O'zbeklarning an'anaviy mashg'ulotlari va xo'jalik faoliyatlari. Hunarmandchilik va uy ro'zg'or kasblari - Tarix - Referatlar

O'zbeklarning an'anaviy mashg'ulotlari va xo'jalik faoliyatlari. Hunarmandchilik va uy ro'zg'or kasblari

Yuklangan vaqt:

25.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

55 KB

Ko'chirib olish

O`zbeklarning an`anaviy mashg`ulotlari va xo`jalik faoliyatlari. Hunarmandchilik va uy ro`zg`or kasblari Reja: 2. Dehqonchilik va suv xo`jaligi. 3. Ziroatchilik xo`jaligi va an`anaviy agrortexnikasi. 4. Chorvachilik. 5. Qora ko`lchilik. 6. Aravalar pillachilik. 7. Hunarmandchilik va uning turlari. 8. Uy-ro`zg`or kasblari. 9. Misgarlik, tunikasozlik. 10. Duradgorlik. 11. Qandolatchilik

Инсоният paydo bo`lgandan beri uzoq tarixiy davr mobaynida turli tabiiy - geografik sharoitga moslashib kelmoqda. Odamlar a`zaldan muzlik Arktikada va jazirama issiqlik tropik chang tog`liklarida, tundra va tayga o`rmonlarida, Osiyo Avstraliya va Afrikaning bepoyon dasht-u xiyobonlarida istiqomat qilmoqdalar. Ular issiq sovuq demasdan, siyraklashgan havo sharoitida va yirtqich hayvonlar xavfidan qo`rqmasdan tirikchilik qilmoqdalar. Ibtidoiy davrda odamzot tabiatda mavjud tayyor mahsulotlarni turli usul va yo`llari bilan topib iste`mol qilgan. Masalan, Osiyo qit`asida qadimdan yovvoyi bug`doyni, Markaziy Amerikaning ko`llarida sholi o`sgan. Amerikada turli yemishli ildizlar va mevali daraxtlar inson yashashi uchun zarur mahsulotlarni tayyor holda yetkazib bergan. Jahonda tarqalgan barcha elat va xalqlarning paydo bo`lishi va ularning kasb - hunarlari mehnat faoliyati hazrati Odam ota - havo momo davrlaridan tarqaganligi tarixiy asarlarda muqaddas kitoblarda xalq ijodini topgan. hozirgacha o`rta Osiyo xalqlari an`anaviy mashg`ulotlarining ayrim sohalari o`zlarining homiy turlariga ega bo`lishi nafaqat qadimiy turli kasb-hunar tarmoqlarining mavjudligidan, balki ularning muayyan diniy e`tiqodlar va ibodatlar bilan bog`liq bo`lganligidan dalolat beradi. Dehkonchilik madaniyati aslida ishlov bermoq degan ma`noni bildirib keyinchalik boshqa soholarga o`tgan va aylangan. Yerga ishlov berish va o`simliklarni, inson tabiatni parvarish qilish madaniyati tufayli inson tabiatning farzandi uning bunyodkorlik qobiliyatini munosib ravishda davom ettirib kelmoqda. Tabiatda mavjud yuzlab o`simlik turlari inson o`z qobiliyati va mehnati tufayli sun`iy ravishda madaniylashtirib, qishloq xo`jalik mahsulotlariga aylantirgan. Oqibatda qadimiy davrlardan inson uchun zarur bo`lgan don ekinlaridan sholi bilan tariq Sharqiy Osiyoda bug`doy, Ovro`pa, Amerika, Avstraliya, Afrika, Makkada deyarli butun jahonda - arpa asosan Sharqiy Ovro`pada, jo`xori Afrikada va qisman Farbiy Osiyoda tarqalgan. Ayrim o`simliklarning kelib chiqishini tasavvur qilsak madaniy ekinlar naqadar murakkab sharoitda paydo bo`lib yer kurrasiga tarqalgan. Masalan, guruch Ovro`paga dastlab Italiya va Piriney yarim orolidagi, hind va Tinch okeani bo`ylab sakkiz ming yil mobaynida yetib borgan.

