Gаzеtаni bosish - Texnika va texnologiya - Referatlar

Gаzеtаni bosish

Yuklangan vaqt:

14.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

84 KB

Ko'chirib olish

G а z е t а ni bosish Reja: 1. H о zirgi z а m о n g а z е t а ishl а b chiq а rishning umumiy t а vsifi 2. Gazetani bosishga tayyorlash jarayonining bayoni 3. Gazeta bosishning texnologik o’ziga xosliklari

H о zirgi z а m о n g а z е t а ishl а b chiq а rishning umumiy t а vsifi O’zbekistonda matbaachilik – mahalliy sarmoyalar uchun iqtisodiyotning eng jozibador sektorlaridan biri hisoblanadi. Matbaa bozorining eng dinamik rivojlanayotgan sektorlaridan biri gazeta mahsulotlarini bosish hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasida matbaa mahsulotlariga bo’lgan talabning umumiy hajmida eng katta ulush – 32% gazeta va jurnallar hissasiga to’g’ri keladi. Kitob mahsulotlarining ulushi bir oz kamroq – 19%. O’rash-qadoqlash mahsulotlarining hajmi umumiy hajmga nisbatan 16% ni tashkil qilsa, reklama mahsulotlari hissasiga 14% to’g’ri keladi. Etiketka 11% ni egallaydi, blanka mahsulotlari 4%, boshqa mahsulotlar 4%. Hozirgi vaqtda O’zbekistonda bosmaxonalarida mahalliy ahamiyatga ega bo’lgan 700 nomdagi gazetalar nashr qilinadi. Ulardan 200 tasi davlat gazetalari, 200 tasi jamoat gazetalari, 200 dan ortigi boshqa tashkilotlarga tegishli gazetalar. Jurnallar 330 nomda nashr qilinadi. Ulardan 150 tasi davlat miqyosidagi jurnallar, 160 tasi jamoat jurnallari, 20 tasi boshqa tashkilotlarning jurnallari. Hozirgi vaqtda O’zbekistonda 120 dan ortiq nashriyot faoliyat ko’rsatmoqda. Amalga oshirilgan bu ishlar bosmaxonaning bozordagi holatini mustahkamlashda va nashrda ko’p bo’yoqli mahsulotlarni oshirish, ishlab chiqarish grafigini takomillashtirish, bosma sifatini yaxshilash va shartnoma majburiyatlarini bajarishning ishonchliligini oshirish hisobiga bozorning raqobatbardoshligini oshiradi. Bosmaxonada bosilayotgan jami gazetaning 40% yiliga 54 maratoba bosilishi, shulardan 16% 50 mingdan, gazetalarning 10% 100 mingdan ortiq nusxada chop etilishi bugungi obunachilarning gazetalarga bo’lgan qiziqishining yaqqol ifodasidir. O’zbekistonda «Xalq so’zi», «Narodnoe slovo», «Pravda vostoka» hukumat gazetalarining umumiy adadi ≈140 mingni tashkil qiladi. Bosilayotgan turli xil nomdagi gazetalarning 26% A 2 formatida, qolganlari A 3 formatida. Sahifalar jihatdan 8 sahifali 31%, 4 sahifali 21%, 16 sahifali 16%, qolganlari esa 6, 24, 12, va 36 sahifaligi.

