Firma usulidagi avtoservis xizmati

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

91 KB

Ko'chirib olish

Firma usulidagi avtoservis xizmati Reja: 1. Firma usulida xizmat k о ‘rsatuvchi avtoservis va uning о ‘ziga xos tomonlari, maqsadi va vazifalari. 2. Firma usulidagi avtoservisni tashkil etish usullari va mezonlari va uning dunyo avtomobil bozoridagi axamiyati va о ‘rni. 3. Jahondagi yetakchi avtomobil firmalarining firma usulidagi avtoservisni tashkil etishdagi tajribalari. 4. О ‘zbekistonda firma usulida ishlovchi avtoservis.

$Firma usulidagi avtoservis xizmati k о ‘rsatish avtoservis xizmatining eng qadimiy usullaridan b о ‘lib, u birinchi avtomobillarni ishlab chiqarish va haridorlarga sotish bilan bo\liqdir. Chunki, avtomobillarni sotib olayotgan xaridorlar sotuvchidan avtomobillarning ishonchli ishlashlarini, buzilgan hollarda tuzatib berishlari va ishdan chiqqan qismlarini almashtirish uchun ehtiyot qismlar bilan ta’minlashni kafolatlashlarining talab etilgan, yani avtomobillarni sotish uchun avtoservis xizmati k о ‘rsatuvchi bir tizimini tashkil etishi ehtiyoji tu\ ilgan va u avtomobilsozlik sanoati bilan birga tuzila boshlagan. Dastlab avtomobilsozlik sanoati tomonidan tashkil etilgan avtoservis xizmati bugungi kungacha yashab, rivojlanib kelayapti va uning nomi firmaviy avtoservis yoki firma usulidagi avtoservis xizmatidir. Firma usulidagi avtoservis quyidagi xususiyatlarga egadir: - har bir avtomobil ishlab chiqaruvchi kompaniya faqat о ‘z mahsulotlari b о ‘lgan avtomobillarga servis xizmati k о ‘rsatishni tashkil etadi; -servis xizmati avtomobillar dunyoni qayerida sotilsa, о ‘sha joylarda tashkil etiladi; - xizmat t о ‘la shaklda, ya’ni avtomobillar sotishdan tortib, to TX va ta’mirlashning barcha turlari bajariladi va shuningdek ehtiyot qismlar, ta’mirlash materiallari bilan bekamu k о ‘st ta’minlanadi; - avtoservis xizmati k о ‘rsatuvchi va firma usulida ishlovchi barcha korxonalar (avtomarkazlar, diler stansiyalari , maxsus ustaxonalar va h.k.) о ‘z kompaniyalari tomonidan zarur texnologik jihozlar, asbob-uskunalar, texnik va texnologik xujjatlar bilan t о ‘la ta’minlanadi; - kompaniya о ‘z avtoservisi korxonalari uchun hamma b о ‘\indagi kadrlar va mutaxassislarni tayyorlaydi va ularning kasbiy malakalarini doimo oshirib boradi. Avtomobilsoz kompaniyalar о ‘zlari tashkil etgan avtoservis tizimiga juda katta etibor va jiddiylik bilan qaraydilar. Chunki bu tizimlar avtomobilsozlarni о ‘z$ $mijozlari, ya’ni avtomobillarni sotib oluvchi va ishlatuvchilar bilan bo\lovchi muhim vazifani bajaradilar, о ‘z kompaniyalari avtomobillarini reklama qiladilar, servis xizmati k о ‘rsatishdagi mijozlar uchun yaratilgan kulayliklarni maqtaydilar, xullas о ‘z kompaniyalari avtomobillarini sotib oluvchi va ishlatuvchilar bilan boglovchi muhim vazifani bajaradilar, о ‘z kompaniyalarining haqiqiy jonkuyarlari ekanligini namoyish etadilar. О ‘z navbatida avtomobilsoz kompaniyalar ham о ‘zlarining servis xizmati tizimiga katta e’tibor berishlarini yuqorida aytib о ‘tgan edik. Chunki kompaniyalarning avtomobillar bozorlaridagi mavqei, tijoriy ishlarining muvaffaqiyati k о ‘pincha aynan shu servis xizmati tizimining samarali ishlashiga bo\liqdir.Bu servis xizmatini firmaviy yoki firma usuli deb atalishi sababi esa har bir avtomobilsoz kompaniya avtoservisining о ‘ziga xosligi, boshqa kompaniyalar servisidan biron-bir jihati bilan ajralib turishidir. Albatta, bu о ‘ziga xosliklar birinchi navbatda mijozlar manfaatilariga xizmat qilishlari shart. Masalan, ba’zi avtomobilsoz kompaniyalar о ‘z mahsulotlari, avtomobillarga yoki ularning muhim qismlariga kafolatli (garantiyny) ishlash davrlarini boshqalarga nisbatan k о ‘prok belgilasalar, boshqalari esa servis xizmatida mijozlar uchun turli qulayliklar yaratish bilan shugullanadilar. Shuni ta’kidlash zarurki, firma usulida ishlovchi avtoservis xizmatini tashkil etish avtomobilsoz kompaniyalar uchun oson ish emas. Buning uchun kompaniya mutaxassislari katta hajmdagi iqtisodiy-tashkiliy masalalarni tahlil qilib, hisob-kitob qilib chiqadilar va natijada firma usulida avtoservis xizmati tashkil etilishining quyidagi variantlaridan birini tanlab oladilar: -avtomobillar ishlab chiqaruvchi kompaniyalar bilan maxsus shartnomalar asosida ishlovchi asosiy faoliyati boshqa soha b о ‘lgan (su\urta kompaniyalari, AZS egalari, British- Petrolium,Shel, Esso va x.k.) firmalari yordamida servis xizmatini tashkil etish.$

