Moyli bo`yoqlarning rangtasvirda qo`llanilishi va turli texnikasi - Tasviriy san'at - Referatlar

Moyli bo`yoqlarning rangtasvirda qo`llanilishi va turli texnikasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

67 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Pastasimon, qoplovchi bo`yoqlar. 2. "Alla prima" usuli. 3. Shaffof lessirovkalik xususiyatiga ega bo`lgan bo`yoqlar. 4. Lessirovka va rangtasvirning lessirovka texnikasi. 5. Moybo`yoq rangtasvirining nuqsonlari va ularni tuzatish

www.arxiv.uz Pastasimon, qoplovchi bo`yoqlar. Pastasimon bo`yoq - bu quyuq, oqib ketmaydigan rangli bo`yoq. Tabiatan ko`pchilik pigmentlar qoplovchilik xususiyatiga ega bo`lib, u yorug`likni yutib, refleks beradi. Yorug`lik ularga tushganda yorug`lanib ketmaydi. Qo`llanilish vositasi: Ishlatiladigan bo`yoqlar, quyuqlashmaguncha palitrada yotishi kerak. Judayam oz, kerak miqdordagi bog`lovchi vositalar, katta miqdordagi pigmentga aralashtirilib ishlanadi. Bog`lovchi vositalarni qo`shish: bog`lovchi vositalarni quyultirish zarur. Bo`yoq ka moy qo`shiladi . Bo`yoq ni moy bilan aralashtirishda extiyot bulish lozim. Judayam ko`p bo`yoq qo`shib yubormaslik kerak. Aks holda xira, kir, bir hil bo`yoq hosil bo`ladi. Pastasimon bo`yoqlar bilan ishlashda bo`yoq ni juda quyuq olmaslik kerak, chunki bunda rangni bir hil bo`lgan "bo`tqa" hosil bo`ladi. Buni keyin tuzatib bo`lmaydi. Mo`yqalamni esa tez-tez tozalab turish kerak. Bir-biriga yaqin tonlarni to`g`ri kartina sirtida arlashtirib topish mumkin. Lekin bunda ham shoshilmasdan va toza ishlash kerak. Pastasimon bo`yoqlar bilan ishlaganda bo`yoqlar "dog`" qilib qo`yiladi. Yorug`likni yoki qorong`ulikni ko`rsatishda to`g`ridan-to`g`ri oq yoki qora bo`yoq bilan ishlash mumkin. Lekin toza qo`rg`oshinli bo`yoq yoki qoplovchi oq bo`yoq ishlatilmaydi, ularning rangi xiralashadi. Bo`yoqlarni to`qlashtirish, qorong`ulikni ko`rsatish uchun faqat qora bo`yoqlardagina emas, balki qo`shimcha ranglardan ham foydalanish mumkin. Masalan, ultramaringa oz miqdorda yashil xrom oqisi, kraplak yoki umbrani qo`shish mumkin. Shunday qilib, chuqur, rangli shu bilan birga aniq to`q rangli tonlar hosil bo`ladi. "Alla prima" rangtasviri "Alla prima" tushunchasi lotin tilidagi "alla prima vizta" so`zidan olingan bo`lib, "bir qarashda" ma`nosini beradi va pastasimon bo`yoq bilan qisqa vaqtda ishlashni bildiradi. Bunda kartina bir seansdayoq tayyor bo`ladi. Buning uchun rassomning o`ziga ishonchi kuchli va bo`yoqlar bilan ishlashda tajriba bo`lishi

