Босма қолипларнинг ададга чидамлилиги - Texnika va texnologiya - Referatlar

Босма қолипларнинг ададга чидамлилиги

Yuklangan vaqt:

14.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

297.5 KB

Ko'chirib olish

Босма қолипларнинг ададга чидамлилиги Режа: 1. Босма қолипларнинг ададга чидамлилиги 2. Босма қолипларнинг ададга чидамлилигини баҳолаш мезонлари 3. Офсет босмада қолипларнинг емирилиш сабаблари 4. Чуқур босмада қолипларнинг емирилиш сабаблари

Босма қолипларнинг ададга чидамлилиги Босма қолипларнинг технологик жиҳатдан ададга чидамлилиги – бу улардан босма маҳсулотларнинг у ёки бу гуруҳига қўйилган талабларга жавоб бера оладиган нусхаларни имкон қадар кўп миқдорда олиш имкониятидир. Аммо бу нафақат технологик, балки иқтисодий тушунча ҳамдир, чунки қолипларнинг ададга чидамлилиги босма ускуналардан фойдаланиш коэффициентини оширишга, нусхаларни тайёрлаш жараёнини ва уларнинг сифатини янада барқарор қилишга, шунингдек, босиш учун керак бўладиган қолиплар сонининг камайиши эвазига босма маҳсулот таннархини камайтиришга имкон беради. Қолипларнинг ададга чидамлилиги бир томондан уларни тайёрлаш усули ва қўлланиладиган материалларнинг хусусиятларини, бошқа томондан – улардан босма ускунасида фойдаланиш шароитларини акс эттирувчи ўзаро боғлиқ бўлган омилларнинг мураккаб мажмуи билан белгиланади. Умуман, босма қолипларнинг ададга чидамлилигига таъсир қилувчи барча омилларни икки гуруҳга ажратиш мумкин: а ) босма қолипларнинг якка тартибдаги физик - механик ва физик - кимёвий хусусиятларига боғлиқ омиллар ; б ) ташқи омиллар , яни қолипларнинг ўзига боғлиқ бўлмаган , балки босиш усулининг асосий хусусиятлари , босма ускунанинг тузилиши ва қўлланилаётган босма материалларнинг тури билан белгиланадиган омиллар . Асосий босиш усуллари қолипларининг ададга чидамлилигига таъсир қилувчи омилларнинг кенгайтирилган тавсифи қуйидагича ифода этилиши мумкин (1- расм ). Қолип ишлаб чиқаришда ( аввало юқори босмада ) металлар бир қаторда синтетик материаллардан ҳам фойдаланилиши қолип тайёрлаш ва айниқса босиш жараёни назарияси ва амалиёти олдига ушбу материаллардан тайёрланадиган қолипларнинг механизми ва йемирилиш хуссиятларини ўрганиш , шунингдек , ададни босиш жараёнида синтетик

материаллардан тайёрланган қолипларни деформацион мустаҳкамлигидан имкон қадар самарали фойдаланишга имкон берувчи чора – тадбирлар мажмуасини ишлаб чиқиш билан боғлиқ бир қатор муаммоларни кўндаланг

Bosma qoliplarning xususiyatlariga bog’liq omillar Tashqi omillar Yuza holati, qattiqligi, deformatsion xususiyati, ishqalanish koeffitsienti, material strukturasi, toliqish (charchash) koeffitsienti, kimyoviy bardoshlik, issiqlik o’tkazuvchanlik, issiqlikka chidamlilik, sifati, o’sish aniqligi Texnologik tartiblar Texnologik uskunalar Materiallar Bosish bosimi Bosish tezligi Dekel Bosma apparati Bo’yoq va namlash apparatlarining valik va silindrlari Qo’shimchalar Rakel pichog’i Bo’lim iqlim sharoyti Havoning kimyoviy tarkibi, chang zarralarining borligi, havo harorati, havo namligi Dekelning qalinligi, deformatsion xususiyati, yuza xarakteri Material, qolipning aniqligi, deformatsion xususiyati, siqish kuchi va tekisligi Deformatsion xususiyati, egovlash (charxlash) burchagi, ishchi qirralariga ishlov berish aniqligi, siqish kuchi va tekisligi Qog’oz Yuza xususiyati, qattiqlik, silliqlik Bo’yoq Dag’al zarralar, ishqorli muhit Namlovchi eritma Kislotali muhit Yuvuvchi moddalar Ta’sir qilish muddati, kimyoviy faollikAsosiy bosish usullaridagi qoliplarning adadga chidamliligi