- ixtisoslashgan olib-sotuvchi firmalarning maxsus tayyorgarlikdan о ‘tgan mutaxassislari tomonidan tashkil etish. («Somitomo korporeyshn» -«Toyoto» Yaponiya); -avtomobillar sotuvchi agentlar (dilerlar) yordamida (Reno, Fransiya, Fiat, Italiya); -avtomobillarning ayrim qismlarini va tizimlarini (motor,elektr jihozlar, shinalar, akkumulyatorlar va h.k.)ishlab chiqaruvchi firmalar tashkil etgan servisdan foydalanish (masalan, A+Shda dizel-motor chiqaruvchi firmalar «Katerpiller», «Kammins», «Dizel-Detroyt», «Internatsional», «Mak», FRGda «Raba Man», «Porshe», Rossiyada « Russkiy dizel» va h.k.), avtomatik uzatmalar ishlab chikuvchi kompaniyalar-«Amerikan Xonda motor» , «Kraysler»,»Ford motor», «Djeneral motor», «Nissan» va h.k.; -mahsulotlar ishlab chiqaruvchining (avtomobilsoz kompaniyalarining firmalari orkali tashkil etilgan avtoservis xizmati («AvtoVAZ», «UzDEUAvto»). Bu usullarning har biri о ‘z afzallik va kamchilimklarga ega, ulardan qaysi birini q о ‘llash murakkab tahliliy ishni talab etadi. Ammo qaysi usulni q о ‘llashdan qa’tiy nazar, sotuvchi mahsulot (avtomobil) sifatiga javob beradi va bu esa tijorat muvafaqqiyatining kalitidir. Firma usulida avtoservis xizmatini tashkil etishning quyidagi 8 ta qoidasi, ayniqsa, muhimdir: 1.Strategiya tanlash. Har bir bozor uchun mijozlar qanday xizmatlarni talab etadi, avvalo shuni aniqlab (marketing) uni ta’minlashga kafillik beriladi; 2. Mijozlar bilan aloqa о ‘rnatish, ular uchun qulayliklar yaratish. Agar mijozlar talabi k о ‘p jihatdan qondirilmasa, ularning k о ‘ngli sovib ketishiga qarshi choralar qidirish, q о ‘shimcha xizmatlar tashkil etish (video,kinofilmlar namoyish etish va h.k.), k о ‘rgazmalar tashkil etish;