Gazetalarni bosishda vaqtning katta qismi adadni bosish uchun sarflanadi. Hozirgi kunda matbaa mahsulotlarini nashrga tayyorlashda elektron ommaviy axborot vositalari kirib kelishi gazetalarni bosish jarayonini tezlashtirishga va ishlab chiqarishni texnik tayyorlash vaqtini qisqartirishga turtki bo’lmadi. Sababi, gazeta mahsulotlari uchun bosishdan keyingi jarayonlar tashish, tayyor mahsulot o’ramlarini shakllantirish, bosilgan adadlarni hisoblash va qadoqlash manzillash va o’quvchiga avia, temiryo’l yoki avtotransport vositalari orqali etkazib berishni qamrab oladi. Birinchi gazeta qadimiy Xitoyda taxminan 1800 - yil avval “Tchin Pao” (“Poytaxt yangiliklari”) nomi bilan chop etilganligi to’g’risida ma’lumotlar bor. Mazkur gazeta orqali Xitoy hukumati o’z aholisini mamlakatda yuz berayotgan voqea va hodisalardan voqif etib borgan. Qadimgi Rimda hukumat gazetasi dastlab bepul tarqatilgan. Mazkur gazeta “Akta Deur-na” nomi bilan tanilgan bo’lib, “Kun voqealari” ma’nosini bildirgan. Ushbu nashrlar dunyodagi eng birinchi gazetalar xisoblanadi. XV-asrga kelib gazetalar hududi hozirgiday sotila boshlagan. Venetsiyada “Notitsie Skritte” (“Yozma yangiliklar”) chop etilgan bo’lib, ushbu gazetaning narxi bir gadzetta etib belgilangan (Venetsiyada pul birligi shunday deb nomlangan). XVIII-asrdan boshlab gazetalar ko’proq adadda chop etilishi yo’lga qo’yilgan bo’lib, ularda nafaqat yangiliklar, balki ularga sharhlar ham berib borilgan. Shunday nashrlardan biri 1663-yida Londonda chop etilgan “News deliver” – “Osvedomitel” nomi bilan chop etilgan. Aksariyat gazetalar haftada bir marta chiqarilgan bo’lib, buning asosiy sabablaridan biri ishlab chiqarilish jarayonlarining murakkabligi hamda o’quvchiga kech yetkazib berilishida bo’lgan. Amerikada ilk gazeta “Soial events” - “Obshestveniy sobitiya” deb nomlangan bo’lib, 1690 - yilda Bostonda nashr qilingan. 1729 - yildan 1765 yilgacha bo’lgan davrda Benjamin Franklin rahbarligida “Pensilvaniya gazetasi” nashr etilgan. Umuman, 1752 - yilda Amerikada 2 ta gazeta chop etilgan. Amerika revolyutsiyasi davriga kelib, ularning soni 37 tani tashkil etgan. Shu davrda, Londonda “Tayms”

eng nufuzli gazeta hisoblangan. Mazkur gazeta 1785-yildan xozirgi kunga qadar chop etib kelinmoqda. A lbatta, gazetalarning dunyoga kelishi va rivojlanishining matbuot tarixidagi o’rni beqiyosdir. Jahon jurnalistikasi tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak, uning asosiy rivojlanish bosqichidagi yo’nalishi insonning axborotga bo’lgan ehtiyojini qondirishdan iborat bo’lgan, ya’ni jamiyat ehtiyojlari uchun ahamiyatli bo’lgan ijtimoiy xabarlarni taqdim etish bilan belgilangan. 1440- yilda I. Guttenberg tomonidan harakatlanuvchi literalar yordamida bosma uskunasining kashf etilishi ham matbuot tarixida juda katta voqea bo’ldi. Jurnalistika ijtimoiy institut sifatida G’arbiy Yevropada yuzaga kelgan. Qadimiy davrlarda til shakillari solnoma, yilnoma, hayotiy ta’rifnomalarda, shaxsiy xatdan rasmiy nomalargacha, nasixat va ko’rsatmalardan yorliqlargacha, so’ngra maktublar shaklida amalga oshirilgan gazetalarning yuzaga kelishi asta- sekin jurnalistikadagi janr tizmlarning shakillanishiga asos solgan. Dastlab, reportaj, pamflet, keyinchalik esa boshqa janrlar paydo bo’lgan. Bundan tashqari, davr taqazosiga ko’ra, diniy-klerikalizm (XV-XVI asrlarda), feudal-monarxiya (…. Asrlarda), ijtimoiy (XX asr oxiri) yo’nalishdagi matbaa nashrlari ham yuzaga kelgan. Jurnalistikaning diniy-klerikalizm turi rivojlangan davrda ijod ko’lami chegaralangan bo’lib (diniy qarashlarga qarama-qarshi fikrlarni bosma nashrlarda berilishi taqiqlangan), ushbu holat barcha hayot sohalariga din nazoratining yo’lga qo’yilishi natijasidir. XIX-asrga kelib jurnalistika ijtimoiy-siyosiy hayotning asosiy bo’g’inlaridan biriga aylandi va ayni paytda ham siyosiy kurashlarning asosiy quroli hisoblanadi. Gazeta bosmaxonalarining sarmoyaviy faoliyatini bunday faollashtirish nashriyotlarning doimiy oshib borayotgan talablari, unumdorlikni oshirish va ishlab chiqarish harajatlarini kamaytirish zarurati bilan bog’liq. Bosma nashrlari assortimenti va nomenklaturasini doimiy o’zgartirib borish, bitta to’plamda turli qog’oz navlarini (bo’rlangan, silliqlangan, gazeta va h.k.) uyg’unlashtirish bosmaxonalardan quritish qurilmalaridan foydalanish bilan