қўйди. Бизнинг асосий вазифамиз –қолипларнинг тузилишини, аниқроғи уларнинг босиш жараёнидаги контактлашуви хусусиятларини ва уларнинг ададга чидамлилигига таъсир қилувчи сабабларни аниқлашдир. Босиш усулида қолип материал хоссалари ва босма қолип туридан қатъий назар, уларнинг босиш жараёнидаги табиати, хоссалари икки асосий омил билан; босимнинг даврий характери ва босма қолип ҳамда унга тегиб турадиган элементлар ва юзалар ўртасидаги ишқаланиш билан белгиланади (1-расмга қаранг). Полимер қолипларнинг ишқаланишдаги йемирилиши, ишқаланиш кучларининг катталиги ва характерига ҳамда материалнинг мустаҳкамлик хусусиятларига ҳам боғлиқ бўлиб, бу хоссалар биринчи навбатда унинг вақт давомидаги деформацион ҳолатини белгилаб беради. Иккинчи томондан, полимерларга куч таъсир қилишининг натижаларини асосан механик йўқотишларда намоён бўлувчи релаксация жараёнларини ҳисобга олмай туриб кўриб чиқиш мумкин эмас, чунки айнан релаксация жараёнлари полимерларнинг йемирилиш характерини белгилаб беради ва (металларга нисбатан) унинг механизмини ўзгартиради. Полимерларнинг физик-кимёвий хоссалари йемирилишга чидамлиликка таъсир кучининг камайиб бориш тартибида қуйидаги тартибда жойлашади: 1) толиқиш (чарчаш) кўрсаткичи (динамик чидамлилик коэффициенти); 2) мустаҳкамлик; 3) таранглик модули; 4) ишқаланиш коэффициенти; 5) сиртнинг дағаллиги; 6) ташқи босим. Металл ва полимер босма қолиплар белгили – ўзгарувчан юкланишлар таъсири остида ишлатилади. Бундай шароитларда металларнинг емирилиши (чарчаши) билан боғлиқ шикастланиши тебраниш ишқаланиши туфайли содир бўлади ва сирт қатламларининг фаол равишда йемирилишининг

натижаси ҳисобланади, бунда майда ёриқлар, шунингдек, алоҳида ботиқлар ҳосил бўлади. Кўп марталаб деформацияланишда молекуляр занжирлар узилиши ва реакцияга кириша оладига эркин радикаллар ҳосил бўлиши мумкин бўлиб, бу полимернинг молекуляр массасининг камайишига олиб келади. Босма қолипларнинг ададга чидамлилигини баҳолаш мезонлари Босма қолипларнинг ададга чидамлилигини фақатгина қолипнинг босилувчи ва оралиқ элементлари ҳолатини миқдорий баҳолашга имкон берувчи, ададни босиш жараёнида қолипдаги ва нусхадаги штрихли ва растрли тасвирлар кўрсаткичини таққослашга имкон берувчи технологик тизими асосидагина объектив баҳолаш мумкин. Юқори босма усулидаги матнли қолипларнинг йемирилиш даражасини аниқлашнинг асосий усуллари сифатида қуйидагиларни айтиб ўтиш мумкин: а) бевосита қолипнинг ўзидаги характерли штрихларнинг энини ўлчаш; б) нусхадаги характерли штрихларнинг энини ўлчаш; в) қолипнинг босилувчи элементлардаги бўйни, эни ҳамда чуқурлигини ўлчаш; г) микроскопик ва микрофотографик усуллар ёрдамида қолип ва нусхаларнинг сифатини таҳлил қилиш. Босилувчи элементлар баландлиги ўзгариши ҳам юқори босма қолипининг йемирилганлигини кўрсатувчи энг муҳим белги ҳисобланади. Бу кўрсаткич қолип материали йемирилиш даражасини ва унинг чидамлилигига аниқ баҳо беради. Айни пайтда стереотип қолипларнинг ададга чидамлилиги шрифт баландлигининг ўзгариши эмас, балки шрифтларнинг эни ва оралиқларнинг чуқурлиги ўзгаришига қараб баҳоланади. Клишенинг растр элементлари ўлчамларининг йемирилиш оқибатида ўзгариши кўп бўёқли босмада эса бўёқ беришнинг бузилишига олиб келади.

