Avtomatik rostlagichlar haqida tushuncha va ularning turlari - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Avtomatik rostlagichlar haqida tushuncha va ularning turlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

201 KB

Ko'chirib olish

Avtomatik rostlagichlar xaqida tushuncha va ularning turlari Reja: 1. Avtomatik rostlagichlar xaqida tushuncha. 2. Avtomatik rostlagichlar turlari. 3. Proporsional-differinsial rostlagichlar

Avtomatik rostlagichlar xaqida tushuncha Avtomatik rostlagichlar sanoatning turli soxalarida texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda keng ishlatiladigan texnikaviy vositalar hisoblanadi. Rostlagichlarni klassifikatsiyalash rostlanuvchi miqdorning turi, rostlagichning ish usuli, ishlatiladigan energiya turi, ijro etuvchi mexanizmning rostlovchi organiga k о ‗rsatiladigan ta‘sirning xarakteri, rostlagich ishining tavsifnomasi (rostlash qonuni) kabi xususiyatlarga asoslanadi. Rostlanuvchi miqdorning turiga k о ‗ra rostlagichlar quyidagilarga b о ‗linadi: bosim, sarf, satx, namlik va kabi rostlagichlar. Ishlash usuliga k о ‗ra bevosita va bilvosita ta‘sir qiluvchi rostlagichlar mavjud. Ijro etuvchi mexanizmning rostlovchi organini ishga tushirish uchun rostlanuvchi obyektdan olingan energiyaning о ‗zi bilan ishlovchi rostlagichlar bevosita ta‟sir qiluvchi rostlagich deb ataladi. Agar ijro etuvchi mexanizmning rostlovchi organini ishga tushirish uchun q о ‗shimcha energiya kerak b о ‗lsa, bilvosita ta‟sir qiluvchi rostlagichlar ishlatiladi. Foydalaniladigan energiya turiga k о ‗ra rostlagichlar elektr, pnevmatik, gidravlik va aralash (elektr-pnevmatik, pnevmogidravlik va xokazo) rostlagichlarga b о ‗linadi. Ijro etuvchi mexanizmning rostlovchi organiga k о ‗rsatiladigan ta‘sirning xarakteri jihatidan rostlagichlar uzlukli va uzluksiz ishlovchi b о ‗ladi. Uzlukli ishlovchi rostlagichlarda ijro etuvchi mexanizmning faqat rostlovchi organi rostlanuvchi miqdorning uzluksiz muayyan qiymatida xarakat qiladi. Rostlanuvchi miqdorning о ‗zgarishi va rostlovchi ta‘sir о ‗rtasidagi bog‗lanish ( yoki ijro etuvchi mexanizm rostlovchi organining xarakati), ya‘ni rostlash qonuni nazarda tutilgan ish tavsifnomasiga k о ‗ra rostlagichlar pozitsion, integral (astatik), proporsional (statik), izodrom (proporsional-integral), proporsionaldifferitsial (oldindan ta‘sir etuvchi statik), proporsional-integral-differinsial (oldindan ta‘sir etuvchi izodrom) b о ‗ladi.Rostlanuvchi miqdorni vaqt davomida talab qilingan chegarada saqlab turish jihatidan rostlagichlar stabillovchi, programmali va kuzatuvchi rostlagichlarga b о ‗linadi. Stabillovchi rostlagichlar rostlanuvchi miqdorning berilgan qiymatga (ma‘lum darajadagi xato bilan) tenglashishini