bog’liq bo’lgan gibrid texnologiyalarni qo’llashni talab qildi. Bosma uskunalari parkini zamonaviylashtirishning bu ko’rinishi keng tarqaldi. Horijiy qurilmalardan yangi turdagi uskunalar ham muvaffaqiyatli qo’llanilmoqda. Bozorning o’zgarib borayotgan talablariga muvofiq gazeta bosmaxonalarining rivojlanishi va takomillashuvi hududlarda ko’p bo’yoqli bosmani rivojlantirish yo’nalishida olib borilmoqda. Gazeta mahsulotlari aksariyat hollarda universal bo’lib, o’quvchilarning keng doirasiga mo’ljallangan reklama va axborot-ko’ngilochar ma’lumotlarning uyg’unligidan iborat. Aholining millat bo’yicha miqdoriy tarkibini hisobga olgan holda rus va o’zbek tillarida chop etilmoqda. Ko’pchilik gazetalar asosiy mahalliy va xalqaro yangiliklar blokidan tashqari reklama, teleko’rsatuvlar dasturi, xususiy e’lonlar, latifalar, psixologik testlar, foydali maslahatlar, boshqotirmalar, munajjimlar bashorati, krossvordlar, tabriknomalar va boshqa shunga o’xshash materiallarni chop etadilar. Ko’pchilik gazetalar turli tanlov va yutuqlarni tashkil qilish vositasida o’quvchilar bilan qayta aloqani yo’lga qo’yganlar. Gazetalar o’zini oqlashi uchun iloji boricha uzoq muddat nashr qilinishi lozim. Bunda nafaqat o’quvchilar o’rtasida, balki reklama beruvchilar o’rtasida ham unga nisbatan ishonch paydo bo’ladi. Chunki gazetalardan keladigan daromadlarning yarmidan ko’p qismi nashr sahifalaridagi reklama e’lonlaridan keladi. Mamlakatimizda chop etilayotgan gazeta nashrlarining o’rtacha adadi 2 000 dan 260 000 nusxagacha. Nashrning o’rtacha hajmi: 52 sahifagacha. Nashrning davriyligi: haftasiga 3 martagacha. Mahalliy nashrlarning birinchi va oxirgi sahifalari asosan rangli bosiladi. Gazetani bosishga tayyorlash jarayonining bayoni. Bosishgacha bo’lgan jarayon bezash g’oyasi, matnli va rasmli aslnusxalarni tayyorlashdan boshlab, adadni bosishda ishlatiladigan bosma qoliplarini tayyorlashgacha bo’lgan ish bosqichlarini qamrab oladi. Bosma mahsulotining axborot tarkibi va professional darajadagi grafik bezatilishi elektron axborot vositalari, masalan, internet sahifalarida yoki CD ROM

