро муҳофазаси бошлиғи тасарруфидаги фуқаро муҳофазаси кучларини бошқариш ва улар томонидан қўйилган вазифаларнинг муваффақиятли бажарилиши учун тўла жавобгардир. Фуқаро муҳофазаси бошлиғининг қарорини тўла амалга оширишга имкон берувчи бошқарувнинг тўлиқ, самарали ва мослашувчан тизимисиз фавқулодда вазиятлар шароитида мураккаб вазифаларни бажариш мумкин эмас. Қутқарув тузилмаси – фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш ва уларни бартараф этиш ишларини олиб бориш учун мўлжалланган, асосини махсус техника, асбоб-ускуналар, аслақа-анжомлар ва бошқа қутқарув воситалари билан таъминланган қутқарувчилар бўлинмалари ташкил этган мустақил тузилма ёки қутқарув хизмати таркибига кирувчи тузилма. Қутқарув хизмати – фаолияти бўйича ягона тизимга бирлаштирилган, асосини профессионал қутқарув тузилмалари ташкил этган, фавқулодда

вазиятларнинг олдини олиш ва уларни бартараф этишга доир вазифаларни ҳал қилиш учун мўлжалланган бошқарув органлари, кучлар ва воситалар мажмуи. Қутқарув воситалари – қутқарув ишларини олиб бориш учун мўлжалланган техник, илмий-техник ва интеллектуал маҳсулот, шу жумладан махсус алоқа ва бошқарув воситалари, техника, асбоб-ускуналар, аслаҳа- анжомлар, мол-мулк, қутқарув ишларини бажариш технологиясига доир услубий материаллар, видеоматериаллар, фотоматериаллар, электрон ҳужжатлар, шунингдек электрон-ҳисоблаш машиналари учун дастурий маҳсулотлар ва маълумотлар базалари ва ҳ.к. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1997 йил 23 декабрда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятларда уларнинг олдини олиш ва ҳаракат қилиш давлат тизими тўғрисида»ги 558-сонли қарорида ФВДТ нинг фавқулодда вазиятлар оқибатларини бартараф этиш учун ташкил этиладиган кучлари ва воситалар белгилаб берилган. ФВДТнинг фавқулодда вазиятларни бартараф этиш куч ва воситалари қуйидагилардан иборат бўлади: фуқаро муҳофазаси қўшинлари; Фавқулодда вазиятлар вазирлигига тўғридан-тўғри ҳамда тезкор бўйсинувчи республика ихтисослаштирилган тузилмалари; вазирликлар ва идораларнинг ҳарбийлаштирилган ҳамда профессионал ихтисослаштирилган авария-қутқарув ва авария-тиклаш бўлинмалари; маҳаллий ҳокимият органларининг (Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар, шаҳарлар ва туманлар), Фавқулодда вазиятлар вазирлиги қутқарувчи командаларининг тузилмалари; объектларнинг ихтисослаштирилган тузилмалари; ҳудудий ва объектларнинг умумий ва махсус мақсадлардаги тузилмалари; Қизил Ярим ой Жамияти ва «Ватанпарвар» мудофаага кўмаклашувчи ташкилотининг кўнгиллилар отрядлари (командалари, гуруҳлари). Фавқулодда вазиятлар вазирлигига тўғридан-тўғри бўйсинувчи