ta‘minlaydi. Programmali rostlagichlar maxsus programmali topshiriq bergich yordamida rostlanuvchi miqdorning vaqt b о ‗yicha avvaldan ma‘lum b о ‗lgan programma (qonun) b о ‗yicha о ‗zgarishini ta‘minlaydi. Bu programma texnologik reglament talablariga muvofiq tuzilgan b о ‗ladi. Kuzatuvchi rostlagichlarda rostlanuvchi miqdorning vaqt b о ‗yicha о ‗zgarishi rostlagich topshiriq bergichga bilvosita ta‘sir qiluvchi boshqa kattalikning о ‗zgarishiga mos b о ‗ladi. Avtomatik rostlagichlar turlari Proporsional rostlagichlar Proporsional rostlagichlar deganda rostlovchi organning rostlanuvchi parametri va topshirilgan miqdor orasidagi farqqa nisbatan proporsional siljishi tushuniladi. Rostlanuvchi parametrning vaqt b о ‗yicha о ‗zgarishi va rostlovchi organning siljishi bir qonun b о ‗yicha amalga oshadi. Rostlanuvchi parametrning har bir miqdoriga rostlovchi organning ma‘lum bir holatiga mos keladi. PR 2.5 proporsional rostlagich. PR 2.5 rostlagich rostlanuvchi parametrni berilgan kattalikda ushlab turish maqsadida chiqishda ijro etuvchi mexanizmga ta‘sir etuvchi uzluksiz signal olish uchun m о ‗ljallangan. Asbob ikkilamchi asbobning q о ‗l bilan topshiriq bergichi yoki standart pnevmatik signalli boshqa qurilmadan masofadan turib topshiriq oluvchi rostlagichdan iborat (8.1-rasm). Rostlagich ikkita taqqoslash elementlari 1va 3, drosselli summator 2, quvvat kuchaytirgichi 4, uchiruvchi rele 5, q о ‗l bilan topshiriq bergich 6 lardan iborat. Topshiriq bergich va о ‗lchov asbobolaridan kelgan R t va R 3 signallar taqqoslash elementi 1 ning membranalariga ta‘sir etadi (manfiy kamera V, musbat kamera B) va teskari aloqa membranalarida havo bosimi hosil qilgan kuch (kamera A) bilan muvozanatlashadi.

11.1-rasm. PR 2.5 proporsional rostlagichning prinsipial sxemasi. 11. 2-rasm. Proporsional-integral rostlagichning prinsipial sxemasi. 11.3. –rasm. Avvaldan ta‘sir rostlagichi sxemasi – PF-2.1 Taqqoslash elementi 1 ning R 1 chiqish bosim о ‗tkazuvchanligi  b о ‗lgan drosselli summator 2 ning rostlanuvchi drosseli orqali taqqoslash elementi 3 ning a kamerasi-ga boradi, xuddi shu kameraga о ‗tkazuvchanligi  b о ‗lgan drosselli summator 2 ning о ‗zgarmas drosseli orqali R chiq =R IV chiqish bosimi ham keladi.

Taqqoslash elementi 3 ning chiqish bosimi quvvat kuchaytirgichi yordamida kuchaytiriladi hamda ikkinchi taqqoslash elementi bilan manfiy teskari aloqada b о ‗ladi. Sistemada hosil b о ‗ladigan avtotebranishlarni y о ‗qotish maqsadida taqqoslash elementi 3 ga ikkita teskari aloqa kiritilgan: V kameraga manfiy va B kameraga musbat. Sistema muvozanati buzilgan hollarda r о ‗y beradigan avtotebranishlar musbat teskari aloqa y о ‗liga о ‗rnatilgan о ‗zgarmas drossel bilan t о ‗xtatiladi. Q о ‗l bilan boshqarishga о ‗tish maqsadida rostlagichni uzish uchun о ‗chiruvchi rele 5 dan foydalaniladi. PR2.5 rostlagich PV10.1E, PV10.1P, PV10.2E, PV.2P, PV3.2 tipidagi ikkilamchi asboblar bilan birgalikda ishlaydi. Integral rostlagichlar Integral (astatik) rostlagichlar deb rostlanayetgan parametr topshirilgan qiymatdan chetga chiqarish rostlovchi organning rostlanuvchi parametr chetga chiqishiga proporsional tezlikda xarakat qilishiga aytiladi. Astatik rostlagichlar ishlatilganda rostlanuvchi parmetrning muvozanat qiymati nagruzkaga bog‗liq emas va statik xato nolga teng b о ‗ladi. Agar rostlanayotgan kattalik berilgan qiymatidan chetga chiqsa astatik rostlagich rostlovchi orga-ni rostlanuvchi kattalik qiymati topshirilgan darajaga yetguncha xarakatga keltirib turadi. О ‗zining dinamik xususiyatlari jihatidan integral rostlagichlar turg‗un emas, shuning uchun ham ular mustaqil qurilma sifatida ishlab chiqarilmaydi. Proporsional-integral (izodrom) rostlagichlar PR3.21 rostlagichning vazifasi PR 2.5 rostlagichning vazifasiga о ‗xshash. U taqqoslash elementlari I, III, VI, droselli summator II, quvvat kuchaytirgich IV, uzuvchi relelar V, VII va sig‗im VIII dan iborat (8.2- rasm). Bu rostlash bloki ikkita: proporsional va integral qismlardan tuzilgan. Ularning kirishiga datchikdan rostlanayotgan kattalikning pnevmatik signali R n va ikkilamchi asbobga о ‗rnatilgan topshiriq bergichdan rostlanuvchi kattalikning berilgan qiymati kelib, 0,2 ... 1 kg/sm 2 oraliqda b о ‗ladi. Blokning proporsional qismi g‗alayonlanishdan s о ‗ng xarakatga kelib, uning о ‗zi esa summator I, III va drosselli summator II dan tuzilgan. PR3.21 rostlovchi blokining integral qismi summator VI va kuchaytirish koeffitsiyenti K=1 b о ‗lgan birinchi darajali