o`rta Osiyoda no`xat, yasmik, sabzi, paxta, bodom, o`rik, zig`irpoya va boshqa qadimiy ziroatchilik ekinlarini yaratganligini olimlar ayniqsa mashhur biolog N.N. Voklov o`z asarlarida isbotlab bergan. o`zbeklar ko`p qirrali qishloq xo`jaligiga asrlar osha to`plagan an`anaviy tajribaga tayangan. o`zbeklar uchta qishloq xo`jalik zonasiga bo`linadi. Tog`li va tog` oldi zonasi 20,5% sug`orma yerli zonasi 18,2% va qolgan bepayon dasht yaylov yerlaridan iborat. o`zbek hududiga ziroatchilik sug`orish xususiyatlari va ekin turlari bilan ham farqlangan sug`orma dehkonchilik mahalliy aholi «suvli yer», «tirama», «yoki», «bahorgi», navi sug`orilmaydigan yerlarni «lalmi» yoki «bahorgi» deb nomlangan. Sug`orma dehkonchilik asosan qadimiy vohalarda Xorazm, Buxoro, Samarqand, Toshkent, qashqadaryo, Surxondaryo vohalarida, Farg`ona vodiysida joylashgan. Ziroatchilikda xo`jalikning rivoji birinchi galda uni texnikaviy jihozlash va orgatexnik bo`limi darajasiga bog`liq. qishloq xo`jaligining barcha sohalarida, ayniqsa ziroatchilikda eng muhim mehnat qurollari omoch, ketmon, belkurak va o`roq hisoblangan. Omochga qarab yakka shoti uzunligi har xil bo`lgan: 175-dan 2 m gacha Farg`ona vodiysida 3 m gacha, Samarqandda 2,14m dan 2,8 m gacha, Xorazm kundasi boshqa omochlardan tishining bir oz keng va qalpoqliligi bilan ajralib turgan. Don ekinlari o`zbek xo`jaliklarida asrning o`ttizinchi yillarda asosiy o`rinni egallagan. Bug`doy, jo`xori, arpa, sholi kabilar ekinlar ekishdan oldin yerlar kuzda ishlov berib tayyorlangan. O`zbekiston Respublikasi hozir ham o`zining bog`dorchilik uzumi bilan mashhurdir. 1924 yil mevali daraxtlar maydonlari 13,6 ming ga ega, uzumzorlar bilan 25,3 mingtani egallagan bo`lsa 1986 yil mevali bog`lar 208,3 joylashgan edi. Ayrim viloyatlar meva yetishtirishga ixtisoslashtirish. Bu yerda Respublikadagi uzumlar yarmidan ko`pi yetishtiriladi. Yetishtirilgan mayizning uchdan bir qismini shu yerda tayyorlanadi. Janubda meva daraxtlaridan anor, anjir, bodom, pista bilan birga siturist ekinlari xurmo yetishtiriladi. Toshkent viloyatining bog`larida70% olma nok bilan band. Yaqin davrgacha Xorazm, Buxoro, va Surxondaryo viloyatlari o`zining ajoyib bog`lari bilan mashhur edi.