formatida nashr qilishda ham muhim jihat hisoblanadi. Shuning uchun «bosishgacha bo’lgan jarayonlar» tushunchasidan tashqari mediagacha bo’lgan tayyorlashda premedio tushunchasi yuzaga kelgan. Istalgan axborot tashuvchisiga chiqarishga yaroqli bo’lgan matn va tasvirni raqamli tarzda tayyorlash ushbu atama bilan ataladi. Mediagacha tayyorlash bosqichi bosishgacha bo’lgan bosqich bilan uyg’unlashadi. Bosishgacha bo’lgan jarayonlarda an’anaviy texnologiyalardan raqamli texnologiyalarga o’tish bilan bog’liq bo’lgan sezilarli o’zgarishlar amalga oshdi. Shunga qaramasdan, o’tish bosqichining hali ma’lum bir vaqti davomida fotoqolip axborot tashuvchi sifatida ko’pchilik korxonalarda ishlatiladi. Bosishgacha bo’lgan jarayonlarning ikkita yo’nalishi mavjud: 1. An’anaviy bosishgacha bo’lgan jarayonlar; 2. Raqamli bosishgacha bo’lgan jarayonlar. Ular fotoqolip tayyorlash usuli bo’yicha farqlanadi. Alohida fotoqoliplardan sahifalarni to’liq o’lchamda joylashtirish texnologiyasidan foydalanuvchi barcha variantlar sahifalash yoki montajda mexanik yoki qo’lda bajariladigan operasiyalarni talab qilib, «an’anaviy bosishgacha bo’lgan jarayonlar» toifasiga taalluqli bo’ladi. Ulardan farqli ravishda, axborotlarga raqamli ishlov berish jarayonlarida, ya’ni Computer to Film, Computer to Plate texnologiyalarida jarayon boshqacha kechadi. Gazeta nashrlarini bosmaga tayyorlash bir necha bosqichdan iborat: 1. Gazeta maketi. 2. Dizayn. 3. Grafik echimlar: 4. Fotosuratlarni tanlash; 5. Nashrning rang modelini qurish; 6. Fotosuratga olish; 7. Rasmlar; 8. Tasvir vaklipartlarni izlash; 9. Logotiplarni vektorlash;

10. Nashrning rang gammasini tanlash; 11. Matn bilan ishlash: 12. Musahhihlik; 13. Tahrirlash; 14. Tipografika: 15. Nashrning doimiy elementlari uchun shriftli echimlar; 16. Matn, rukn va sarlavhalar uchun shrift garniturasini tanlash; 17. Infografika. 18. Sahifalash: 19. Gazeta sahifasi kompozisiyasi; 20. Shapka va sarlavhalarni sahifalash; 21. Erto’lalarni sahifalash; 22. Rasmlarni sahifalash. Gazeta maketini tayyorlash bir vaqtning o’zida ham texnologik ham ijodiy jarayon hisoblanadi. Dizayner nafaqat firma uslubi va bezashga nisbatan hohishlarni hisobga olishi, balki nashr qilinayotgan materiallarning, rasmlarning, shuningdek, bosma jarayonining o’ziga xosliklarini (ofset, raqamli duplikatorda bosish yoki lazerli printerda chiqarish) ham e’tiborga olishi lozim. Odatda, maket bir marta ishlab chiqiladi va nisbatan kam o’zgartirilgan holda, nashrning o’ziga xosligini tashkil qiladi. Istalgan nashrning maketi bir necha namunaviy elementlardan tashkil topadi: logotip yoki shapka (masalan, gazeta, jurnal yoki bukletning nomi); 1. Sarlavhalar; 2. Kichik sarlavhalar; 3. Nashrning asosiy matni; 4. Matn va jadval hamda grafiklarni bezash; 5. Nashr varaqlarini belgilash; 6. Surat va rasmlarni qo’yish usuli (plashkada yoki matnda). Gazeta bosish. Jahon bozorida gazeta mahsulotlarini bosish uskunalarning turli toifalari mavjud: bir progonda 8 betgacha bosuvchi kichik uskunalardan