www.arxiv.uz kerak. Bo`yoqlar asosan palitrada aralashtiriladi, bunda yorqin va toza ranglarni topish mumkin. Bu plener sharoitida ishlash uchun juda qulay uslub. Bo`yoqlar qattiq mo`yli mo`yqalamlar bilan qo`yiladi. Polotna sifatida ko`pol to`qilgan xolst yoki kartondan ham foydalanish mumkin. "Alla prima" uslubida tipik kompaktli va relefsimon tarkibni yaratish mumkin. Uni chetlari yoki konturlarini bemalol sidirib olib, tekislash va qo`shib yuborish mumkin. Buning uchun sigir kilidan yasalgan quruq va yumshoq mo`yqalamlardan foydalanish mumkin. Rang va konturlarning chetlarini shunday qilib yumshoq va yengil kirishib ketuvchi qilish mumkin. Bu usul shuningdek "sfumato" (yoyilgan kontur) deb yuritiladi. Shpatel bilan ishlash texnikasi Shpatel bilan ishlash texnikasi "alla prima" rangtasvirining bir varianti hisoblanadi. Oldin monoxrom ranglar bilan kartinaning asosiy strukturasi qo`yiladi, keyin esa elastik mastixin yordamida pasta usuli bilan rang qo`yiladi. Oq releflardan farqli ravishda bu yerga bir oz qurigan yuzaga yorug`lik bliki qo`yiladi. Shaffof, lessirovkalik xususiyatiga ega bo`lgan bo`yoqlar Ba`zi bo`yoqlar shaffof bo`yoqlar hisoblanadi. Bo`larga ulramarin, karmin- qizil, yorqin-yashil, asfalt va xakozolar kiradi. Bu bo`yoqlar yorug`likni o`tkazib yuboradi. Shuningdek ularni lessirovka bo`yoqlar va shaffofligiga qarab esa yarim lessirovkalik yoki yarim qoplovchi bo`yoqlar deyiladi. Qoplovchi va yarim qoplovchi bo`yoqlarning texnik va rangtasvir imkoniyatlari ham shaffoflikni bera oladi. 1:1 yoki 1:2 miqdorda moy bo`yoqlarni yarim moyli eritgichlar bilan eritish. Bu bo`yoqlarni juda kam miqdorda va juda yupka qatlamda shaffof qilib berishga imkoniyat yaratadi. Shaffof pastani moy bo`yoq ka aralashtirish. Unda qo`shilgan massa bo`yoq hajmidan oshib ketmasligi kerak, chunki bunda bo`yoq qatlamning bog`lovchilik xususiyati pasayadi. Shaffof moy bo`yoqlar sigir

www.arxiv.uz kilidan tayyorlangan yumshoq mo`yqalamlar bilan qo`yiladi. Shunda "alla prima" rangtasvir texnikasiga o`xshash ko`pol tarkib paydo bo`lmaydi. Shaffof bo`yoqlar bilan ishlangan kartina, lessirovka texnikasida bajarilgan ish hisoblanadi. Lessirovka va rangtasvirning lessirovka texnikasi Lessirovka texnikasida ishlash jarayoni juda zerikarli bo`lib, u ko`p vaqt va chidamni talab etadi. Eng avvalo bunda tiniq tasavvur va yaratilajak tasvirning fikriy obrazi juda zarur bo`ladi. Kartina monoxrom usulida ko`riladi. Lessirovka texnikasida ishlangan rangtasvir, xuddi shaffof suvli kulning tubini ko`rgandek asosi va chuqurligigacha ko`rinadi. Ishning birinchi bosqichi tugaganidan so`ng rasm lessirovka bo`yoqlari bilan qoplanadi. Kartinaga keyingi qatlam ranglari, oldingi ranglar hech bo`lmaganda yarmigacha quriganidan so`ng qo`yilishi lozim. Ko`p qatlamli rangtasvir Rangtasvirda eng ko`p tarqalgan usullardan biri bu ko`p qatlamli rangtasvir hisoblanadi. Ko`pincha kartinani bir seansdayoq tugatib bo`lmaydi. Kartina eskizga va tugamagan ishga o`xshab qoladi. Rassomda uni qaytadan ishlash istagi paydo bo`ladi. Shunday qilib, ishning bo`lak, turli bosqichlari paydo bo`ladi. Rassom ishni tugatmaydi va uni "ochiq" qoldiradi. Ko`pqatlamli rangtasvirda yuqorida aytib o`tilgan usul va kombinatsiyalarning barchasi qo`llaniladi. Aniqroq qilib aytganda, kartinani boshlab, keyin uni tugatdim deyish noto`g`ri bo`ladi. Ko`pqatlamli rangtasvir texnikasining ish jarayonida juda ko`p yangi usullar paydo bo`lishi mumkin. Bunda xattoqi ishni tugatishga ko`ra ushbu texnikani qo`llashni o`zi ham juda muhim bo`lib qoladi. Kartina ustida ishlash hamma vaqt "ochiq" bo`lib qolishi va "tugamagan" ish bo`lib tuyulmasligi kerak. Shu nuqtai nazardan qaraganda bajarilgan ishning amaliy tomonlariga emas, balki uning badiiy mezonlariga e`tibor berish lozim. Moybo`yoq rangtasvirining nuqsonlari va ularni tuzatish.