O`zbekiston qadimiy davrdan chorvachilik bilan shug`ullanib kelishgan. Ammo o`troq aholi bo`lgan yarmi o`troq aholi o`rtasidagi turli xildagi chorva xo`jaligi mavjud bo`lgan. Dashtu qipchoqdan kelib Shosh ko`chmanchi o`zbeklarining yarmi o`rta holda yashab chorvachilik bilan shug`ullanganlar.Ayniqsa qo`ng`irot , lokay,karluk, turk kabi yirik qabilalarning avlodlari chorvadorlar bo`lib hisoblanganlar. o`zbek chorvachiligida ayniqsa qora ko`lchilikka e`tibor katta bo`lgan.qora ko`lning dumbali hisori nasllari ayniqsa janubiy O`zbekiston va Tojikistonda ko`proq bo`lgan. Ular ko`proq tog`li yaylovlarda kuzning o`rtalarigacha boqishgan. Ko`lchilik asosan sotishga mo`ljallangan. Dasht viloyatlarida qorako`lchilik rivojlangan . qora ko`l terlarini ilgari maxsus savdogar o`z vakillari orqali terib olganlar. Bara go`shti shahar-qishloq bozorlariga chiqarilgan. qo`y juni ham bozorga chiqarilgan. Undan ayrim xo`jaliklar kigiz, gilam,qop,xo`rjin ishlab chiqarish-gan.o`zbeklar echki ham boqqan. Dehqonchilikda yirik shohli mol-lardan eng zarur ishchi kuchi sifatida ho`kizdan alohida foydalangan. Xorazmda asosan mol go`shtini Farg`ona va Zarafshon vodiysi ko`proq qo`y go`shti iste`mol qilgan. Parandachilik O`zbekistonda keng tarqalgan ko`p oilalarda ular go`sht va tuxum uchun saqlangan. Buxoro, Samarqand, Surxondaryo va Xorazmda qorako`lchilik ancha rivojlangan. O`zbekistonda teri, pilla ham yetishtirilardi. Shunday qilib, o`zbek dehqonchiligi uzoq tarixiy tajribaga ega bo`lib, o`zining an`anaviy sohalarini, saqlabgina qolmay balki yangi zamonaviy agrotexnika va fan yutuqlariga tayangan holda yuqori darajaga ko`tarilgan.

O`zbekistonda o`tkazilgan arxeologik tadqiqotlar bu yerda ikki ming yil muqaddam keng rivojlangan hunarmandchilik mavjud ekanligini isbotladi. Bu davrda sinfiy jamiyatlar paydo bo`lib, yirik mehnat taqsimoti negizida hunarmandchilik mustaqil soha bo`lib, ajralib chiqqan . Oqibatda shaharlarning o`sishi.Savdo-sotiqning rivojlanishiga imkon beradi. Ayniqsa XI-XII asrlarda hunarmandchilik keng miqyosda rivojlanib, o`rta Osiyoning , shu jumladan o`zbek elining ham chet ellar bilan iqtisodiy madaniy aloqalari avj oladi. Mahalliy hunarmandchilik xalq xo`jaligiga zarur mahsulotlar ishlab chiqarish texnik va badiy jihatdan yuksak darajaga ko`tarildi. o`zbek xonliklari davrida poytaxtlarda zodagonlar, boy-to`ralar va xokimlar ehtiyojlarini qondiradigan hashamatli binolar, turli zebu-ziynatlar yaratadigan kasb - hunarlar ancha rivojlandi. Shahar va qishloq aholisiga zarur mahsulotlar yetkazib beradigan har-xil hunarmandchilik sohalari paydo bo`ldi. Odatda hunarmandchilikning eng kamida 3 xili mavjud bo`lgan aholi yashaydigan joyga shahar deb nom berilgan 1897yili birinchi aholi ro`yxati vaqtida katta shaharlarda aholining ko`pchilik qismi hunarmandlar hisoblangan . Masalan, Namangan aholisining -64%, qo`qonning -52%, Chustning -54%,Marg`ilonning -50%,Andijonning -45%, Toshkent va Samarqandning - 29% aholisi mustaqil kasb - hunar egasi hisoblangan xo`jaliklardan iborat bo`lgan. Shuni alohida qayd qilish lozimki, o`tmishda o`zbeklar nafaqat qo`shni ko`chmanchi elatlar mahsulotini xarid qiluvchilar, balki ular uchun zarur hunarmandchilik mahsulotlarini yetkazib beruvchi sifatida ham namoyon bo`lgan. Shuning uchun mahalliy ustalar ko`plab teri va jundan, yog`och va metaldan, paxta va ipakdan turli buyumlar, kiyim-kechaklarni ishlab chiqib bozorlarda sotganlar. o`rta asr hunarmandlarining yana bir xususiyati ularning muayyan ijtimoiy tashkilotlarga ega bo`lishida edi. Bu o`ziga xos jamoatchilik an`analariga tayangan maxsus uyushmalarga birikish edi. o`zbek hunarmandchiligining yana bir xususiyati uning ko`p sohalarini bevosita uy- ro`zgor xo`jaligi bilan bog`liqligi edi. Ko`p hunarmandlar asosiy kasbidan tashqari ayniqsa qishloq sharoitida(ba`zan,shaharlar ham) dehqonchilik, bog`dorchilik va