республика ихтисослаштирилган тузилмалари профессионал мутахассислар билан тўлдирилган ва жаҳон стантартларига жавоб берувчи махсус қидирув асбоблари ҳамда қутқариш ускуналари билан жиҳозланган, шунингдек энергия таъминоти, махсус кийим-бошларнинг мустақил манбалари, етарлича сув, озиқ-овқат ҳамда қидирув-қутқарув ва бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни автоном режимда камида 72 соат ичида таъминлашни ҳисоб-китоб қилиниб чиқарилган харажат материалларига эга бўлган доимий тайёргарликдаги авария-қутқарув ва қидирув-қутқарув тузилмаларини ўз ичига олади. Фавқулодда вазиятлар вазирлигига тўғридан-тўғри бўйсинувчи тузилмалар Тез ҳаракат қилиш республика кўп тармоқли маркази, Тез ҳаракат қилиш махсус отряди, «Қамчиқ» ва «Резак» қидирув-қутқарув отрядлари, фавқулодда вазиятлар бошқармаларининг авария-қутқарув отрядларидан иборат. Уларнинг асосий вазифалари: - фавқулодда вазиятга тезкор киришиш, фавқулодда вазиятларни чеклаш ва оқибатларини бартараф этишда самарали ҳаракатларга шай туриш; - разведка ўтказиш, вазиятни баҳолаш ва Фавқулодда вазиятлар вазирлигига тезкор маълумот юбориш; - жароҳатланганларни, моддий бойликларни қидириб топиш, қидирув- қутқарув ишларини ўтказиш. Фавқулодда вазиятлар вазирлигига тезкор бўйсинувчи республика ихтисослаштирилган тузилмалари: ИИВ республика ёнғинга қарши ҳарбийлашган махсус отряди ; Соғлиқни сақлаш вазирлигининг республика тезкор тиббий ёрдам республика илмий маркази ; «Ўзбекистон ҳаво йўллари» миллий авиакомпаниясининг авиаотряди ; Ўз бекистон автомобиль ва дарё транспорти агентлигининг ҳамда «Тошшаҳартрансхизмат» уюшмасининг автотранспорт ва автосанитария отрядлари; вазирликлар ва идораларнинг фавқулодда вазиятларни тугатиш ва ФВДТ кучлари ҳаракатларини ва тадбирларини таъминлаш учун мўлжалланган

бошқа таркибий бўлинмалари. Вазирлик ва идораларнинг ҳарбийлаштирилган ва профессионал ихтисослаштирилган бўлинмалари идорага қарашли объектларда ишлаб чиқариш – технология авариялари ва ҳалокатлар билан боғлиқ фавқулодда вазиятларни бартараф этиш, шунингдек эпидемиялар, эпизоотиялар ва эпифитотиялар юзага келганда махсус вазифаларни ҳал этиш учун мўлжалланган. Ҳудудий қуйи тизимларда (Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, шаҳарлар ва туманларда) қурилиш, монтаж-қурилиш, автокорхоналар ва бошқа ташкилотлар негизида маҳаллий бошқарув органларининг ҳудудий авария-қутқарув ва авария-тиклаш тузилмалари, шунингдек Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг вилоят (шаҳар, туман) автоотрядлари, тезкор тиббий ёрдам марказлари, қутқарув командалари ташкил этилади. Корхоналар раҳбарларининг қарорлари билан кучли хавфли объектларда мавжуд ихтисослаштирилган хизматлар ва бўлинмалар (қурилиш, кимё, тиббий ва бошқ.) негизида бевосита объектларда штатсиз ихтисослаштирилган авария-қутқариш ва авария-тиклаш тузилмалари тузилади. ФВДТ таркибига кирувчи ҳудудий, махсус ва объект тузилмалари Ўзбекистон Республикаси Бош Вазири-Фуқаро муҳофазаси бошлиғининг 2007 йил 10 ноябрдаги 3-сонли буйруғи билан тасдиқланган Низом асосида ташкил этилади. Умумий йўналишдаги фуқаро муҳофазаси тузилмалари – тегишли ҳудудлар ҳамда объектларда фавқулодда вазиятларда қидирув-қутқарув бошқа кечиктириб бўлмайдиган ишларни олиб бориш учун ташкил этилади: шаҳар ва туманларнинг механизация ишлари йиғма отрядлари (командалари), хавфли ҳудудларда жойлашган қишлоқ (маҳалла фуқаролар йиғинларининг йиғма командалари (гуруҳлари), объектларнинг умумий йўналишдаги отрядлари (командалари, гуруҳлари). Фуқаро муҳофазаси хизмат тузилмалари – ҳудудлар ва объектларда фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш ва бундай вазиятлар юзага келганда махсус ишларни бажариш ҳамда умумий йўналишдаги фуқаро муҳофазаси

