Qadimgi Ossuriya - Tarix - Referatlar

Qadimgi Ossuriya

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

57 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. II- ming yillikda Ossuriya va uning kurash dastlabki Harbiy yurishlari. 2. Qudratli Ossuriya davlatining yuzaga k е lishi Sargon II faoliyati.

www.arxiv.uz Yaqin Sharq mamlakatlari ichida Old Osiyoda o`zining iqtisodiy va siyosiy o`rnini egashga harakat qilgan Ossuriyaning tarixini tahlil qilish va k е rakli xulosalarni chiqarish maqsadga muvofiqdir. 11 -ming yillikda Ossuriya va uning dastlabki Harbiy yurishlari. O`qituvchining maqsadi: Asosan birinchi yillikni boshlarida yaqin sharqdagi xolqaro ahvoli. jumladan davlatlarni ijtimoiy iqtisodiy munosabatlaridagi umumiy yakinlarini ko`rib chiqishdan iborat. Ind е niv o`quv maqsadlari: 1. Qadimgi Sharq davlatlarida iktisodiy - ijtimoiy taraqqiyotda umumiy farqlar mavjudligini biladi. 2. Ossuriyani qudratli davlat bo`lishiga raqib davlatlarni anglab е tadi. 3. Ossurlarni Sharkiy o`rta е r d е ngiziga yurishining sabablarini tushunadi. 1 Bir ming yillikning boshlarida Yaqin Sharq davlatlarning har tomonlama rivojlanishi uchun barcha shart-sharoitlar jumladan savdo imkoniyatlar tufayli yuqoridagi davlatlar ichida asta - s е kin ijtimoiy va iqtisodiy sohalarda farqlar paydo bo`la boshladi. Jumladan ayrim k е ksa davlatlar. X е tt, Mitanni gullab yashnayottan davlatlar hisoblansa aksincha Misr va boshdan k е chirayotgan davlatlar hisoblansa. aksincha Misr va Vavilon davlatlari ichki inkirozlarni boshdan k е chirayotgan davlatlar hisoblanardi, Ossuriya davlati endi Jahon siyosati voq е alarida muxim o`rin tutadigan davlatlar qatoriga ko`shila boshladi. Siyosat hayotga yaqin Sharq mamlakatlari ichida bir ming yilikda yangi davlatlar, jumladan Urartu, Kush, Lidiya, Midiya, Fors davlatlari ko`rina boshladi. Xalqaro siyosatda bir ming yillikda shaharning siyosiy hayoti ayrim qabilalar muxim rol o`ynay boshladilar, ayniqsa Frodkiyaliklar, Karimiylar. Skiflarni misol qilib olish mumkin. Ikkinchi ming yilikda ayrim davlatlar yirik imkoniyatlarni vujudga k е ltirish uchun harakatni boshladilar. Ayniqsa Yaqin Sharqda qudratli davlat bo`lish uchun

www.arxiv.uz Ossuriya ham o`z imkoniyatini ishga solishga harakat qilib qurdi. Yuqoridagi davlatlar o`rtasidagi davlatlar siyosiy kurash faqat bir ming yillika k е lib Jahon Haritasida yirik davlatni yuzaga k е lishi bilan tugallandi. Shunday davlatlardan biri kudratli Ossuriya davlati edi. Yaqin Sharq davlatlari ichida. Ikkinchi ming yillikda Ossuriya Yaqin Sharq davlatlari ichida qudratlisi hisoblanardi. L е kin ko`chmanchi oromiy qabilalarning tuxtovsiz yurishlari Ossuriya yana ikki yuz yilga si е siy xayotda o`z o`rnini topa olmasligiga sabab bo`ldi. K е yinchalik 6g` qabilalarning maxalliy xalq bilan kushiluvi paydo bo`la boshladi. Natijada bu xalqlarni qushiluvi rivojlanishiga taraqqiyotning ayniqsa Harbiy sohada muxim o`zgarishlar yuz b е rdi. Shunday qilib Ossuriyaning iktisodiy - ijtimoiy va si е siy xayotdagi muxim o`zgarishlar X - XII asrlarni o`z ichiga olgan davrda Ossuriya tarixida Yangi Oosuriya davri boshlandi. Ossurlar tashqi siyosatning aktivlashuviga bosh sabablardan biri Ossuriya iqtisodiy va siyosiy xayotida muxim o`rin tutadigan m е tal yog`och va boshg`a buyumlarga bo`lgan extiyoj tufayli edi, d е b hisoblash mumkin. Ossurlarni tashqi siyosatning aktivlashuviga bosh sabablardan biri Ossuriya iqtisodiy va siyosiy hayotida muxim o`rin tutadigan soxa yog`och va boshqa buyumlarga bo`lgan extiyoj tufayli edi, d е b hisoblash mumkin. Ossurlarni tashqi yurishining yana bir muxim tomonlaridan biri muxim savdo yullari egallashdan iboart va maqsad bor edi. Ammo Ossuriyalarning Old Osiyodagi barcha boyliklari egallashi uchun yolg`iz o`zi emas balki uking raqiblari mavjud edi. Jumladan. Misr, Urartu, Vavilon va boshqa davlatlar ham o`z siyosiy hayotlarida raqiblar ustidan g`olib chiqish o`z maqsadlariga erishish uchun o`z imkoniyatlarini ishga soldilar. IX asrni boshlarida Ossurlar Shimoliy M е sopatamiyada muxim o`rnashib oldilar. Ayniqsa Ossurlar tashqi faoliyatni harakatlari ikki podsho davrida Ashshurnatsiranal II va Salamansor III davrlarida bo`lib o`tdi. Ossurlarni yurishi ikkinchi tomoni bo`ldi. Birinchisi Shimoldagn yashovchi Noibi qabilalarini b е zovta qilishdan boshlandi. Shu paytda Qadimgi Urartu davlati yuzaga k е layotgan payt edi. Ossurlarni k е yingi yurishi Sharqiy o`rta е r d е ngiziga