www.arxiv.uz Rangtasvir asarining koloritik imkoniyatlari va kartinaning uzoq vaqt saqlanishi faqatgina ishlatiladigan materiallarning sifatigagina bog`liq emas, balki rangtasvir texnologiyasining to`g`ri tanlanganiga ham bog`liq bo`ladi. Rangtasvir asarlarida uchrab turadigan nuqsonlar ko`pincha rassomning rangtasvir texnikasini to`g`ri bilmasligidan yoki past sifatli gruntdan ham kelib chiqishi mumkin. Rassomning kasbiy xatolari turli sabablarga ko`ra yuz beradi. Bo`lar ishni mohiyatini tushunmaslik va eksperiment qilish istagi, shuningdek rassomning shaxsiy xususiyatlariga (kuchli temperamentli) bog`liq bo`lishi mumkin. Shubxasiz harbir rassomda u yoki bu sabablarga ko`ra xatolar paydo bo`ladi. Quyida biz ish jarayonida eng ko`p yuz beradigan xatolar, ularning kelib chiqish sabablari va ularni oldini olish, zararni tugatish haqida to`xtalib o`tamiz. Bo`yoqlarning xiralashishi Bo`yoqlarning xiralashishi bo`yoq qatlamidagi o`zgarishlarga bog`liq bo`lib, unda rangtasvir o`z jilvasini yuqotib, xiralashib, qorayib qoladi. Buning sababi-pigmentning o`z bog`lovchisini yo`qotganligidadir xiralashishiga quyidagilar ham sabab bo`ladi:  Gruntning moyli bog`lovchini surib ketishi;  Qattiq qurigan grunt yoki makro va mikroyoriqlar;  Bo`yoqni hali kurimagan qatlamga qo`yilishidan;  Bog`lovchida mum yoki suyultirgichning ko`pligidan;  Bo`yoqlarda moylarning kamligidan;  Rangtasvirning sekin qurishidan;  Moy va pigment orasidan bog`liqlikning yo`qligidan; Xiralanishning oldini olish uchun bo`yoqni to`liq qurigan bo`yoq qatlamini ustiga qo`yish tavsiya qilinadi.Quruq bo`yoq qatlamini "Retush" laki bilan qayta ishlash yoki №1 va №2 moylarni qo`shish va suyultirgichni kamroq ishlatish kerak.Xiralashishning oldini olish uchun rangtasvirni №1 va №2 moy bilan, keyin retush lak bilan artish lozim.

www.arxiv.uz Bo`yoqlarning sargayishi Kartinada bo`yoqlarning sargayishi yoki qorayishi bo`yoq qatlamidagi fizik-ximik o`zgarishlarga bog`liq bo`ladi. Sargayish yoki qorayishning sababi: Smolalangan pinenni qo`llaganda;bo`yoqda moyning ko`pligidan;moyli kopal lakini ko`p miqdorda qo`llashdan;o`zaro qo`shish mumkin bo`lmagan bo`yoqlarni aralashtirishdan: masalan qo`rg`oshin belilasi bilan ko`k kobalt yoki ultramarinni, kraplak qizil bilan oltinrang sariq "JX"ni aralashtirishdan; sulfat gazlari va vodorod sulfid ta`sirida: Quruq-havoda, bo`yoq quriyotganda yorug`likni kamligidan. Bu o`zgarishlarni qisman yo`qotish uchun №1 va №2 moylar keyin "Retush" lak bilan artish mumkin. Krakelyur Krakelyur-rangtasvir qatlamida paydo buluvchi yoriq hisoblanadi. Krakelyurning kelib chiqishiga asosiy sabablar: Uzoqvaqt saklangan grunt; kotmagan bo`yoq ustiga bo`yoq qo`yishdan; Elim ko`p yoki kam qo`shilgan gruntdan;Gruntda yoriqlar bo`lsa; Ko`p suyultirilgan bo`yoq sababli;Kartinani vaqtidan oldin lak bilan qoplash; havoning temperaturasi va namligi,xolstning mexaniq yemirilishi sabab bo`ladi. Krakelyurni yo`qotish uchun ta`mirlovchi ish olib borishi zarur. Yorilgan bo`yoq qatlamini yelimlash uchun osyotr yelimining 5-6%li eritmasi, ksilol yoki pinen qo`shilgan asaldan foydalaniladi.Bu aralashma 1:20 (1qism pinen va 20 qism ) nisbatda bo`ladi. Bo`yoqlarning qatlam bo`lib ajralib ketishi Bo`yoqlarning qatlam bo`lib ajralib ketishining sabablari quyidagilar: Bo`yoq ni eski rangtasvir ustiga yoki quruq sirtga qo`yishidan hosil bo`ladi. Ya`ni adgeziyaning yo`qligi ham sabab bo`ladi (Adgeziya -bu yangi bo`yoq ning eski qatlamga qo`shilishi). Eski bo`yoq qatlamiga yangi qatlamni qo`shilib ketishi uchun uni oldindan g`adir-budirligini oshirish kerak,keyin "Retush" lak bilan qayta ishlanadi.Shuningdek kartinaning qatlamlarga ajralgan qismini