sabzavotchilik bilan ham shug`ullanib kelganlar. Ularning ko`pchilik qismi o`z mahsulotlarini yaqin bozorga chiqaribgina qolmay ishlab chiqarilgan mahsulotlarga qarab, haq olganlar. Bunday holat qishloq jamoatchilik an`analariga bog`liq bo`lib, dastavval qishloq ehtiyojlariga bo`ysingan. Uy hunarmandchiligiga ip yigirish, to`kish, kigiz bosish kabi kasblar bilan shug`ullanilgan. To`qimachilikda gilam va palos birinchi galda turar edi. Ish qurollarining oddiyligi, texnikaviy jihatidan qoloqligiga qaramay o`zbek hunarmandchiligining ko`p sohalari nihoyatda yuksak san`at namunalarini yaratgan ajoyib amaliy kasb - hunar sifatida tanilgan. hunarmandchilikning qadimiy davrlaridan eng keng tarqalgan sohasi temirchilik hisoblangan. Bu sohaning rivoji dastavval mahalliy xom ashyoga bog`lik bo`lgan. O`zbekiston o`zining yer qazilma boyliklari, oltin, kumush, mis, temir kabilar ilgaridan mashhur. 1913 yilda mahalliy hunarmandlar 72% metall buyumlar ishlab chiqarganlar. Metall ishlab chiqarish 19 kasbga bo`lingan. Rivojlangan sohalardan biri metall quyish bilan bog`lik bo`lgan, u ko`p joylarda degrizlik yoki qozonchi, Xorazm va Buxorada «Pozachi» yoki «Pozagar» deb nomlanganlar. Degriz odatda har xil hajmdagi qozon, poza(tish), choy idish, obdasta, aspak, shamdon, makoldon, kor chiroq, arava g`ildiriklariga tak cho`yan yoki xalqa juvoz boshmoqi va hokazolar ishlab chiqargan. Ba`zan buyurtma yelim idish, qandil, kelicha, nossuki va boshqa buyumlarda quyilgan. Buxoro va Samarqandda rextagar - jiz bilan cho`yandan zambarak (to`p) va o`qi, qurol-aslaha va boshqa uy- ro`zg`or buyumlarini yasagan. Ayrim joylarda degrizlar cho`yandan mahsulotiga qarab cho`yanlar deb ham nomlangan. Cho`yan quyish uchun maxsus loydan qurilgan bosqinchi o`choq (Farg`ona va Toshkentda «Yon do`kon», Buxoroda «ko`ra», Xorazmda «Dastgoh»)larda eritilib, qumdan yasalgan asbob idishlarning har xil qoliplarda zarur mahsulotlar qurilgan. XIXasr o`rtalarigacha degrizlar xomashyoni mahalliy konlardan olganlar, keyinchalik rus mamlakatchiligi davrida Rossiyadan keltirilgan temir-tersaklardan foydalanilgan. Umuman metall buyumlarni ishlab chiqarish hunarmandchiligi asosan to`rtta yirik sohaga bo`lingan: temirchilik, zargarlik, misgarlik va tunkasozlik. Shulardan eng qadimiy va barcha metal ishlab chiqarish sohalariga zarur qurol va dastgohlar, xalq