tortib, to bir progonda 48 ta sahifa bosuvchi katta uskunalargacha. Katta uskunalar bilan solishtirganda kichik uskunalarning unumdorligi past (20% gacha). 48 betli uskunaning quvvatini kompensasiya qilish uchun taxminan 5 ta 8 sahifali uskuna talab qilinadi. 8 betli uskuna uchun sarmoya sarmoyaga ehtiyoj 48 betli uskunaga talab qilinadigan qiymatning 35% ini talab qilgani tufayli, 5 ta 8 sahifali uskunalar varianti uchun 175% sarmoyaviy vositalar talab qilinadi. Natijada kichik uskunalarning unumdorligi (investision) sarmoyaviy ehtiyojga nisbatan 50% pastroq. Katta agregatlarda joriy harajatlar (masalan, davriy xizmat ko’rsatish) nisbatan pastroq. Gazeta bosishning texnologik o’ziga xosliklari. Gazeta bosish bir qator o’ziga xosliklarga ega. Rastr nuqtasi o’lchami kattalashuvining juda yuqori darajasi. Bu bo’yoqning gazeta qog’ozlari yuzasi bo’ylab ko’p shimilishi va oqishi hisobiga kelib chiqadi. Gazeta qog’ozi, ofset qog’oz bilan solishtirilganda, g’ovakligi ancha yuqori, gazeta uchun bo’yoqlar esa varaqli ofset bo’yoqlariga nisbatan ancha suyuq. Katta tezliklarda bosish va gazeta qog’ozini yulmaslik uchun ana shunday qovushqoqligi past bo’yoqlardan foydalaniladi. Yuqori liniaturali rastrni hosil qilishdagi murakkabliklar. O’lchami kichik bo’lgan nuqtali rastrlarni olish juda qiyin, gradatsion tavsifnomaning bir tekisligini ta’minlagan holda rastr liinaturasini pasaytirishga to’g’ri keladi, bu tasvirning sifatini vizual ravishda yomonlashtiradi. Bo’yoqlarning moslashmasligi. Bosishning yuqori tezligi, qog’oz tasmasining bir tekis yoyilmasligi, yuritma va buklash apparatlaridan keladigan titrash va boshqa omillar ta’sirida hatto ko’zga sezilarli bo’lgan bo’yoq moslashmasligini keltirib chiqaradi. Bosma seksiyalarining emirilganligi va uskuna toifasining yuqori emasligi ham bo’yoqlarning moslashmasligiga ta’sir ko’rsatadi. Sirpanish va ikkilanish. Vizual jihatdan rastr nuqtasining yanada kattalashuvi sifatida qabul qilinadi (ya’ni tasvirning to’qlashuvi va kontrastining pasayishi). Bu omillarni hisobga olgan holda, rasmlarni hosil qilish sifatini yaxshilash mumkin. Afsuski, sohaga oid adabiyotlarda aniq tavsiyalarni topishning iloji

bo’lmadi. New Print evropa standarti mavjud bo’lib, u ofset qog’ozining sifati, bosma uskunasining holati va h.k. larni hisobga olganda yaxshi tavsiyanoma bo’lib xizmat qilishi mumkin. Umuman olganda, yuqorida aytib o’tilganlar chop etuvchilar uchun ma’lum, lekin so’nggi yillarda gazetalarni bosmaga tayyorlash bosish jarayonidan alohida ajratilganligi tufayli, bosmaga tayyorlash bilan shug’ullanuvchilar bosma jarayonining o’ziga xosliklarini hisobga olmaydilar. Bu muammoning bir qismi hisoblanadi. Ikkinchi qismi shundaki, bosmaxonalarda butun jarayonning gradatsion xossalarini boshqarish (rastrlash jarayonida egri chiziqlarni o’zgartirish) usulining paydo bo’lishi ma’lum tushunmovchiliklarga va butun bosma jarayonini sozlashga harakat qilinishga olib keldi. Bu yaxshi, lekin shuni yodda tutish lozimki, qurilmani sozlash va texnologik jarayonni sozlash orasida farq mavjud. Tajribaviy gazeta qog’ozida olingan nusxalarning rastr nuqtasi o’lchandi va u 1 jadvalda keltiriladi. 1-jadval Rastr nuqtasi o’lchamining kattalashuvi Bo’yoq Liniatura 60 lin/cm Liniatura 70 lin/cm 40% 80% 40% 80% Havorang 17 12 20 15 Qirmizi 17 12 20 15 Sariq 17 12 20 15 Qora 19 13 22 17 (tusning kuchayishi), qo’yim +/- 2. Istalgan real bosma jarayoni mukammal emas. Matbaa ishlab chiqarish jarayonida katta miqdordagi uskuna va materiallar qo’llanilganligi tufayli, har bir bosmaxonadagi har bir bosish jarayoni o’ziga xos hisoblanadi. Har bir bosma uskunasining o’z tabiati mavjud bo’lib, u birinchi navbatda ko’plab omillarga bog’liq: yig’ish sifati, yemirilish darajasi, sozlanish parametrlari, foydalanilayotgan materiallar (vallar, rezinalar va h.k.) ga bog’liq. Qog’oz va bo’yoq bu jarayonga o’z xatoliklari va o’zgarishlarini kiritadi. Aniq adad uchun sozlashlar ham mavjud bo’lib, uni aniq chop etuvchi amalga oshiradi. Natijada nusxalar ideal tayyorlangan bosma qoliplaridan bosilganda ham ma’lum buzilishlarga ega bo’lib, ular bosma jarayoni parametrlari yig’indisi bilan