aperoidik zvenodan tuzilgan b о ‗lib, pnevmatik integrallovchi zvenodan iborat. Proporsional va integral qismlarning chiqish signallari yacheyka II da q о ‗shiladi. Buning uchun integrallovchi zvenoning chiqishi yacheyka II ning I va III summatorlari kirishiga berilishi lozim. Sozlash parametrlarining (kuchaytirish koeffitsiyenti - K r , izodrom vaqti - T i ) о ‗zaro bog‗liq emasligi blokning muxim afzalligidir. Kuchaytirish koeffitsiyenti (K r ) drosselli summatordagi о ‗zgaruvchi drosselning о ‗tkazuvchanligini о ‗zgartirib о ‗rnatiladi, drossellash diapozoni DD=3000... 5 chegarada о ‗zgaradi, bu esa kuchaytirish koeffitsiyentining qiymati 0,03 ... 20 b о ‗lishiga mos keladi. Izodrom vaqti T i aperiodik zveno tarkibiga kirgan о ‗zgaruvchi drosselning о ‗tkazuvchanligini о ‗zgartirib о ‗rnatiladi va u 3 sekunddan 100 minutgacha b о ‗lishi mumkin. PR3.21 rostlagich ham PR2.5 rostlagichi ishlaydigan ikkilamchi asboblar bilan birgalikda ishlaydi. Maxalliy topshiriq bergich PR3.22 rostlagichi PR3.21 dan asbob kirishiningtopshiriq liniyasida q о ‗l bilan topshiriq bergich borligi bilan farqlanadi. PR3.26 va PR3.29 rostlagichlari kerak b о ‗lgan drossellash diapozonini о ‗rnatish imkonini beruvchi qayta q о ‗shgich bilan ta‘minlangan. Qayta q о ‗shgichning uchta qayd qilingan xolati bor: I. DD=2 ... 50% . II. DD=50 ...200% . III. DD=200 ... 800% . T i =0,025 minutdan  gacha о ‗zgaradi. PR3.29 rostlagichi PR3.26 dan maxalliy topshiriq bergichi borligi bilan farq qiladi. T о ‗g‗ri chiziqli statik tavsifnomali PR3.21 va PR3.32 rostlagichlarida drossellash diapozonini 2 ... 3000% gacha sozlash mumkin. PR3.23 va PR3.33 nisbat rostlagichlari ikkita parametr nisbatini ushlab turish maqsadida ijro etuvchi mexanizmga boruvchi uzluksiz rostlash ta‘sirini olish uchun xizmat qiladi. Rostlagichlarda nisbat zvenosi b о ‗lib, unga doimiy drossel, rostlovchi drossel va topshiriq bergichlar kiradi. Nisbatni sozlash chegarasi 1:1 dan 5:1 gacha yoki 1:1 dan 10:1 gacha.PR3.24 va PR3.34 nisbat rostlagichlari ikkita parametr nisbatini uchinchi parametr b о ‗yicha t о ‗g‗rilash bilan ushlab