Юқори, офсет ва чуқур босмада қолипларнинг йемирилиш сабаблари Юқори босмада қолипларнинг йемирилиш сабаблари Ҳар қандай усулдаги босиш жараёнида қолипга икки марта таъсир кўрсатилади: биринчидан, суртувчи валиклар ёрдамида бўёқ беришда ва ортиқча бўёқни йўқотишда (аввало чуқур босмада), иккинчидан, нусха ҳосил қилишда (ёки офсет босмада тасвирни оралиқ сиртга ўтказишда). Бу таъсир аввало қолипнинг унга тегиб турадиган сиртлар устидан кучли ёки кучсиз ишқаланиш шароитида суртиб ўтишида намоён бўлади, аммо фақат юқори босмадагина (ва флексографияда) қолипнинг босилувчи элементлари суртувчи валикларга ва декелга тақалиб турган қоғозга ботиши кузатилади. Ана шу ботиш жараёни валикларнинг эластик қатлами ҳамда қоғознинг чўзилишига олиб келади, натижада қўшимча суртиш ва ишқаланиш юзага келиб, қолип янада емирилади. Юқори босма усулида босимнинг нотекис тақсимланиши босилувчи элементлар, сатрлар, саҳифалар ва қолиплар бўйлаб тақсимланувчи кучланишларнинг тўпланиш жойлари йемирилишга айниқса сезгир бўлади. Бундай жойларда қолип элементлари энг кўп йемирилади. Юқори босманинг босилувчи элементлари юзаси бўйлаб босим даврининг кўпайиши натижасида йемирилиши нотекис бўлади. Бурчак а=90° бўлганда босилувчи элементларнинг қирраларидаги зўриқишнинг энг юқори қийматга эришади, маълум миқдордаги нусхалар олингандан кейин қирраларнинг ўтмаслашиши сезиларли даражада камаяди, бу эса босилувчи элементлар сиртининг бир текисда емирилишига имкон беради. Босилувчи элементлар ишчи юзасининг ейилиб кетиши натижасида юз беради, зўриқишлар қайтадан яна ортади, бу эса босилувчи элементининг янада тезроқ ва нотекис йемирилишига олиб келади. Ушбу ҳодисани умумлашган ҳолда босма қолиплар йемирилишининг жами қийматини адад қиймати Т билан ёки босиш даври билан таққословчи åИ= ф(Т{т}) координаталарда чизма кўринишида тасвирлаш мумкин (2- расм).

Бундай турдаги чизмалар ўз вақтида металл қолиплар учун ҳам, фотополимер босма қолиплар учун ҳам ҳосил қилинган. Умуман олганда, бу муносабатлар ишқаланиш шароитларида ишловчи деталларнинг уч босқичли емирилиш контсепциясига мос келади ва емирилишни қуйидаги турларга ажратади: а) дастлабки йемирилиш, сирт юзасининг дастлабки ҳолатидан ҳосил бўлган ҳолатига томон ўзгариши шу пайтда юз беради; б) ишқаланиш шароитларининг доимийлиги ва ўзгармас тезлиги билан характерланувчи ҳосил бўлган йемирилиш. в) ишқаланиш шароитларининг ўзгариши ва ейилиши тезлик билан ортиб бориши туфайли вужудга келадиган кучли йемирилиш. 2-расм. Босма қолипларнинг босиш жараёнида йемирилишга чидамлилик кўрсаткичларининг ўзгариш кинетикаси Кучли йемирилиш босқичи бошланганда нусхаларда сифат кўрсаткичлари сезиларли даражада ўзгаради, бунинг сабаби металл қолиплар даврий босимлар таъсирида чарчайди. Бирламчи майда ёриқларга тушган босма бўёғи уларнинг кенгайишига сабаб бўлади. Ишқаланиш кучлари таъсири остида қолипнинг емирилиши кучаяди, ҳосил бўлган майда ёриқлар бу жараённи тезлаштиради. Декел таркиби ва тузилиши, шунингдек босилувчи элементлар босими ва ботиш чуқурлигини белгиловчи таркибий-механик хусусиятлари қолипнинг ададга чидамлилигига таъсир этади. Турли қаттиқликдаги декеллар ва