aniqlanadi. Bundan tashqari, bosma uskunasining har bir seksiyasida olingan parametrlar turlicha bo’lishi mumkin, ular bir-biridan sezilarli farq qilishi mumkin: bosma juftlik-laridagi bosim farq qilishi mumkin, sirpanish yoki ikkilanish kattaligi turlicha bo’lishi mumkin, surtiladigan bo’yoqning qalinligi turlicha bo’lishi mumkin, masalan, surtish vallari kontakti maydonining farqi tufayli. Amalda, bu buzilishlarning barchasi bosma uskunasiga xizmat ko’rsatuvchi hodimlar tomonidan minimumga keltirilishi lozim. Lekin ulardan oxirigacha qutilishning iloji bo’lmaydi. Shuning uchun, bosma jarayonini barqaror va oldindan aniqlab bo’ladigan qilish uchun, eng asosiysi, bosma uskunasining tabiatini barcha buyurtmalar uchun bir xil qilishda «kompensasiya» tushunchasi kiritiladi. Kompensatsiyaning vazifasi qolip tayyorlash uskunalari va bosma uskunalardagi barcha buzilishlarni minimumga keltirishdan iborat. Aksariyat holatlarda kompensatsiya bosma uskunasining har bir seksiyasi uchun alohida amalga oshirilishi lozim, chunki bosma uskunasi seksiyalarining tabiati turlicha bo’lishi mumkin. Bu jarayon rastrlash prosessorida kompensatsiyalovchi maxsus egri chiziq beriladi. Texnik jihatdan yaxshi jihozlangan korxonalarning ishlab chiqarish samaradorligini yanada oshirish maqsadida axborotni masofaga uzatish tizimi ishlab chiqilgan va joriy qilingan. Markaziy katta agregatga ega markazlashtirilgan ishlab chiqarish yoki ko’plab bir turdagi tizimlarni ajratish hisobiga tashkil qilingan markazlashmagan ishlab chiqarishning qaysi biri maqsadga muvofiqligi haqida qat’iy bir fikr bildirib bo’lmaydi, har bir alohida holatda bu masala individual hal qilinishi lozim. Odatda, mahsulot va bozor spektori aniq chegaralangan ixtisoslashtirilgan ishlab chiqarish markazlashtirilgan ishlab chiqarishga mos kelsa, turli bozor va ishlab chiqarish sharoitlari bilan tavsiflanuvchi ishlab chiqarish ko’plab uskunalarni alohida tashkil qilish yo’li bilan muvoffaqiyatli faoliyat ko’rsatishi mumkin.

Adabiyotlar : 1. Мирзиёев Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 592 бет. 2. Мирзиёев Ш.М. Танқидий тахлил, қатъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик - ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 104 бет. 3. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 488 бет. 4. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаравонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 48 бет. 5. Helmut Kippxan. Handbook of printmedia: Technologies and Production Methods. Germany, 2014. 6. Yeshbаyеvа U.J. Bоsish jаrаyoni tехnоlоgiyasi: O’quv qo’llanma. T.: Iqtisod moliya. 2010 yil. 288 bet. 7. Yeshb а y е v а U.J. B о sish j а r а yoni t ех n о l о giyasi: L а b о r а t о riya ishini b а j а rishg а mo’lj а ll а ng а n uslubiy qo’ll а nm а . T.: TTYЕSI bоsmахоnаsi. 2013 yil

O'xshashlar

Bosish jarayonining rivojlanish istiqbollari

Asosiy bosish usullarining umumiy tavsifi

Ko’p bo’yoqli bоsish jаrаyoni tехnоlоgik хususiyatlаri

Nusха sifаtini shаkllаntiruvchi ko’rsаtkichlаr vа ungа tа’sir qiluvchi оmillаr

Mаhsulоt sifаtini bаhоlаsh - bоsish jаrаyonini bаrqоrlаshtirishning eng muhim shаrtidir