xo`jaligiga, ayniqsa dexqonchilik qurollari, uy-ro`zg`or buyumlarini yetkazib berib turgan soha temirchilikdir. XIX asr oxirlari-XX asr boshlarida o`zbek temirchiligi shunchalik rivojlanganki, uning ichida mehnat taqsimoti asosida mustaqil sohalar yuzaga kelgan. Masalan, uy-ro`zg`or buyum va erkak sarposi tarkibi hisoblangan o`zbek pichog`ini maxsus pichoqchalar, quluf-kalitni qulfchi yoki qulfgarlar, igna - bigizni ignachi yoki ig nosozlar, har xil asbob va buyumlarni chilangar, mixgar, na`lchi, taqachi kabi temirchi ustalar yasagan mahalliy temirchi asboblardan 40 ga yaqin turlarini bilganlar Buxoroda 32 xildagi temir mahsulotlari ishlab chiqaradigan soha ma`lum bo`lgan. Misgarlik ham juda keng tarqalgan. Masalan, asrimiz boshlarida Buxoroda 400 ga yaqin, Xivada 200 dan ortiq misgar bo`lgan. Ayrim ustalar mahorat bilan badiiy buyumlar yasaganlar. Ayniqsa, Buxoro, Farg`ona, Xiva misgarlari mashhur bo`lganlar. Ular har xil ichimliklar uchun idishlar, ovqat va sut idishlar (mislagan, mis tovoq, mis barkash, la`li, mis ko`za, xumcha, qumg`on, stoyil, oftoba, obdasta, tos, lagan, solobcha, chilobchin, koshkul) har xil quticha va sandiqcha nosvoy idish va hokazolar ishlab chiqarganlar. Ko`p buyumlarga bo`rttirilgan yoki o`yma naqshlar berilgan. Rossiya xonliklarni bosib olgandan so`ng mahalliy misgarlar o`ziga xos samovar chiqara boshlaganlar. Misgarlar xom ashyoni asosan Rossiyadan keltirganlar, rux, qo`rg`oshin, kislota, nashatir ham tashqaridan keltirilgan. Barcha manbalarda mahalliy ustalarning zo`r mahorat bilan badiiy buyumlar yasaganligi to`g`risida gapiriladi. o`zbek zargarligi ham qadimiy davrlardan o`zining ajoyib san`ati bilan tanilgan. Zargarlik noyob badiiy asarlarning namunalari ko`pgina arxeologik qazilmalardan topilgan. Zargarlik texnik jihatdan umumiy metall buyumlarni yasash uslublaridan tashqari o`ziga xos xususiyatlarga ham ega bo`lganlar. hatto oltin va kumushni bog`lash, qizdirish, sayqallash, pardozlash buyumga ko`z bosish, tilla suv berish kabi ishlarda o`ziga xos nozik uslub talab qilingan. Zargar boylarning buyurtmasi bilan katta kichik qimmat baho bezaklarni juda chiroyli qilib yasaganlar. o`rta Osiyo, shu jumladan Rossiya mustamlakasiga aylangan O`zbekiston zargarlik va misgarlik kasblari asta - sekin tushkunlikka uchraydi. Arzon bahoda zavod, fabrikadan