тузилмалари олдига қўйилган вазифаларни ҳал этишда ёрдам кўрсатиш мақсадида ташкил этиладиган тузилмалар: разведка гуруҳлари, радиацион ва кимё назорат звенолари ва постлари; алоқа командалари, гуруҳлари ва звенолари; тиббиёт отрядлари, гуруҳлари, санитар дружиналар ва постлар; ёнғин хавфсизлиги командалари, бўлинмалари ва звенолари; муҳандислик командалари, гуруҳлари ва звенолари; авария-техник командалари; автомобиль отрядлари; жамоат тартибини сақлаш командалари ва гуруҳлари; савдо ва озиқ-овқат билан таъминлаш бўлинмалари; кўчма авто ёқилғи қуйиш станциялари; сув ташиш звенолари; техник таъминот бўлинмалари (кўчма таъмирлаш-тиклаш гуруҳлари); ҳайвонларни муҳофазалаш бўйича гуруҳлар ва звенолар; қишлоқ хўжалиги ўсимликларини муҳофазалаш бўйича гуруҳлар ва звенолар. Объект тузилмалари барча иқтисодиёт объектларида тузилади. Улар умумий йўналишдаги (ихтисослашган) ва объект хизмат тузилмаларига бўлинади: разведка гуруҳлари, звенолари; алоқа ва хабар бериш гуруҳлари, звенолари; қутқарув командалари ёки гуруҳлари; санитар дружиналари ёки санитар постлари; жамоат тартибини сақлаш гуруҳлари; ёнғин хавфсизлиги гуруҳлари (бўлинма, звенолари); ҳимоя иншоотларига хизмат кўрсатиш бўйича гуруҳлар ёки звенолар); авария-техник гуруҳлар; радиацион-кимёвий назорат постлари ва бошқа тузилмалар. ФВДТ куч ва воситаларидан фойдаланиш тартиби . Фавқулодда вазиятлар оқибатларини бартараф этиш улар балансида турадиган авария объектлари, вазирликлар ва идораларнинг, ҳудудида фавқулодда вазиятлар юзага келган ҳокимликларнинг кучлари ва воситалари билан амалга оширилади. Фавқулодда вазиятларни бартараф этиш объектларнинг, вазирликлар (идоралар) ва ҳокимликларнинг тезкор гуруҳлари (мутахассислари)

раҳбарларининг бевосита раҳбарлиги остида амалга оширилади. Фавқулодда вазиятлар оқибатларини бартараф этишда, агар бу бирлашмаларнинг қутқарувчилари аттестация тартибида тасдиқланган тегишли тайёргарликдан ўтган бўлса, жамоат бирлашмалари ҳам иштирок этишлари мумкин. Қутқарув хизматлари ва қутқарув тузилмаларини фавқулодда вазиятларни бартараф этишга жалб қилиш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2010 йил 5 январь куни қабул қилинган 2-сонли «Қутқарув хизматлари ва қутқарув тузилмаларини фавқулодда вазиятларни бартараф этишга жалб қилиш тартиби тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида»ги қарори билан белгиланади. Қутқарув хизматларини фавқулодда вазиятларни бартараф этишга жалб қилиш: хизмат кўрсатилаётган объектлар ва ҳудудларда фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш ҳамда уларни бартараф этишга жоир ҳаракатлар режасига мувофиқ; фавқулодда вазиятлар рўй берган ва уларнинг кўлами кенгая бошлаган тақдирда белгиланган тартибда; мазкур қутқарув хизматлари ва қутқарув тузилмалари фаолиятига раҳбарлик қилаётган ёки бунинг учун қонун ҳужжатларида белгиланган ваколатларга эга бўлган давлат бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари, ташкилотлар, шу жумладан жамоат бирлашмалари мансабдор шахсларининг қарорига биноан амалга оширилади. Йирик кўламли табиий ва техноген фавқулодда вазиятлар рўй берганда шошилинч қутқарув ишларини бажариш ва жабрланган аҳолига ёрдам кўрсатиш учун Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори билан Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг муҳандислик-сапёрлик бўлинмалари, кимёвий ҳимоя бўлинмалари ва бошқа ҳарбий бўлинмалари, ҳарбий транспорт авиацияси ва ва ҳарбий-тиббий хизмат муассасалари жалб этилиши мумкин. Қутқарув хизматларини Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан

ташқарида фавқулодда вазиятларни бартараф этишга жалб этиш Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори амалга оширилади. Фавқулодда вазиятларнинг тури ва кўламларига қараб қутқарув хизматларининг ўзаро ҳамкорлигини мувофиқлаштириш: республика даражасида – Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги томонидан тузилмасида қутқарув хизматлари мавжуд бўлган давлат ва хўжалик бошқаруви органлари билан биргаликда; маҳаллий ва объект даражасида – маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ва фавқулодда вазиятлар бўйича ҳудудий бошқармалар томонидан идоравий мансуб ҳудудлардаги ташкилотлар ва объектларнинг қутқарув хизматлари билан биргаликда амалга оширилади. Фавқулодда вазиятларни бартараф этишга жалб қилинадиган ва унда қатнашадиган қутқарув хизматлари фавқулодда вазиятни бартараф этиш ишлари тегишли раҳбарининг тезкор бўйсинишига жалб қилинади. Зарарсизлантириш ишлари турлари ва уларни ўтказиш Оммавий қирғин қуролларининг қўлланиши ёки айрим техноген тусдаги фавқулодда вазиятлар оқибатида инсонлар, атроф-мухит, сув, озиқ- овқатлар, техника, транспорт воситалари ва иншоатлар радиоактив заррачалар, захарли кимёвий ёки бактериал моддалар билан зарарланиши мумкин. Аҳолини шу каби зарарланишлардан ҳимоя қилиш мақсадида махсус ишлов бериш тадбирлари амалга оширилади. Махсус ишлов бериш – оммавий қирғин қуроллари талофатларини йўқотиш жараёнининг асосий қисмини ташкил этиб у қутқарув ва тиклаш ишларини олиб боришда комплекс вазифаларни ўз ичига олади. Махсус ишлов бериш омили -тўлиқ ва қисман ишлов бериш турларига бўлинади Тўлиқ ишлов бериш омили дейилганда қўйилган вазифаларни бажаришда ҳеч қандай химоя воситаларисиз амалга ошириш яъни хавфсиз шароит яратиш тушунилади. Қисман ишлов бериш омилларида эса қўйилган вазифаларни фақат терини химояловчи воситаларсиз амалга ошириш шароити тушунилади.

Махсус ишлов бериш омили - атроф мухитни зарарсизлантириш ва фуқароларни санитар қайта ишлов беришдан ташкил топган. Фуқароларни санитар ишловдан ўтказиш хаммом, душхона ва бошқа махсус ювиниш жойларида амалга оширилади. Техника хамда транспорт воситаларини зарарсизлантириш автосервис ва бошқа тамирловчи корхоналарда амалга оширилади. Зарарсизлантириш омилига дезактивация дегазация ва дезинфексия жараёнлари киради. Дезактивация - зарарланган воситалар (кийим-кечак, химоя воситалари, сув, техника, транспорт воситалари) ва иншоатлардаги радиоактив моддаларнинг фаоллигини йўқотиш тадбирларидир. Дезактивациянинг тўлиқ ва қисман турлари мавжуд бўлиб у асосан механик ва физик-кимёвий усул билан амалга оширилади. Механик усулда радиоактив моддалар билан зарарланган сирт юзаларини артиш орқали, физик-кимёвий усулда эса турли хилдаги кимёвий модда эритмалари билан ювиш орқали амалга оширилади. Дезактивацияда асосан сув ишлатилиб радиоактив моддаларнинг ювилувчанлигини оширишда турли кислоталар ва ишқорлар ишлатилади. Масалан, SF-2, ОР-7, ОР-10, Nа 3 РО 4 трилон В, шавел, лимон кислоталари ва унинг тузлари. Дегазация – кимёвий захарловчи моддаларни парчалаб, зарарсиз моддалар хосил қилиш ва уларнинг миқдорини камайтириш учун қўлланилади. Дегазация омили махсус техникалар ёрдамида амалга оширилади. Дегазация қилувчи моддаларга кимёвий моддалар, уларни оксидловчи хлорли бирикмалар (гипохлоридлар, хлорамин) ва ишқорли бирикмалар (NаОН) сода, аммиак, аммиакли тузлар) киради. Бу бирикмаларнинг ҳаммаси эритма ҳолида ишлатилади. Эритувчи сифатида: сув, дихлоретан, трихлоретан, бензин ишлатилади. Дегазация қилувчи эритма 1,5% ли гексахлормеламин ёки 10% ли дихлорамин эритмаси иприт ва бошқа кимёвий моддаларни зарарсизлантиришда ишлатилади. Дегазация қилувчи эритма 2,2% ли NаОН, 5% ли моноэтаноламин ва 20% ли аммиакли сув эритмасидан ташкил топиб,