қоғозлардан фойдаланганда қолипнинг емирилиши ҳам бир хил бўлмайди, у декелнинг қаттиқлиги камайганда (босилувчи элементларнинг ботиш чуқурлиги ортиши натижасида) ва янада қаттиқроқ қоғоз қўлланилганда бу кўрсаткич ортиб кетади. Босма қолипнинг ададга чидамлилигига бўёқнинг таъсири икки хил характерга эга. Бир томондан, у ёпишқоқ бўлганлиги туфайли қолип билан қоғоз ўртасидаги ишқаланиш коэффициентини маълум даражада камайтиради ва мос равишда қолипларнинг емирилишини секинлаштиради. Иккинчи томондан, ҳатто таркибида ўткир заррачалари бўлмаган бўёқ ҳам объектив равишда ҳосил бўлаётан майда ёриқларнинг тўлиши ва бартараф қилиниши натижасида емирилишни кучайтириши мумкин. Қолипнинг ададга чидамлилиги уларнинг қаттиқлиги ошган сари кучайиб боради. Босма қолипнинг ададга чидамлилигига унинг босиш жараёнидаги ҳарорат ҳам муҳим таъсир кўрсатади. Қизиш иссиқлик ўтказувчанлиги ва ўтга чидамлилиги етарли даражада юқори бўлмайдиган полимер босма қолиплар учун айниқса хавфлидир. Ҳароратнинг ўзгариши полимерларнинг барча физик-механик хоссаларининг, шу жумладан, уларнинг емирилишга чидамлилиги жиҳатидан энг муҳим бўлган хоссаларнинг – мустаҳкамлик, деформацион ҳолати, «чарчаш» га қаршилик ва емирилиш каби хусусиятларнинг ўзгаришига олиб келади. Қолип юзасида босимнинг нотекис тақсимланиши босилувчи элементларнинг айрим гуруҳларининг нотекис емирилишига сабаб бўлади. Офсет босмада қолипларнинг емирилиш сабаблари Офсет босма қолиплари икки хил сабаб билан йемирилиши мумкин – механик таъсир ва босилувчи ва оралиқ элементларнинг юзасига яқин қатламларининг физиккимёвий чидамлилигинини сусайиши (ёки йўқолиши). Офсет босмада қолипга ва ускунага кўрсатиладиган механик таъсир қуйидагилар билан характерланади:

а) суртувчи валиклар билан қолип ва декел ўртасидаги ишқаланиш, бунда декелнинг йемирилиши ёки уларнинг ишқаланиш шароитлари, декел ва қолип пластинаси қалинлигининг белгиланган меъёрларга мос келмаслиги натижасида юзаларнинг ўзаро ишқаланиши; б) қолип билан намлаш ва бўёқ аппаратларининг суртувчи валиклар ўртасидаги ишқаланиши; в) қолип юзасига бўёқ таркибидаги майда донадор қаттиқ зарраларнинг ишқаланиши; г) босиш давомида қоғоздан ажралиб, қолипга, декелга ва валикларга ёпишиб қоладиган қоғоз чангининг ҳамда декел яхшилаб тозаланмаганда унинг сиртида қолиб кетган бошқа кирларнинг ва бўёқнинг майда донадор қаттиқ зарраларнинг (йелим, қотиб қолган бўёқ ва ҳакозаларнинг) таъсири. Офсет босма қолиплари йемирилишининг механик омилларини таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, босиш жараёнида ишқаланиш шароитларида аксарият ҳолларда босилувчи ва оралиқ элементлар юзаси маълум даражада силлиқланиб кетишига ва уларнинг бўёқ ҳамда намловчи эритма билан таъсирлашиши ёмонлашувига олиб келади. Контакт доирасида ишқаланувчи юзаларда қаттиқ заррачаларнинг мавжуд бўлиши офсет қолиплари механик йемирилишига асосий сабаб деб айтиш мумкин. Бу емирилиш юқори босмадаги каби дастлабки нусхалар олингандаёқ бошланади, аммо маълум вақт ўтгандан кейин яққол кўрина бошлайди. Биринчи босқичда юзанинг энг учли қисмлари ейила бошлайди, бу босиш жараёни натижаларида деярли сезилмайди. Иккинчи босқичда эса зарралар мутлақо ейилиб кетади ва босма тартиби узилкесил бузилади. Офсет босма қолипларининг физик-кимёвий чидамлилигини сақлашнинг асосий шарти – қолипнинг босилувчи элементлари – бўёқ, оралиқ элементлар –намловчи эритма, бўёқ – намловчи эритма чегараларида таъсир қилувчи молекуляр кучлар ўртасидаги мувозанатни сақлаб туришдир, яни, бошқача

қилиб айтганда офсет босма жараёнининг энг муҳим таркибий қисмларининг динамик мувозанатининг барқарорлигидир. Аммо шуни айтиб ўтиш керакки, физик-кимёвий ва механик омилларнинг таъсири бир-биридан ажралмаган ҳолда намоён бўлади. Маълум бўлишича, чегаравий молекуляр кучлар ўртасидаги мувозанатнинг бузилиши, босилувчи элементлар бўёқ билан, оралиқ элементлар эса сув билан танланма намланиш қобилияти йўқолиши, ушбу элементлар ўлчамлари ўзгариши (қолипнинг кучайиши ёки сусайиши), шунингдек, босма жараёнини қийинлаштирувчи бошқа четланишлар нафақат адсорбцион қатламларнинг физик –кимёвий чидамлилиги сусайишига, балки аввало офсет қолипи маълум даражадаги механик йемирилишига боғлиқ бўлади. Офсет қолиплари физик-кимёвий емирилиши танланма намланиш бузилишида яққол намоён бўлади, бунда масалан, энг майда боғловчи зарралар оралиқ элементларга ўтириб қолади. Сўнгра бу зарралар бўёққа аралашиб, нусханинг оралиқ жойларини ҳам аста-секин бўёқ қоплай бошлайди, буни қолипнинг сояланишини дейилади. Чегаравий сирт таранглининг ўзгариши билан белгиланадиган мой-сув эмулъсия ҳосил бўлиши натижаси бўлган ушбу сояланиш ҳодисаси агар зарур чоралар кўрилмаса, нусхалар сифатининг жиддий пасайишига ва қолипнинг бузилишига олиб келади. Худди шу сабаблар туфайли юзага келадиган бунга тескари ҳолат эса сув-мой эмулъсиясининг вужуга келиши бўлиб, бунинг оқибатида намловчи эритманинг майда томчилари босилувчи элементларга ўтириб қолади. Бўёқ-намловчи эритма чегарасидаги физик-кимёвий мувозанати бузилиши оқибатида қолипнинг ададга чидамлилигига энг салбий ҳолатлардан бири қолипнинг кучайиши ва сусайишидир, яни бўёқ ва намловчи эритманинг босилувчи ёки оралиқ элементлардан бир-бирини сиқиб чиқариши натижасида босма элементлар ўлчами катталашиши ёки кичиклашишидир. Қолипнинг кучайиши ва сусайиши нусха сояланмаса ҳам ва босилувчи элементлари «намланмаса» ҳам, уларнинг пайдо бўлиши босма