zebu-ziynat buyumlarining mahalliy bozorlarga ko`plab keltirilishi bu yerlarga hunarmandchilikning tanozzulga tutishiga sabab bo`ldi. hozirgacha keng tarqalgan qadimiy kasblardan biri yog`och buyumlarni yasash hunarmandchiligidir. Mahalliy ustalar yog`ochdan har xil ishlab chiqarish qurollari, uy- ro`zgor buyumlari, transport vositalari, sinch va ustunlar, oyna-eshiklar sandiq va beshiklar, elak va charx, egar va hokazolar ishlab chiqarganlar. Badiiy ahamiyatga ega bo`lgan o`ymakorlik, duradgorlikda alohida ahamiyatga ega eng og`ir va murakkab mehnat talab qiladigan, badiiy amaliy san`at sohasi-marmar o`ymakorligi(san`at taroshlik)dir. o`zbek diyorida ham eng qadimiy va ommaviy hunarmandchilik kulolchilik kasbi hisoblanadi. o`zbek kulolchiligining eng mashhur markazlari Farg`ona vodiysidagi Rishton qishlog`i, Buxorodagi ¢ijduvon, Xorazmdagi Madr va Bog`otdadir. Bu yerlarda oliy sifatli va nozik bezakli sopol buyumlar yaratilgan. Kulolchilik hunari nihoyatda rivojlangan va mahsulotga qarab bir necha sohalarga bo`lingan. Kulollarning mahsulotlari nafaqat shakllari boshqa nomlari bilan ham farqlangan. Ilgari har bir hovlida o`rnatilgan tandirni maxsus ustalar -tandirchilar ishlab chiqargan. To`qimachilik va ipakchilik kasbi ham juda keng tarqalgan. Asrimiz boshlarida yirik shaharlarda to`qimachilik bilan shu g`ullanuvchi manfaktura tipidagi yirik korxonalar bo`lib, ularning mahusulotini uzoq yaqin bozorlarga chiqarilgan. Tola ishlab chiqaruvchilari bilan to`qimachilardan tashqari bir necha kasb sohalari –bo`yoqchilar, pardozchilar, tandirchilar, to`quv do`koni, tarogi va remizini ishlovchilar, chitgarlar(gul bosuvchi) va hokazolar bo`lgan. qadimdan ipakchilik va ipak gazlama to`qishi butun Turkistonda tarqalgan va yuksak darajaga ko`tarilgan. qadimiy kasblardan pillakashlik muhim o`rinni egallagan. Pillani chuvitish bilan maxsus hunarmandlar - pillakashlar o`z ustaxonasi (chorxona)da mashg`ul bo`lganlar. Ip gazlamalariga turli naqshlar beradigan usta (chitgar)lar ayniqsa Xorazm, Samarqand, Toshkent, Farg`ona Buxoro va Shahrisabzda ko`p bo`lgan. To`quvchilik bilan nafaqat ayrim ustalar shug`ullanganlar. Chunki ko`p oilalarda kiyim - kechakni uyda ayollarning o`zlari qo`lda tikganlar. XX asr boshlarida Turkiston o`lkasida dastlabki tikuv mashinalari («Zinger» firmasi mahsuloti) paydo bo`lgan. Oqibatda yangi hunarmandchilik kasbi mashinachilik yuzaga keladi, xatto