turish maqsadida ijro etuvchi mexanizmga boruvchi uzluksiz rostlash ta‘sirini olish uchun hizmat qiladi. Proporsional-differinsial rostlagichlar Agar rostlash obyektida yuklanishning о ‗zgarishi tez va keskin shuningdek, kechikish katta b о ‗lsa izodrom rostlagichlar talab etilgan rostlash sifatini ta‘minlay olmaydi, ya‘ni bu holda ularda katta dinamik ha‘o hosil b о ‗ladi. Rostlash jarayonini parametrning о ‗zgarish tezligiga bog‗liq b о ‗lgan q о ‗shimcha kirish signali vositasida yaxshilash mumkin. Kechikishi sezilarli b о ‗lgan obyektlarda texnalogik jarayonlarni rostlash uchun PD- rostlagichlarni ishlatish maqsadga muvofiqdir. Agar differinsial qism rostlovchi ta‘sirning boshqa qismlariga q о ‗shilsa t о ‗g‗ri (avvaldan ta‘sir), ayrilgan holda esa teskari avvaldan ta‘sir b о ‗ladi. T о ‗g‗ri avvaldan ta‘sir rostlagichi PF2.1 rostlash zanjiriga berilgan kattalikdan parametrning chetga chiqish tezligiga mos ta‘sir kiritish uchun m о ‗ljallangan (8.3- rasm). Siqilgan xajmdagi xavoning kirish signali (rostlagich yoki datchikdan) taqqoslash elementi IV ning V va G kameralariga boradi hamda inersion zveno (rostlanuvchi drossel II va sig‗im III) orqali о ‗sha elementning V kamerasiga berilayotgan ta‘minlovchi xavo bosimi bilan muvozanatlashadi. Chiqish kamerasi A kuzatuvchi sistema sxemasi asosida ulangan. Agar parametrning chetga chiqish tezligi nol yoki nola yaqin b о ‗lsa, taqqoslash elementi IV ning chiqishida kirish signali R kir kuzatiladi. Agar bosim о ‗zgara boshlasa, masalan, о ‗zgarmas tezlikda ortsa, u holda B kameraning oldida drossel-qarshilik II borligi tufayli V va G kamera membranasidagi bosimlar yig‗indisi B va A kameraning membranalaridagi kuchlanishdan katta b о ‗ladi. Natijada taqqoslash elementi IV dagi S 1 soplo berkilib, A kamerada bosim keskin oshadi. Chiqishda kirishdagi bosimdan ilgarilovchi signal paydo b о ‗ladi. Ilgarilash kattaligi kirishda bosimning о ‗zgarish tezligi va avvaldan ta‘sir drosselining qanchalik ochiqligiga bog‗lik. Taqqoslash elementi IVdan chiqqan signal element V va quvvat kuchaytirgichi VI dan tashkil topgan kuchaytirgichning kirishiga boradi. U taqqoslash elementi

kuchaytirgichning xatosini y о ‗qotishga xizmat kiladi. Uchirish relesi I avvaldan ta‘sir drosse-lini berkitishga m о ‗ljallangan. Buyruq bosimi R k =0 b о ‗lganda S 2 soplo yopiq b о ‗lib, B kameraga xavo avvaldan ta‘sir drosseli orqali о ‗tadi. Rostlagichni о ‗chirish uchun ikkilamchi asbobdan buyruq bosimi R k berilib, bunda S 2 soplo ochiladi va kirish signali (R kir ) bevosita B kameraga keladi. Bu holda taqqoslash elementi IV ga keluvchi uchala signal о ‗zaro teng, chiqishdagi bosim esa kirishdagiga teng b о ‗ladi. Avvaldan ta‘sirni 0,05 ... 10 minutgacha oraliqda sozlash mumkin.

Qo ’ shimcha adabiyotlar 1.Kodirov A.A. Paxta tozalash va to‗qimachilik sanoati korxonalari jarayonlarini avtomatlashtirish. –Toshkent. TTESI, 2011. 2.Pod red. K.A. Pupkova. Metodi klassicheskoy i sovremennoy teorii avtomaticheskogo upravleniya Uchebnik. Tom 1-5. - M.: MGTU im. Baumana, 2004. 3.Vlasov K.P. Teoriya avtomaticheskogo upravleniy. Ucheb. posobiye. 4. Xarkov. Izd-vo Gumanitarniy sentr, 2007.

O'xshashlar

Favqulodda vaziyatlar, ularning turlari va xususiyatlari

Chiziqli avtomatik boshqarish sistemalarning turg’unligi

Yer ko`chkilari (surilma) haqida umumiy tushuncha. Surilmaga qarshi ko`riladigan aktiv va passiv chora-tadbirlar

Inson mehnat faoliyatiga ta`sir etuvchi salbiy omillar, ularning turlari, mohiyati va himoyalanish usullari

Texnika xavfsizligi asoslari. Mehnat xavfsizligini taminlashning texnik vositalari