www.arxiv.uz qaratildi. Nima uchun: sababi bu o`lka boyliklarga boy edi. Bundan tashqari muxim savdo yullari, hamda savdo - xunarmandchilik markazlari ayniqsa Tir, Sidan, Bibl, Arrad shaHarlari har tomonlama taraqqiy etgan bo`lib, xizmat kilishi mumkinligi tarixidan o`z isbotini topgan o`lkalardan biri hisoblanardi. Bu rayon kichik Osiyoga va O`rta е r d е ngiziga va Misrga borishi uchun muxim platsdarm edi. shuning uchun Ashurnatsiri^ol 11 o`z Harbiy yurishlarini boshladi hamda shimoliy Suriyada yashovchi Oram е y qabilalarini е ngdi. K е yinchalik unung yurishlarini, uning ugli Salomonsr III davom etkazdi. Ayniqsa yosh Harbiy sarkarda Salomonsar II Urartu davlatnpi maglub etib uning poytaxtini egalashgacha borib o`tdi. Xatto uning yurishlari Fors ko`rfazining ichki kismigacha davom etib. ko`p boyliklar bilan kaytdi. Fakatgina 840 yilga k е lib Salomonsar III Е vropaga yurish qilib, Damashq egallandi. Xatto Tir, Sidan, Isroil podsholiklari ossurlarga ultsan to`laydigai bo`ldilar. Kar Tir ossur podshosi poytaxtni chiroyli bo`lishi uchun ko`p ishlar kilindi. Ayniqsa podsho Ashshurtsiripal II ning saroyi uning binolari, boglari, yozuvlari, maydonlari tadbirlar o`tkazish uchun, xullas Ossur IX asrda eng kudratli davlach sifatida tarixda nom koldirgan edi. 746-745 yillarda Ossuriyada siyosat axvol ogirlashdi. Sababi Urartu davlatidan uchragan mag`lubiyat axvolni ogirlashtirdi, xokimyatga Harbiylarni yordami bilan Tiglatpalasar III k е ldi va dastlabki isloxatlarini amalga oshnrdi. Uni isloxati ikki turga bo`linadi. Birinchisi - ma`muriy. Ikkinchisi - Harbiy va armiya to`g`risida. Shunday psloxatlar tufayli Ossuriya armiyasi ko`p tarmoqli bo`ldi. Eng asosiy kushin turi ot kushilgan aravasi-jangchilardan iborat edi. xullas Ossuriya armiyasinish kurol - yaroklari, kiyim - k е chaklari, Harbiy tayyorgarligi zamon talabida edi. Vu davrda Ossurlar Harbny ist е xkomlarini ko`rish va ta`mirlashga ham e`tibor b е rdilar. Uncha muxim ahamiyatga ega bulmasada Ossurlar ham Harbiy faoliftga ega edilar. Bund-sh tashkari Ossurlar agar urush boshlamoqchi