қолип учун ҳам, нусха сифати учун ҳам салбий оқибатларга олиб келиши мумкин, чунки у одатда айрим босилувчи элемент ўлчамини ўзгартириб юбориши ва баъзан ҳатто уларни батамом йўқотиб юбориши мумкин. Тажрибанинг кўрсатишича, бўёқ–намловчи эритма–босма қолип мажмуаси (шу жумладан унинг ададга чидамлилиги жиҳатидан ҳам) ўта мураккаб, аниқ ташкил қилинган тизим бўлиб, ташқи таъсирларга ғоятда сезгирдир. Бу тизимнинг ҳолатига динамик шароитларда сезиларли таъсир кўрсатувчи омиллар қаторига қоғоз, бўёқ ва намловчи эритманинг тегишлисини танлаш ҳам, босма ускунани синчиклаб созлаш ҳам – аввало бўёқ ва намловчи эритмани қолипга меъёрида бериб туриш, босиш жараёни барқарорлигини сақлаш мумкин. Намловчи эритмада ва қоғоз таркибида юза–фаол моддаларнинг борлиги ёки йўқлиги ҳам босма қолип мувозанатининг, ишчи тавсифлари барқарорлигига муҳим омилдир. Чуқур босмада қолипларнинг емирилиш сабаблари Чуқур босмада ҳам юқори босма усулидаги каби қолипларнинг йемирилиши аввало уларнинг механик ейилиши натижасидир, аммо юқори босмадан фарқли равишда бу ерда асосан босилувчи эмас, балки оралиқ элементлар ейилишга кўпроқ мойил бўлади. Улар босма жараёни тўғри олиб борилганда ва босма ускунаси синчиклаб созланганда бўёқдан мутлақо ҳоли бўлишлари лозим. Чуқур босма усулида қолиплар, қуйидаги ҳолларда вужудга келадиган ишқаланиш туфайли йемирилиши мумкин: а) ракел пичоғи босма қолип бўйлаб сурилганда; б) бўёқ қолипга суртувчи валик ёрдамида сурилганда; в) нусха ҳосил қилишда қоғоз оралиқ элементлар бўйлаб сурилганда (хусусан декелнинг қалинлиги ўзгариши туфайли). Санаб ўтилган барча омиллар ичида босма қолипни барқарор ишга яроқли сақлаб қолишда унинг ракел пичоғи билан ўзаро таъсирлашуви энг

катта аҳамиятга эга. Ракелнинг қолипга таъсир қилиш даражаси ва унинг йемирилиш қиймати ракелнинг қандай тайёрланганлигига ҳам, унинг қандай ўрнатилганлигига ҳам, яни бурчакнинг тўғри танланганлиги ва маҳкам сиқилганлигига ҳам боғлиқдир. Бўёқни қолипдаги оралиқ элементлардан кетказиш учун ҳамда растр катакчаларини бўёқ билан керакли миқдорда тўлдириш учун емирилиши доимий бўлган ракеллардан фойдаланиш лозим. Бунда ракелнинг ишчи қиррасининг эни ҳеч бўлмаганда растр катакчасининг диагоналидан каттароқ бўлиши керак. Бундай ҳолатда ракел фақат растр штрихларига эмас, балки катакчалардаги босма бўёғига ҳам таяниб туради, бу эса (бўёқнинг сиқилмаслигини ҳисобга оладиган бўлсак) ракелни босма қолипдаги босими камайишига олиб келади. Ракел пичоғи ясаладиган пўлат пластина қалинлиги муҳим аҳамиятга эга. Масалан, ададни босиш жараёнида ракел қалинлиги 0,20 мм бўлганда ундаги ишчи қиррасини доимий эговлаб боради, яни унинг ўлчамлар каттариб боради, натижада ракелнинг босма қолипга босими доимий камайиб боради, бу эса оралиқ элементлардан бўёқнинг тўлиқ тозаланмаслигига олиб келиши мумкин. Бу камчиликларни маълум чегарагача ракелни қолипга маҳкамроқ сиқиш эвазига бартараф қилиш мумкин, аммо ундан сўнг босма қолип муддатидан илгари ишдан чиқади. Юпқа (0,16 ммдан камроқ) пўлат пластиналардан тайёрланадиган қиррасиз ракеллардан фойдаланганда анчагина қулай шароит юзага келади. Бундай ҳолатда ракелдан фойдаланганда унинг қолипга тегиб ўтадиган қирраси кенгаймайди, ракелнинг босма қолипга маҳкамланиши бир хилда сақланади. Агар қиррасиз ракел қалинроқ пўлатдан тайёрланса (ва ишчи қирраси янада кенгроқ бўлса), у янада ўткир бурчак остида маҳкамланади. Ракелнинг ишчи қиррасининг механик йемирилишининг олдини олиш мақсадида ададни босишда дастлаб баъзан уни ўрнатиш бурчагига мос қилиб ўтмаслаштириб ҳам қўйилади. Ракелни катта (70-80°) бурчак остида ўрнатишнинг яна бир муҳим устунлиги шундаки, бунда растр катакчалари бўёқ билан бир маромда тўлади