mashinada tikiladigan badiiy kashtachilik sohasi paydo bo`ladi. o`zbeklarda eng keng tarqalgan kasblardan biri do`ppi do`zlikdir. o`ziga xos shakli, kashta uslubi, gul naqshi bilan Chust, qo`qon, Marg`ilon, Samarqand, Xorazm, Shahrisabz, Surxondaryo, do`ppilaridan farq qilgan. Teri ishlab chiqarish va undan turli buyumlar tikish juda mashhur bo`lgan. o`zbek ustalariga mol terisi dastlabki xom ashyo sifatida ko`nchilik va charm mahsulotini yetishtirib bergan. Xarid qilinadigan nonni maxsus kasb egalari (novvoylar) yopib bozorlarga chiqarganlar. Novvoylar to`y-marakalar uchun ayrim shaxslarning istagi bilan buyurtma nonlar ham yopganlar. Nonlar har bir viloyatda o`ziga xos shakli va yopish uslubi bilan farqlangan. qadimiy davrlardan o`zbek milliy shirinliklari mashhur bo`lgan. qandolat mahsulotlarini tayyorlaydigan kosiblar, (qandolatchi, shirapaz, shakarpaz, xolvagar) maxsus ustaxona (shira xona) larga va bozor rastalarida o`z do`konlariga ega bo`lganlar. Shirinliklardan pashmak, pichak, xolva, novvot, nukul, qandolat bayramlarda murobbo, nisholda kabilar tayyorlangan. Butun o`rta Osiyoda bo`lganidek o`zbeklar orasida uzoq davrlardan bangilik (giyohvandlik, nashavandlik,ko`knorilik) tarqalgan. Eng ko`p ishlatiladigan tamaki yaprog`idan kul aralash maxsus tayyorlanadigan nosvoy hamma yerda xarid qilingan. Ko`knori va nasha aralashmasidan hosil bo`lgan narkotik modda choyga solib ichilgan yoki chilimda chekilgan. qassoblik ham hurmatli kasblaridan biri bo`lib, qassoblar har bir shaharda va qishloqda, ayrim mahalalarda joylashgan. Ularning do`konlari har bir qadamda uchragan. Ko`pchilik qassoblar boy tabaqalarga yaqin bo`lib. Boshqa hunarmandlardan biroz ajralib turganlar. Katta to`y-marakalar o`tkazish odati maxsus oshpazlik kasbini yuzaga keltirgan. Oshpaz (bakovul) lar katta osh va boshqa toamlar tayyorlashda zo`r mahorat namoyish qilganlar. Xorazmda maxsus baliqchi do`konlar mavjud bo`lib, baliq qovurish ham san`at hisoblangan.

Yirik shahar va qishloqlarda uy kasblaridan biri sabunchi (sabungar) lik ham ayrim mahallalarni egallaganlar. Uy-ro`zg`or buyumlaridan chipta (buyra), savat to`qish uzoq davrlardan keyin tarqalgan. Xulosa, qilib shuni aytish mumkinki hunarmandchilik va uy- ro`zg`or kasblari qadimdan to hozirgi davrgacha bo`lgan vaqt mobaynida rivojlanish, tanazzulga yuz tutish kabi jarayonlarni boshdan kechirgan. hunarmandchilik va uy-ro`zg`or kasblari asosan aholi ehtiyojini qondirish uchun mahsulot ishlab chiqarganlar. Bu esa shaharlarning o`sishi, savdo sotiqning rivojlanishiga olib keldi. Butun mintaqada yirik shaharlar nafaqat iqtisodiy va ijtimoiy balki siyosiy va madaniy markazlarga aylanishga olib kelgan.

Foydanilgan adabiyotlar: 1. I. Jabborov «o`zbek xalq etnografiyasi» T-1994-52-82-b. 2. T. Xo`jayev. K.Abdullayev «Ajdodlar qiyofasi» Turkiston gaz. 92.26.IX. 3. M.Rustomov«O`zbekiston etnografiyasi»Tosh;1991I-IV jild. 4. Ostraumov. N.P. Sartu T. 1908. 5. Tolstov. S.P. «qadimiy Xorazm mad. izlab»T. Fan 1957. 6. I. Jabborov «o`zbek xalq etnografiyasi». Tosh.199487-99 б. U. qaroboyev «o`zbek bayramlari» Т . 1991.

O'xshashlar

O'zbeklarning moddiy madaniyati. Uy-joylari va ularning jihozlanishi. Do'ppining tarixi. Xalq teatri va milliy raqslar

Kishilikning ibtidoiy madaniyati

Eng qadimgi davlatlarning tashkil topishi

Qadimgi Hindiston

O’rta Osiyo hududida dastlabki davlat birlashmalari Eron Ahamoniylari va Aleksandr Makedonskiy istilosiga qarshi ozodlik uchun kurash