www.arxiv.uz tarkibida smola moylari bo`lgan bo`yoq bilan qayta ishlash lozim. Bu bo`yoqlar yaxshi yelimlash xususiyatiga ega. Bo`yoqlarning to`kilib ketishi Bu nuqson bo`yoq dagi bog`lovchining yetishmasligidan kelib chiqadi. Shuningdek: Grunt juda quruq bo`lsa; Moy yoriqli gruntga surilib ketsa: Ostki qatlamning ustki qatlamga nisbatan moyi ko`p bo`lsa; Bog`lovchilarni yomon ushlaydigan bo`yoqlar, masalasi: ruxli va qo`rg`oshinli belila kraplaklar, oltin simon-sariq "JX", yashil kobalt, ultramarin,umbra,siyena va boshqalar sabab bo`ladi. Bu nuqson paydo bo`lmasligi uchun rangtasvir laklari ishlatish va gruntni pinenda eritilgan dammar lak bilan yelimlash lozim. Ajinlashish Ajinlanish-bo`yoq qatlamining kisilishi. Bu nuqson bo`yoq ning hajmini qisqa muddatda kamayishdan hosil bo`ladi, uning sabablari: Bo`yoqlar ko`p miqdordagi moy bilan eritilgan; Sifatsiz moy ishlatilganda,kurimagan yuzaga bo`yoq qo`yilganda va temperaturaning o`ynashi va namligidan hosil bo`ladi. Deformatsiya Bu nuqson kartinaning yuzasida to`lqinsimon buklamlar hosil qiladi. Bunga sabab:xolst yaxshi tortilmaganda, podramnik noto`g`ri yasalganda,xolst tortganda mixni noto`g`ri yoki siyrak ishlatishdan, temperaturaning birdaniga o`zgarib ketishidan va havoning namligidan bo`ladi. Bu nuqsonni yo`qotish uchun kartina temperatura va namligi maromida bo`lgan xonaga qo`yiladi. (namligi 60-65%, temperatura К20 0 ) Deformatsiya yo`qolmasa xolst extiyotlik bilan tortiladi. Xolstni ehtiyotlik bilan qayta yelimlash. Xolstning orqa tomonidan aerozol bilan suv sepish va quyosh nuri tik tushmasligi kerak. O`yilish, yemirilish

www.arxiv.uz Bu nuqson kartinani mexaniq ravishda shikaslannishidan hosil bo`ladi. Bunda krakelyur hosil bo`ladi yoki qatlam bo`lib ajralib ketish kuchayadi. Nuqson xolstga suv tegsa yanada kuchayadi. Bo`yoqning yopishmasligi Bunga sabab bo`yoq ning keyingi qatlamlari pigment bilan ko`p to`yingan bo`lib,хu sababli eritgich bo`yoq qatlamini to`tib tura olmaydi.Buni oldini olish uchun pigment bilan to`yingan bo`yoqni kamroq ishlatish kerak. Bo`yoqning erib ketishi Buning sababi pastki qatlam,yangi qatlam uchun ishlatilgan suyultirgich sababli erib ketadi. Suyultirgich pastki qatlam bo`yoqlariga nisbatan "Och" bo`lganligi uchun, u xuddi eritgich (rastvoritel) singari harakat qiladi. Kartina yuzasini tozalash Kartina yuzasini tozalash uchun quyidagi tarkibdagi emulsiya qo`llaniladi. № 0 p Suv% Pinen% Spirt% 1 2 3 4 50 45 30 30 50 45 60 50 - 10 10 20 Agar spirt ko`p qo`shilsa lakni eritib yuborishi mumkin.Buni bilish uchun oldin kartinani ko`zga tashlanmaydigan joyida emulsiyani sinab ko`rish kerak bo`ladi.Buning uchun paxta tampon yoki dumaloq mo`yqalam ishlatiladi. Lakni yo`qotish uchun 8:1 yoki 5:1 nisbatda pinenni etil spirt bilan aralashtirib artiladi

www.arxiv.uz Dabiyotlar: 1. X. Egamov «Bo`yoqlar bilan ishlash» T-1987 y. 2. Ensiklopediya xudojnika. Izdatelstvo «Vneshsigma» 2000 g. 3. «Shkola izobrazitelnogo iskusstva» Izd «Izobrazitelnoye iskusstvo», 1989 g. 4. Risunok.Jivopis.Kompozitsiya.(Xrestomatiya) Moskva."Prosvesheniye"1989. 5. S.D.Levin "Besedi yunim xudojnikom" M-1988. 6. N.P.Bestchastnov idr. "Jivopis" M-"Vlados"-2001. 7. YE.V.Shoroxov "Osnovi kompozitsii" M-1979.

O'xshashlar

Moybo`yoq rangtasvirining asoslari

Rangtasvirda kompozitsiya

Moybo`yoq rangtasviri materiallari, asbob-uskunalari va moslamalari

Moybo`yoqlar bilan ishlashga tayyorgarlik ko`rish

Rangning xususiyatlari. Akvarelda ishlash texnologiyasi va usullari.