$3. Xizmat korxonasining о ‘z xodimlariga b о ‘lgan aniq va ravshan talabi, xizmat xodimlarining barchasi uchun bab-barobar zarur b о ‘lgan namunaviy (standart) xizmat qoidasini joriy etish; 4. Uzluksiz ta’minlash tizimini yaratish; 5. Servis xizmati xodimlari malakasini doimo oshirib borish, о ‘qitish; 6.Maqsad-nuqsonsiz (braksiz) ishlashga erishish, servis xizmati elementlari sonini mumkin qadar kamaytirish, (buyurtma qabul qilib qilingandan to u egasiga topshirilgunga qadar); 7. Mijoz-xizmatni baholovchi eng ishonchli hakam, ular fikrlarini о ‘rganish (anketalash) va iloji boricha hisobga olish; 8. Ijodga y о ‘l ochish. Hozirgi servisning shiori "Mijozga k о ‘proq xizmat k о ‘rsatish", unga avtomobil sotish - u bilan aloqa о ‘rnatilishining boshlanishidir, servis xizmatini yangi turlari doimo izlaniladi. Servisning muhim elementlaridan biri-bu texnik hujjatlardir . Ularni istemolchilar tilida sodda va ravon usulda chiqariladi. Bu hujjatlarni muhimi: -avtomobillardan foydalanish t о ‘\risidagi y о ‘riqnomalar; -TX va ta’mirlash t о ‘\risidagi q о ‘llanmalar; -ehtiyot qismlar katalogi; -kafillik xizmati t о ‘\risidagi hujjatlar. Amalda avtomobilsoz kompaniyalar firma usulidagi avtoservis xizmatini tashkil etishda yuqorida keltirilgan uni aynan biron-bir variantini tanlab olish bilan$ $cheklanmay, balki bir necha variantlaridan iborat kombinatsiyalarini q о ‘llaydilar. Masalan, Fransiyaning eng yirik avtomobil kompaniyalaridan biri ”Reno”ga qarashli, butun dunyo b о ‘ylab keng yoyilgan avtomobillarga firma usulida xizmat k о ‘rsatuvchi tarmoqlarda 13000 atrofida ATXKS lari va avtoustaxonalari faoliyat k о ‘rsatadilar. Shulardan 6000 tasi mamlakat tashqarisidadir. Bu tarmoq chizmasini quyidagicha tasavvur qilish mumkin (rasm 5.) Компаниянинг автомобил сотиш ва ТХ кырсатиш бош=армаси (тижорат бошли\и) Ихтисослашган, щудудий автомарказлар Шартномалар (франчайзинг) асосида ишловчи концессионер станциялари Дилер станциялари; автомобил сотувчи агентлар$ $Rasm 5. «Reno» kompaniyasining avtoservis xizmati k о ‘rsatish tarmo\i chizmasi. Ixtisoslashgan avtomarkazlarda 50, 75, 100 postli ATXKSlar, avtomobillar va ehtiyot qismlar bilan ulgurji savdo qiluvchi bazalar va boshqa ma’muriy, moliyaviy, yuridik va axborot organlari (jami 12 ta) joylashgan. Kompaniya avtomobillarga avtoservis xizmati k о ‘rsatishga ixtisoslashgan stansiyalar о ‘z hududlaridagi avtomarkazlar bilan shartnomalar asosida ishlaydilar. Bu stansiyalar konsessionerlar stansiyalari deb ham ataladi, ya’ni shartnoma asosida ishlovchi ma’nosida. Avtomarkazlar mamlakatning barcha viloyatlari markazlari va yirik shaharlarda tashkil etilgan , umumiy soni 50-60 atrofida. Konsessionerlar stansiyalari esa (soni 500 atrofida) mamlakat b о ‘ylab о ‘rta va mayda shaharlarda joylashgan. Bu stansiyalar о ‘z navbatida shahar maxallalari, kishloqlarda, magistral, y о ‘l b о ‘ylarida joylashgan, asosan kichik quvvatli (3- 6postli) diler-agent stansiyalari va avtoustaxonalari bilan shartonma asosida ishlaydilar. Bu stansiyalar asosan avtomobillar sotish (yangisi va eskilarini ham) kafolatli va mayda ta’mirlash ishlari va TX ishlarini bajaradilar. Savdo bilan servis xizmati orasidagi nisbat, daromad hisobida 85:15 foiz. Faqat ba’zi ishlarni, masalan, motorning kompyuter tizimi boshqaruvini, avtomatik uzatmalar qutisini ta’mirlash, oldingi oynalarni almashtirish b о ‘yicha boshqa mustaqil stansiyalarga qaraganda k о ‘proq bajarishi mumkin. Shartnomaga asosan har bir diler о ‘rtacha 300-350 ta yangi avtomobillari sotishi zarur. О ‘z ishining rivoji uchun 350-400ta ishlatilgan va qayta ta’mirlangan avtomobillar ham sotadi. Italiyaning mashxur «Fiat” («Fiat») kompaniyasi ham shu y о ‘nalish asosida avtoservis xizmatini$ $tashkil etgan.Uning avtoservis xizmati bilan mamlakatda va uning tashqarisida 11 mingcha korxonalar shu\ullanadilar. Diler stansiyalariing mijozlari asosan shaxsiy avtomobil egalari (TX va ta’mirlash b о ‘yicha) va turli avtotransport korxonalaridir (ehtiyot qismlar savdosi b о ‘yicha). Dilerlar mavqei boshqa mustaqil stansiyalarga qaraganda yuqori turadi,ularda bajarilgan ishlar sifati yuqori baholanadi va almashtirilgan ehtiyot qismlar ishonchli hisoblanadi. Ularda ishlovchilarning ish haklari ham 50-70 foiz yuqori b о ‘ladi. Umuman olganda firma usulidagi avtoservis xizmatining qadri yuqori b о ‘lsa-da, uning hajmi katta emas. Masalan, A+Shda barcha avtoservis xizmati k о ‘rsatuvchi korxonalarning faqat 9 foizgina firma usulida ishlaydilar.Ularning TX va ta’mirlashdagi bajargan ishlarining ulushi 16 foizni tashkil etgan (1996 yil). Nazorat uchun savollar. 1.Firma usulida avtoservis xizmati k о ‘rsatishni о ‘ziga xos tomonlari nimalardan iborat? Va nima uchun tashkil etiladi? 