зоман типидаги захарловчи моддаларни захарсизлантиради. Терини зарарловчи ва асабни фалажловчи захарли моддаларни зарарсизлантиришда хлорли оҳак эритмаси ишлатилади Кимёвий қуроллар билан зарарланган атроф мухит кимёвий ёки механик усулда дегазация қилинади. Кимёвий усул бўйича юқорида айтилганидек, дегазацияловчи модда эритмалари билан қайта ишланади. Механик усулда эса зарарланган жойларнинг устки қисимлари (7-8 см қалинликда) олиб ташланади ёки ўша жойнинг устини қалин сомон, тахталар билан беркитилиб, химоя қилинади. Дезактивация ва дегазация омилларининг тозалиги дозиметрик ва кимёвий назорат асбоблар билан текширилади. Дезинфекция - биологик шикастланиш ўчоғида олиб бориладиган зарарсизлантириш тадбирлари ҳисобланади. Дезинфеция ўтказишда махсус дезинфекцияловчи воситалар фенол, крезол, лизол ва бошқа дегазацияловчи ишқорлар ҳам ишлатилади. Дезинфекция омилларининг тозалиги бактериологик усул орқали назорат қилинади. Дезинцексия бу хашоратларга қ арши кураш ва уларни йуқотиш,қириш ишларидир.Бу ишларда механик,кимиёвий,физикавий,биологик ва табий усуллардан фойдаланилади Дерратизация – кемирувчиларга қарши кураш. Санитар қайта ишлаш махсус қайта ишлов бериш усулининг асосини ташкил этиб, у фуқароларни радиоактив, кимёвий ва бактериалогик моддалар билан зарарланишининг олдини олишда қўлланиладиган омиллардан ташкил топган. Санитар қайта ишлаш қисман ва тўлиқ турларга болинади. Қисман санитар қайта ишлаш - барча кийим-кечак, шахсий химоя воситалари, терининг очиқ қолган қисмларини механик усулда тозалаш хисобланади. Тўлиқ санитар қайта ишлаш деганда тана аъзоларини зарарсизлантирувчи усулларни қўллаш (ювиш дезинфекция қилиш) тушунилади. Бу барча тана аъзоларимизни, кийим-кечак, химоя воситалари

ва бошқаларни зарарсизлантириш мақсадида қўлланилади. Бу усул бўйича шикастланган худуддан чиққан фуқаролар, ишчи-хизматчилар, тузилмалар жалб қилинади. Тўлиқ санитар қайта ишлаш омили махсус қурилган ювиниш шахобчаларида амалга оширилади. Бунда фуқаролар бир томондан кириб, кийим-кечак, химоя воситаларини ечиб, ювиниб, оғиз, кўз ичларини зарарсизлантириб, иккинчи томондан дозиметрик, кимёвий текширувдан ўтиб, сўнгра тоза кийим-кечак кийишади ва иккинчи дозиметрик кўрикдан ўтишади. Зарарланган кийимлар, химоя воситалари, махсус усуллар ёрдамида зарарсизлантирилади. Шикастланган худуддан чиқишда юқорида айтилган муолажалар юқори савияда ўтказилса, зарарланиш кўлами шунча кичик ва талофатлар кўпайишининг олди олинган болади.

O'xshashlar

Фавкулодда вазиятларда иктисодиёт объектларида куткарув ва бошка кечиктириб булмайдиган ишларни ташкил этиш

Фавкулодда вазиятларда фукаро мухофазаси

Аҳолини фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишга тайёрлаш

Фукаро мухофазаси бўйича ахолини укитиш

Фавқулодда ҳолатларда объектларни турғун ишлашини таминлаш, хавфсизлик тадбирларини тузиш ва фавқулодда ҳолатлар оқибатларини тугатиш