(бу эса тасвирнинг яхши чиқишига ёрдам беради), қолип оралиқларининг сояланишининг янада ишончлироқ даражада олди олинади. Кичикроқ бурчак (тахминан 45°) остида ракелни ўрнатишда қолип цилиндри томонидан тутиб қолинадиган бўёқ қолип билан ракел туташган ҳудудда гидродинамик босим ҳосил қилади, бу босим ракелнинг ишчи қиррасини қолипнинг юзасидан тортиб туради ва босиш тезлиги ортган сари кучайиб боради. Натижада ракел билан таянч растр штрихлари ўртасида доимий юпқа бўёқ қатлами ҳосил бўлади, у бир томондан ракелнинг суртишини ва қолипнинг оралиқ элементларининг кучли емирилишини вужудга келтирса, иккинчи томондан ракелнинг сиқилиш босими камайиши билан бирга оралиқларнинг сояланишига олиб келади. Қия ракел бўёқнинг динамик босимининг камайиши ва сиқилиш босимининг барқарорлашиши натижасида бундай қийинчиликларнинг вужудга келишининг олдини олади. Босма қолипнинг минимал даражада емирилишини ва нусхаларнинг сифати бир хилда бўлишини таъминлаш жиҳатидан энг мақбул усул-ракелни “тескари” (қолип цилиндрининг айланиш йўналишига қарама-қарши йўналишда) ўрнатиш усули бўлиб, босма бўёғининг гидродинамик босимининг қиймати нисбатан кичик бўлганда ракелнинг талаб қилинган сиқилишини таъминлашга имкон беради. Аммо ракелни «тескари» ўрнатиш қолип цилиндри механизмини анчагина синчиклаб созлашни тақозо этади, ва ниҳоят, қолип босма бўёқнинг майда донадор қаттиқ зарралари ва унда бегона қўшимчаларнинг бўлишига босишнинг бошқа усулларига қараганда анчагина кучли даражада сезгирлигини ҳам айтиб ўтиш жоиздир.

Адабиётлар: 1. Мирзиёев Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 592 бет. 2. Мирзиёев Ш.М. Танқидий тахлил, қатъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик - ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 104 бет. 3. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 488 бет. 4. Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаравонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон”, 2017 йил, 48 бет. 5. Ҳелмут Киппхан. Ҳандбоок оф принтмедиа: Течнологиэс анд Продуcтион Метҳодс. Германй, 2014. 6. Ешбайева У.Ж. Босиш жараёни технологияси: Ўқув қўлланма. Т.: Иқтисод молия. 2010 йил. 288 бет. 7. Ешбайева У.Ж. Босиш жараёни технологияси: Лаборатория ишини бажаришга мўлжалланган услубий қўлланма. Т.: ТТЙЕСИ босмахонаси. 2013 йил

O'xshashlar

Босма маҳсулотнинг сифати

Офсет босма усули

Чуқур босма усули

Босиш жараёнида электрофизик ходисалар

Принт медия босма технологиялари