2.Firma usulida xizmat k о ‘rsatuvchi korxonalar qanday firmalarga qarashli b о ‘lishlari mumkin? 3.Firma usulidagi avtoservis xizmatini tashkil etish asosiy mezonlari nimalardan iborat? MAVZU - 5. AVTOSERVIS KORXONALARIDA ISHLAB CHI Q ARISHNI TASHKIL ETISH Avtomarkazlar va avtomobillarga texnik xizmat k о ‘rsatish stansiyalarida (ATXK)ishlab chiqarish jarayonlari: avtomobillarni yuvish,quritish, qabul qilish va egasiga topshirish, diagnostika, TX va ta’mirlashni tashkil etilishi. Turli quvvatli va maksadli avtoservis korxonalar ishlab chiqarishlari jarayonlarining tashkil etilishi chizmasi.$ $Ishlab chiqarishni kooperatsiyalashtirish va ixtisoslashtirish. Avtomobillarni qabul qilish va egasiga topshirish tartibi. ATXKS larida avtoservis xizmat turlarining eng muximlari avtomobillarga TX k о ‘rsatish va ularni ta’mirlashdir. Xizmatning boshqa turlari tijoriy va texnik ahamiyatga ega b о ‘lsa-da, shu ikki xizmatga y о ‘ldosh sifatida bajariladi. Texnik xizmat (TX) va ta’mirlash ishlari ishlab chiqarish binosining maxsus jihozlangan ishchi postlari va ustaxonalarida bajariladi. Avtomobillarning о ‘zida bajariladigan ishlar post ishlari deb ataladi va maxsus postlarda bajariladi. Avtomobillardan chiqarib olingan agregatlar, asbob- priborlar, qismlar esa maxsus ustaxonalarga keltirilib ta’mirlanadi va sozlanadi. ATXK stansiyalarining ishlab chiqarishini tashkil etish texnologiyasi (tartibi yoki ketma-ketligi) yagona о ‘zaro bo\lanish mezoni asosida avtomobilni yuvish-yi\ ishtirish-qabul qilish uchun k о ‘rib chiqish va zarur b о ‘lgan hollarda avtomobilni diagnostika postidan о ‘tkazib bajariladigan ishlar hajmini oldindan taxminiy aniqlash va ularni bajarish shartlarini mijoz bilan kelishishdan boshlanadi. Shuni aytish zarurki, qaysi va qanday ishlarni bajarilishni tanlash va buyurish mijozning xuquqidir. Bunda, albatta servis xodimi unga malakali tushntirish yordamini k о ‘rsatishi mumkin.$ $Rasm 6. Avtomobillarga TX k о ‘rsatish stansiyalarida ishlab chiqarish texnologik jarayoni tashkil etilishi chizmasi. Avtomobillar harakatining asosiy y о ‘nalishi; Avtomobillar harakatinig ayrim hollardagi y о ‘nalishlari. - x-x-x- Avtomobillar qismlari xarakati y о ‘nalishi. Yirik va о ‘rta quvvatli ATXKSlarida TX va ta’mirlash uchastkalarining ayrim ishchi postlari ba’zi ishlarni bajarishga ixtisoslashgan b о ‘lishlari mumkin, masalan, moylash va moylarni almashtirish posti, tormozlarni tekshirish va sozlash, oldingi \ ildiraklarni о ‘rnatish, burchaklarini nazorat qilish va sozlash postlari va h.k. ТХ кырса тиш постла ри Кути ш ва =аб ул =ил иш зона си Юви ш Ва тоза лаш учас ткас и Кир иш Агрега тлар, детал ларни таъми рловч устахо на-ларАвтомо билни таъмир лаш постла ри Махсу с диагн остик а участ касиТехник назорат ва эгасига топшир иш пости Чи= иш$ $TX va ta’mirlashning barcha umumiy ishlari, chunonchi, sozlash , qotirish, agregatlar, qismlarni о ‘rnidan ajratib olish va о ‘rniga q о ‘yish va x.k kabilar bajariladigan postlar universal postlar deb ataladi va k о ‘pchilikni tashkil etadi. Kichik quvvatli stansiyalarning (2-6 postli) postlari asosan universal postlardan iboratdir. Yirik va ba’zan о ‘rta quvvatli ATXKS larida avtomobillardagi mayda ta’mirlash ishlarini (3 ishchi-soatgacha) bajarish uchun alohida,kirish va chiqish uchun qulay b о ‘lgan joyda, maxsus postlar ajratiladi. Bunda avtomobilni yuvish- tozalash va qabul qilish uchastkalaridan о ‘tishi talab etilmaydi. Avtomobil keladiyu qabul qiluvchi bilan kelishilgan holda b о ‘sh turgan postga kiritiladi yoki b о ‘sh b о ‘lmagan holda kutib turadi. Shu joyning о ‘zida, aynan shu postda barcha ishlar bajariladi va avtomobil chiqib ketadi. Ba’zan, asosan chet el amaliyotida, shu postlarni qatorida о ‘z- о ‘ziga xizmat k о ‘rsatish postlari ham ajratiladi, ya’ni mijoz о ‘zi yoki yordamchisi bilan о ‘zlari m о ‘ljallangan ishlarni о ‘zlari bajarib olishadi. ATXK korxonalari ishlab chiqarish texnologiyasining muxim elementlari bu jarayonlarni mexanizatsiyalashtirish, avtomatizatsiyalashtirish va kompyuterlashtirishdir. Mexanizatsiya t о ‘\risida avvalgi mash\ulotimizda gap ketgan b о ‘lsa avtomatizatsiya q о ‘llanilganda texnologik jarayonlar ishlarini bajaruvchi mashina yoki mashinalar jamlamasi shu ishlarni bajaribgina qolmay, balki shu texnologik jarayonni boshqarib ham boradi.Texnologik jarayonni boshqarish insonlar tomonidan ishlab chiqilgan maxsus dasturlar yordamida bajariladi. Avtoservis sohasida avtomobillarni yuvish, diagnostika qilish, ombor x о ‘jaliklarida avtomatizatsiyani q о ‘llash, ayniqsa, maqsadga muvofiqdir. Kompyuterlashtirish esa barcha hisob-kitob, axborot olish va uni saqlash va tarqatishda benazir vositadir.$