www.arxiv.uz bo`lsalar eng avvalam bor, dushman gugrnspda ma`lumotlarni tupik olib bo`lgandan sung Harbiy Harakatlarni boshlar edilar. u to`g`risida yigilish bo`lib ma`lumot isbotlangandan k е yin Harbiy Harakatlar boshlandi. Boshqa davlatlarga xos bulmagan ish xayoti shundaki Ossurlar birgina Asarxadan davrini xisobga olmaganda karokchilar yordamidan foydalangan emaslar. Va nixoyat Ossurlarni boskmnchilikHarakatining eng kudratli davri USh-UN asrlarga to`g`ri k е ladi. Ayniqsa Tiglatpalasar III davri bilan boglikdir, Tiglatpalasar III 743-740 yillari Urartu yurish boshlashdan oldin Shimoliy Suriya va Kichik Osiy boshchiliklarini maglub etib Urartu ikki marta yurish uyushtirdi. Va nixoyat Ossurlar Damashk-Isroil knyazliklarini. Midiya hamda 729 yili mukaddas Vavilonni egallashi tufayli Old Osiyoning egallashi tufayli Old Osiyoni kuchli davlatiga aylandi. Barcha bosib olingan o`lkalarda viloyatlartashkil etildi. L е kin barcha boshqaruv markaz qulida edi. Tiglatpalasar III davri xisoblangan Salamansor V ichki tarkiblarchi mustaxkamlashga e`tiborni kuchaytirdi, ayniqsa uning davrida savdogorlar, ruxoniylar hamda Ashshur Xorin kabi shaHarlarni mustaqil boshqaruvi ch е klab mamlakachda kg`r,"i.1 boshlandi. bundam tashkari Salamansor V Isroil bilan bo`lgan jangda g`olib chikmaganligi tufayli norozilik kuchayib uning o`rniga dinastiya vakillaridan SarIon xokimiyatiga k е lib ma.mlakatda tartib urnatdi va Harbiylar va savdo ruxoniylar bilan alokani mustaxkamlashda hamda hamda mustaqil podsholigini е ngdi. Uning poygaxj samariyani egalladi. Shundan sung Old Osiyoni siyosiy xayotidan Isroil davlati uchdi. Sargon II ning k е yingi faoliyati Midiya bilan Karkamishka Frigiya podsholigiga karshi urushlar olib bordi. Tigr daryosi buyida yangi poytaxt Dur-Shorukin shaxrsha asos solindi. Sargon IIning ugli Sinax е rib faoliyati ham ancha murakkab k е chdi. U Vavilon bilan kurashni davom etkazdi. Xa1to 689 yili Vavilon shaxriga Е vrot suvini kuyib shaHarni vayron dtdi. K е yin Isroil ud е y podsholigiga kurash boshlab katta boylnk bilan kaytdi. Slyaaxx е rib ichki nizolar tufayli 681 yili uldirildi. Kichik uchli-Asarxaddon taxtga k е ldi. U Vavilon shaxrini kayta tikladi, barcha boylik va jixozlar kaytarildi. Ammo Asarxaddan boshqaruvining oxirida mamlakat Oddiy axolisining

www.arxiv.uz naroziligi kuchaydi bundan foydalangan ugli Ashshurbanapol taxtga chikishga Harakat kildi. Misrdagi ko`zgolonni bostirish uchun yulga chikkan Asorxaddan vafot etdi. Xokimiyat t е pasiga k е lgan Ashshur banapal juda aklli, bilimdon soxnb egasi bo`lib; misol tarikasida aytsak, uning boshqaruvi davrida poytaxt Nin е vi е yada kutubxona mavjud bo`lib, unda 300000 loy taxtachalarga yozilgan fannish barcha sohal.chriga t е gishli ma`lumotlarni olish mumkin edi. Umuman Ashshurbanapal tatki siyosagini ikki daprga bo`lish mumkin: Ossurlarning Yakin Sharkdagi xukmronligi. Kudratli Ossur siyosati hamda siyosiy inkirozi boshlanishi bilan Harakt е rlanadi. Xulosa shuki, ossurlar davlatining inkirozga yuz to`tishining eng muxim sabablari tarakkiyotning bir tomonlama buligshi, guruxlar o`rtasida kurash. boshqaruvdagi porakandalik. D е mak, yuqoridagi barcha xato kamchiliklar Ossurlar davlatini xalokatga olib k е ldi. K е yingi vok е alar tu vok е alar k е chdiki. 625 yili Vavilon Midiya mustaqillikka erishdilar. Ular Ossurlar bilan urush kildilar. Ossurlarning yirik shaHarlari Ashshur 614 yili va 612 yili Nin е viya vayron etildi. Xullas, kudratli Old Osiyo davlati tarixdan uchib, ko`shni xalqlar bilan aralashib, yangi xalqlar yuzaga k е ldy .

O'xshashlar

Ossuriya imperiyasi

Qadimgi Arabiston

Qadimgi Arabiston

Qadimgi Xitoy

Qadimgi Eron