Ishlab-chiqarishni tashkil etilishi texnologiyasi, ya’ni barcha ishlar bajarilishining ketma-ketligi, tartibi ishlab chiqilar ekan, bu texnologiya ratsional, eng maqsadga muvofiq b о ‘lishiga intilinadi. Maqsadga muvofiq (ratsional) texnologik jarayon esa quyidagi talablarga javob berishi lozim: -sodda va qulay b о ‘lishi; -hammabop va universalligi; -ishlarni yakunlashga imkon berishi; -xavfsizligi; -mexanizatsiya va avtomatizatsiya vositalarini keng q о ‘llashga imkon berishidir. Hammabop texnologiya deyilganda uning k о ‘p marotaba, boshqa joylarda ham q о ‘llash imkoniyati mavjudligi tushuniladi, universalligi deyilganda turli modeldagi, tipdagi avtomobillarga xizmat k о ‘rsatishda ham shu texnologiyani q о ‘llash mumkinligi tushuniladi. Texnologiyani yakunlovchanligi esa avtomobil har bir uchastkadan о ‘tgan paytda shu uchastkada m о ‘ljallangan barcha ishlar t о ‘la bajarilishi zarurligini bildiradi. Albatta, ratsional, maqsadga muvofiq texnologiyada mehnat unumi va sifati yuqori b о ‘lishligi zarur va shart. Avtoservis xizmati k о ‘rsatuvchi yirik kompaniyalar, firmalar о ‘zlarining avtomarkazlari, ATXKSlari va diler stansiyalari uchun ishlab chiqarish jarayonlarining tashkil etilishining turli variantlarini ishlab chiqqanlar va q о ‘llaganlar. Biz yuqorida keltirilgan chizma esa shu variantlarning biridir.

ADABIYOTLAR RО‘YXATI 1. Afanasyev L.L. i dr. Garaji i stansii texnicheskogo obslujivaniya avtomobiley. M.: «Transport», 1980 g. 2. Texnicheskaya ekspluatatsiya avtomobiley. Uchebnik dlya VUZov. Pod red. YE.S.Kuznetsova. M.: «Transport», 2001 g. 3. YE.S.Kuznetsov. Texnicheskaya ekspluatatsiya avtomobiley v SSHA. M. «Transport», 1992 g. 4. G.F.Fastovsev. Avtotexobslujivaniye. M. «Mashinostroyeniye» 1985g. 5. G.F.Fastovsev. Organizatsiya texnicheskogo obslujivaniya i legkov о ‘x avtomobiley. M.: «Transport», 1989 g. 6. M.I.Grif i dr. Kachestvo, effektivnost i osnov о ‘ sertifikatsii mashin i uslug.M.: « Transport», 1999 g. 7. G.M.Napolskiy. Texnologicheskoye proyektirovaniye avtotransportn о ‘x predpriyatiy i stansiy texobslujivaniya avtomobiley. M.: «Transport», 1993. 8. A.I.Xlyavich. Obslujivaniye avtomobiley. M.: «Transport», 1989 g.

O'xshashlar

Avtosеrvis va firma xizmati turlari. Avtosеrvis xizmati ko`rsatuvchi korxonalar va firmalar

Avtomobillar servisi avtomobillarga xizmat kо‘rsatishning umumiy tan olingan usulidir

Transport vositalariga (TV) avtoservis va firma xizmatini tashkil etish ishlarining maqsad va vazifalari

Avtoservis korxonalari va ularning ta’rifi

Fizik va yuridik shaxslarga qarashli avtomobillarga xizmat ko’rsatuvchi korxonalarning tasnifi va infrastrukturasi